Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở thành phố sông Công, tỉnh Thái Nguyên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN QUANG LUÂN QUẢN LÝ XÂY DỰNG VĂN HÓA TỔ CHỨC Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ SÔNG CÔNG, TỈNH THÁI NGUYÊN ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC Ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8140114 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN TẤT THẮNG THÁI NGUYÊN - 2020

i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Thái Nguyên, tháng 8 năm 2020 Tác giả luận văn Nguyễn Quang Luân

ii LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành, em xin bày tỏ lòng biết ơn và sự kính trọng tới Lãnh đạo trường Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên, các Thầy giáo Cô giáo đã tham gia giảng dạy và cung cấp những kiến thức cơ bản, sâu sắc, tạo điều kiện giúp đỡ em trong quá trình học tập và nghiên cứu tại nhà trường. Đặc biệt, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến TS. Nguyễn Tất Thắng, người đã trực tiếp hướng dẫn khoa học và tận tình giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, mặc dù bản thân em đã luôn cố gắng nhưng chắc chắn không tránh khỏi những khiếm khuyết. Kính mong được sự góp ý, chỉ dẫn của các Thầy, các Cô và các bạn đồng nghiệp. Em xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 8 năm 2020 Tác giả luận văn Nguyễn Quang Luân

iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................................... ii MỤC LỤC ............................................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................................ viii DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................................ ix MỞ ĐẦU ............................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ........................................................................................................ 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................................ 2 4. Giả thuyết khoa học .......................................................................................................... 2 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ....................................................................................................... 3 6. Phạm vi nghiên cứu .......................................................................................................... 3 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................................. 3 8. Cấu trúc của luận văn ....................................................................................................... 4 Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ XÂY DỰNG VĂN HÓA TỔ CHỨC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC ................................................................................................................ 5 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu .................................................................................. 5 1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới ..................................................................................... 5 1.1.2. Các nghiên cứu trong nước ....................................................................................... 6 1.2. Các khái niêm công cụ ................................................................................................ 11 1.2.1. Xây dựng ................................................................................................................... 11 1.2.2. Văn hóa ..................................................................................................................... 11 1.2.3. Tổ chức ...................................................................................................................... 11 1.2.4. Quản lý ...................................................................................................................... 12 1.2.5. Văn hóa nhà trường, văn hóa tổ chức nhà trường ................................................. 12 1.2.6. Quản lý xây dựng văn hóa tổ chức ở trường trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ............................................................................................... 14

iv 1.3. Lý luận xây dựng văn hóa tổ chức ở trường trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ...................................................................................................... 14 1.3.1. Vai trò và mục tiêu của xây dựng văn hóa tổ chức ở trường trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ........................................................................ 14 1.3.2. Nội dung xây dựng văn hóa tổ chức ở trường trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ............................................................................................... 17 1.3.3. Các con đường xây dựng văn hóa tổ chức ở trường trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ................................................................................ 22 1.4. Quản lý xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ............................................................................................... 24 1.4.1. Lập kế hoạch xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ................................................................................ 24 1.4.2. Tổ chức xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ....................................................................................... 26 1.4.3. Chỉ đạo xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ....................................................................................... 28 1.4.4. Đánh giá xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ....................................................................................... 29 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục .............................................................. 30 1.5.1. Các yếu tố chủ quan ................................................................................................. 30 1.5.2. Các yếu tố khách quan ............................................................................................. 32 Tiểu kết chương 1 ............................................................................................................... 34 Chương 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ XÂY DỰNG VĂN HÓA TỔ CHỨC Ở TRƯỜNG THCS THÀNH PHỐ SÔNG CÔNG, TỈNH THÁI NGUYÊN ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC ........................... 36 2.1. Một vài nét về các trường trung học cơ sở thành phố Sông Công ......................... 36 2.2. Mục tiêu, nội dung, phạm vi, phương pháp khảo sát ............................................... 37 2.2.1. Mục tiêu khảo sát ..................................................................................................... 37

