Luận văn thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Pháp luật về thực hiện dân chủ cơ sở - Từ thực tiễn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội

2,013
327
124
55
Qun y v tiếp tc thc hin s 30-CT/TW ca B Chính tr (Khóa VIII) v
xây dng thc hin QCDC sở; trin khai Ngh quyết Trung ương 4
(Khóa XI) “Mt s vấn đề cp bách v xây dựng Đảng hin nay”, tổ chc
quán trit thc hin Quyết định s 217-QĐ/TW V vic ban hành Quy chế
giám sát và phn bin xã hi ca MTTQ Việt Nam và các đoàn thể chính tr -
xã hi” và Quyết định 218-QĐ/TW của B chính tr “Ban hành Quy định v
vic MTTQ Việt Nam, các đoàn thể chính tr hi Nhân dân tham gia
góp ý xây dựng Đảng, xây dng chính quyn” (năm 2013), Nghị quyết s 25-
NQ/TW v Tăng cương đổi mi s lãnh đạo của Đảng đối vi công tác
Dân vn trong tình hình mi”(năm 2013); Kết lun s 120-KL/TW ngày
07/01/2016 ca B Chính tr v tiếp tục đẩy mnh, nâng cao chất lượng, hiu
qu vic xây dng thc hin quy chế dân ch sở; Ch th s 04-
CT/TU ngày 14/01/2016 ca Thành y, Thông tri s 06-TTr/QU ngày
26/02/2016 ca Qun ủy V tiếp tục đẩy mnh nâng cao chất lượng, hiu
qu vic xây dng và thc hin QCDC cơ sở”; phong trào “Toàn dân đoàn
kết xây dựng đời sống văn hoá”; phong trào “Dân vận khéo”; thc hin tt
“Quy chế MTTQ Vit Nam giám sát cán bộ, đảng viên khu dân cư”, xây
dng nếp sống văn hoá khu dân cư, tổ dân ph, nếp sng trong việc cưới,
vic tang, l hội…., đặc bit công tác chun b cho cuc bu c Đại biu
Quc hi khóa XIII, XIV, đại biểu HĐND các cấp nhim k 2011 2015
2016-2021 đảm bo dân chủ, đúng luật, đúng tiến độ theo quy định. Bên cnh
đó, các cấp ủy Đảng ch đạo chính quyn xây dng và thc hin QCDC
s, t chc quán trit thc hin tt các ch trương, chính sách mới liên quan
đến vic phát huy quyn làm ch ca Nhân dân. Vic thc hin QCDC trên
địa bàn quận Thanh Xuân luôn được duy trì thc hin có hiu qu, to s
đồng thun trong cán bộ, đảng viên và các tng lp Nhân dân.
* Hoạt động ca BCĐ thc hin QCDC
55 Quận ủy về tiếp tục thực hiện số 30-CT/TW của Bộ Chính trị (Khóa VIII) về xây dựng và thực hiện QCDC ở cơ sở; triển khai Nghị quyết Trung ương 4 (Khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”, tổ chức quán triệt thực hiện Quyết định số 217-QĐ/TW “Về việc ban hành Quy chế giám sát và phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội” và Quyết định 218-QĐ/TW của Bộ chính trị “Ban hành Quy định về việc MTTQ Việt Nam, các đoàn thể chính trị xã hội và Nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền” (năm 2013), Nghị quyết số 25- NQ/TW về “Tăng cương và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác Dân vận trong tình hình mới”(năm 2013); Kết luận số 120-KL/TW ngày 07/01/2016 của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao chất lượng, hiệu quả việc xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở; Chỉ thị số 04- CT/TU ngày 14/01/2016 của Thành ủy, Thông tri số 06-TTr/QU ngày 26/02/2016 của Quận ủy “Về tiếp tục đẩy mạnh nâng cao chất lượng, hiệu quả việc xây dựng và thực hiện QCDC ở cơ sở”; phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá”; phong trào “Dân vận khéo”; thực hiện tốt “Quy chế MTTQ Việt Nam giám sát cán bộ, đảng viên ở khu dân cư”, xây dựng nếp sống văn hoá ở khu dân cư, tổ dân phố, nếp sống trong việc cưới, việc tang, lễ hội…., đặc biệt là công tác chuẩn bị cho cuộc bầu cử Đại biểu Quốc hội khóa XIII, XIV, đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2011 – 2015 và 2016-2021 đảm bảo dân chủ, đúng luật, đúng tiến độ theo quy định. Bên cạnh đó, các cấp ủy Đảng chỉ đạo chính quyền xây dựng và thực hiện QCDC ở cơ sở, tổ chức quán triệt thực hiện tốt các chủ trương, chính sách mới liên quan đến việc phát huy quyền làm chủ của Nhân dân. Việc thực hiện QCDC trên địa bàn quận Thanh Xuân luôn được duy trì và thực hiện có hiệu quả, tạo sự đồng thuận trong cán bộ, đảng viên và các tầng lớp Nhân dân. * Hoạt động của BCĐ thực hiện QCDC
56
Các BCĐ thc hin QCDC sở đưc thành lp kin toàn,
hình t chc b máy ch đạo điu hành thc hin pháp lut v dân ch sở
trên địa bàn quận được áp dng theo hình BCĐ thc hin QCDC các
cp. BCĐ thc hin QCDC qun phường đưc thành lập và thường xuyên
kin toàn, b sung khi thay đổi cán b. BCĐ thực hin QCDC qun đến
nay gồm 17 thành viên do đồng chí Phó thư Thường trc Qun y làm
Trưởng ban, thành viên BCĐ gồm đại diện lãnh đạo các phòng, ban, ngành
thuc qun. T khi thành lập đến nay, BCĐ thc hin QCDC qun đã kiện
toàn 8 ln, b sung đủ thành viên. BCĐ thc hin QCDC mỗi phường được
thành lp cùng vi t công tác giúp vic. BCĐ thc hiện QCDC phường gm
9-14 thành viên do thư Đng y phường Trưởng BCĐ Ch tch
UBND phường làm Phó ban thường trc mt Phó ban khác Ch tch
MTTQ phường, các thành viên là đại din các t chc chính tr - xã hi và đại
din công chc chuyên môn của phường. các khu dân cư (tổ dân ph), các
tiu ban thc hin dân ch các khu dân (t dân ph) do đồng chí Bí thư
chi b làm trưởng Tiu ban, với các thành viên Trưởng ban công tác
MTTQ, T trưởng hoc T phó t dân phố, đại diện các đoàn thể chính tr -
xã hi khu dân cư (t dân ph).
