Luận văn Thạc sĩ Triết học: Xây dựng và phát triển nhân cách học sinh trung học phổ thông tỉnh Nam định qua giảng dạy môn Giáo dục công dân hiện nay

như: có phẩm chất đạo đức tốt, có tri thức khoa học và năng lực nghề nghiệp chuyên môn vững vàng. Để thực hiện được mục tiêu đó thì việc hình thành động cơ học tập đúng đắn cho học sinh THPT trong học tập bộ môn GDCD là vấn đề hết sức quan trọng và cần thiết. Muốn vậy giáo viên GDCD cần phải: Giúp học sinh nhận thức được vai trò, ý nghĩa, tầm quan trọng của môn học. Chỉ ra cho học sinh thấy bài học và môn học có ý nghĩa gì với cuộc sống, với bản thân các em. Bởi vì chỉ khi nào học sinh nhận thấy kiến thức bộ môn thực sự thiết thực với bản thân, với sự hình thành và phát triển nhân cách con người, tư duy khoa học…thì các em mới thấy nhu cầu cấp thiết mình phải học và từ đó hình thành được động cơ học tập đúng đắn. Bên cạnh đó giáo viên phải giúp các em xác định được mục tiêu từng bài học cụ thể, xác định các nhiệm vụ học tập cần phải hoàn thành, hiểu được ý nghĩa của việc hoàn thành các mục tiêu đó. Từ đó các em tự ý thức phải xây cho mình một kế hoạch học tập, nhiệm vụ học tập của chính mình. Biết tự kiểm tra, tự đánh giá mức độ hoàn thành các mục tiêu học tập cũng như kỹ năng vận dụng kiến thức vào trong thực tiễn. Làm được điều đó sẽ giúp các em nhận thức rõ về vai trò, trách nhiệm của mình trong quá trình rèn luyện đạo đức, lối sống, hoàn thiện nhân cách, phấn đấu vươn lên trong học tập. Đồng thời hình thành được thói quen chấp hành tự giác, tính tích cực chủ động trong cuộc sống. Đây là vấn đề hết sức quan trọng trong quá trình xây dựng và phát triển nhân cách học sinh để các em trở thành những công dân hữu ích, thành viên tốt trong gia đình, góp phần xây dựng nước Việt Nam “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”. 3.2.2. Bồi dưỡng, nâng cao hơn nữa chất lượng đội ngũ giáo viên môn giáo dục công dân trong tỉnh Đứng trên quan điểm sản xuất, giáo dục là một ngành hoạt động sản xuất ra con người – nhân cách, nó không được tạo ra những sản phẩm tồi, những sản phẩm hỏng, những sản phẩm “giả khoa học, giả đạo đức”. Đây là đòi hỏi nghiêm túc đối với nhà trường và nhà giáo nói chung, nhất là giáo viên GDCD phải luôn ý thức và tự ý thức sâu sắc được điều đó.

