Luận văn Thạc sĩ Quản trị nhân lực: Đào tạo đội ngũ giảng viên tại trường Cao đẳng nghề Cơ điện Hà Nội

62 - Đào tạo nghiệp vụ sư phạm, kỹ năng nghề + Lý thuyết: giảng viên sẽ phát tài liệu chuẩn bị sẳn để học viên có điều kiện nghiên cứu trước, sau đó sẽ trao đổi, thảo luận trên lớp. Trong nhiều trường hợp giảng viên chỉ hướng dẫn học viên cách xây dựng giáo án, bài giảng, giới thiệu những tài liệu cần thiết cần tham khảo, nghiên cứu, các giảng viên chỉ đưa ra các định hướng, nội dung cơ bản, hoặc điều chỉnh lại những nội dung chuẩn bị của học viên khi thấy cần thiết. Nhìn chung, những nội dung lý thuyết học viên phải tự chủ động nghiên cứu, hoàn thiện, giảng viên chỉ là người hướng dẫn, bổ sung để hoàn thiện. Đồng thời đội ngũ giảng viên này còn được tham gia các hội thảo, cuộc họp sinh hoạt chuyên môn…từ đó nâng cao kiến thức cho bản thân. + Thực hành: Giảng viên sẽ thực hành, hoặc làm mẫu trên máy sau đó yêu cầu học viên làm theo cho đến lúc đạt yêu cầu. Nhiều trường hợp khi học viên đã thuần thục các động tác, thao tác cơ bản sẽ được giao trợ giảng hay hướng dẫn trực tiếp sinh viên, có sự giám sát, hỗ trợ của giảng viên. Ngoài ra, giảng viên sẽ giúp học viên hoàn thiện nội dung giáo án, chuẩn bị các giáo cụ hay điều chỉnh phương pháp nghiệp vụ sư phạm, cách thuyết trình truyền đạt. Nhìn chung, những nội dung liên quan đến nghiệp vụ sư phạm và kỹ năng nghề sẽ được giảng viên tuần tự yêu cầu học viên thực hành bắt đầu từ lý thuyết, sau đó xem làm mẫu và cuối cùng là yêu cầu học viên thực hành, thao tác các nghiệp vụ đó cho tới khi thuần thục. Nội dung thực hành chiếm thời lượng đáng kể trong tổng số thời lượng đào tạo. Riêng những lớp mà nhà trường đứng ra tổ chức để bổ sung kiến thức sư phạm cấp chứng chỉ nghiệp vụ có mời giảng viên của các cơ sở đào tạo thì toàn bộ nội dung chương trình cho đến phương pháp sẽ do cơ sở mời đảm nhiệm chuẩn bị, Trường chỉ hỗ trợ trong việc theo dõi quản lý lớp về mặt tổ chức và các mặt hậu cần. - Đào tạo và nâng cao trình độ ngoại ngữ, tin học: Thông thường nếu số lượng ít không đủ tổ chức thành lớp riêng và mời giảng viên ở các trung tâm, cơ sở đào tạo thì cán bộ, Giảng viên sẽ được cử đi đào tạo, bồi dưỡng