V chế độ làm vic, BCĐ thực hin QCDC quận và các phường đã xây
dng quy chế làm vic của BCĐ, phân công trách nhiệm tng thành viên
BCĐ, gắn với lĩnh vực công tác theo dõi các sở; hàng năm xây dựng
chương trình, kế hoch công tác; xây dựng chuyên đề thc hin theo ch
đạo và hướng dn của BCĐ thực hin QCDC Thành ph. Thông thường, các
BCĐ hp duy trì và thc hiện đều đặn hàng quý để đánh giá kết qu thc hin
quý, 6 tháng, năm đồng thi tiến hành sơ, tổng kết đánh giá kết qu thc hin,
đề ra nhim v, các gii pháp tiếp tc thc hin thi gian tiếp theo và th
các cuc họp chuyên đề v các ni dung ca QCDC. BCĐ thc hin
56 Các BCĐ thực hiện QCDC ở cơ sở được thành lập và kiện toàn, mô hình tổ chức bộ máy chỉ đạo điều hành thực hiện pháp luật về dân chủ cơ sở trên địa bàn quận được áp dụng theo mô hình BCĐ thực hiện QCDC ở các cấp. BCĐ thực hiện QCDC quận và phường được thành lập và thường xuyên kiện toàn, bổ sung khi có thay đổi cán bộ. BCĐ thực hiện QCDC quận đến nay gồm 17 thành viên do đồng chí Phó Bí thư Thường trực Quận ủy làm Trưởng ban, thành viên BCĐ gồm đại diện lãnh đạo các phòng, ban, ngành thuộc quận. Từ khi thành lập đến nay, BCĐ thực hiện QCDC quận đã kiện toàn 8 lần, bổ sung đủ thành viên. BCĐ thực hiện QCDC ở mỗi phường được thành lập cùng với tổ công tác giúp việc. BCĐ thực hiện QCDC phường gồm 9-14 thành viên do Bí thư Đảng ủy phường là Trưởng BCĐ và Chủ tịch UBND phường làm Phó ban thường trực và một Phó ban khác là Chủ tịch MTTQ phường, các thành viên là đại diện các tổ chức chính trị - xã hội và đại diện công chức chuyên môn của phường. Ở các khu dân cư (tổ dân phố), các tiểu ban thực hiện dân chủ ở các khu dân cư (tổ dân phố) do đồng chí Bí thư chi bộ làm trưởng Tiểu ban, với các thành viên là Trưởng ban công tác MTTQ, Tổ trưởng hoặc Tổ phó tổ dân phố, đại diện các đoàn thể chính trị - xã hội ở khu dân cư (tổ dân phố). Về chế độ làm việc, BCĐ thực hiện QCDC quận và các phường đã xây dựng quy chế làm việc của BCĐ, phân công trách nhiệm từng thành viên BCĐ, gắn với lĩnh vực công tác và theo dõi các cơ sở; hàng năm xây dựng chương trình, kế hoạch công tác; xây dựng chuyên đề và thực hiện theo chỉ đạo và hướng dẫn của BCĐ thực hiện QCDC Thành phố. Thông thường, các BCĐ họp duy trì và thực hiện đều đặn hàng quý để đánh giá kết quả thực hiện quý, 6 tháng, năm đồng thời tiến hành sơ, tổng kết đánh giá kết quả thực hiện, đề ra nhiệm vụ, các giải pháp tiếp tục thực hiện thời gian tiếp theo và có thể có các cuộc họp chuyên đề về các nội dung của QCDC. BCĐ thực hiện
57
QCDC của 11 phường đã tiến hành sơ kết 5 năm thực hin Pháp lnh s
34/2007/PL-UBTVQH11 trên địa bàn giai đoạn 2007 2012. Hàng năm,
BCĐ thc hin QCDC qun có kế hoch kim tra và phi hp vi BCĐ thc
hin QCDC Thành ph tiến hành kim tra vic thc hin QCDC các
phưng. Trang thiết b phương tiện làm việc do quan nơi làm việc ca
các thành viên BCĐ đáp ng (s dng phương tiện, điều kin hin tại
quan đơn vị mà không có s trang b thêm để thc hin nhim ca BCĐ. Khi
ch đạo trin khai, BCĐ các cp s dng con du ca UBND). Hằng năm,
BCĐ thực hin QCDC quận các phưng t chc hi ngh, thông qua h
thng truyn thanh, phát t rơi để quán trit, tuyên truyn ph biến ni dung
Pháp lnh thc hin dân ch xã, phường, th trn tới người dân.