Để xây dựng và phát triển nhân cách tốt đẹp cho học sinh người thầy cũng phải tự giáo dục chính mình. C.Mác đã từng nhấn mạnh: Bản thân nhà giáo dục cũng phải được giáo dục. Nâng cao chất lượng giáo viên có vai trò vô cùng quan trọng. Giáo viên GDCD khác với giáo viên các môn khoa học khác ở chỗ: dạy chữ để dạy người, để rèn luyện nhân cách con người cho từng học sinh. Do đó đòi hỏi giáo viên bộ môn không chỉ truyền thụ tri thức khoa học, giúp cho học sinh phát triển năng lực trí tuệ mà còn phải bồi dưỡng cho các em tình cảm, tâm hồn, những chuẩn mực đạo đức cơ bản, lối sống cao đẹp và cách làm người trong xã hội, gây dựng ý thức trách nhiệm với cuộc sống, bổn phận, nghĩa vụ với xã hội, với công việc và con người. Hồ Chí Minh đã từng nói: Trách nhiệm nặng nề và vẻ vang của người thầy là chăm lo dạy dỗ con em mình thành những công dân tốt, người lao động tốt, người chiến sỹ tốt, người cán bộ tốt của nước nhà. Do vậy, giáo viên GDCD phải đóng vai trò là nhà hoạt động xã hội, tổ chức thực hiện các nội dung thực hành chính trị - đạo đức, luật pháp trong nhà trường, phải nỗ lực trong việc giáo dục con người. Giáo viên không né tránh và lẩn tránh sự thật, kể cả những sự thật đáng buồn, những mâu thuẫn và nghịch lý của sự phát triển hiện nay. Tuy nhiên mỗi bài giảng GDCD phải là sự định hướng tích cực cho cái đúng, cái tốt, cái đẹp. Khi phê phán cái sai, cái xấu, cái ác phải nhằm khẳng định hệ giá trị chân – thiện – mỹ. Đặc biệt chất lượng giáo viên GDCD còn thể hiện ở chỗ người thầy phải tự thuyết phục được chính mình, phải có kiến thức, hiểu biết sâu, rộng về xã hội, nắm được những chuẩn mực sống, phải đem hiểu biết để gây dựng niềm tin thì mới truyền được niềm tin cho học sinh. Phải hiện diện trước học trò như một nhân cách, tận tụy, trung thực, khiêm tốn, vị tha, nhân ái qua lao động – dạy học của mình, qua ứng xử, giao tiếp, đối thoại thì mới đủ sức hình thành và phát triển nhân cách học sinh. Ngoài ra, giáo viên phải có sự linh hoạt trong giảng dạy, có nghệ thuật truyền thụ tri thức, phải căn cứ vào nội dung tri thức môn học để lựa chọn phương pháp sao cho phù hợp với đối tượng; giáo viên phải có nghệ thuật thu hút, lôi kéo học sinh say mê học tập, phải biết cách phát huy tính tự học, tự nghiên cứu bài giảng.

Như vậy, chất lượng của đội ngũ giáo viên thể hiện thông qua kiến thức chuyên ngành, năng lực sư phạm, năng lực nắm bắt, xử lí thông tin. Để nâng cao hơn nữa hiệu quả của công tác xây dựng và phát triển nhân cách cho học sinh THPT ở Nam Định giai đoạn hiện nay và trong những năm tiếp theo, Sở GD&ĐT tỉnh cần thiết phải: Nắm bắt được số lượng giáo viên ở mỗi trường để và phân công công tác sao cho đảm bảo được sự cân đối, hợp lý về nhu cầu giáo viên bộ môn giữa các trường THPT trong toàn tỉnh. Khuyến khích giáo viên GDCD tích cực hơn trong quá trình phấn đấu không ngừng nâng cao về tài năng sư phạm, trách nhiệm đạo đức và ý thức chính trị. Có kế hoạch và giải pháp cụ thể trong sử dụng, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn cho giáo viên bộ môn. 3.2.3. Đổi mới phương pháp giảng dạy và học tập môn giáo dục công dân theo hướng dạy học tích cực Khi bàn về phương pháp giảng dạy cố thủ tướng Phạm Văn Đồng đã nêu: Trong nhà trường điều chủ yếu không phải là nhét cho học trò một mớ kiến thức hỗn loạn, tuy rằng kiến thức là cần thiết. Điều chủ yếu là giáo dục cho các em phương pháp suy nghĩ, suy luận, diễn tả, rồi đến phương pháp học tập, nghiên cứu, giải quyết vấn đề. Ở các trường, điều chủ yếu không phải là rèn trí nhớ mà là rèn trí thông minh. Để nâng cao hơn nữa hiệu quả nội dung tri thức khoa học của môn GDCD đang được hoàn thiện trong nhà trường THPT thì việc đổi mới phương pháp giảng dạy bộ môn là hết sức cần thiết và quan trọng. Phương pháp dạy học tích cực là những phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh. Những dấu hiệu đặc trưng của phương pháp dạy học tích cực là: dạy học thông qua tổ chức các hoạt động của học sinh; dạy học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học; tăng cường học tập cá thể phối hợp với học tập hợp tác; kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò. Đổi mới phương pháp giảng dạy môn GDCD phải bám sát mục tiêu giáo dục phổ thông, phù hợp với từng nội dung dạy học cụ thể, với đặc điểm lứa tuổi, tâm sinh lý học sinh.

