Luận văn Thạc sĩ Ngữ văn: Mùa thu trong thơ Xuân Diệu, Lưu Trọng Lư và Quách Tấn

9,250
571
111
0
B GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HC VINH
NGUYN TH HUYN
MÙA THU TRONG THƠ
XUÂN DIỆU, LƢU TRỌNG LƢ VÀ QUÁCH TẤN
LUẬN VĂN THẠC SĨ NGỮ VĂN
Chuyên nghành: Văn học Vit Nam
Mã s: 234605
Ngƣời hƣớng dn khoa hc: PGS. TS. Nguyn Viết Ngon
NGH AN 2014
0 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC VINH NGUYỄN THỊ HUYỀN MÙA THU TRONG THƠ XUÂN DIỆU, LƢU TRỌNG LƢ VÀ QUÁCH TẤN LUẬN VĂN THẠC SĨ NGỮ VĂN Chuyên nghành: Văn học Việt Nam Mã số: 234605 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS. TS. Nguyễn Viết Ngoạn NGHỆ AN – 2014
1
MC LC
M ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài .................................................................................. 3
2. Lch s nghiên cu vấn đề .................................................................... 6
3. Đối tượng và phm vi nghiên cu ......................................................... 8
4. Mục đích và nhiệm v nghiên cu ........................................................ 9
5. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... .9
6. Đóng góp và cấu trúc luận văn ................................................................ 10
Chƣơng 1: A THU NGUỒN CM HNG LN CA THƠ VIỆT NAM
1.1. Mùa thu Vit Nam ngun cm hng trong ngh thut ........................ 11
1.2 . Mùa thu trong thi ca ............................................................................. 17
1.3.Mùa thu của các nhà Thơ trong phong trào Thơ mới .......................... 26
Chƣơng 2: CM NHN V MÙA THU TRONG THƠ XUÂN DIU,
LƢU TRỌNG LƢ VÀ QUÁCH TẤN
2.1. Mùa thu trong thơ Xuân Diệu .............................................................. 38
2.2. Mùa thu trong thơ Lưu Trọng Lư ........................................................ 57
2.3. Mùa thu trong thơ Quách Tấn .............................................................. 66
Chƣơng 3 : NHỮNG CÁCH TÂN NGH THUT
3.1. Cái tôi tr tình ...................................................................................... 80
3.2. Không gian và thi gian ngh thut .................................................... 85
3.2.1. Ánh trăng thu và gió thu ................................................................... 85
3.2.2. Thi gian chảy trôi đem đến s tàn phai , rơi rụng .......................... 91
3.3. Cách tân v thơ, nhạc điệu, ngôn ng .................................................. 93
1 MỤC LỤC MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài .................................................................................. 3 2. Lịch sự nghiên cứu vấn đề .................................................................... 6 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ......................................................... 8 4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................ 9 5. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... .9 6. Đóng góp và cấu trúc luận văn ................................................................ 10 Chƣơng 1: MÙA THU NGUỒN CẢM HỨNG LỚN CỦA THƠ VIỆT NAM 1.1. Mùa thu Việt Nam nguồn cảm hứng trong nghệ thuật ........................ 11 1.2 . Mùa thu trong thi ca ............................................................................. 17 1.3.Mùa thu của các nhà Thơ trong phong trào Thơ mới .......................... 26 Chƣơng 2: CẢM NHẬN VỀ MÙA THU TRONG THƠ XUÂN DIỆU, LƢU TRỌNG LƢ VÀ QUÁCH TẤN 2.1. Mùa thu trong thơ Xuân Diệu .............................................................. 38 2.2. Mùa thu trong thơ Lưu Trọng Lư ........................................................ 57 2.3. Mùa thu trong thơ Quách Tấn .............................................................. 66 Chƣơng 3 : NHỮNG CÁCH TÂN NGHỆ THUẬT 3.1. Cái tôi trữ tình ...................................................................................... 80 3.2. Không gian và thời gian nghệ thuật .................................................... 85 3.2.1. Ánh trăng thu và gió thu ................................................................... 85 3.2.2. Thời gian chảy trôi đem đến sự tàn phai , rơi rụng .......................... 91 3.3. Cách tân về thơ, nhạc điệu, ngôn ngữ .................................................. 93
2
3.3.1. Th thơ ............................................................................................. 93
3.3.2. Nhạc điệu thơ .................................................................................... 95
3.3.3. Ngôn ng thơ .................................................................................... 99
KT LUN ............................................................................................. 103
TÀI LIU THAM KHO ............................................................................
PH LC .......................................................................................................
2 3.3.1. Thể thơ ............................................................................................. 93 3.3.2. Nhạc điệu thơ .................................................................................... 95 3.3.3. Ngôn ngữ thơ .................................................................................... 99 KẾT LUẬN ............................................................................................. 103 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ PHỤ LỤC .......................................................................................................