Bng 2.2. Tng hp tình hình t chc hoạt động kim tra công tác thc
hin pháp lut v dân ch cơ sở ca BCĐ Qun, giai đon 2012 2016
Năm
2012
Năm
2013
Năm
2014
Năm
2015
Năm
2016
S phường kim tra tại địa bàn
03
05
06
09
09
S phường đưc kim tra qua báo cáo
08
06
05
02
02
Ngun: Qun y Thanh Xuân
* T chc thc hin pháp lut v dân ch cơ sở ca chính quyn
UBND quận đã ch đạo các quan chuyên môn chnh sa, b sung
các Quy chế, Quy ước dân ch cho phù hp vi chính sách của Đảng, pháp
lut ca Nhà nước phù hp vi thc tế của địa phương s phân cp
trong qun lý; xây dng d tho Quy chế thc hin dân ch trong từng lĩnh
vực đảm nhim. UBND qun ch đạo UBND các phường t chc hi ngh ly
ý kiến của đại din cp y, chính quyền, MTTQ, các đoàn thể chính tr - xã
hi, bí thư chi bộ, t trưởng t dân ph vào d tho Quy chế và ly ý kiến các
đồng chí nh đạo UBND qun. Sau khi tiếp thu ý kiến, các cơ quan chuyên
57 QCDC của 11 phường đã tiến hành sơ kết 5 năm thực hiện Pháp lệnh số 34/2007/PL-UBTVQH11 trên địa bàn giai đoạn 2007 – 2012. Hàng năm, BCĐ thực hiện QCDC quận có kế hoạch kiểm tra và phối hợp với BCĐ thực hiện QCDC Thành phố tiến hành kiểm tra việc thực hiện QCDC ở các phường. Trang thiết bị và phương tiện làm việc do cơ quan nơi làm việc của các thành viên BCĐ đáp ứng (sử dụng phương tiện, điều kiện hiện có tại cơ quan đơn vị mà không có sự trang bị thêm để thực hiện nhiệm của BCĐ. Khi chỉ đạo triển khai, BCĐ các cấp sử dụng con dấu của UBND). Hằng năm, BCĐ thực hiện QCDC quận và các phường tổ chức hội nghị, thông qua hệ thống truyền thanh, phát tờ rơi để quán triệt, tuyên truyền phổ biến nội dung Pháp lệnh thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn tới người dân. Bảng 2.2. Tổng hợp tình hình tổ chức hoạt động kiểm tra công tác thực hiện pháp luật về dân chủ cơ sở của BCĐ Quận, giai đoạn 2012 – 2016 Năm 2012 Năm 2013 Năm 2014 Năm 2015 Năm 2016 Số phường kiểm tra tại địa bàn 03 05 06 09 09 Số phường được kiểm tra qua báo cáo 08 06 05 02 02 Nguồn: Quận ủy Thanh Xuân * Tổ chức thực hiện pháp luật về dân chủ cơ sở của chính quyền UBND quận đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn chỉnh sửa, bổ sung các Quy chế, Quy ước dân chủ cho phù hợp với chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và phù hợp với thực tế của địa phương và sự phân cấp trong quản lý; xây dựng dự thảo Quy chế thực hiện dân chủ trong từng lĩnh vực đảm nhiệm. UBND quận chỉ đạo UBND các phường tổ chức hội nghị lấy ý kiến của đại diện cấp ủy, chính quyền, MTTQ, các đoàn thể chính trị - xã hội, bí thư chi bộ, tổ trưởng tổ dân phố vào dự thảo Quy chế và lấy ý kiến các đồng chí lãnh đạo UBND quận. Sau khi tiếp thu ý kiến, các cơ quan chuyên
58
môn hoàn chnh, trình UBND qun ban hành QCDC kèm theo các văn
bn, c th như: Quyết định s 2685/2013/QĐ-UBND, ngày 27/8/2013 ca
UBND quận Thanh Xuân ban hành QCDC trong gii phóng mt bng trên
địa bàn quận Thanh Xuân”; Quyết định s 02/2013/QĐ-UBND, ngày
30/8/2013 ca UBND qun Thanh Xuân ban hành “Quy chế thc hin dân
ch trong thc hin chính sách thuế đối vi các h cá th kinh doanh trên địa
bàn quận Thanh Xuân”; Quyết định s 4466/-UBND, ngày 27/8/2014 v
ban hành “Quy chế thc hin dân ch trong công tác qun lý trt t xây dng
trên địa bàn quận Thanh Xuân”.
Ngoài vic ban hành các QCDC trong các lĩnh vực tương tự ca qun
thc hin trong phm vi mỗi phường, UBND các phường đã cụ th hóa các
văn bản lut của Trung Ương thành các văn bản phù hp với địa phương về
xây dng thc hin QCDC sở như: QCDC v công tác tài chính ngân
sách phường; QCDC v vic qun lý, s dng, bo v tài sản công trên địa
bàn phường; Quy chế tiếp công dân gii quyết khiếu ni, t cáo ti
phưng; Quy ước dân ch v hoạt động ca ban TTND phường; Quy ước xây
dng t dân ph văn minh – an toàn sạch đẹp …
Chính quyn các cp quan tâm nhất định đến các điu kiện sở vt
cht, kinh phí bảo đảm cho vic thc hin Pháp lnh thc hin dân ch xã,
phưng, th trn. V cơ bản, kinh phí dành cho hoạt động trin khai Pháp lnh
thc hin dân ch xã, phường, th trn không được b trí ngân sách riêng
mà tính vào hoạt động chung ca UBND. Mc khá hn hp, mt s thiết
chế như TTND, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng đã được h tr ph cp.