Đổi mới phương pháp giảng dạy GDCD còn phải phù hợp với cơ sở vật chất và các điều kiện dạy học của nhà trường, phù hợp với việc đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả dạy - học và kết hợp tốt giữa việc tiếp thu, sử dụng có chọn lọc, có hiệu quả các phương pháp dạy học tiên tiến, hiện đại với việc khai thác những yếu tố tích cực của các phương pháp dạy học truyền thống; tăng cường sử dụng các phương tiện dạy học, thiết bị dạy học hiện đại…Chỉ có đổi mới căn bản phương pháp dạy học chúng ta mới có thể tạo được sự đổi mới thực sự trong giáo dục phổ thông. Đồng thời với việc đổi mới phương pháp dạy là đổi mới phương pháp học tập môn GDCD cho học sinh. Học sinh phải rèn luyện cho mình thói quen tích cực, chủ động trong học tập, lĩnh hội kiến thức. Tính chủ động của học sinh thể hiện thông qua việc học sinh chuẩn bị bài, thu thập, tìm kiếm tài liệu có liên quan đến từng bài học, tiết học. Học sinh hăng hái thảo luận, nêu vấn đề, giải quyết vấn đề, trình bày quan điểm của cá nhân trước tập thể và giáo viên, sẵn sàng đưa ra những ý kiến phản hồi…Có như thế giáo viên mới phát hiện và xử lý, phân loại được từng đối tượng học sinh. Không chỉ dừng lại ở nhận thức, học sinh phải biết liên hệ, vận dụng kiến thức đã học vào trong hoạt động thực tiễn sao cho phù hợp và đạt hiệu quả giáo dục, hoàn thiện nhân cách cho chính mình. Mỗi học sinh phải tự xác định mình là thành viên tích cực, chủ động để không rơi vào tình trạng tiếp thu một chiều, coi giáo viên là máy phát còn mình là máy thu. Tập trung nghe giảng ở trên lớp để có những kiến thức cơ bản của bài học sau giờ giảng đó, tự tạo cho mình niềm say mê và hứng thú trong học tập. Chủ động tham gia các buổi thảo luận chuyên đề, các buổi xêmina và tiếp cận các vấn đề liên quan. Điều đó giúp các em hình thành thói quen quan tâm đến môn học, suy nghĩ về tầm quan trọng của môn học, tạo hứng thú học tập, mở mang kiến thức. 3.2.4. Nâng cao hiệu quả kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Giáo dục công dân Để đáp ứng yêu cầu mới của mục tiêu GD&ĐT, việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn GDCD phải chuyển biến mạnh mẽ theo hướng phát triển tính tích cực, trí thông minh sáng tạo của học sinh. Khuyến khích các em vận dụng linh hoạt các kiến thức, kỹ

năng đã học vào những tình huống thực tế, có thái độ tích cực, đánh giá đúng đắn trước những vấn đề của đời sống cá nhân, gia đình và cộng đồng. Trước hết giáo viên cần phải đảm bảo tính toàn diện và tính phân hoá trong kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh. Đó là các nội dung trong mục tiêu môn học phải được kiểm tra đầy đủ và thích hợp. Trong mỗi nội dung kiểm tra phải phân loại được các học sinh ở những yêu cầu về việc nắm kiến thức, mức độ thành thạo các kỹ năng cơ bản, thái độ mà học sinh cần phải có khi tham gia quá trình học tập học...Nhằm nâng cao độ chính xác, trung thực, khách quan, công bằng trong kiểm tra và đánh giá chất lượng học tập thực sự của học sinh. Giáo viên cần phối hợp các phương pháp trong việc kiểm tra thường xuyên và kiểm tra định kỳ môn học như: vấn đáp, viết, trắc nghiệm khách quan, thực hành.... Nhằm tạo ra sự hứng thú, kích thích tính tích cực trong học tập của học