Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Ứng dụng Công nghệ thông tin trong giải quyết thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Quảng Trị

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ……/…… BỘ NỘI VỤ ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ VĂN THUẬN ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG GIẢI QUYẾT THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI TỈNH QUẢNG TRỊ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THANH TUẤN THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2019

i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công đề tài “Ứng dụng Công nghệ thông tin trong giải quyết thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Quảng Trị” là công trình nghiên cứu của riêng bản thân tôi. Các số liệu và kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả luận văn Lê Văn Thuận

ii LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên tôi xin dành bày tỏ lòng biết ơn chân thành, sâu sắc tới quý Thầy, Cô giáo Học viện Hành chính Quốc gia đã trang bị cho tôi nhiều kiến thức quý báu trong suốt thời gian học tập vừa qua. Đặc biệt, tôi xin chân thành cảm ơn thầy giáo TS. Nguyễn Thanh Tuấn là ngƣời trực tiếp hƣớng dẫn khoa học, đã tận tình hƣớng dẫn cho tôi cả chuyên môn và phƣơng pháp nghiên cứu và chỉ bảo cho tôi nhiều kinh nghiệm trong thời gian thực hiện đề tài. Tôi cũng xin cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã luôn quan tâm giúp đỡ, cung cấp nhiều số liệu, chia sẻ nhiều kinh nghiệm thực tế để tôi có thể hoàn thành nghiên cứu này. Mặc dù với sự nỗ lực cố gắng của bản thân, luận văn không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi mong nhận đƣợc sự góp ý chân thành của quý Thầy, Cô giáo, đồng nghiệp và bạn bè để luận văn đƣợc hoàn thiện hơn. Huế, tháng 6 năm 2019 Tác giả luận văn Lê Văn Thuận

iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................. ii MỤC LỤC ..................................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................. vi DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU .............................................................................. vii DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ ................................................................................... viii MỞ ĐẦU .......................................................................................................................... 1 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC ỨNG DỤNG CNTT TRONG GIẢI QUYẾT THỦ TỤC HÀNH CHÍNH NGÀNH BHXH 10 1.1. Thủ tục hành chính và cải cách thủ tục hành chính ......................................... 10 1.1.1. Thủ tục hành chính .......................................................................... 10 1.1.2. Cải cách thủ tục hành chính ........................................................... 10 1.1.3. Thủ tục hành chính và cải cách TTHC ngành BHXH .................... 10 1.2. Công nghệ thông tin và ứng dụng CNTT trong giải quyết TTHC .................. 11 1.2.1. Các khái niệm .................................................................................. 11 1.2.2. Nguyên tắc ứng dụng công nghệ thông tin trong giải quyết TTHC 14 1.2.3. Vai trò của ứng dụng CNTT trong hoạt động cơ quan Nhà nước. . 14 1.2.4. Cơ sở pháp lý trong việc ứng dụng CNTT ...................................... 18 1.3. Các yếu tố chính ảnh hƣởng đến hiệu quả ứng dụng CNTT trong giải quyết TTHC ...................................................................................................................... 23 1.3.1. Về cơ chế, chính sách ...................................................................... 23 1.3.2. Về bố trí kinh phí cho ứng dụng CNTT ........................................... 24 1.3.3. Về nguồn nhân lực cho hoạt động ứng dụng CNTT ....................... 24 1.3.4. Cơ sở hạ tầng CNTT ....................................................................... 25 1.3.5. Về sự đồng bộ trong việc triển khai các ứng dụng CNTT .............. 25 1.3.6. Các yếu tố ảnh hưởng khác ............................................................. 25 1.4. Kinh nghiệm ứng dụng CNTT của BHXH một số Tỉnh, Thành phố. ............. 26

iv 1.4.1. Ứng dụng CNTT tại BHXH thành phố Hà Nội ............................... 26 1.4.2. Ứng dụng CNTT tại BHXH thành phố Hồ Chí Minh ..................... 29 1.4.3. Bài học kinh nghiệm từ việc triển khai ứng dụng CNTT vào giải quyết TTHC tại BHXH Thành phố Hà nội và Thành phố Hồ Chí Minh .. 30 Tiểu kết chƣơng 1 ................................................................................................... 33 Chƣơng 2 THỰC TRẠNG ỨNG DỤNG CNTT TRONG GIẢI QUYẾT THỦ TỤC HÀNH CHÍNH CỦA NGÀNH BHXH TẠI TỈNH QUẢNG TRỊ.. 34 2.1. Đặc điểm tỉnh Quảng Trị và Hệ thống cơ quan BHXH .................................. 34 2.1.1. Số đơn vị hành chính trên địa bàn tỉnh Quảng Trị ......................... 34 2.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội tỉnh Quảng Trị ....................................... 34 2.1.3. Hệ thống cơ quan BHXH các cấp ................................................... 35 2.2. Thực trạng triển khai ứng dụng CNTT của ngành BHXH .............................. 39 2.2.1. Về cơ chế, chính sách ...................................................................... 39 2.2.2. Về bố trí kinh phí cho ứng dụng CNTT ........................................... 40 2.2.3. Về nguồn nhân lực phục vụ cho hoạt động ứng dụng CNTT .......... 41 2.2.4. Về hạ tầng thiết bị CNTT ................................................................ 43 2.2.5. Hệ thống các phần phần mềm ứng dụng ........................................ 44 2.3. Quy trình tiếp nhận hồ sơ, giải quyết và trả kết quả TTHC ............................ 48 2.3.1. Quy trình tiếp nhận TTHC trực tiếp tại Bộ phận tiếp nhận hồ sơ .. 48 2.3.2. Quy trình tiếp nhận TTHC qua dịch vụ Bưu chính ......................... 52 2.3.3. Quy trình tiếp nhận TTHC qua giao dịch điện tử ........................... 52 2.3.4. Dịch vụ công trực tuyến ngành BHXH ........................................... 56 2.3.5. Tình hình giải quyết TTHC và quản lý đối tượng tham gia BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn tỉnh Quảng Trị ............................................... 59 2.4. Đánh giá thực trạng ứng dụng CNTT trong giải quyết TTHC của ngành BHXH và tại BHXH tỉnh Quảng Trị. ..................................................................... 62 2.4.1. Kết quả đạt được ............................................................................. 62