63 kiến thức tin học, ngoại ngữ bên ngoài, còn nếu đủ tổ chức thành lớp trường sẽ mở lớp và ký hợp đồng với các trung tâm ngoại ngữ và mời giảng viên về dạy tại trường, toàn bộ nội dung chương trình của các lớp hay hình thức cử đi sẽ do các trung tâm đó chịu trách nhiệm tùy theo trình độ, kiến thức để công nhận và cấp chứng chỉ theo quy định của nhà nước. - Đào tạo trình độ trung, cao cấp về lý luận chính trị, quản lý Nhà nước: Chủ yếu là đội ngũ giảng viên là lãnh đạo các khoa, bộ môn trong diện quy hoạch cán bộ quản lý của nhà trường. Thời gian đào tạo từ 9 đến 24 tháng tùy theo trình độ. Theo đó các giảng viên trên sẽ được cử đi học tại các khóa lớp đào tạo do Học viện Chính trị và hành chính quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức. Cuối khóa có chứng nhận hoặc bằng tốt nghiệp. Đào tạo kỹ năng, nghiệp vụ sư phạm quốc tế…Theo chương trình đào tạo của Tổng cục Dạy nghề, hoặc nhà trường tự cử giảng viên tham gia đào tạo tại các cơ sở có uy tín trong và ngoài nước. Đào tạo sử dụng máy móc, trang thiết bị, công nghệ mới: Theo chương trình đào tạo của Tổng cục Dạy nghề hoặc theo chương trình chuyển giao công nghệ máy móc, thiết bị của công ty nơi nhà trường mua máy móc, trang thiết bị. Đào tạo để thi nâng ngạch giảng viên và bậc thợ: đây là chương trình đào tạo ngắn hạn, cấp tốc hay thậm chí chỉ hướng dẫn để các học viên ôn tập, hệ thống lại các kiến thức để thi và nâng ngách bậc. Qua khảo sát thấy có hai hình thức đào tạo mà Nhà trường áp dụng đó là: Thi nâng ngạch giảng viên (giảng viên chính và giảng viên cao cấp) và thi nâng bậc thợ cho giảng viên. Hình thức thứ nhất, phòng Tổ chức - Hành chính sẽ tập hợp danh sách báo cáo lãnh đạo phê duyệt và cử đi theo đợt ở các lớp do Tổng cục Dạy nghề và Ban tổ chức Trung ương, Bộ Nội vụ tổ chức; hình thức thứ hai, nhà trường thành lập Hội đồng mời giảng viên là chuyên gia hay thợ bậc cao tiến hành hướng dẫn, ôn tập giúp học viên hệ thống lại kiến thức và kỹ năng trước khi thi, các lớp này thường được tổ chức tại trường, trừ trường hợp thi nâng bặc

64 thợ bậc cao theo quy định của Tổng cục Dạy nghề phải tổ chức thi ngoài trường. Là cơ sở đào tạo nghề vì vậy, hàng năm, Phòng Tổ chức – Hành chính cũng lập danh sách các giảng viên để thực hiện huấn luyện bồi dưỡng thường xuyên theo quy định của Tổng Cục Dạy nghề, trong đó chú trọng bồi dưỡng những nội dung, kiến thức kỹ năng sau đây: a) Bồi dưỡng thường xuyên: Về chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước, các quy định về dạy nghề; những kiến thức chuyên môn, tiến bộ khoa học, công nghệ mới thuộc chuyên môn giảng dạy; kỹ năng nghề; phương pháp giảng dạy, xây dựng chương trình và sử dụng phương tiện dạy học mới; ngoại ngữ, tin học. b) Bồi dưỡng chuẩn hoá: Bồi dưỡng kiến thức chuyên môn, kỹ năng nghề; nghiệp vụ sự phạm; ngoại ngữ, tin học và những nội dung khác cho giáo viên chưa đạt chuẩn hoặc chuẩn chức danh đang đảm nhiệm theo quy định. c) Bồi dưỡng nâng cao trình độ: Thực hiện cho tất cả hoặc một bộ phận giáo viên dạy nghề, tuỳ theo yêu cầu của nghề nghiệp và nhiệm vụ được phân công cần đạt tiêu chuẩn của chức danh cao hơn; nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm, năng lực thực hành. Nói chung nội dung chương trình đào tạo đối với các khóa đào tạo tại nhà trường đều do các giảng viên có kinh nghiệm xây dựng có sự tham gia duyệt và đặt hàng trước tùy theo trình độ, tính chất, đặc điểm của công việc. Riêng các trường hợp cử đi học tại các cơ sở, trung tâm đào tạo, trường chính quy ngoài nhà trường đều xem xét khuyến khích cho đi nếu phù hợp với yêu cầu của nhà trường. Tuy nhiên, cách tiến hành các chương trình đào tạo của nhà trường vẫn còn tồn tại một số hạn chế như: Nội dung chương trình đào tạo ngoài nhà trường: Đối với các chương trình đào tạo này nhà trường hầu như không tham gia trong việc xây dựng