sinh và để điều chỉnh phương pháp dạy - học. Muốn vậy giáo viên phải vững vàng về chuyên môn, nghiệp vụ, có tinh thần trách nhiệm cao với công việc, đầu tư thời gian và công sức trong tìm tòi, nghiên cứu để có những sáng tạo trong việc kết hợp các phương pháp kiểm tra nhằm thực hiện có hiệu quả cao các hình thức kiểm tra, đánh giá. Tăng cường các phương thức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh như: trong giờ học, ngoài giờ học(hoạt động tập thể, hoạt động chính trị xã hội, tìm hiểu theo chủ đề tìm hiểu thực tế, viết thu hoạch), nhằm tạo ra sự dân chủ trong học tập, phát huy tính năng động sáng tạo của học sinh. Qua đó giáo dục ý thức công dân cho học sinh liên hệ thực tiễn cuộc sống của mình. Phát triển khả năng tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau của học sinh để kết hợp sự đánh giá của thầy và sự đánh giá của trò nhằm kích thích tính chủ động của học sinh trong học tập và tăng cường tính khách quan của kiểm tra, đánh giá. Tự đánh giá đúng và điều chỉnh kịp thời là năng lực rất cần thiết cho sự thành đạt trong cuộc sống của các em, giúp các em có sự hiểu biết sâu sắc hơn về quyền lợi, trách nhiệm và vai trò của mình 3.2.5. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, phương tiện, và thiết bị dạy học môn Giáo dục công dân Nâng cao chất lượng dạy học GDCD ở trường THPT cần đặc biệt chú ý tới yếu tố vật chất hỗ trợ quá trình dạy học. Qua tìm hiểu thực tế trong quá trình dạy học môn GDCD ở

nhiều trường trong tỉnh cho thấy do thiếu yếu tố này nên nhiều giáo viên gặp khó khăn trong việc đổi mới phương pháp truyền đạt kiến thức khoa học. Nếu dạy GDCD chỉ tiến hành dạy chay, sử dụng phương pháp thuyết trình truyền thống theo kiểu thầy đọc trò chép sẽ mất tính thuyết phục, không hấp dẫn, làm cho giờ học cứng nhắc và buồn tẻ. Yếu tố vật chất trong giảng dạy GDCD bao gồm: phòng học tiêu chuẩn, máy tính, máy chiếu, đài, phim ảnh, tài liệu tham khảo và các cơ sở vật chất khác cùng nguồn tài chính hỗ trợ cho việc dạy học tìm hiểu tham quan thực tế. Yếu tố vật chất là phương tiện quan trọng để gắn lý luận với thực tiễn, học với hành, làm cho bài giảng sinh động có tính thuyết phục cao. Yêu cầu về phòng phương pháp đạt chuẩn với các phương tiện dạy học hiện đại đang đặt ra cấp bách với hệ thống các trường THPT trong tỉnh hiện nay. Ngoài ra, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh nên tạo điều kiện cho giáo viên môn học này có cơ hội được nghe những buổi nói chuyện, báo cáo chuyên đề mang tính thời sự trong tỉnh, trong nước và quốc tế để giáo viên có thêm kiến thức thực tiễn ngoài kiến thức sách vở, câu chữ nhằm tăng tính thuyết phục trong bài giảng. Một thực tế hiện nay là ngoài sách giáo khoa GDCD hầu như không có trường nào đầu tư kinh phí mua sắm tư liệu tham khảo cho bộ môn này. Do đó giáo viên nên chủ động trang bị những tư liệu cần thiết cho mình. Bỏ quan điểm trông chờ thư viện nhà trường có sách gì thì mượn, không có thì thôi. Bên cạnh đó các trường nên khuyến khích giáo viên bộ môn tích cực trong vấn đề nghiên cứu khoa học, tích cực nêu sáng kiến kinh nghiệm, tự làm đồ dùng dạy học. Với tính chất đặc thù của bộ môn nói riêng, nghiên cứu về các quy luật vận động của tự nhiên, xã hội và tư duy con người, tri thức khoa học bộ môn có liên quan chặt chẽ đến đường lối lãnh đạo của ĐCSVN, đến định hướng chính trị, tư tưởng, lối sống, đạo đức, lý tưởng, niềm tin của học sinh…rất cần có phương tiện hỗ trợ để chất lượng mỗi bài giảng được nâng cao. 3.2.5. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, phương tiện, và thiết bị dạy học môn Giáo dục công dân Đây là giải pháp đồng thời cũng là kiến nghị chung của tất cả giáo viên giảng dạy GDCD khối THPT tỉnh Nam Định. Trong ba lần tập huấn thay sách khối 10, khối 11 và

khối 12 mọi giáo viên đều bày tỏ mong muốn Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Nam Định quan tâm hơn nữa đến việc xây dựng cán bộ chuyên môn cho riêng bộ môn này chứ không muốn để chuyên viên bộ môn văn kiêm nhiệm như hiện nay. Việc để chuyên viên môn khác sang kiêm nhiệm chuyên môn của môn này làm nhiều giáo viên thấy rằng bản thân môn này đã không được coi trọng ngay từ cấp Sở. Mỗi lần có những đợt thanh tra toàn diện các trường, thì bộ môn này phải lấy những giáo viên đang giảng dạy một số trường đi làm công tác thanh tra, kiểm tra như giáo viên trường THPT Lê Hồng Phong, trường Trần Hưng Đạo…Như vậy trong một năm có nhiều đợt đi thanh tra, kiểm tra một số trường theo định kỳ như thế thì giáo viên phải đi làm công tác bộ môn này đương nhiên không thể giảng dạy theo đúng tiến độ phân phối chương trình được. Như thế có phải là đi kiểm tra người khác trong khi chính thanh tra không thực hiện được nhiệm vụ chính là giảng dạy của mình. Sự bất cập này vô hình chung chính là sự vi phạm quy chế chuyên môn của các thanh tra viên. Để thực hiện đầy đủ, đúng tiến độ phân phối chương trình có tính pháp lệnh do Bộ Giáo dục quy định và đặc biệt là nâng cao chất lượng dạy và học môn GDCD, qua đó phát huy vai trò của bộ môn trong việc xây dựng và phát triển nhân cách cho học sinh THPT, nhất thiết phải có chuyên viên môn GDCD. Không những để đẩy mạnh công tác thanh tra việc dạy và học môn này, mà còn để giáo viên bộ môn trong toàn tỉnh có nơi để trao đổi, thắc mắc và kiến nghị những vấn đề hợp lí liên quan đến chuyên môn về cấp Sở. Xây dựng chuyên viên môn GDCD, đẩy mạnh công tác thanh tra là một hoạt động của quản lý giáo dục cần phải được coi trọng và quan tâm thích đáng. Công tác này nếu không được tiến hành một cách nghiêm túc sẽ tạo ra lỗ hổng ảnh hưởng rất lớn đến nhiệm vụ nâng cao vai trò của bộ môn trong xây dựng và phát triển nhân cách cho các em tại tỉnh Nam Định. 3.2.7. Xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, kết hợp chặt chẽ giáo dục nhà trường, gia đình và xã hội Giảng dạy GDCD là giảng dạy đạo đức, lối sống, phẩm chất, truyền thống dân tộc… cho mỗi cá nhân. Muốn nâng cao chất lượng giảng dạy môn học chúng ta nhất thiết phải có sự liên hệ và kết hợp với các môi trường mà học sinh đang sống, hoạt động và giao