v 2.4.2. Tồn tại, hạn chế ............................................................................... 62 2.4.3. Nguyên nhân ................................................................................... 65 Tiểu kết chƣơng 2 ................................................................................................... 69 Chƣơng 3 GIẢI PHÁP ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG GIẢI QUYẾT THỦ TỤC HÀNH CHÍNH NGÀNH BHXH ............................... 70 3.1. Quan điểm, phƣơng hƣớng ứng dụng CNTT .................................................. 70 3.1.1. Quan điểm, phương hướng ứng dụng CNTT của Đảng và Nhà nước ........................................................................................................... 70 3.1.2. Quan điểm, phương hướng ứng dụng CNTT của ngành BHXH..... 71 3.1.3. Quan điểm, phương hướng ứng dụng CNTT của BHXH tỉnh Quảng Trị .............................................................................................................. 72 3.2. Cơ sở xây dựng giải pháp ứng dụng CNTT trong giải quyết TTHC ngành BHXH. .................................................................................................................... 73 3.2.1. Căn cứ xây dựng, đề xuất giải pháp ............................................... 73 3.2.2. Nguyên tắc xây dựng giải pháp ...................................................... 73 3.2.3. Các mục tiêu để xây dựng giải pháp ............................................... 74 3.3. Các giải pháp đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong giải quyết TTHC ................. 75 3.3.1. Giải pháp về cơ chế chính sách ...................................................... 75 3.3.2. Giải pháp về tài chính ..................................................................... 76 3.3.3. Giải pháp áp dụng mô hình xã hội hóa và thuê dịch vụ CNTT ...... 77 3.3.4. Giải pháp về sự đồng bộ trong việc triển khai các ứng dụng CNTT78 3.3.5. Giải pháp chuẩn hóa quy trình, nghiệp vụ ..................................... 80 3.3.6. Giải pháp cấp Sổ BHXH, thẻ BHYT điện tử ................................... 85 3.3.7. Giải pháp phần cứng, hạ tầng CNTT ............................................. 88 3.3.8. Giải pháp đào tạo, phát triển nguồn nhân lực ............................... 90 3.3.9. Giải pháp tuyên truyền nâng cao nhận thức và trình độ ứng dụng CNTT ......................................................................................................... 90

vi 3.4. Đề xuất kiến nghị ............................................................................................. 91 3.4.1. Kiến nghị với Chính phủ ................................................................. 91 3.4.3. Kiến nghị với BHXH tỉnh Quảng Trị .............................................. 93 Tiểu kết chƣơng 3 ................................................................................................... 95 KẾT LUẬN ................................................................................................................... 96 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC

vii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 BHXH Bảo hiểm xã hội 2 BHYT Bảo hiểm y tế 3 BHTN Bảo hiểm thất nghiệp 4 CNTT Công nghệ thông tin 5 CSDL Cơ sở dữ liệu 6 IVAN (Insurance Value Added Network) dịch vụ giá trị gia tăng về giao dịch điện tử trong lĩnh vực BHXH 7 KCB Khám chữa bệnh 8 LAN (Local Area Network) Mạng nội bộ 9 TTHC Thủ tục hành chính 10 WAN (Wide area network) Mạng truyền dữ liệu diện rộng

viii DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Số hiệu bảng Tên bảng Trang 2.1 Tổng số công chức, viên chức, lao động và trình độ chuyên môn đào tạo của BHXH tỉnh Quảng Trị 38 2.2 Số cán bộ có trình độ CNTT từ trung cấp trở lên tại BHXH tỉnh Quảng Trị 42 2.3 TTHC dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, mức độ 4 của cơ quan BHXH 56

ix DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Số hiệu hình vẽ Tên hình vẽ Trang 2.1 Mô hình tổ chức của Bảo hiểm xã hội tỉnh Quảng Trị 38 2.2 Quy trình cung cấp dịch vụ đăng ký tham gia BHXH, BHYT, BHTN bằng hồ sơ giấy 51 2.3 Quy trình tiếp nhận TTHC qua giao dịch điện tử 55 2.4 Biểu đồ tiếp nhận hồ sơ TTHC qua các năm tại tỉnh Quảng Trị 59 3.1 Mô hình kiến trúc tổng thể triển khai các ứng dụng CNTT 79 3.2 Mô hình tích hợp dữ liệu tập trung 80 3.3 Đề xuất mô hình tiếp nhận hồ sơ giao dịch điện tử 81 3.4 Mô hình tổ chức hệ thống thông tin giám định BHYT 84