65 chương trình đào tạo. Vì vậy nội dung các chương trình đó có khi chưa thực sự đáp ứng và phù hợp nhất với nhà trường. Nội dung chương trình đào tạo trong nhà trường: Nội dung chương trình đào tạo được xây dựng chủ yếu dựa theo kinh nghiệm của từng cá nhân giảng viên hướng dẫn. Tài liệu tham khảo (nếu có) chỉ dựa trên những tài liệu cũ, sẵn có và ít được cập nhật kiến thức mới tiên tiến nên có nhiều nội dung lạc hậu, chưa bám sát với thực tế. 2.2.4.2.Các phương pháp đào tạo đội ngũ giảng viên Đào tạo đội ngũ giảng viên là hoạt động đầu tư đem lại lợi ích to lớn và lâu dài nhất, ý thức được điều đó nên từ lâu nhà trường đã chú trọng tới đào tạo nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên. Với nền kinh tế tri thức và công nghệ thay đổi từng ngày, để nguồn nhân lực có thể đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của công việc thì các nhà trường ĐH, CĐ nói chung và trường CĐN cơ điện Hà Nội nói riêng phải thường xuyên đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên. Bởi họ là nhân tố quyết định trực tiếp đến chất lượng nguồn nhân lực. Sau khi xác định được nhu cầu đào tạo, các nhà quản lý đào tạo lại phải trả lời câu hỏi là nên lựa chọn phương pháp đào tạo nào đối với đội ngũ giảng viên là phù hợp để đáp ứng được mặt chất lượng, thời gian và ít tốn kém nhất. Ở trường CĐN cơ điện Hà Nội một số phương pháp chủ yếu sau: + Phương pháp kèm cặp, chỉ dẫn: Đối tượng được kèm cặp bởi những giảng viên có trình độ sư phạm, chuyên môn, kỹ năng nghề cao, có kinh nghiệm làm việc trong nhà trường. Theo phương pháp này, học viên sẽ học việc dưới sự hướng dẫn, kèm cặp hỗ trợ của các giảng viên lâu năm, giảng viên giỏi nghề có uy tín trong các khoa, bộ môn, thường là các giảng viên đã dạy các học phần, môn học mà giảng mới được tuyển hay phân công tiếp cận để giảng dạy sau này hướng dẫn. Theo yêu cầu thì học viên sẽ phải thực hành hết các nghiệp vụ, tác nghiệp cơ bản của học phần hay môn học mới từ khâu chuẩn bị dự giờ, nghe giảng, chuẩn bị nội dung lý thuyết, tài liệu, soạn giáo

66 án, bài giảng, tập giảng, trợ giảng cho đến khi thành thục tất cả các khâu nghiệp vụ giảng thử trước khoa, bộ môn và duyệt giảng trước hội đồng nhà trường trước khi được công nhận đứng lớp chính thức. Trước đây thời gian này là 6 tháng, còn theo quy định mới hiện nay của trường là 12 tháng tập sự. Qua thống kê cho thấy, phương pháp kèm cặp, chỉ dẫn được áp nhiều nhất tại các khoa, bộ môn trong nhà trường và bất cứ giảng viên nào mới được tuyển đều phải trải qua giai đoạn đào tạo này. Bởi vậy, có thể nói đây là đào tạo bắt buộc ban đầu đối với mọi giảng viên. + Đào tạo để luân chuyển dạy môn học hay học phần mới: Đối tượng áp dụng là các giảng viên đã giảng dạy ít nhất là một môn học, học phần có thời hạn 5 năm trở lên, muốn dạy thêm môn học mới gần chuyên môn trong phạm vi khoa, bộ môn. Phương pháp luân chuyển này cũng được tiến hành tương tự như phương pháp kèm cặp, chỉ dẫn, nhưng có phần rút họn hơn ở một số thủ tục. Trước đây, một giảng viên muốn chuyển dạy sang môn học mới kể cả bổ sung khá đơn giản, chỉ cần nghiên cứu, soạn bài giảng là có thể được chuyển sang dạy môn mới. Nhưng những năm gần đây nhà trường quy định quy trình này chặt chẽ hơn là phải có sự hướng dẫn, kèm cặp, kiểm tra, giám sát và nhận xét của giảng viên có kinh nghiệm mới được thông qua và giảng thử trước khoa, bộ môn. Nếu được giảng viên Khoa, Bộ môn đồng ý mới được chuyển dạy môn mới. + Cử đi học tại các trường chính quy, trung tâm: Phương pháp này áp dụng cho đối tượng giảng viên biên chế của nhà trường căn cứ theo yêu cầu nhà trường hoặc do giảng viên đề xuất. Các khóa đào tạo dài hạn, tại chức tại các trường: ĐH Quốc gia, ĐH Ngoại ngữ…Phần lớn giảng viên tham dự đào tạo là do nhu cầu bản thân là chủ yếu. + Cử đi dự hội thảo trong nước và nước ngoài: Những người được tham dự hội thảo chủ yếu là đội ngũ giảng viên có kinh nghiệm, có trình độ chuyên môn, giảng viên là lãnh đạo các khoa, bộ môn… + Các phương pháp khác