tiếp - Đó là sự phối kết hợp giữa giáo dục nhà trường, gia đình và xã hội. Từ đó mới phát hiện ra những khuyết điểm, thiếu sót của học sinh để kịp thời giáo dục. Văn kiện Hội nghị lần thứ VII Ban chấp hành Trung ương khóa X đã chỉ rõ: “Xây dựng môi trường xã hội lành mạnh để thanh niên rèn luyện, phấn đấu và trưởng thành”[…,tr44]. Giáo dục nhà trường là một trong những con đường và phương thức giáo dục chủ đạo, quan trọng bậc nhất dù không phải là duy nhất quyết định. Giáo viên GDCD chủ động tham mưu cho Ban Giám hiệu tổ chức lồng ghép một số nội dung tri thức bộ môn thông qua các hoạt động tập thể, hoạt động chính trị xã hội, hoạt động tìm hiểu thực tế nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục của bộ môn. Nhà trường cần thường xuyên phát huy vai trò của Hội phụ huynh học sinh trong các hoạt động. Hội phụ huynh phải là cầu nối giữa nhà trường với các gia đình nhằm thực hiện nhiệm vụ giáo dục toàn diện học sinh. Khác với giáo dục nhà trường, giáo dục gia đình gắn liền và theo suốt cuộc đời con người nên cha mẹ là người hiểu con mình hơn ai hết. Chính vì vậy giáo viên GDCD phải thường xuyên liên lạc với phụ huynh học sinh để nắm bắt cá tính, nhược điểm của mỗi học sinh, để cùng với các bậc phụ huynh thực hiện tốt mục tiêu giáo dục, giáo dưỡng phẩm chất, nhân cách cho học sinh - thế hệ tương lai của đất nước. Đồng thời còn phải phát huy vai trò tác động cùng giáo dục của các phương tiện thông tin đại chúng, của cộng đồng làng, xã và các tổ chức chính quyền địa phương nơi học sinh sống, học tập… Đào tạo lớp người mới, thế hệ cách mạng cho đời sau vừa “hồng” vừa “chuyên” theo tư tưởng Hồ Chí Minh là công việc và trách nhiệm chung của gia đình, nhà trường và xã hội. Đây là ba lực lượng giáo dục to lớn, nếu được phối hợp chặt chẽ, cùng thống nhất một mục đích, một yêu cầu và cùng một phương thức giáo dục sẽ đem lại kết quả giáo dục tốt đẹp. Không chỉ giúp các em phát triển trí tuệ, năng lực học tập mà còn giúp các em có môi trường lành mạnh để tu dưỡng rèn luyện về đạo đức, tư tưởng chính trị, lối sống…

KẾT LUẬN Trong hệ giá trị và văn hóa tinh thần của nhân loại, đứng trên quan điểm, lý luận và phương pháp của chủ nghĩa Mác - Lênin để nghiên cứu vấn đề con người cũng như vấn đề nhân cách ta thấy con người được sinh ra nhưng nhân cách được xây dựng và phát triển nhờ giáo dục. Đòi hỏi người quản lý và giảng dạy phải hiểu rõ những yếu tố ảnh hưởng đến quá trình xây dựng và phát triển nhân cách học sinh THPT. Nắm vững những đặc điểm tâm, sinh lý các em. Làm sáng tỏ vị trí và vai trò của môn GDCD trong việc góp phần thực hiện mục tiêu đào tạo thế hệ trẻ nói chung, học sinh THPT nói riêng thành những người phát triển toàn diện, có đức, có tài trong sự nghiệp xây dựng xã hội mới XHCN. Xây dựng và phát triển nhân cách cho học sinh THPT tỉnh Nam Định qua giảng dạy môn GDCD là một đề tài nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn. Trong công cuộc giáo dục, bồi dưỡng thế hệ trẻ cho đất nước, Hồ chí Minh luôn nhấn mạnh đến nguyên tắc giáo dục toàn diện. Người chỉ rõ: “Nhà nước chú trọng đặc biệt việc giáo dục thanh niên về đức dục, trí dục và thể dục”. Một con người có trí tuệ và nhân cách phát triển lệch lạc không thể là một người chủ xứng đáng của đất nước, của Tổ quốc. Trong quá trình CNH, HĐH đất nước, Đảng ta xác định: xây dựng con người Việt Nam hiện nay là xây dựng nhân cách của con người với một nội dung toàn diện: từ bồi dưỡng thể lực, năng lực trí tuệ, không ngừng nâng cao học vấn và văn hoá, đến trình độ tư tưởng, thế giới quan và đạo đức cách mạng; từ đạo đức và lối sống, đến