Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý rủi ro đối với hàng hoá xuất nhập khẩu tại Cục Hải quan Hà Nội
9,416
635
90
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
PHAN TUẤN AN NINH
QUẢN LÝ RỦI RO ĐỐI VỚI HÀNG HOÁ XUẤT NHẬP KHẨU
TẠI CỤC HẢI QUAN HÀ NỘI
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG
Hà Nội - 2020
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
PHAN TUẤN AN NINH
QUẢN LÝ RỦI RO ĐỐI VỚI HÀNG HOÁ XUẤT NHẬP KHẨU
TẠI CỤC HẢI QUAN HÀ NỘI
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60 34 04 10
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. ĐINH VĂN THÔNG
Hà Nội - 2020
LỜI CAM ĐOAN
Tác giả xin cam đoan đây là đề tài nghiên cứu khoa học độc lập của riêng
tác giả. Các số liệu sử dụng trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, kết quả nêu
trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình
nghiên cứu khoa học nào trước đây.
Hà Nội, ngày tháng năm 2020
Tác giả
Phan Tuấn An Ninh
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy giáo, cô giáo Khoa Kinh tế Chính trị -
trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã tạo mọi điều kiện thuận
lợi và nhiệt tình giảng dạy, hướng dẫn tôi trong suốt quá trình học tập và
nghiên
cứu luận văn này.
Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới PGS.TS Đinh Văn Thông, thầy
là người trực tiếp hướng dẫn khoa học, đã tận tình giúp đỡ và hướng dẫn tôi
hoàn thành luận văn này.
Tôi xin trân trọng cảm ơn các đồng chí lãnh đạo Cục hải quan Hà Nội, các
đồng chí lãnh đạo các đơn vị, các phòng ban trực thuộc Cục hải quan hà Nội đã
tạo mọi điều kiện thuận lợi và cung cấp đầy đủ các thông tin, số liệu, tư liệu
bản
đồ trong quá trình nghiên cứu luận văn.
Cuối cùng, tôi xin trân trọng cảm ơn các bạn học viên cùng lớp, những
người thân trong gia đình và bạn bè đã giúp đỡ và động viên tôi trong quá trình
học tập, nghiên cứu để hoàn thành luận văn này.
Hà nội, ngày…. tháng…. năm 2020
Tác giả
Phan Tuấn An Ninh
MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
...............................................................................
i
DANH MỤC CÁC BẢNG
..................................................................................
ii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
......................................................................................
iii
DANH MỤC SƠ ĐỒ
..........................................................................................
iii
MỞ ĐẦU
..............................................................................................................
1
CHƢƠNG 1
..........................................................................................................
6
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC
TIỄN VỀ QUẢN LÝ RỦI RO ĐỐI VỚI HÀNG HÓA XUẤT, NHẬP
KHẨU TẠI HẢI QUAN
.....................................................................................
6
1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu
..................................................................... 6
1.2 Cơ sở lý luận về quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại hải quan
...... 8
1.2.1 Một số khái niệm cơ bản
.............................................................................. 8
1.2.2 Nội dung của quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất, nhập khẩu tại Hải quan
... 13
1.2.4 Các yếu tố ảnh hưởng đến việc áp dụng quản lý rủi ro vào quy trình thủ tục
Hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu
............................................... 22
1.3 Kinh nghiệm quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại một số Cục
Hải quan và bài học đối với Hà Nội
.................................................................... 28
1.3.1 Kinh nghiệm thực tiễn tại một số Cục Hải quan
........................................ 28
1.3.2 Bài học kinh nghiệm đối với Cục hải quan Hà Nội
................................... 31
CHƢƠNG 2 PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................. 33
2.1 Phương pháp thu thập thông tin
.................................................................... 33
2.1.1. Thu thập thông tin thứ cấp
........................................................................ 33
2.1.2. Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp
........................................................ 33
2.2. Phương pháp xử lý tài liệu
........................................................................... 34
2.2.1 Phương pháp thống kê, mô tả
..................................................................... 34
2.2.2 Phương pháp so sánh
..................................................................................
34
2.2.3 Phương pháp phân tích, tổng hợp
.............................................................. 35
CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ RỦI RO ĐỐI VỚI HÀNG HÓA
XUẤT, NHẬP KHẨU TẠI CỤC HẢI QUAN HÀ NỘI ................................ 36
3.1 Quá trình hình thành, phát triển của Cục Hải quan Hà Nội
.......................... 36
3.1.1 Lịch sử hình thành phát triển
..................................................................... 36
3.1.2 Cơ cấu tổ chức của Cục Hải quan Hà Nội
................................................. 38
3.1.3 Đội ngũ cán bộ, viên chức
.......................................................................... 39
3.1.4 Một số kết quả đã đạt được của Cục Hải quan Hà Nội
.............................. 40
3.2 Thực trạng quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu tại Cục Hải
quan Hà
Nội.........................................................................................................
43
3.2.1 Lập kế hoạch quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu tại Cục
Hải quan Hà Nội
..................................................................................................
43
3.2.2. Tổ chức thực hiện quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại Cục
Hải Quan Hà Nội
.................................................................................................