3
M ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
1.1. mt trong bn mùa của năm, gia mùa h nóng bức mùa đông lnh
lẽo, mùa thu như một nhp cu, mt s giao thoa tuyt vi mà tạo hóa đã ban
tặng con người. Mùa thu một mùa đẹp nhất trong năm, cảm nhận cái đẹp y
nhà thơ Hồ ZDếnh đã từng có câu thơ “ Tri không nắng cũng không mưa; Chỉ
hiu hiu rét cho va nh nhung”. Cái mơ hồ mênh mông, cái se lnh ca gió thu,
cái xào xc ca lá thu, cái huyn o của trăng thu như gieo vào lòng người biết
bao ni buồn. Đó là nơi cảm xúc bắt đầu, là khong thi gian mà tt c chúng ta
mun hòa mình vào vi thiên nhiên, với đất trời. Mùa thu đã thực s vc dy
trong tim thc chúng ta nhng k niệm êm đềm ca mt thi tui tr.
Trong thi ca, mùa thu đã đến vi biết bao thi hào li lạc và cũng không ít tác giả
đã nổi danh, ghi đậm du n trong lòng công chúng nh nhng thi ngôn v cái
mùa đầy yêu thương này. Có l bi s quyến đầy mê hoc ca mùa thu mà
hình nh v mùa này, cm hng ca mùa này đã xuất hin ph biến trong thi ca
thế gii. Những thi văn tài lỗi lc ca thế giới văn chương Tây Phương thưng
đưc nhc nh đến nhiu nht Charles Beaudelaire, Paul Verlaine, Anatole
France... đã sáng tác nhiều thi phm ca ngi mùa thu dim tuyt. Chính nhng
trường phái thi ca lãng mạn, tượng trưng vào cuối thế k 19 Pháp đã tạo nên
nhng ảnh hưởng sâu đậm, đối với các thi Việt Nam như trường hp ca
Xuân Diệu, Lưu Trọng Lư, Thế L, Huy Cận, Đình Liên... Điển hình như
nhng mùa thu trong thi ca Pháp thế k 19 vi các tác phm Mùa thu ca
Lamactin, Thu ca ca Baudelaire, Thu Khúc của Veclen. Hay trong Đường thi
ca Bạch Cư Dị, ta đã bắt gp Tảo thu độc dạ, Thu sơ. Đồng thời trong thơ trung
đại Việt Nam, mùa thu luôn là nơi gi gắm tâm tư, tình cm của thi nhân: Đó là
Thôn xá thu châm, Thu d l cm, Thu d khách cm, Thu nht ngu thành ca
3 MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài 1.1. Là một trong bốn mùa của năm, giữa mùa hạ nóng bức và mùa đông lạnh lẽo, mùa thu như một nhịp cầu, một sự giao thoa tuyệt vời mà tạo hóa đã ban tặng con người. Mùa thu là một mùa đẹp nhất trong năm, cảm nhận cái đẹp ấy nhà thơ Hồ ZDếnh đã từng có câu thơ “ Trời không nắng cũng không mưa; Chỉ hiu hiu rét cho vừa nhớ nhung”. Cái mơ hồ mênh mông, cái se lạnh của gió thu, cái xào xạc của lá thu, cái huyền ảo của trăng thu như gieo vào lòng người biết bao nỗi buồn. Đó là nơi cảm xúc bắt đầu, là khoảng thời gian mà tất cả chúng ta muốn hòa mình vào với thiên nhiên, với đất trời. Mùa thu đã thực sự vực dậy trong tiềm thức chúng ta những kỉ niệm êm đềm của một thời tuổi trẻ. Trong thi ca, mùa thu đã đến với biết bao thi hào lỗi lạc và cũng không ít tác giả đã nổi danh, ghi đậm dấu ấn trong lòng công chúng nhờ những thi ngôn về cái mùa đầy yêu thương này. Có lẽ bởi sự quyến rũ đầy mê hoặc của mùa thu mà hình ảnh về mùa này, cảm hứng của mùa này đã xuất hiện phổ biến trong thi ca thế giới. Những thi văn tài lỗi lạc của thế giới văn chương Tây Phương thường được nhắc nhở đến nhiều nhất là Charles Beaudelaire, Paul Verlaine, Anatole France... đã sáng tác nhiều thi phẩm ca ngợi mùa thu diễm tuyệt. Chính những trường phái thi ca lãng mạn, tượng trưng vào cuối thế kỷ 19 ở Pháp đã tạo nên những ảnh hưởng sâu đậm, đối với các thi sĩ Việt Nam như trường hợp của Xuân Diệu, Lưu Trọng Lư, Thế Lữ, Huy Cận, Vũ Đình Liên... Điển hình như những mùa thu trong thi ca Pháp thế kỉ 19 với các tác phẩm Mùa thu của Lamactin, Thu ca của Baudelaire, Thu Khúc của Veclen. Hay trong Đường thi của Bạch Cư Dị, ta đã bắt gặp Tảo thu độc dạ, Thu sơ. Đồng thời trong thơ trung đại Việt Nam, mùa thu luôn là nơi gửi gắm tâm tư, tình cảm của thi nhân: Đó là Thôn xá thu châm, Thu dạ lữ cảm, Thu dạ khách cảm, Thu nhật ngẫu thành của
4
Nguyn Trãi. Với đại thi hào Nguyn Du có tác phm Thu chi, Thu d, Thu nht
kí hứng, Sơ thu cảm hng. Ngô Thì Nhm có Thu thu t tuyt, Tống thu…
i như thế để thấy được mùa thu đẹp biết bao nhiêu, quyến luyến và khêu
gi biết bao nhiêu. Người xưa đã có một quan nim v mùa thu tht là tinh tế
sâu sc: Thu là thơ của đt trời, thơ là thu của lòng người”. Qu tht, khonh
khắc mùa thu đã mang lại nhng cm nhn, những rung đng tht sâu lng
đẹp đẽ trong lòng người. Có th còn ai đó đang hoài nghi cách nhìn kì diệu y v
mùa thu của người xưa. Nhưng nếu mt lần đọc những bài thơ v mùa thu ca
các nhà thơ trong phong trào Thơ mới ( 1932- 1945) thì chc hn ni hoài nghi
y s tan biến .