v 2.2.2. Nội dung khảo sát ..................................................................................................... 37 2.2.3. Khách thể khảo sát và địa bàn khảo sát .................................................................. 37 2.2.4. Phương pháp khảo sát và xử lý các kết quả ........................................................... 38 2.3. Thực trạng xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường THCS thành phố Sông Công đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ............................................................... 38 2.3.1. Thực trạng nhận thức về văn hóa tổ chức và xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường THCS thành phố Sông Công đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục .... 38 2.3.2. Thực trạng mục tiêu xây dựng văn hóa tổ chức xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường THCS thành phố Sông Công đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục .... 42 2.3.2. Thực trạng nội dung xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường THCS thành phố Sông Công đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục .............................................. 44 2.3.3. Thực trạng các con đường xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường THCS thành phố Sông Công đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ................................... 57 2.4. Thực trạng quản lý xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường THCS thành phố Sông Công đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ..................................................... 58 2.4.1. Thực trạng lập kế hoạch xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường THCS thành phố Sông Công đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ................................... 58 2.4.2. Thực trạng tổ chức thực hiện xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường THCS thành phố Sông Công đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ....................... 61 2.4.3. Thực trạng chỉ đạo thực hiện xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường THCS thành phố Sông Công đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ....................... 63 2.4.4. Thực trạng đánh giá xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường THCS thành phố Sông Công đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục .............................................. 65 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường THCS thành phố Sông Công đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ....................... 67 2.5.1. Yếu tố chủ quan ........................................................................................................ 67 2.5.1. Yếu tố khách quan .................................................................................................... 68 2.6. Đánh giá chung ............................................................................................................ 69 2.6.1. Kết quả đạt được ...................................................................................................... 69

vi 2.6.2. Tồn tại, hạn chế ........................................................................................................ 70 Tiểu kết chương 2 ............................................................................................................... 72 Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ XÂY DỰNG VĂN HÓA TỔ CHỨC Ở TRƯỜNG THCS THÀNH PHỐ SÔNG CÔNG, TỈNH THÁI NGUYÊN ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC ........................................................... 73 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................................... 73 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu ......................................................................... 73 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống ......................................................................... 73 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ......................................................................... 74 3.2. Các biện pháp xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở thành phố Sông Công đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ............................................ 74 3.2.1. Quản lý xây dựng tiêu chí đánh giá văn hóa tổ chức trong trường trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục .............................................................. 74 3.2.2. Tổ chức nâng cao nhận thức cho các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường về xây dựng văn hóa tổ chức và quản lý xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường THCS đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ...................................... 80 3.2.3. Đổi mới lập kế hoạch xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ................................................................... 84 3.2.4. Chỉ đạo phát huy tính tích cực của các thành viên trong trường trung học cơ sở để xây dựng văn hóa tổ chức ....................................................................... 87 3.2.5. Chỉ đạo kiểm tra, đánh giá văn hóa tổ chức ở các trường trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ........................................................................ 91 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................................ 93 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ................................ 93 3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ............................................................................................ 93 3.4.2. Đối tượng được khảo nghiệm ................................................................................. 94 3.4.3. Nội dung khảo nghiệm ............................................................................................ 94 3.4.4. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................................... 94 Tiểu kết chương 3 ............................................................................................................... 98

vii KẾT LUẬN ........................................................................................................................ 99 1. Kết luận ........................................................................................................................... 99 2. Khuyến nghị .................................................................................................................. 100 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................ 102 PHỤ LỤC ................................................................................................................................

viii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CBQL Cán bộ quản lý ĐHQGH Đại học Quốc gia Hà Nội GDĐT Giáo dục Đào tạo GV Giáo viên HS Học sinh NV Nhân viên THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông VHTC Văn hóa tổ chức

ix DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Nhận thức của CBQL, GV, nhân viên, phụ huynh về văn hóa tổ chức ở các trường THCS thành phố Sông Công đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ............................................................................................... 39 Bảng 2.2. Nhận thức của CBQL, GV, nhân viên, phụ huynh về xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường THCS thành phố Sông Công đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ............................................................ 40 Bảng 2.3. Nhận thức của CBQL, GV, nhân viên về mục tiêu xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường THCS thành phố Sông Công đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ................................................................... 42 Bảng 2.4. Thực trạng xác định tầm nhìn, sứ mạng, hệ giá trị ở các trường THCS thành phố Sông Công đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ...... 45 Bảng 2.5. Thực trạng thực hiện nội dung xây dựng nề nếp hành chính, nề nếp dạy học ở các trường THCS thành phố Sông Công đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ................................................................... 47 Bảng 2.6. Thực trạng xây dựng mối quan hệ và văn hóa ứng xử ở các trường THCS thành phố Sông Công đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục .............................................................................................. 50 Bảng 2.7. Thực trạng xây dựng văn hóa quản lý ở các trường THCS thành phố Sông Công đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ........................... 53 Bảng 2.8. Thực trạng các xây dựng môi trường sư phạm, cơ sở vật chất ở các trường THCS thành phố Sông Công đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục .............................................................................................. 55 Bảng 2.9. Thực trạng các con đường xây dựng văn hóa tổ chức ở các trường THCS thành phố Sông Công đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục .............................................................................................. 57 Bảng 2.10. Thực trạng lập kế hoạch xây dựng văn hóa quản lý ở các trường THCS thành phố Sông Công đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ...... 59