* Hoạt động ca MTTQ và t chc chính tr - hi các cp trong
vic t chc, hướng dn, phi hp thc hin pháp lut v dân ch cơ sở
V hoạt động tuyên truyn, vận động Nhân dân thc hin pháp lut v
dân ch sở, MTTQ các đoàn thể chính tr-xã hi các cp đã thực hin
58 môn hoàn chỉnh, trình UBND quận ký ban hành QCDC kèm theo các văn bản, cụ thể như: Quyết định số 2685/2013/QĐ-UBND, ngày 27/8/2013 của UBND quận Thanh Xuân ban hành “QCDC trong giải phóng mặt bằng trên địa bàn quận Thanh Xuân”; Quyết định số 02/2013/QĐ-UBND, ngày 30/8/2013 của UBND quận Thanh Xuân ban hành “Quy chế thực hiện dân chủ trong thực hiện chính sách thuế đối với các hộ cá thể kinh doanh trên địa bàn quận Thanh Xuân”; Quyết định số 4466/QĐ-UBND, ngày 27/8/2014 về ban hành “Quy chế thực hiện dân chủ trong công tác quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn quận Thanh Xuân”. Ngoài việc ban hành các QCDC trong các lĩnh vực tương tự của quận thực hiện trong phạm vi mỗi phường, UBND các phường đã cụ thể hóa các văn bản luật của Trung Ương thành các văn bản phù hợp với địa phương về xây dựng và thực hiện QCDC cơ sở như: QCDC về công tác tài chính ngân sách ở phường; QCDC về việc quản lý, sử dụng, bảo vệ tài sản công trên địa bàn phường; Quy chế tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo tại phường; Quy ước dân chủ về hoạt động của ban TTND phường; Quy ước xây dựng tổ dân phố văn minh – an toàn – sạch đẹp … Chính quyền các cấp quan tâm nhất định đến các điều kiện cơ sở vật chất, kinh phí bảo đảm cho việc thực hiện Pháp lệnh thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn. Về cơ bản, kinh phí dành cho hoạt động triển khai Pháp lệnh thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn không được bố trí ngân sách riêng mà tính vào hoạt động chung của UBND. Mặc dù khá hạn hẹp, một số thiết chế như TTND, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng đã được hỗ trợ phụ cấp. * Hoạt động của MTTQ và tổ chức chính trị - xã hội các cấp trong việc tổ chức, hướng dẫn, phối hợp thực hiện pháp luật về dân chủ cơ sở Về hoạt động tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện pháp luật về dân chủ cơ sở, MTTQ và các đoàn thể chính trị-xã hội các cấp đã thực hiện
59
tt vic tuyên truyn các Ch th, Ngh quyết của Đảng, chính sách, pháp lut
ca Nhà nước v thc hin dân ch cơ sở trong cán b, hi viên, đoàn viên
và các tng lp Nhân dân, đồng thi gn vi vic thc hin nhim v ca Mt
trận, đoàn thể t qun tới cơ sở, vận động Nhân dân thc hin QCDC gn vi
các phong trào thi đua như: Dân vn khéo”…, các cuc vận động trong thc
hin nhim v chính tr của sở. Trong giai đoạn 2007 - 2016, MTTQ
các đoàn thể chính tr-xã hi t chc tuyên truyn v các ni dung liên
quan đến Pháp lut v dân ch s vi 21 bui, với 1.408 người tham d,
phát t rơi, tờ gp: 3.094 t. Trong quá trình thc hin, MTTQ các đoàn
th chính tr - hi các cp đã tp trung mt s ni dung hoạt động như:
công tác vận động qun chúng Nhân dân phát huy quyn làm ch trong công
tác gii phóng mt bng, qun lý trt t xây dựng đô thị, giám sát đầu tư xây
dng công cng tham gia xây dựng đời sống văn hóa khu dân ; Hi
ngh Đại biu Nhân dân đưc t chức đảm bo chất lượng đúng tiến độ,
góp phn quan trng nâng cao chất lượng cuc vận động Toàn dân đoàn kết
xây dựng đời sống văn hóa khu dân cư”, nay cuc vận động Toàn dân
đoàn kết xây dng nông thôn mới, đô thị văn minh; Hướng dn Nhân dân
tham gia nhng vấn đề dân bàn và quyết định; T chc ly phiếu tín nhim
các chc danh ch chốt do HĐND phường bu. Ngoài ra, MTTQ và các đoàn
th chính tr - hi các cp trin khai sâu rộng quy đnh trong l hội, cưới,
tang văn minh tiến b trên địa bàn, được đông đảo Nhân dân đồng tình,
ng ng.
V hoạt động giám sát vic thc hin pháp lut v dân ch sở, ban
Thường trc y ban MTTQ quận và các phường ch động xây dng và thc
hin: Kế hoch hoạt động giám sát, góp ý và phn bin xã hi; Kế hoch công
tác TTND, giám sát đầu tư của cộng đồng. Nhm thc hin Quy chế “MTTQ
Vit Nam giám sát cán b, công chức, đảng viên khu dân cư”, t năm 2006
59 tốt việc tuyên truyền các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về thực hiện dân chủ ở cơ sở trong cán bộ, hội viên, đoàn viên và các tầng lớp Nhân dân, đồng thời gắn với việc thực hiện nhiệm vụ của Mặt trận, đoàn thể từ quận tới cơ sở, vận động Nhân dân thực hiện QCDC gắn với các phong trào thi đua như: “Dân vận khéo”…, các cuộc vận động trong thực hiện nhiệm vụ chính trị của cơ sở. Trong giai đoạn 2007 - 2016, MTTQ và các đoàn thể chính trị-xã hội tổ chức tuyên truyền về các nội dung có liên quan đến Pháp luật về dân chủ cơ sở với 21 buổi, với 1.408 người tham dự, phát tờ rơi, tờ gấp: 3.094 tờ. Trong quá trình thực hiện, MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp đã tập trung một số nội dung hoạt động như: công tác vận động quần chúng Nhân dân phát huy quyền làm chủ trong công tác giải phóng mặt bằng, quản lý trật tự xây dựng đô thị, giám sát đầu tư xây dựng công cộng và tham gia xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư; Hội nghị Đại biểu Nhân dân được tổ chức đảm bảo chất lượng và đúng tiến độ, góp phần quan trọng nâng cao chất lượng cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, nay là cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”; Hướng dẫn Nhân dân tham gia những vấn đề dân bàn và quyết định; Tổ chức lấy phiếu tín nhiệm các chức danh chủ chốt do HĐND phường bầu. Ngoài ra, MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp triển khai sâu rộng quy định trong lễ hội, cưới, tang văn minh tiến bộ trên địa bàn, được đông đảo Nhân dân đồng tình, hưởng ứng. Về hoạt động giám sát việc thực hiện pháp luật về dân chủ cơ sở, ban Thường trực Ủy ban MTTQ quận và các phường chủ động xây dựng và thực hiện: Kế hoạch hoạt động giám sát, góp ý và phản biện xã hội; Kế hoạch công tác TTND, giám sát đầu tư của cộng đồng. Nhằm thực hiện Quy chế “MTTQ Việt Nam giám sát cán bộ, công chức, đảng viên ở khu dân cư”, từ năm 2006
60
2013, MTTQ quận đã thc hin ti 03 phường (Thanh Xuân Bắc, Khương
Mai, Nhân Chính) làm điểm đặt 06 hòm thư giám sát tại các khu dân . Sau
khi tng kết chương trình thí điểm, hiện nay, hòm thư giám sát đã được đặt ti
tr s 11/11 UBND phường. MTTQ quận đã t chc giám sát độc lp và phi
hp với HĐND, các đoàn thể chính tr - xã hi (giai đoạn 2012 2016 thc
hin 783 cuc giám sát), tp trung vào các ni dung: Công tác gii quyết các
kiến ngh c tri; Vic thu chi các loi qu do Nhân dân đóng góp tại 11
phưng; Đóng góp ý kiến vào văn bản do HĐND và UBND ban hành; Công
tác thc thi pháp lut của các quan nội chính; Vic thc hin nhim v
kinh tế - xã hi, thu chi ngân sách ca UBND; Công tác Qun lý trt t lòng
đưng, va hè, trt t văn minh đô thị; Vic chp hành pháp lut trong tiếp
công dân gii quyết đơn thư khiếu ni, t cáo của UBND các phường
mt s phòng ban chuyên môn ca UBND qun; Công tác ci cách hành
chính; Công tác tiếp nhn tr kết qu h sơ, thủ tc hành chính ca Qun
và 11 phường. Thông qua hoạt động giám sát, MTTQ các đoàn thể chính
tr-xã hội đã phát hiện là: 226 v (giai đoạn 2007 2016), t l gii quyết
100%. Các kiến ngh đều được xem xét, tr li c th. Mt s ni dung giám
sát đối với quan, đơn vị đóng trên địa n đã được Thường trc MTTQ
qun phường báo cáo cp u, chính quyền để phi hp gii quyết nhng
hn chế còn tồn đọng.
Trong nhiều năm, ban Thường trc y ban MTTQ quận đã t chc hi
ngh phn bin hi v: kết qu thc hin nhim v kinh tế - xã hi các
gii pháp, bin pháp ch đạo thc hin các nhim v kinh tế - hi ca
UBND qun; Ban Thường trực MTTQ 11 phường đã tổ chc hi ngh phn
bin hi v: bin pháp, gii pháp xây dng tuyến ph văn minh đô thị;
công tác xóa bin qung cao rao vt và v sinh môi trưng; kết qu thc hin
nhim v kinh tế - hi; t chc Hi ngh tọa đàm chuyên đ Nâng cao
60 – 2013, MTTQ quận đã thực hiện tại 03 phường (Thanh Xuân Bắc, Khương Mai, Nhân Chính) làm điểm đặt 06 hòm thư giám sát tại các khu dân cư. Sau khi tổng kết chương trình thí điểm, hiện nay, hòm thư giám sát đã được đặt tại trụ sở 11/11 UBND phường. MTTQ quận đã tổ chức giám sát độc lập và phối hợp với HĐND, các đoàn thể chính trị - xã hội (giai đoạn 2012 – 2016 thực hiện 783 cuộc giám sát), tập trung vào các nội dung: Công tác giải quyết các kiến nghị cử tri; Việc thu chi các loại quỹ do Nhân dân đóng góp tại 11 phường; Đóng góp ý kiến vào văn bản do HĐND và UBND ban hành; Công tác thực thi pháp luật của các cơ quan nội chính; Việc thực hiện nhiệm vụ kinh tế - xã hội, thu chi ngân sách của UBND; Công tác Quản lý trật tự lòng đường, vỉa hè, trật tự văn minh đô thị; Việc chấp hành pháp luật trong tiếp công dân và giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của UBND các phường và một số phòng ban chuyên môn của UBND quận; Công tác cải cách hành chính; Công tác tiếp nhận và trả kết quả hồ sơ, thủ tục hành chính của Quận và 11 phường. Thông qua hoạt động giám sát, MTTQ và các đoàn thể chính trị-xã hội đã phát hiện là: 226 vụ (giai đoạn 2007 – 2016), tỉ lệ giải quyết là 100%. Các kiến nghị đều được xem xét, trả lời cụ thể. Một số nội dung giám sát đối với cơ quan, đơn vị đóng trên địa bàn đã được Thường trực MTTQ quận và phường báo cáo cấp uỷ, chính quyền để phối hợp giải quyết những hạn chế còn tồn đọng. Trong nhiều năm, ban Thường trực Ủy ban MTTQ quận đã tổ chức hội nghị phản biện xã hội về: kết quả thực hiện nhiệm vụ kinh tế - xã hội và các giải pháp, biện pháp chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội của UBND quận; Ban Thường trực MTTQ 11 phường đã tổ chức hội nghị phản biện xã hội về: biện pháp, giải pháp xây dựng tuyến phố văn minh đô thị; công tác xóa biển quảng cao rao vặt và vệ sinh môi trường; kết quả thực hiện nhiệm vụ kinh tế - xã hội; tổ chức Hội nghị tọa đàm chuyên đề “Nâng cao
61
chất lượng, hiu qu hoạt động giám sát phn bin hi ca MTTQ
các t chc chính tr - xã hi”...
V hoạt động phi hp vi các cp chính quyn trong vic thc hin
Pháp lut v dân ch sở, ngay t đầu các năm, MTTQ các t chc
chính tr - xã hi t qun ti phưng đã xây dựng kế hoạch, chương trình phối
hp công tác với HĐND, UBND, các phòng, ban, ngành của quận, phường,
xây dng quy chế phi hp hoạt động gia MTTQ với các đoàn thể chính tr -
xã hi qun trong vic thc hin nhim v chính tr năm. MTTQ t cp qun
đến phường ch động xây dng kế hoạch, hướng dn trin khai, t chc thc
hin nghiêm túc, hoàn thành tt các ni dung MTTQ tham gia công tác bu c
theo quy định, góp phn to nên kết qu và s thành công ca 02 cuc bu c
Đại biu Quc hi khóa XIII, XIV và đi biểu HĐND các cấp nhim k 2011
2016 và 2016 - 2021 trên địa bàn qun.
2.2.3. Đánh giá kết qu quá trình quán trit, trin khai pháp lut v
dân ch cơ sở trên địa bàn qun Thanh Xuân
* Những ưu điểm
Th nht, v chuyn biến trong hoạt động ca cp ủy Đảng, MTTQ và
các t chc thành viên
Qun ủy Thanh Xuân đã lãnh đạo, ch đạo, nghiêm túc t chc thc
hin có hiu qu các Ch th, Ngh quyết của Đảng, các Ngh định ca Chính
ph, s lãnh đạo ca cp trên v xây dng t chc thc hin QCDC
s; thng nht v nhn thc, nêu cao vai trò, trách nhim ca các cp y
Đảng, chính quyền, đoàn thể Nhân dân t Quận đến phường trong vic thc
hin QCDC cơ sở.
Trong công tác ch đạo, luôn đảm bo thng nht t quận đến phưng;
ch đạo toàn din trng tâm, trọng điểm tng khu vực, đi đôi với ch đạo
sâu theo chuyên đề; tăng cường kiểm tra, đôn đốc cơ sở gn với sơ, tổng kết,
61 chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát và phản biện xã hội của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội”... Về hoạt động phối hợp với các cấp chính quyền trong việc thực hiện Pháp luật về dân chủ cơ sở, ngay từ đầu các năm, MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội từ quận tới phường đã xây dựng kế hoạch, chương trình phối hợp công tác với HĐND, UBND, các phòng, ban, ngành của quận, phường, xây dựng quy chế phối hợp hoạt động giữa MTTQ với các đoàn thể chính trị - xã hội quận trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị năm. MTTQ từ cấp quận đến phường chủ động xây dựng kế hoạch, hướng dẫn triển khai, tổ chức thực hiện nghiêm túc, hoàn thành tốt các nội dung MTTQ tham gia công tác bầu cử theo quy định, góp phần tạo nên kết quả và sự thành công của 02 cuộc bầu cử Đại biểu Quốc hội khóa XIII, XIV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2011 – 2016 và 2016 - 2021 trên địa bàn quận. 2.2.3. Đánh giá kết quả quá trình quán triệt, triển khai pháp luật về dân chủ cơ sở trên địa bàn quận Thanh Xuân * Những ưu điểm Thứ nhất, về chuyển biến trong hoạt động của cấp ủy Đảng, MTTQ và các tổ chức thành viên Quận ủy Thanh Xuân đã lãnh đạo, chỉ đạo, nghiêm túc tổ chức thực hiện có hiệu quả các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, các Nghị định của Chính phủ, sự lãnh đạo của cấp trên về xây dựng và tổ chức thực hiện QCDC ở cơ sở; thống nhất về nhận thức, nêu cao vai trò, trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, chính quyền, đoàn thể Nhân dân từ Quận đến phường trong việc thực hiện QCDC ở cơ sở. Trong công tác chỉ đạo, luôn đảm bảo thống nhất từ quận đến phường; chỉ đạo toàn diện có trọng tâm, trọng điểm từng khu vực, đi đôi với chỉ đạo sâu theo chuyên đề; tăng cường kiểm tra, đôn đốc cơ sở gắn với sơ, tổng kết,
62
rút kinh nghim kp thời, đề ra các gii pháp tiếp tc thc hin trong thi gian
ti.
Các quy chế, quy ước đã được xây dng thc hiện đủ v s ng,
đảm bo v ni dung, quy trình. Thc hin QCDC gn vi thc hin nhim v
chính tr của đơn vị sở đã phát huy hiệu qu trong thc tế cuc sng,
nâng cao một bước v nhn thc, ý thc trách nhim quyn làm ch ca
Nhân dân; góp phn hoàn thành tt các nhim v chính tr - kinh tế - xã hi -
an ninh - quc phòng.
Thông qua vic thc hiện QCDC, vai trò lãnh đạo ca cp ủy Đảng
ngày càng được khẳng định; các cp, các ngành Nhân dân càng thy
vic thc hiện QCDC chính điều kin phát huy ni lực, huy động mi
ngun lc trong Nhân dân để phát trin kinh tế - xã hi, an ninh quc phòng
và xây dng h thng chính tr cơ sở vng mnh.
MTTQ và các đoàn thể chính tr - hội đã phát huy cao vai trò giám
sát hoạt động ca cán b, công chc làm vic, sinh sống trên địa bàn; đồng
thời đổi mi nội dung phương thức hoạt động, động viên các tng lp
Nhân dân tham gia các phong trào thi đua yêu c; tiếp tc thc hin vic
“Hc tp và làm theo tm gương đạo đức H Chí Minh”; tích cc tham gia
thc hin các nhim v chính tr tại địa phương.