44
3.2.3. Công tác kiểm tra, giám sát quản lý rủi ro trong hoạt động nghiệp vụ
hải quan
...............................................................................................................
51
3.3 Đánh giá chung quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại Cục Hải
quan Hà
Nội.........................................................................................................
56
3.3.1 Kết quả đạt được
........................................................................................
56
3.3.2 Hạn chế
.......................................................................................................
58
3.3.3 Nguyên nhân của hạn chế
.......................................................................... 59
CHƢƠNG 4: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC
QUẢN LÝ RỦI RO ĐỐI VỚI HÀNG HÓA XUẤT NHẬP KHẨU TẠI CỤC
HẢI QUAN HÀ NỘI
.........................................................................................
61
4.1. Định hướng hoàn thiện quản lý rủi ro đối với hàng hoá xuất khẩu, nhập
khẩu tại Cục hải quan Hà Nội
............................................................................. 61
4.1.1. Quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu trong bối cảnh mới
.... 61
4.1.2. Định hướng hoàn thiện
..............................................................................
62
4.2 Các giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất khẩu,
nhập khẩu tại Cục Hải quan Hà
Nội.................................................................... 65
4.2.1. Nâng cao năng lực cán bộ thực hiện quản lý rủi ro
.................................. 65
4.2.2. Đầu tư, xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật phù hợp với việc áp dụng quản
lý rủi ro trong qui trình thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất, nhập khẩu
...... 68
4.2.3. Tăng cường quan hệ phối hợp với hợp tác quốc tế trong quản lý rủi ro...
69
4.2.4. Tập trung thu thập hồ sơ doanh nghiệp, phân tích đánh giá thông tin, trao
đổi thông tin để từ xây dựng các tiêu chí QLRR
................................................ 70
4.2.5. Xây dựng trung tâm dữ liệu và công nghệ thông tin phù hợp với yêu cầu
phân tích rủi ro
....................................................................................................
71
Nâng tầm địa vị pháp lý, phát ữiển năng lực của đem vị chuyên trách QLRR tại
các cấp, vừa đảm bảo yêu cầu hệ thống, chuyên nghiệp, chuyên sâu, vừa đáp
ứng yêu câu QLRR đặc thù vừa đáp ứng các đòi hỏi của hội nhập quốc tế và cải
cách hiện đại hóa hải quan. 4.2.6. Cải cách bộ máy, phân công nhiệm vụ công
chức hải quan làm nghiệp vụ chuyên sâu về quản lý rủi ro
................................ 72
4.2.7. Giải pháp gắn liền với tình hình mới của Cục hải quan Hà Nội
............... 74
KẾT LUẬN
........................................................................................................
76
TÀI LIỆU THAM KHẢO
................................................................................
78
i
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
STT
Ký hiệu
Nguyên nghĩa
1
AFTA
Khu vực mậu dịch tự do
2
APEC
Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương
3
ASEAN
Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á
4
ECUS
Phần mềm khai Hải quan điện tử
5
EU
Liên minh châu Âu
6
FDI
Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài
7
GDP
Tổng sản phẩm quốc nội
8
HQ
Hải quan
9
KT
Kiểm tra
10
QLRR
Quản lý rủi ro
11
UNCTAD
Diễn đàn Thương mại và Phát triển Liên Hiệp quốc
12
USD
Đôla Mỹ
13
VCIS
Hệ thống thông tin tình báo Hải quan
14
VNACCS
Hệ thống thông quan tự động
15
WCO
Tổ chức Hải quan Thế giới
16
WTO
Tổ chức thương mại thế giới
17
XNK
Xuất nhập khẩu
ii
DANH MỤC CÁC BẢNG
TT
Bảng
Nội dung
Trang
1
Bảng 3.1
Kim ngạch XNK hàng hóa qua các năm 2016 -
2018
36
2
Bảng 3.2
Số lượng tờ khai XNK đã giải quyết tại Cục Hải
quan Hà Nội
37
3
Bảng 3.3
Tình hình phân luồng hàng hóa XNK
42
4
Bảng 3.4
Bảng phát hiện vi phạm trong hoạt động XNK
44
5
Bảng 3.5
Kết quả kiểm tra hàng XNK qua máy soi
container cố định tại Cục Hải quan Hà Nội
46
6
Bảng 3.6
Kết quả kiểm tra hàng XNK qua máy soi
container di động.
48
7
Bảng 3.7
Xây dựng tiêu chí rủi ro và tiêu chí kiểm tra qua
máy soi
51
iii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
TT
Biểu đồ
Nội dung
Trang
1
Biểu đồ 3.1
Số thu nộp ngân sách nhà nước giai đoạn 2016 -
2018 của Cục Hải quan Hà Nội
38
2
Biểu đồ 3.2
Thu thập, cập nhật thông tin hồ sơ doanh nghiệp
45
DANH MỤC SƠ ĐỒ
TT
Sơ đồ
Nội dung
Trang
1
Sơ đồ 3.1
Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Cục Hải Quan Hà Nội
34
2
Sơ đồ 3.2
Mô hình phân cấp quản lý rủi ro theo 03 cấp
Nguồn: Cục Hải quan Hà Nội
40