1.2. Như chúng ta đã biết, s ra đời ca Thơ mới đã làm thay đổi c b mt ca
thi đàn Việt Nam thi ấy, đến nỗi chưa đầy mười năm sau, tổng kết li phong
trào Thơ mới thì Hoài Thanh và Hoài Chân đã nhất quyết khẳng định: “ Tôi qu
quyết rng trong lch s thi ca Việt Nam chưa bao giờ có mt thời đại phong
phú như thời đại này. Chưa bao giờ người ta thy xut hin mt hồn thơ rộng
m như Thế Lữ, mơ màng như Lưu Trọng Lư, hùng tráng nhu Huy Thông, trong
sáng như Nguyễn Nhược Pháp, ảo não như Huy Cận, quê mùa như Nguyễn
Bính, d như Chế Lan Viên… thiết tha, ro rực, băn khoăn như Xuân
Diệu” [38.32]
1.3. Đến vi Thơ mới, trước hết người đọc đã cảm nhận được những âm hưởng
đặc trưng rất mi m vang lên t chính tâm hn xôn xao, ro rực đầy thiết tha và
khao khát ca các thi nhân. Các nhà Thơ mới đã nhìn thiên nhiên, cảm nhn
không khí của đất tri không phi bng nhng công thức ước l như thơ ca thời
trung đại. H đã nhìn thiên nhiên bằng chính đôi mắt ca mình, rung động vi
cnh sc của đất tri bng chính trái tim ngh sĩ chân thành của h. Bi vy
thiên nhiên và cnh vật đi vào trang thơ của các thi không còn những “ tùng,
4 Nguyễn Trãi. Với đại thi hào Nguyễn Du có tác phẩm Thu chi, Thu dạ, Thu nhật kí hứng, Sơ thu cảm hứng. Ngô Thì Nhậm có Thu thu tứ tuyệt, Tống thu… Nói như thế để thấy được mùa thu đẹp biết bao nhiêu, quyến luyến và khêu gợi biết bao nhiêu. Người xưa đã có một quan niệm về mùa thu thật là tinh tế và sâu sắc: “Thu là thơ của đất trời, thơ là thu của lòng người”. Quả thật, khoảnh khắc mùa thu đã mang lại những cảm nhận, những rung động thật sâu lắng và đẹp đẽ trong lòng người. Có thể còn ai đó đang hoài nghi cách nhìn kì diệu ấy về mùa thu của người xưa. Nhưng nếu một lần đọc những bài thơ về mùa thu của các nhà thơ trong phong trào Thơ mới ( 1932- 1945) thì chắc hẳn nỗi hoài nghi ấy sẽ tan biến . 1.2. Như chúng ta đã biết, sự ra đời của Thơ mới đã làm thay đổi cả bộ mặt của thi đàn Việt Nam thời ấy, đến nỗi chưa đầy mười năm sau, tổng kết lại phong trào Thơ mới thì Hoài Thanh và Hoài Chân đã nhất quyết khẳng định: “ Tôi quả quyết rằng trong lịch sự thi ca Việt Nam chưa bao giờ có một thời đại phong phú như thời đại này. Chưa bao giờ người ta thấy xuất hiện một hồn thơ rộng mở như Thế Lữ, mơ màng như Lưu Trọng Lư, hùng tráng nhu Huy Thông, trong sáng như Nguyễn Nhược Pháp, ảo não như Huy Cận, quê mùa như Nguyễn Bính, kì dị như Chế Lan Viên… và thiết tha, rạo rực, băn khoăn như Xuân Diệu” [38.32] 1.3. Đến với Thơ mới, trước hết người đọc đã cảm nhận được những âm hưởng đặc trưng rất mới mẻ vang lên từ chính tâm hồn xôn xao, rạo rực đầy thiết tha và khao khát của các thi nhân. Các nhà Thơ mới đã nhìn thiên nhiên, cảm nhận không khí của đất trời không phải bằng những công thức ước lệ như thơ ca thời trung đại. Họ đã nhìn thiên nhiên bằng chính đôi mắt của mình, rung động với cảnh sắc của đất trời bằng chính trái tim nghệ sĩ chân thành của họ. Bởi vậy mà thiên nhiên và cảnh vật đi vào trang thơ của các thi sĩ không còn những “ tùng,
5
cúc, trúc, mai, long, ly, quy, phượng”, “tứ linh, t quý”, những đề tài đã quá sáo
mòn và quen thuộc trong thơ ca cổ đin .
