Luận văn Thạc sĩ Lịch sử: Văn hóa của người Tày ở huyện định hóa tỉnh Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 6      Văn hóa Tày Nùng - Các dân tộc Tày - Nùng ở Việt Nam   5.2. Tài liệu điền dã  Tày     6. Đóng góp của luận văn -     -                 7. Bố cục luận văn       Chƣơng 1: Vài nét về huyện Định Hóa tỉnh Thái Nguyên Chƣơng 2: Văn hóa vật chất của ngƣời Tày ở huyện Định Hóa tỉnh Thái Nguyên Chƣơng 3: Văn hóa tinh thần của ngƣời Tày ở huyện Định Hóa tỉnh Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 1

Chƣơng 1 VÀI NÉT VỀ HUYỆN ĐỊNH HÓA TỈNH THÁI NGUYÊN 1.1. Lịch sử hành chính huyện Định Hóa                                          “đông tây cách nhau 172 dặm, nam bắc cách nhau 98 dặm, phía đông đến địa giới huyện Phú Lương 46 dặm, phía tây đên địa giới châu Chiêm Hóa tỉnh Tuyên Quang 126 dặm, phía nam đến địa giới huyện Văn Lãng 146 dặm, phía bắc đến địa giới châu Thông Hóa 47 dặm. Xưa là đất bộ Vũ Định, thời thuộc Minh gọi là huyện Tuyên Hóa, đời Lê gọi là châu Tuyên Hóa, sau đổi làm châu Định Hóa, thuộc phủ Phú Bình do phiên thần họ Ma nối đời quản trị…” [40, tr.158-159]. Dư địa chí            0 xã, 12 trang.        “cách tỉnh 99 dặm về phía tây, đông tây cách nhau 153 dặm, nam bắc cách nhau 187 dặm” [40,              

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 8    Tòng          S                                                          1.2. Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên  Tây     75 km 2         -      o  -  -      

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 9                                                  n            1.3. Các thành phần dân tộc trong huyện             Kinh, Dao, Cao Lan -                   

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 10  ng   2 . Các dân tộc huyện Định Hóa STT Dân tộc Dân số (ngƣời) % Ghi chú 1 Tày 43367 49,2 2 Kinh 30698 34,8 3 Cao Lan - Sán Chí 8053 9,1 4 Nùng 2891 3,3 5 Dao 1799 2 6 Hoa 1280 1,4 7 Sán Dìu 98 0,09 8 Mông 101 0,06 9  97 0,05 Nguồn: UBND huyện Định Hoá (2009)      :  Kinh                              

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 11         c Kinh:                                                    i Kinh ch y th trn Ch  ng. H sng tp trung thành các làng mt t i ci Vit. Bên c phi Vit sng xen k vi Tày, Nùng và các dân t    ng ln nhau gia các dân tc vi dân tc Kinh. Biu hin ng c i Kinh vi các dân tc khác th hin rõ nht  ngôn ng và trang phi p thu và chu ng không ít cc khác. Nhiu t trong ting Kinh mt cách t i Kinh s dng ví d nh Hoá vn dùng t  y li. V i Tày có câu thành ng Keo già hoá Thổi Kinh  vi dân t i dân tc h  gn.               

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 12            T i Nùng có rt nhing v i Tày h ng tp trung thành tng bn trên trin núi, trii sng vt cht cnh Hoá rt gin dm bc. H   t vi nhng thc ph ng, thú rng. Ngày l tt h làm nhiu loo, bánh gio, bánh dày và git l cúng t t i Nùng có tc l không cúng gi i cht mà ch làm sinh nht khi còn sng. Trang phi Nùng gin d Dân tc Hoa: Chim 1,4% dân s toàn huyn. Dân tc Hoa tp trung  t  huy nh Hoá chim 48,89% s i Hoa trong tnh Thái Nguyên. Mt s xã có i Hoa sinh sng, th trn Ch Chu, B    i Hoa có mt  Thái Nguyên khoH  n gc t các tnh Qung Tây (Trung Quc). T tiên ca mt b phn trong s h vn là nhi phiêu bt b phn khác là hu du ca nhng chin binh ca phong trào Thái Bình Thiên Quc chng li nhà Thanh b  n sang Vii Hoa  nh   c nhi n thng ca dân tc. Ti Ch Chu h     th  Dân cư, dân tộc Tỉnh Thái NguyênTheo kí ức của nhân dân, đó là một ngôi đền 3 gian, tương đối lớn, trong chính điện có một bức tượng Quan Công ngồi trên ngai, hai bên tả hữu có Quan Bình và Châu Sương mang gươm đứng hầu. Đó cũng là mô típ chung trong cụm tượng thường thấy ở những ngôi đền thờ Quan Vân Trường. Lễ hội đền Quan Đế được tổ chức vào ngày 13 tháng năm

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 13 Âm lịch - tương truyền đó là ngày mất của đức Quan Vân Trường - và diễn ra trong 3 ngày” [57, tr. 262]. - Sán Chí, Mông, Dao, Sán Dìu,             -                                                                  1.4. Vài nét về ngƣời Tày ở huyện Định Hóa

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 14 1.4.1. Dân số, nguồn gốc      nh Hóa có 43.367      “Đất nước Việt Nam qua các đời”  “đoán rằng người Nùng ở miền Nam Trung Quốc và người Tày ở Bắc Việt Nam là hậu duệ của họ. Đặc biệt là người Lão ở Tây Nguyên bấy giờ”. “Chúng ta có thể đoán rằng cư dân các châu ki mi thuộc An Nam đô hộ phủ là tiền thân của đồng bào Tày, Nùng ở khu vực Việt Bắc hiện nay” [1, tr.103]   “Tày hóa”        1.4.2. Tình hình kinh tế Kinh tế nông nghiệp                           Ru      Tên các cánh     “nà”         dùng         bào Tày