67 - Ngoài các phương pháp trên, nhà trường còn tổ chức tham quan học hỏi kinh nghiệm thực tế trong và ngoài nước, Tổ chức các cuộc thi thợ giỏi hoặc Hội giảng, tổ chức sinh hoạt chuyên môn, tổ chức dự giờ rút kinh nghiệm..vv. Đây là những hình thức đào tạo gián tiếp nhưng rất bổ ích đối với giảng viên, thông qua đó các giảng viên đều rút ra được những kinh, nghiệm bài học cho bản thân trước đồng nghiệp. Tổ chức triển khai thực hiện huấn luyện bồi dưỡng thường xuyên cho giảng viên theo quy định. Các phương pháp đào tạo trong nhà trường về cơ bản khá đầy đủ, phù hợp với các đối tượng đào tạo, có thể nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, đáp ứng nhu cầu lâu dài của nhà trường. Tuy nhiên việc áp dụng các phương pháp đào tạo đó còn bộc lộ một số nhược điểm: - Các phương pháp đào tạo là những phương pháp mang tính truyền thống, chưa áp dụng các phương pháp đào tạo mới, sử dụng kỹ thuật hiện đại, mang lại hiệu quả cao: đào tạo thông qua mạng internet… - Đối tượng tham gia dự các hội nghị hội thảo còn hạn hẹp. Bảng 2.12: Số lượng giảng viên được đào tạo của nhà trường năm 2012- 2014 phân theo phương pháp đào tạo ĐVT: Lượt người STT Phương pháp đào tạo Năm 2012 Năm 2013 Năm 2014 1 Kèm cặp, chỉ dẫn 25 33 26 2 Luân chuyển dạy học phần mới 2 6 3 3 Gửi đi học ở các trường, lớp chính quy 40 34 28 4 Cử đi dự hội thảo 13 11 16 (Nguồn: Phòng TC-HC) Qua bảng 2.12 ta thấy: phương pháp đào tạo chủ yếu là được nhà trường lựa chọn để đào tạo đội ngũ giảng viên là đào tạo trong công việc bằng

68 phương pháp đào tạo kèm cặp, chỉ dẫn và phương pháp gửi giảng viên đi học tại các trung tâm, trường, lớp chính quy. Với phương pháp kèm cặp chỉ dẫn áp dụng cho đối tượng là giảng viên mới, giảng viên ít kinh nghiệm…với phương pháp này giúp giảng viên nhanh nắm bắt được kiến thức và làm quen với công việc mà họ được phân công. Với phương pháp cử giảng viên đi học tại các trung tâm, trường, lớp chính quy: Áp dụng cho các giảng viên tham gia đào tạo nâng cao trình độ ngoại ngữ, tin học, nghiệp vụ sư phạm, kỹ năng nghề, sư phạm quốc tế…phương pháp này mặc dù tốn kém nhưng lại giúp đội ngũ giảng viên cập nhật những kiến thức mới, hiện đại phù hợp với yêu cầu phát triển của nhà trường. Với phương pháp cử giảng viên tham dự hội thảo: Phương pháp này nhà trường không hoàn toàn chủ động trong việc xây dựng kế hoạch và kinh phí. Bởi ngoài các hội thảo nhà trường tự tổ chức, còn có các hội thảo liên quan đến lĩnh vực dạy nghề do Tổng cục Dạy nghề, Bộ LĐTBXH và các cơ quan tổ chức liên quan khác trong và ngoài nước đứng ra chủ trì. Để khảo sát mức độ hài lòng với phương pháp đào tạo được nhà trường áp dụng hay không, tác giả đã tiến hành phỏng vấn 120 giảng viên của nhà trường thông qua câu hỏi: Các anh (chị) có thấy hài lòng với phương pháp đào tạo được áp dụng của nhà trường hiện nay không? Kết quả thu được: Chỉ tiêu Rất phù hợp Phù hợp Bình thường Không phù hợp Tổng số Số lượng (người) 19 46 34 21 120 % 16 38 28 18 100 (Nguồn: Kết quả khảo sát của tác giả) Căn cứ vào kết quả điều tra trên ta nhận thấy phần lớn đội ngũ giảng viên thấy phù hợp về phương pháp đào tạo sử dụng trong nhà trường chiếm tỷ