Các nhà Thơ mới đã trực tiếp rung động trước cnh vật và con người bng
chính trái tim mình, lng nghe nhp th ca thiên nhiên bng chính tâm hn
mình. Nh vy mà cái khonh khc tuyt diu của đất trời mùa thu đã đi vào tâm
hn h vi tt c v đẹp tinh khôi, tươi tắn, rất đỗi hồn nhiên tràn đầy sc
sng. Gia thiên nhiên mùa thu vào tâm hồn các thi sĩ thời đại mới như có một
s giao hòa rt t nhiên, th hin mt s sng . Gia thiên nhiên mùa thu và tâm
hn các thi sĩ thời đại mới như có một s giao hòa rt t nhiên, th hin mt s
tương thông khoáng đạt giữa đất trời và lòng người. H đã khám phá ra sự sng
đầy xôn xao trong linh hn ca thiên nhiên và to vt .
Đó những cái ca mình ca n hoa sắp đến thì bung n, tiếng thì
thm ca lá, là ni ro ca nhung phn, s lung linh ca nhng làn ánh sáng
mùa thu, s hn hn của nước mây, s run ry ca chi non, lc biếc.
Trong cái nhìn mi l trong các nhà Thơ mới, không gian và thi gian mùa thu
như cũng có một tâm hn dt dào sc sng. Mùa thu Việt Nam hàng ngàn năm
qua đã là nguồn thi hng ln của thơ ca cổ đin, gi đây như đã trở mình vươn
dậy đến với các thi sĩ thời Thơ mới vi dáng vsắc màu như một thiếu n
độ tuổi xuân thì, đầy sc quyến rũ.
Mùa thu qu thật đã tiếp tục khơi dậy nhng ngun cm xúc mi m
di dào cho phong trào Thơ mới. Đến lượt mình, đọc phong trào Thơ mới, nhng
bài thơ viết v mùa thu của các thi lại tiếp tục lay động sâu sc lòng tôi.
thc dy trong tôi những khao khát được sng vi cnh sc vi cnh sc tri thu.
Chúng tôi đã chọn đề tài này để nghiên cu cho luận văn tốt nghip ca
mình vi mong mun s góp phần đánh giá, cảm nhn một cách đầy đ hơn,
trn vẹn hơn về cm hứng trong thơ ca nói chung Thơ mi nói riêng. Đây sẽ
5 cúc, trúc, mai, long, ly, quy, phượng”, “tứ linh, tứ quý”, những đề tài đã quá sáo mòn và quen thuộc trong thơ ca cổ điển . Các nhà Thơ mới đã trực tiếp rung động trước cảnh vật và con người bằng chính trái tim mình, lắng nghe nhịp thở của thiên nhiên bằng chính tâm hồn mình. Nhờ vậy mà cái khoảnh khắc tuyệt diệu của đất trời mùa thu đã đi vào tâm hồn họ với tất cả vẻ đẹp tinh khôi, tươi tắn, rất đỗi hồn nhiên và tràn đầy sức sống. Giữa thiên nhiên mùa thu vào tâm hồn các thi sĩ thời đại mới như có một sự giao hòa rất tự nhiên, thể hiện một sự sống . Giữa thiên nhiên mùa thu và tâm hồn các thi sĩ thời đại mới như có một sự giao hòa rất tự nhiên, thể hiện một sự tương thông khoáng đạt giữa đất trời và lòng người. Họ đã khám phá ra sự sống đầy xôn xao trong linh hồn của thiên nhiên và tạo vật . Đó là những cái cựa mình của nụ hoa sắp đến thì bung nở, là tiếng thì thầm của lá, là nỗi rạo của nhung phấn, là sự lung linh của những làn ánh sáng mùa thu, là sự hổn hển của nước mây, là sự run rẩy của chồi non, lộc biếc. Trong cái nhìn mới lạ trong các nhà Thơ mới, không gian và thởi gian mùa thu như cũng có một tâm hồn dạt dào sức sống. Mùa thu Việt Nam hàng ngàn năm qua đã là nguồn thi hứng lớn của thơ ca cổ điển, giờ đây như đã trở mình vươn dậy đến với các thi sĩ thời Thơ mới với dáng vẻ và sắc màu như một thiếu nữ ở độ tuổi xuân thì, đầy sức quyến rũ. Mùa thu quả thật đã tiếp tục khơi dậy những nguồn cảm xúc mới mẻ và dồi dào cho phong trào Thơ mới. Đến lượt mình, đọc phong trào Thơ mới, những bài thơ viết về mùa thu của các thi sĩ lại tiếp tục lay động sâu sắc lòng tôi. Nó thức dậy trong tôi những khao khát được sống với cảnh sắc với cảnh sắc trời thu. Chúng tôi đã chọn đề tài này để nghiên cứu cho luận văn tốt nghiệp của mình với mong muốn sẽ góp phần đánh giá, cảm nhận một cách đầy đủ hơn, trọn vẹn hơn về cảm hứng trong thơ ca nói chung và Thơ mới nói riêng. Đây sẽ
6
một hành trang quý giá để tôi bước vào công vic nghiên cu và ging dy
sau này.
2. Lch s nghiên cu vấn đề.
2.1. Mùa thu luôn là mt hp lc tuyt vi vi các nhà nghiên cu và là một đề
tài bt tn của thi ca. Đặc biệt, đến vi Thơ mới lãng mạn các thi sĩ đã có những
xúc cm mi m, làm nên nhng mùa thu mi trong tiến trình phát trin của thơ
ca tiếng Vit viết v mùa thu, góp phn vào quá trình hiện đại hóa thơ ca Việt
Nam. Thơ mới đã đánh du mt cái mốc trong quá trình đưa thơ ca dân tộc hòa
nhp với các trào lưu văn học hiện đại trên thế gii. Những năm gần đây, với s
đổi mới trong duy, nhiều giá tr văn hóa, văn học trong quá kh đưc nhìn
nhận, đánh giá lại, trong đó Thơ mới. Nhiu nhà nghiên cứu đã nói đến cái
mi ca Thơ mới v th thơ, về giọng điệu, ngôn ng, cảm xúc… Ở phương
mt diện nào đó, có th xem phong trào Thơ mới mt trong những đỉnh cao
ca nền thơ ca Việt Nam, trong đó những bài thơ viết v mùa thu có mt v trí
khá đặc biệt trong lòng người đọc. Ngm k hơn bốn mươi gương mặt thi nhân
trong tuyn tp Thi nhân Vit Nam của Hoài Thanh, Hoài Chân, dường như thi
sĩ nào cũng có một đôi lần để trái tim mình rung động trước cnh sc mùa thu.
Trong thơ ca lãng mạn Vit Nam Gió thu, Tiễn thu, Đêm thu (Tản Đà),
Tiếng thu ( Lưu Trọng Lư), Thu, Thu rng (Huy Cn), Thu (Chế Lan Viên),
Cui thu (Bích Khê), Bun thu (Hàn Mc T), Chiu thu (Nguyn Bính), Đêm
thu nghe tiếng qu kêu, Một đêm mưa mùa thu, Thương thu, Cảm thu ca Quách
Tn và Xuân Diu có Thu, Ý thu, Đây mùa thu tới.
2.2. Thế nhưng, nhìn lại nhng trang nghiên cứu, phê bình thơ ca viết v mùa
thu trong phong trào Thơ mới lãng mn Vit Nam, chúng tôi thấy chưa nhiều.
Viết v phương din này, các nhà nghiên cứu chưa có điều kiện đi sâu vào một
giai đoạn c th mà ch đề cp một cách đơn lẻ trong mt s bài viết mang tính
cm nhn hoc gii thiu, phê bình. Chng hn : Bài Thu ca Lê Bo và bài Đây
6 là một hành trang quý giá để tôi bước vào công việc nghiên cứu và giảng dạy sau này. 2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề. 2.1. Mùa thu luôn là một hấp lực tuyệt vời với các nhà nghiên cứu và là một đề tài bất tận của thi ca. Đặc biệt, đến với Thơ mới lãng mạn các thi sĩ đã có những xúc cảm mới mẻ, làm nên những mùa thu mới trong tiến trình phát triển của thơ ca tiếng Việt viết về mùa thu, góp phần vào quá trình hiện đại hóa thơ ca Việt Nam. Thơ mới đã đánh dấu một cái mốc trong quá trình đưa thơ ca dân tộc hòa nhập với các trào lưu văn học hiện đại trên thế giới. Những năm gần đây, với sự đổi mới trong tư duy, nhiều giá trị văn hóa, văn học trong quá khứ được nhìn nhận, đánh giá lại, trong đó có Thơ mới. Nhiều nhà nghiên cứu đã nói đến cái mới của Thơ mới về thể thơ, về giọng điệu, ngôn ngữ, cảm xúc… Ở phương một diện nào đó, có thể xem phong trào Thơ mới là một trong những đỉnh cao của nền thơ ca Việt Nam, trong đó những bài thơ viết về mùa thu có một vị trí khá đặc biệt trong lòng người đọc. Ngắm kỹ hơn bốn mươi gương mặt thi nhân trong tuyển tập Thi nhân Việt Nam của Hoài Thanh, Hoài Chân, dường như thi sĩ nào cũng có một đôi lần để trái tim mình rung động trước cảnh sắc mùa thu. Trong thơ ca lãng mạn Việt Nam có Gió thu, Tiễn thu, Đêm thu (Tản Đà), Tiếng thu ( Lưu Trọng Lư), Thu, Thu rừng (Huy Cận), Thu (Chế Lan Viên), Cuối thu (Bích Khê), Buồn thu (Hàn Mặc Tử), Chiều thu (Nguyễn Bính), Đêm thu nghe tiếng quạ kêu, Một đêm mưa mùa thu, Thương thu, Cảm thu của Quách Tấn và Xuân Diệu có Thu, Ý thu, Đây mùa thu tới. 2.2. Thế nhưng, nhìn lại những trang nghiên cứu, phê bình thơ ca viết về mùa thu trong phong trào Thơ mới lãng mạn Việt Nam, chúng tôi thấy chưa nhiều. Viết về phương diện này, các nhà nghiên cứu chưa có điều kiện đi sâu vào một giai đoạn cụ thể mà chỉ đề cập một cách đơn lẻ trong một số bài viết mang tính cảm nhận hoặc giới thiệu, phê bình. Chẳng hạn : Bài Thu của Lê Bảo và bài Đây
7
mùa thu ti của Mã Giang Lân được in trong cun Thơ Xuân Diệu và nhng li
bình (2003), bài Đây mùa thu ti ca Minh Đức, Nguyễn Đăng Mạnh, Đỗ
Lai Thúy được in trong cun Xuân Diu mt cái tôi khao khát nng nàn
(2006), bài Thơ Duyên ca Nguyễn Văn Long và bài Nguyt cm ca Lê Quang
Hưng được in trong cun Xuân Diu mt cái tôi khao khát nng nàn (2006 ) .
Bài Xuân Diu nói v Đây mùa thu tới của Minh Đức ( Ghi li theo li k
ca Xuân Diệu ngày 18/10/1969) đưc in trong cun Xuân Diu thơ đời
(2008) Riêng mt s tiu lun nghiên cu v thơ Lưu Trọng tập Tiếng
Thu ca ông : Mc t u Trọng Lư Tiếng thu ca Nguyễn Văn Long trong
T điển văn học (1994), Lưu Trọng Lư và Tiếng thu của Ngô Văn Phú, Tiếng
thu, thơ, nhạc của Lưu Trọng Lư ca tác gi Đỗ Đức Hiếu .
Đặc bit là bài viết Cm thu đưc in trong cun Quách Tn qua cái nhìn phê
bình văn học do Quách Giao sưu tầm và tuyn chn .
Tình hình nghiên cu trên cho thy các bài viết, các tiu lun v mùa thu đều
m ra các cách cm th khác nhau. Song các ý kiến, các bài viết đưa ra đều
thng nht khẳng định mùa thu chính tiếng lòng thn thc ca thi nhân nng
lòng yêu dấu trước cái khonh khc kì diu của thiên nhiên, đất tri .
Nguyn Huy Quát, Chu Th Thúy Hng bài Cm nhn v mùa thu trong
văn học trung đại Vit Nam, đăng trên tạp chí Nghiên cứu văn học, s 3, (2008).
Bài viết ch đề cập đến cm nhn v mùa thu ca mt s tác gi trong giai đon
văn học trung đại Vit Nam
2.3. Tt c nhng bài nghiên cu, chuyên luận đó không ít thì nhiều đều đề cp
đến cách cm nhn v mùa thu ca mt s tác gi trong phong trào Thơ mi
(1932-1945). Tuy nhiên nhng bài nghiên cu y ch mang tính cht gi m vn
đềh chưa có điều kiện đi sâu tìm hiểu. Chúng tôi cho rng vấn đ này cn
phải được tp trung khai thác sâu trong một giai đon c thể, để thấy được cách
cm nhn khác nhau, s cách tân trong ngh thut ca từng nhà thơ trong phong
7 mùa thu tới của Mã Giang Lân được in trong cuốn Thơ Xuân Diệu và những lời bình (2003), bài Đây mùa thu tới của Hà Minh Đức, Nguyễn Đăng Mạnh, Đỗ Lai Thúy được in trong cuốn Xuân Diệu – một cái tôi khao khát nồng nàn (2006), bài Thơ Duyên của Nguyễn Văn Long và bài Nguyệt cầm của Lê Quang Hưng được in trong cuốn Xuân Diệu – một cái tôi khao khát nồng nàn (2006 ) . Bài Xuân Diệu nói về Đây mùa thu tới của Hà Minh Đức ( Ghi lại theo lời kể của Xuân Diệu ngày 18/10/1969) được in trong cuốn Xuân Diệu – thơ và đời (2008) Riêng một số tiểu luận nghiên cứu về thơ Lưu Trọng Lư và tập Tiếng Thu của ông : Mục từ Lưu Trọng Lư và Tiếng thu của Nguyễn Văn Long trong Từ điển văn học (1994), Lưu Trọng Lư và Tiếng thu của Ngô Văn Phú, Tiếng thu, thơ, nhạc của Lưu Trọng Lư của tác giả Đỗ Đức Hiếu . Đặc biệt là bài viết Cảm thu được in trong cuốn Quách Tấn qua cái nhìn phê bình văn học do Quách Giao sưu tầm và tuyển chọn . Tình hình nghiên cứu trên cho thấy các bài viết, các tiểu luận về mùa thu đều mở ra các cách cảm thụ khác nhau. Song các ý kiến, các bài viết đưa ra đều thống nhất khẳng định mùa thu chính là tiếng lòng thổn thức của thi nhân nặng lòng yêu dấu trước cái khoảnh khắc kì diệu của thiên nhiên, đất trời . Nguyễn Huy Quát, Chu Thị Thúy Hằng có bài Cảm nhận về mùa thu trong văn học trung đại Việt Nam, đăng trên tạp chí Nghiên cứu văn học, số 3, (2008). Bài viết chỉ đề cập đến cảm nhận về mùa thu của một số tác giả trong giai đoạn văn học trung đại Việt Nam 2.3. Tất cả những bài nghiên cứu, chuyên luận đó không ít thì nhiều đều đề cập đến cách cảm nhận về mùa thu của một số tác giả trong phong trào Thơ mới (1932-1945). Tuy nhiên những bài nghiên cứu ấy chỉ mang tính chất gợi mở vấn đề mà họ chưa có điều kiện đi sâu tìm hiểu. Chúng tôi cho rằng vấn đề này cần phải được tập trung khai thác sâu trong một giai đoạn cụ thể, để thấy được cách cảm nhận khác nhau, sự cách tân trong nghệ thuật của từng nhà thơ trong phong
8
trào Thơ mới. Luận văn s tiếp tc tìm hiu nhng khía cnh mi, t đó có thể
xác định mt v trí trong văn học tht xứng đáng với nhng gìcác nhà Thơ
mi đã cống hiến cho nền thơ ca dân tộc .
3. Đối tƣợng và phm vi nghiên cu
3.1. Đối tƣợng nghiên cu:
Vi mc tiêu khoa hc đã đề ra, luận văn này chỉ tp trung làm sáng rõ cách
cm nhn v mùa thu trong thơ ca đặc bit ba nhà thơ trong phong trào Thơ
mi giai đoạn ( 1932 1945 ). Đó là Xuân Diệu, Lưu Trọng Lư, Quách Tấn
và chúng tôi dng li vic tìm hiu mt s tác phm tiêu biu nht viết v
mùa thu ca tng tác gi. Riêng Lưu Trọng Lư, cảm xúc v mùa thu trong
thơ ông được th hin mt s bài, nhưng tiêu biều nht, tp trung nht vn
là bài Tiếng thu. Do vy trong luận văn này, bài Tiếng thu s được nói đến
trích dn nhiu, d gây cm giác lặp. Đó cũng cái khó khăn về đối
ng nghiên cu của đề tài này.
3.2. Phm vi nghiên cu
Để đạt được mc tiêu khoa học đã đặt ra, ni viết cn phi kho sát toàn
b phong trào Thơ mới đề nhìn thấy hơn đối tượng nghiên cu ca mình.
Đồng thời, để gii quyết tốt đề tài, người viết cũng cần phi tham kho mt
khối lượng ln những bài thơ viết v mùa thu trong thơ ca dân tc nhân
loi. Ngòai ra luận văn cũng cần phi tham kho nhiu công trình lí lun v
thơ để phc v cho quá trình nghiên cu.
4. Mục đích và nhiệm v nghiên cu.
4.1. Mục đích nghiên cứu
Qua vic kho sát những bài thơ viết v mùa thu trong thơ ca luận văn nhằm
nghiên cu v Mùa thu trong thơ Xuân Diệu, Lƣu Trọng Lƣ Quách
8 trào Thơ mới. Luận văn sẽ tiếp tục tìm hiểu ở những khía cạnh mới, từ đó có thể xác định một vị trí trong văn học thật xứng đáng với những gì mà các nhà Thơ mới đã cống hiến cho nền thơ ca dân tộc . 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tƣợng nghiên cứu: Với mục tiêu khoa học đã đề ra, luận văn này chỉ tập trung làm sáng rõ cách cảm nhận về mùa thu trong thơ ca đặc biệt ở ba nhà thơ trong phong trào Thơ mới giai đoạn ( 1932 – 1945 ). Đó là Xuân Diệu, Lưu Trọng Lư, Quách Tấn và chúng tôi dừng lại ở việc tìm hiểu một số tác phẩm tiêu biểu nhất viết về mùa thu của từng tác giả. Riêng ở Lưu Trọng Lư, cảm xúc về mùa thu trong thơ ông được thể hiện ở một số bài, nhưng tiêu biều nhất, tập trung nhất vẫn là bài Tiếng thu. Do vậy trong luận văn này, bài Tiếng thu sẽ được nói đến và trích dẫn nhiều, dễ gây cảm giác lặp. Đó cũng là cái khó khăn về đối tượng nghiên cứu của đề tài này. 3.2. Phạm vi nghiên cứu Để đạt được mục tiêu khoa học đã đặt ra, người viết cần phải khảo sát toàn bộ phong trào Thơ mới đề nhìn thấy rõ hơn đối tượng nghiên cứu của mình. Đồng thời, để giải quyết tốt đề tài, người viết cũng cần phải tham khảo một khối lượng lớn những bài thơ viết về mùa thu trong thơ ca dân tộc và nhân loại. Ngòai ra luận văn cũng cần phải tham khảo nhiều công trình lí luận về thơ để phục vụ cho quá trình nghiên cứu. 4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu. 4.1. Mục đích nghiên cứu Qua việc khảo sát những bài thơ viết về mùa thu trong thơ ca luận văn nhằm nghiên cứu về Mùa thu trong thơ Xuân Diệu, Lƣu Trọng Lƣ và Quách
9
Tn qua đó thấy được những đóng góp của các nhà thơ trong những trang
viết v đề tài mùa thu.
4. 2.Nhim v nghiên cu
4.2.1. Đưa ra một cái nhìn v ch đề mùa thu trong Thơ mới nói chung và ba tác
gi Xuân Diệu, Lưu Trọng Lư và Quách Tấn nói riêng.
4.2.2. Đi sâu vào khảo sát, phân tích những bài thơ viết v mùa thu ca ba nhà
thơ trong phong trào Thơ mới để thấy được s khác bit so với tca truyền
thng.
Cui cùng rút ra kết luận để khẳng định li những đóng góp của ba nhà thơ
trong phong trào Thơ mới.
5.Phƣơng pháp nghiên cứu
Xut phát t yêu cu của đối tượng mc tiêu ca nghiên cứu đề tài, lun
văn sử dng các phương pháp khác nhau, trong đó có các phương pháp chính
như: Phương pháp so sánh, đi chiếu. Được s dụng để so sánh, đối chiếu gia
các nhà thơ trong phong trào Thơ mới, gia phong trào Thơ mới với thơ ca
truyn thng, nhm làm ni bt những đặc sc ca nhng tác phm viết v mùa
thu ba nhà ttrên Phương pháp phân tích, tổng hp: Được dùng đ đi sâu
phân tích nhng yếu t độc đáo, mới lạ, như là những đóng góp quan trọng ca
các nhà Thơ mới, làm phong phú cho đ tài mùa thu của thơ ca . Phương pháp
h thng và thống kê : Được dùng để thng kê phân loi nguồn tư liệu, phc v
cho vic nghiên cứu đề tài.
6. Cấu trúc và đóng góp của luận văn
6.1. Đóng góp mới ca luận văn
Luận văn công trình tìm hiểu Mùa thu trong thơ Xuân Diệu, Lưu Trng
và Quách Tn vi cái nhìn tp trung và h thng.
9 Tấn qua đó thấy được những đóng góp của các nhà thơ trong những trang viết về đề tài mùa thu. 4. 2.Nhiệm vụ nghiên cứu 4.2.1. Đưa ra một cái nhìn về chủ đề mùa thu trong Thơ mới nói chung và ba tác giả Xuân Diệu, Lưu Trọng Lư và Quách Tấn nói riêng. 4.2.2. Đi sâu vào khảo sát, phân tích những bài thơ viết về mùa thu của ba nhà thơ trong phong trào Thơ mới để thấy được sự khác biệt so với thơ ca truyền thống. Cuối cùng rút ra kết luận để khẳng định lại những đóng góp của ba nhà thơ trong phong trào Thơ mới. 5.Phƣơng pháp nghiên cứu Xuất phát từ yêu cầu của đối tượng và mục tiêu của nghiên cứu đề tài, luận văn sử dụng các phương pháp khác nhau, trong đó có các phương pháp chính như: Phương pháp so sánh, đối chiếu. Được sử dụng để so sánh, đối chiếu giữa các nhà thơ trong phong trào Thơ mới, giữa phong trào Thơ mới với thơ ca truyền thống, nhằm làm nổi bật những đặc sắc của những tác phẩm viết về mùa thu ở ba nhà thơ trên Phương pháp phân tích, tổng hợp: Được dùng để đi sâu phân tích những yếu tố độc đáo, mới lạ, như là những đóng góp quan trọng của các nhà Thơ mới, làm phong phú cho đề tài mùa thu của thơ ca . Phương pháp hệ thống và thống kê : Được dùng để thống kê phân loại nguồn tư liệu, phục vụ cho việc nghiên cứu đề tài. 6. Cấu trúc và đóng góp của luận văn 6.1. Đóng góp mới của luận văn Luận văn là công trình tìm hiểu Mùa thu trong thơ Xuân Diệu, Lưu Trọng Lư và Quách Tấn với cái nhìn tập trung và hệ thống.