Th hai, v hiu qu trong hoạt động ca UBND, HĐND các cấp
Công tác tiếp dân, gii quyết nhng kiến ngh ca Nhân dân đưc tiến
hành thường xuyên, nghiêm túc đã trở thành nn nếp ti UBND các
phường. Đến nay, 100% phường trên địa bàn quận được cài đặt phn mm
qun lý h sơ theo cơ chế mt ca, mt ca liên thông, cung ng dch v công
mức độ 3. Thông qua theo dõi kết qu tiếp nhn x h của UBND
các phường trên cổng thông tin điện t, t l gii quyết h đúng sm
giai đoạn 2012 2016 là 98,3%, năm 2015 xếp th 2 Thành ph v thc hin
62 rút kinh nghiệm kịp thời, đề ra các giải pháp tiếp tục thực hiện trong thời gian tới. Các quy chế, quy ước đã được xây dựng và thực hiện đủ về số lượng, đảm bảo về nội dung, quy trình. Thực hiện QCDC gắn với thực hiện nhiệm vụ chính trị của đơn vị và cơ sở đã phát huy hiệu quả trong thực tế cuộc sống, nâng cao một bước về nhận thức, ý thức trách nhiệm và quyền làm chủ của Nhân dân; góp phần hoàn thành tốt các nhiệm vụ chính trị - kinh tế - xã hội - an ninh - quốc phòng. Thông qua việc thực hiện QCDC, vai trò lãnh đạo của cấp ủy Đảng ngày càng được khẳng định; các cấp, các ngành và Nhân dân càng thấy rõ việc thực hiện QCDC chính là điều kiện phát huy nội lực, huy động mọi nguồn lực trong Nhân dân để phát triển kinh tế - xã hội, an ninh – quốc phòng và xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở vững mạnh. MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội đã phát huy cao vai trò giám sát hoạt động của cán bộ, công chức làm việc, sinh sống trên địa bàn; đồng thời đổi mới nội dung và phương thức hoạt động, động viên các tầng lớp Nhân dân tham gia các phong trào thi đua yêu nước; tiếp tục thực hiện việc “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”; tích cực tham gia thực hiện các nhiệm vụ chính trị tại địa phương. Thứ hai, về hiệu quả trong hoạt động của UBND, HĐND các cấp Công tác tiếp dân, giải quyết những kiến nghị của Nhân dân được tiến hành thường xuyên, nghiêm túc và đã trở thành nền nếp tại UBND các phường. Đến nay, 100% phường trên địa bàn quận được cài đặt phần mềm quản lý hồ sơ theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông, cung ứng dịch vụ công mức độ 3. Thông qua theo dõi kết quả tiếp nhận và xử lý hồ sơ của UBND các phường trên cổng thông tin điện tử, tỷ lệ giải quyết hồ sơ đúng và sớm giai đoạn 2012 – 2016 là 98,3%, năm 2015 xếp thứ 2 Thành phố về thực hiện
63
chính quyền điện t. Có th nhn thấy, phương thức làm vic ca chính quyn
các phường đã chuyển sang dân ch hóa, công khai hóa, phc v Nhân dân.
Bng 2.3. S liu thng kê công tác tiếp nhn và gii quyết khiếu ni, t
cáo, kiến ngh ca Nhân dân tại các phƣờng giai đoạn 2012 2016
Năm
2012
Năm
2013
Năm
2014
Năm
2015
Năm
2016
S đơn tiếp nhn
242
233
207
88
99
S đơn đã giải quyết
190
186
199
82
85
Ngun: Qun y Thanh Xuân
Th ba, v nâng cao chất lượng của đội ngũ cán bộ, công chc
Thc hin QCDC là một phương thức đ Nhân dân tham gia xây dng
Đảng, chính quyn và các t chc trong h thng chính tr; m rng dân ch,
tăng cường đối thoi giữa lãnh đạo Đảng, chính quyền, MTTQ, các đoàn thể
chính tr - xã hi vi cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hi viên và Nhân dân. To
điu kin thun lợi đối vi s lãnh đạo của Đảng quản điều hành ca
chính quyn, giúp các cp u Đảng t quận đến cơ sở la chn, phát hin, b
trí cán b vào các v trí lãnh đạo ch cht và qun lý, rèn luyn phm chất đạo
đức, nâng cao năng lực công tác và vai trò tiên phong gương mẫu ca cán b.
Trong quá trình thc hin pháp lut v dân ch sở đã giúp cho cán
b, công chc tại các phưng nhn thc sâu sắc hơn về dân ch sở ý
nghĩa của trong s nghip công nghip hóa, hiện đại hóa. T cuối năm
2015, 100% chính quyền các phường đã tổ chc hi ngh đối thoi (02
lần/năm) để lng nghe ý kiến, kiến ngh ca Nhân dân.
Xây dng thc hiện QCDC đã tạo ra cu ni quan trng giữa Đảng
vi dân, làm chuyn biến nhn thc và xây dng phong cách làm vic ca cán
b, công chc gn dân, sát dân, tôn trng dân, trách nhim vi công vic, ý
thc phc v Nhân dân tốt hơn. Qua kho sát phiếu điều tra đối vi các nhóm
63 chính quyền điện tử. Có thể nhận thấy, phương thức làm việc của chính quyền các phường đã chuyển sang dân chủ hóa, công khai hóa, phục vụ Nhân dân. Bảng 2.3. Số liệu thống kê công tác tiếp nhận và giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của Nhân dân tại các phƣờng giai đoạn 2012 – 2016 Năm 2012 Năm 2013 Năm 2014 Năm 2015 Năm 2016 Số đơn tiếp nhận 242 233 207 88 99 Số đơn đã giải quyết 190 186 199 82 85 Nguồn: Quận ủy Thanh Xuân Thứ ba, về nâng cao chất lượng của đội ngũ cán bộ, công chức Thực hiện QCDC là một phương thức để Nhân dân tham gia xây dựng Đảng, chính quyền và các tổ chức trong hệ thống chính trị; mở rộng dân chủ, tăng cường đối thoại giữa lãnh đạo Đảng, chính quyền, MTTQ, các đoàn thể chính trị - xã hội với cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên và Nhân dân. Tạo điều kiện thuận lợi đối với sự lãnh đạo của Đảng và quản lý điều hành của chính quyền, giúp các cấp uỷ Đảng từ quận đến cơ sở lựa chọn, phát hiện, bố trí cán bộ vào các vị trí lãnh đạo chủ chốt và quản lý, rèn luyện phẩm chất đạo đức, nâng cao năng lực công tác và vai trò tiên phong gương mẫu của cán bộ. Trong quá trình thực hiện pháp luật về dân chủ cơ sở đã giúp cho cán bộ, công chức tại các phường nhận thức sâu sắc hơn về dân chủ cơ sở và ý nghĩa của nó trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Từ cuối năm 2015, 100% chính quyền các phường đã tổ chức hội nghị đối thoại (02 lần/năm) để lắng nghe ý kiến, kiến nghị của Nhân dân. Xây dựng và thực hiện QCDC đã tạo ra cầu nối quan trọng giữa Đảng với dân, làm chuyển biến nhận thức và xây dựng phong cách làm việc của cán bộ, công chức gần dân, sát dân, tôn trọng dân, trách nhiệm với công việc, ý thức phục vụ Nhân dân tốt hơn. Qua khảo sát phiếu điều tra đối với các nhóm
64
đối tượng liên quan đã chng minh: 122/150 người được hi (chiếm
81,33%) cho rằng năng lc làm vic ca cán b, công chức tăng lên;
125/150 người được hi (chiếm 83,33%) cho rng trách nhim ca cán b,
công chc đối vi công vic tăng lên; 137/150 người được hi (chiếm
91,33%) cho rng s tôn trng, lng nghe Nhân dân ca cán b tăng lên.
* Nhng hn chế
Th nht, thành viên ca BCĐ thc hin QCDC quận các phường
c bit cán b lãnh đo) tham gia vào rt nhiu các BCĐ thc hin các
nhim v khác nhau nên vic dành thi gian cho hoạt động ca BCĐ thc
hin QCDC còn hn chế: Trưởng BCĐ là cán b cp y, Phó BCĐ là cán b
chính quyn hoc MTTQ. Vic tham gia các BCĐ ch trách nhim
không có chế độ lương, phụ cp hay trang thiết b hoạt động cũng ảnh hưởng
đến hiu qu hoạt động. Hơn nữa, mt s BCĐ thực hin QCDC phưng
thời điểm chưa tập trung cao trong ch đạo, chưa thường xuyên đôn đốc, kim
tra, đánh giá, xét thi đua khen thưởng, phát hin mô hình làm tốt để nhân rng
kp thi. Tính ch động trong công tác tham mưu, trách nhim ca các thành
viên BCĐ được phân công nhim v còn hn chế. Mt khác, cán b ca các
BCĐ liên tc nhng biến động nên hiu qu hoạt động phi hp li càng
thêm khó khăn.
Th hai, gn QCDC vi thc hin nhim v kinh tế - xã hi có vic còn
lúng túng. Mt s nơi chưa thực hin công khai v công tác tài chính, s dng
tài sn công, vic xây dng quy ước chưa được triển khai đến người dân mt
cách đầy đủ…. Công tác gii quyết khiếu ni, t cáo mt s sở chưa dt
đim, nhất trong lĩnh vực quản đất đai - trt t xây dng gii phóng
mt bng còn chậm, chưa dứt điểm, gây bc xúc trong Nhân dân.
Th ba, hình thc t chc tuyên truyn ch trương của Đảng Nhà
c v phát huy dân ch cơ sở còn đơn điệu, chy theo phong trào. Mt b
64 đối tượng có liên quan đã chứng minh: Có 122/150 người được hỏi (chiếm 81,33%) cho rằng năng lực làm việc của cán bộ, công chức tăng lên; Có 125/150 người được hỏi (chiếm 83,33%) cho rằng trách nhiệm của cán bộ, công chức đối với công việc tăng lên; Có 137/150 người được hỏi (chiếm 91,33%) cho rằng sự tôn trọng, lắng nghe Nhân dân của cán bộ tăng lên. * Những hạn chế Thứ nhất, thành viên của BCĐ thực hiện QCDC quận và các phường (đặc biệt là cán bộ lãnh đạo) tham gia vào rất nhiều các BCĐ thực hiện các nhiệm vụ khác nhau nên việc dành thời gian cho hoạt động của BCĐ thực hiện QCDC còn hạn chế: Trưởng BCĐ là cán bộ cấp ủy, Phó BCĐ là cán bộ chính quyền hoặc MTTQ. Việc tham gia các BCĐ chỉ là trách nhiệm mà không có chế độ lương, phụ cấp hay trang thiết bị hoạt động cũng ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động. Hơn nữa, một số BCĐ thực hiện QCDC ở phường có thời điểm chưa tập trung cao trong chỉ đạo, chưa thường xuyên đôn đốc, kiểm tra, đánh giá, xét thi đua khen thưởng, phát hiện mô hình làm tốt để nhân rộng kịp thời. Tính chủ động trong công tác tham mưu, trách nhiệm của các thành viên BCĐ được phân công nhiệm vụ còn hạn chế. Mặt khác, cán bộ của các BCĐ liên tục có những biến động nên hiệu quả hoạt động phối hợp lại càng thêm khó khăn. Thứ hai, gắn QCDC với thực hiện nhiệm vụ kinh tế - xã hội có việc còn lúng túng. Một số nơi chưa thực hiện công khai về công tác tài chính, sử dụng tài sản công, việc xây dựng quy ước chưa được triển khai đến người dân một cách đầy đủ…. Công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo ở một số cơ sở chưa dứt điểm, nhất là trong lĩnh vực quản lý đất đai - trật tự xây dựng và giải phóng mặt bằng còn chậm, chưa dứt điểm, gây bức xúc trong Nhân dân. Thứ ba, hình thức tổ chức tuyên truyền chủ trương của Đảng và Nhà nước về phát huy dân chủ cơ sở còn đơn điệu, chạy theo phong trào. Một bộ