kế thừa và phát huy được những tinh hoa của truyền thống dân tộc, đáp ứng được những yêu cầu của con người mới XHCN. Trong quá trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng với sự biến đổi nhanh chóng về mọi mặt của đời sống xã hội, một bộ phận học sinh THPT cả nước nói chung, ở tỉnh Nam Định nói riêng đã nhận thức đúng đắn giá trị của việc hoàn thiện nhân cách, phát huy truyền thống hiếu học của quê hương, không ngừng nỗ lực vươn lên, đạt được nhiều thành tích cao trong quá trình học tập, thể hiện qua chất lượng xếp loại học lực, hạnh kiểm, kết quả thi tốt nghiệp và thi học sinh giỏi. Bên cạnh đó, vẫn còn một bộ phận học sinh sống thiếu ý thức tu dưỡng, rèn luyện đạo đức. Biểu hiện lối sống ích kỷ không có tinh thần đoàn kết tập thể; thực dụng, suy

thoái đạo đức, xa dời truyền thống văn hóa dân tộc, dễ tiếp nhận những luồng văn hóa ngoại lai có ảnh hưởng tiêu cực; xa rời lý tưởng và hoài bão cao đẹp, giảm sút ý chí và niềm tin; ít quan tâm đến tình hình kinh tế - chính trị của đất nước, ý thức tố chức kỷ luật cũng như chấp hành pháp luật còn yếu kém; một số em còn ham chơi, thích đua đòi với bạn bè, dễ bị bạn bè rủ rê, lôi kéo tham gia vào những việc làm tiêu cực, tình trạng vi phạm pháp luật và sa ngã vào các tệ nạn xã hội đang có xu hướng gia tăng và diễn biến phức tạp. Tồn tại những vấn đề trên một phần là do công tác giảng dạy môn GĐCD trong các nhà trường THPT chưa được chú ý đúng mức, còn đang bị buông lỏng, thiếu sự quan tâm và nhận thức đúng đắn từ mọi phía. Một số trường còn công khai quan điểm: môn học này giáo viên nào cũng có thể dạy được, cái gì có trong sách giáo khoa thì giới thiệu theo kiểu đọc chép, chỉ cần trong giờ các em ngoan là có thể cho điểm cao được rồi. Việc truyền tải các kiến thức của một số giáo viên chính bộ môn chưa thật sâu sắc, nghiêm túc, và còn kém thuyết phục. Phương tiện, trang thiết bị môn học chưa được đầu tư thỏa đáng. Học sinh còn học trong tâm thế qua loa đại khái, không có động cơ, mục đích đúng đắn. Tất cả những chủ quan, xem nhẹ tri thức bộ môn GDCD trong xây dựng và phát triển nhân cách cho các em đã làm gia tăng sự nhận thức và tư duy thiếu khoa học về những tri thức thiết thực nhất để: “làm người”. Vì vậy, để nâng cao hiệu quả xây dựng và phát triển nhân cách cho học sinh THPT tỉnh Nam Định qua giảng dạy môn GDCD cần phải nắm vững những định hướng đó là: Nâng cao nhận thức đúng đắn về vị trí, vai trò của môn GDCD. Giáo dục nhân cách các em theo tư tưởng Hồ Chí Minh và theo quan điểm của ĐCSVN. Nội dung, chương trình giảng dạy phải gắn liền với thực tiễn cuộc sống. Đặc biệt, nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập bộ môn. Làm sao để quá trình giáo dục phải chuyển thành quá trình tự giáo dục. Bộ GD&ĐT nên xem xét, đánh giá một cách toàn diện và công bằng đưa môn môn này vào khung những môn thi tốt nghiệp. Bên cạnh đó cần hình thành động cơ học tập đúng đắn cho học sinh. Nâng cao hơn nữa chất lượng đội ngũ giáo viên. Đổi mới phương pháp giảng dạy và học tập bộ môn. Nâng cao hiệu quả kiểm tra đánh giá môn GDCD. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất , phương tiện và thiết bị dạy học bộ môn. Xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh