Luận văn Thạc sĩ Kỹ thuật: Nhận dạng và phân tích rủi ro tài chính đến dự án xây dựng – Điển hình bệnh viện công nghệ cao
1,712
277
136
___________________________________________________________________________
119
máy móc, nhân sự, vật tƣ…, báo cáo tài chính tại thời điểm tham gia dự án là
trong sạch, …
Tuy nhiên đó chỉ là bề nổi của thƣơng hiệu Nhà thầu. Do tính chất kinh
tế thị trƣờng, không phải “sức khỏe” của họ lúc nào tốt, nguồn lực thực tế tại
thời điểm thi công nhiều lúc không còn phù hợp so với hồ sơ; dí dụ: Nhà thầu
phụ thi công ì ạch, thiếu tính chuyên nghiệp, Nhân sự quản lý chƣa hoặc không
đủ tầm quản lý, tài chính không minh bạch,… dẫn đến tiến độ thi công kéo
dài, chất lƣợng công trình không đáp ứng.
Do đó rủi ro tài chính về vấn đề “Năng lực tổ chức thi công của Nhà thầu
thi công” cần đƣợc Chủ đầu tƣ quan tâm và xem xét kỹ lƣỡng từ đó có biện
pháp điều chỉnh phù hợp trong công tác quản lý thi công.
6. Lập và triển khai phƣơng án huy động nguồn vốn cho Dự án
Trong quá trình lập Dự án đầu tƣ, công tác lập phƣơng án dòng tiền
(cash flow) huy động vốn là việc quan trọng mà Chủ đầu tƣ xem xét ngay từ
thời điểm đƣa ra chủ trƣơng đầu tƣ. Nguồn vốn huy động bao gồm: vốn chủ sở
hữu, vốn vay, vốn khai thác dịch vụ,…
Để đáp ứng đƣợc nguồn vốn theo từng thời điểm, từng chu kỳ theo
phƣơng án đúng theo dòng tiền là việc làm khó khăn và nhiều rủi ro của Chủ
đầu tƣ. Theo thời gian nguồn vốn theo kế hoạch dòng tiền vạch ra sẽ không phù
hợp do nhiều yếu tố khách quan: tình hình chính trị, kinh tế xã hội, lạm phát…
tác động rất lớn đến dòng vốn huy động.
Do đó, rủi ro trong việc xác lập kế hoạch dòng tiền là rất caotheo tác giả
Dave Lanvisky thì cách giảm rủi ro trong huy động vốn (đối với tìm nhà đầu tƣ,
tài trợ) nhƣ sau: Lập 01 ban cố vấn; Củng cố quan hệ đối tác; Đảm bảo công
khai; Tạo doanh thu.
7. Công tác kiểm tra thẩm định phê duyệt hồ sơ thiết kế
Để xác lập chi phí tổng mức đầu tƣ cho dự án, Chủ đầu tƣ thuê đơn vị tƣ
vấn thiết kế lập hồ sơ đƣa ra giá trị xây dựng dự án.Theo quy định, Chủ đầu tƣ
sẽ thuê đơn vị độc lập thẩm tra, thẩm định Dự án.
Nhƣ đã trình bày ở mục 1, có khả năng rủi ro khi lựa chọn Nhà thầu tƣ vấn lập
Dự án không tốt, đồng thời chọn Đơn vị tƣ vấn kiểm tra kết quả cũng không
___________________________________________________________________________
120
đúng năng lực hoặc đồng thời có hiện tƣợng “tiêu cực”,…Việc này sẽ dẫn đến
xác định tổng mức đầu tƣ sẽ không còn phù hợp.
Do đó rủi ro với mục này ảnh hƣởng rất đáng kể đến chi phí đầu tƣ cho Dự án.
8. Phƣơng pháp lập chi phí thi công xây dựng
Để xác định chi phí xây dựng công trình (gồm chi phí xây dựng kết cấu,
hoàn thiện, chi phí M&E) Chủ đầu tƣ thƣờng thuê đơn vị tƣ vấn lập báo cáo xác
định giá của mỗi thành phần. Tuy nhiên cũng giống nhƣ mục 7 nêu trên, nếu rủi
ro rơi vào đơn vị tƣ vấn năng lực không tốtđƣa ra phƣơng pháp tính chi phí xây
dựng, chi phí M&E chƣa sát thực sẽ dẫn đến rủi ro hơn về tài chính.
Hiện nay, các đơn vị Tƣ vấn thƣờng áp dụng các văn bản thông tƣ nghị
định của Nhà nƣớc tuy nhiên vẫn còn rủi ro về khả năng sót hạng mục, tính
khối lƣợng không đúng,…vẫn xảy ra Rủi ro về tài chính vẫn xảy ra.
6.1.2 Phân tích định lƣợng.
Tuy theo kết quả mô phỏng Monte Carlo thì các yếu tố rủi ro khó có thể
làm dự án lỗ. Tuy nhiên trong đầu tƣ dự án, chủ đầu tƣ bỏ ra một số tiền lớn
ngƣời ta không chỉ tính giá trị tiền theo thời gian, NPV dƣơng chƣa thỏa mãn
đƣợc yêu cầu của chủ đầu tƣ. Vì vậy chúng ta sẽ phân tích các phƣơng án để có
IRR đạt đƣợc mong muốn của chủ đầu tƣ, ta phải phân tích các phƣơng án kinh
doanh dự án để có IRR theo quan điểm tổng đầu tƣ sao cho lớn hơn MARR mà
chủ đầu tƣ yêu cầu.
Trong dự án Bệnh viện công nghệ cao này, Chủ đầu tƣ kỳ vọng dự án có
IRR đạt mức 15,63%, chỉ số này lớn hơn lãi suất vốn vay của dự án
(14,4%).dựa vào biểu đồ xác suất của IRR theo quan điểm tổng đầu tƣ thì để
IRR=15,63% thì phƣơng án, kế hoạch, giám sát hợp lý thì có thể nâng khả năng
IRR tốt hơn.
___________________________________________________________________________
121
Hình 6.1 hàm phân phối xác suất IRR có IRR ≥14,4%
* Độ nhạy các nhân tố đối với IRR
Hình 6.2 Độ nhạy các nhân tố đối với IRR
Dựa vào biểu đồ độ nhạy các nhân tố ảnh hƣởng tới IRR chúng ta thấy rằng các
nhân tố có ảnh hƣởng lớn nhất là chi phí vốn vay đó là mức điều chỉnh khà năng
tăng
giá thu (98.1%); Độ nhạy các nhân tố khác không đáng kể:Chi phí nguyên vật liệu
từ
các dịch vụ khác(0,4%), Tổng mức đầu tƣ (0,3%),…
___________________________________________________________________________
122
Trong luận văn này tác giả phân tích các nhân tố trên, để nâng xác suất
IRR=15,63% trong bối cảnh xét một nhân tố và các nhân tố khác vẫn giữ nguyên.
Hình 6.3 Độ nhạy các nhân tố đối với IRR kỳ vọng
*Chi phí lãi suất vốn vay
Dự án nghiên cứu chi phí lãi suất vốn vay là 14,4% (tính cho dòng tiền 15
năm). Tác giả cho rằng chi phí này sẽ tuân theo phân phối chuẩn quanh giá trị
trung
bình 14,4% với độ lệch chuẩn 2%.
Theo biểu đồ phân tích độ nhạy suất sinh lợi IRR đạt kỳ vọng min = 14%.
Bảng so sánh lãi suất một số ngân hàng thƣơng mại ở thời điểm hiện tại:
Ngân hàng
Lãi suất (%/năm)
Ngân hàng
Lãi suất (%/năm)
VP bank
11,2%
Seabank
11,05%
OCB
10,7%
Southern bank
11,1%
AB bank
10,5%
ACB
10,7%
HD bank
10,9%
KienLong bank
11%
Qua bảng so sánh lãi suất vay tại các ngân hàng thƣơng mại những năm gần đây, ta
nhận thấy lãi suất không biến động nhiều dao động quanh số trung bình: 11%.
Tuy nhiên chi phí vốn này có độ nhạy lớn rủi ro cao bởi vì Chi phí này phụ
thuộc
rất lớn vào sức khỏe của nền kinh tế quốc gia:
___________________________________________________________________________
123
- Tăng trƣởng kinh tế;
- Mức cung cầu tiền vốn trên thị trƣờng;
- Lạm phát;
- Chính sách tiền tệ của chính phủ;
- Ảnh hƣởng mức thu nhập, mức giá;
- Ảnh hƣởng của việc sử dụng ngân sách nhà nƣớc;
- Những thay đổi về thuế;
- …
Qua đó tác giả kỳ vọng lãi suất vốn vay: 14,4% năm và hy vọng biến động của lãi
suất
sẽ nhỏ hơn giá trị kỳ vọng.
6.2 Kết Luận.
1. Sự phát triển mạng mẽ của kinh tế hiện nay đã phát triển nhu cầu khám chữa
bệnh chăm sóc dịch vụ y tế ngày càng cao trong những năm qua đã góp phần phát
triển
khơi dậy sự phát triển của đầu tƣ xây dựng bệnh viện Công nghệ cao. Việc tìm
hiểu
những rủi ro về khả năng xảy ra và mức độ ảnh hƣởng của chúng, phân tích ảnh
hƣởng
của các yếu tố rủi ro mà các chủ đầu tƣ có thể gặp phải khi đầu tƣ dự án giúp
cho chủ
đầu tƣ có thể đề ra các biện pháp phòng ngừa, hạn chế tác động của các nhân tố
rủi
ro…
2. Lĩnh vực đầu tƣ xây dựng bệnh viện công nghệ cao đã phát triển từ lâu ở nhiều
nƣớc trên thế giới nhƣng ở Việt Nam chúng ta nó chỉ xuất hiện trong thời gian
khi nền
kinh tế mở cửa và phát triển mạnh mẽ trong 5 năm trở lại đây, do đó các nhầu đầu
tƣ
còn e ngại chƣa có kinh nghiệm trong đầu tƣ lĩnh vực này, các chính sách và luật
chƣa
hoàn thiện…
Việc tìm hiểu những rủi ro về khả năng xảy ra và mức độ ảnh hƣởng của chúng,
phân tích ảnh hƣởng của các yếu tố rủi ro mà các chủ đầu tƣ có thể gặp phải khi
đầu tƣ
dự án giúp cho chủ đầu tƣ có thể đề ra các biện pháp phòng ngừa, hạn chế tác
động
của các nhân tố rủi ro…
3. Qua khảo sát chúng ta thấy rằng có nhiều nhân tố rủi ro tiềm ẩn trong đầu tƣ
dự án xây dựng cao ốc, chung cƣ, căn hộ building, bệnh viện công nghệ cao; Phân
tích
khảo sát chúng đƣợc chia làm 8 nhóm có ảnh hƣởng tới dự án nhiều nhất là Chủ đầu
tƣ
quản lý và lựa chọn các nhà thầu tham gia dự án; Các ảnh hƣởng, biến động đến Dự
án; ƣớc lƣợng đánh giá chi phí; Chất lƣợng tƣ vấn thiết kế; Năng lực tổ chức thi
công
___________________________________________________________________________
124
của Nhà thầu thi công; Lập và triển khai phƣơng án huy động nguồn vốn cho Dự án;
Kiểm tra thẩm định phê duyệt hồ sơ thiết kế; Phƣơng pháp lập chi phí thi công
xây
dựng.
Dựa vào kết quả tìm hiểu và phân tích trên chúng ta cần tìm hiểu kỹ lại những
nhân tố rủi ro, cần xác định rõ những nhân tố rủi ro này về thời gian xuất hiện
của
chúng, khả năng xảy ra, mức độ ảnh hƣởng, thuộc cơ cấu công việc của nhóm nào
trong ban quản lý…từ đó đề ra biện pháp quản lý cho phù hợp là nên tránh, chấp
nhận
và hạn chế tác động của nó, chuyển rủi ro cho các đơn vị liên quan….
4. Việc đánh giá hiệu quả dự án có xét đến yếu tố rủi ro có một ý nghĩa quan
trọng, giúp chủ đầu tƣ hiểu rõ hơn về dự án, từ đó có cái nhìn đúng đắn cũng nhƣ
lƣờng trƣớc các rủi ro và có chiến lƣợc phù hợp để quản lý, đầu tƣ dự án hiệu
quả.
Hiện nay, phƣơng pháp phân tích rủi ro đƣợc áp dụng trong phân tích đánh giá
dự án đầu tƣ là phƣơng pháp xác suất kết hợp với phân tích độ nhạy. Một trong
những
phƣơng pháp đó là phƣơng pháp mô phỏng Monte Carlo sử dụng phần mềm Crystal
ball chạy trên nền Microsoft Excel đƣợc áp dụng phổ biến.
Kết quả phân tích dự án có xét đến các yếu tố rủi ro, không những cho ta biết
xác suất thành công của dự án mà qua đó chúng ta còn đánh giá đƣợc mức độ ảnh
hƣởng của từng nhân tố đến hiệu quả tài chính của dự án, biết đƣợc nhân tố nào
nhạy
cảm, nhân tố nào cần kiểm soát để từ đó hạn chế các rủi ro cho dự án.
Ngoài ra khác với phƣơng pháp thông thƣờng chỉ cho biết đƣợc các giá trị của
các chỉ tiêu cần đánh giá nhƣ NPV, IRR. Việc phân tích dự án có xét đến yếu tố
rủi ro
còn cung cấp cho ta biết hàm phân phối xác suất, các thông số của hàm phân phối
để
từ đó tính đƣợc xác suất xảy ra cho từng trƣờng hợp cụ thể.
ĐỊNH TÍNH: các nhóm ảnh hƣởng
- Quản lý và lựa chọn Nhà thầu
- Các ảnh hƣởng biến động
- Ƣớc lƣợng, đánh giá chi phí
- Chất lƣợng Tƣ vấn Thiết kế
- Năng lực tổ chức Nhà thầu thi công
- Huy động nguồn vốn
- Phê duyệt hồ sơ thiết kế
- Phƣơng pháp lập chi phí thi công
PHÒNG
NGỪA,
HẠN CHẾ
RỦI RO
ĐỊNH LƢỢNG: các lƣu ý
- Quan tâm nhất : Chi phí lãi suất vốn vay;
- Kế đến : Chi phí điều trị
- Sau cùng : Thu nhập từ dịch vụ khác và chi phí nguyên vật liệu
___________________________________________________________________________
125
6.3 Kiến Nghị.
6.3.1 Đối Với Chính sách pháp lý, quản lý Nhà nƣớc
- Qua khảo sát phân tích dự án chúng ta thấy rằng có nhiều nguyên nhân còn
làm cho các chủ đầu tƣ không dám mạnh dạn đầu tƣ vào lĩnh vực xây dựng bệnh viện
Công nghệ cao nhƣ thủ tục hành chính nhiêu khê, chính sách thu hút đầu tƣ chƣa
rõ
ràng, chính sách tài khóa ƣu đãi đầu tƣ cho lĩnh vực y tế chƣa phù hợp, quy
hoạch
chung khu vực ngành còn yếu kém, các thông tƣ nghị định chƣa bám sát điều kiện
thực tế, …
- Xem xét các yếu tố đảm bảo tính hiệu quả của dự án, bao gồm: sự cần thiết
đầu tƣ; các yếu tố đầu vào của dự án; quy mô, công suất, công nghệ, thời gian,
tiến độ
thực hiện dự án; phân tích tài chính, tổng mức đầu tƣ, hiệu quả kinh tế - xã hội
của dự
án.
- Xem xét các yếu tố đảm bảo tính khả thi của dự án, bao gồm: sự phù hợp với
quy hoạch; nhu cầu sử dụng đất, tài nguyên (nếu có); khả năng giải phóng mặt
bằng,
khả năng huy động vốn đáp ứng tiến độ của dự án; kinh nghiệm quản lý của chủ đầu
tƣ; khả năng hoàn trả vốn vay; giải pháp phòng cháy, chữa cháy; các yếu tố ảnh
hƣởng
đến dự án nhƣ quốc phòng, an ninh, môi trƣờng và các quy định khác của pháp luật
có
liên quan.
- Bên cạnh đó, nhà nƣớc cũng không ngừng rà soát, kiểm tra các dự án đang
triển khai thực hiện chậm do năng lực hạn chế của doanh nghiệp đầu tƣ.
- Nhƣ vậy, theo các quy định hiện hành của Nhà nƣớc, việc xem xét và khẳng
định tính khả thi, hiệu quả của dự án đầu tƣ xây dựng công trình phải đƣợc làm
rõ về
nhiều mặt trong suốt thời gian phân tích hoạt động của dự án (vòng đời của dự
án)
trƣớc khi ra quyết định đầu tƣ thực hiện dự án.
- Qua đó chúng ta thấy rằng để hỗ trợ các nhà đầu tƣ có một nhìn nhận đúng
đắng và đầu tƣ xây dựng dự án trong lĩnh vực bệnh viện công nghệ cao; Vai trò
của
nhà nƣớc đóng vai trò quan trọng:
Xây dựng, cập nhật phát triển hệ thống pháp luật áp dụng cụ thể trong lĩnh
vực xây dựng building – nhất là bệnh viện công nghệ cao.
Chính sách thu hút đầu tƣ rõ ràng, hấp dẫn để thu hút các nhà đầu tƣ.
Quy hoạch bệnh viện chung cho từng khu vực đƣợc hoạch định phù hợp với
dân sinh, địa lý văn hóa kinh tế của vùng.
___________________________________________________________________________
126
Giảm thiểu thủ tục hành chính trong đầu tƣ dự án.
Cần có chính sách rõ ràng, ƣu tiên diều dắt các nhà đầu tƣ trong nƣớc phát
triển. Song song đó cũng có chính sách thu hút nhà đầu tƣ nƣớc ngoài, xây dựng
hành lang pháp lý cho sự kết hợp giữa nhà đầu tƣ trong nƣớc và nƣớc ngoài.
6.3.2 Đối với các nhà đầu tƣ.
Rủi ro xuất hiện thƣờng xuyên gây thiệt hại cho hiệu quả đầu tƣ của dự án. Vấn
đề đặt ra để doanh nghiệp, các nhà quản lý cần nghiên cứu, nhận dạng và đánh giá
tác
động của rủi ro, kiểm soát chúng để đảm bảo hiệu quả đầu tƣ dự án.
Trƣớc tình hình ngày càng biến động của thị trƣờng bất động sản, các doanh
nghiệp không ngừng xây dựng cho mình chiến lƣợc quản trị rủi ro khả thi, góp
phần
thiết thực trong việc phân bổ, sử dụng hiệu quả nguồn lực tại chỗ, giảm thiểu
những
sai sót trong quá trình điều hành, tối ƣu hóa hiệu quả hoạt động sản xuất kinh
doanh …
Một số giải pháp mà các doanh nghiệp thƣờng sử dụng:
- Kiểm soát rủi ro: phán đoán liên tục các tình huống có thể xảy ra, từ đó ngăn
chặn hoặc làm giảm thiếu tác động của yếu tố rủi ro đến mức thấp nhất.
- Chấp nhận rủi ro, hầu hết các dự án đều phải chấp nhận một số rủi ro trong
quá trình đầu tƣ dự án ở một chừng mực nào đó, các doanh nghiệp thƣờng sử dụng
cách thức để chuyển hƣớng một phần rủi ro sang các đối tác thông qua các hợp
đồng,
thỏa thuận …
- Ngoài ra, để ngăn ngừa ảnh hƣởng bất lợi của các yếu tố rủi ro, doanh nghiệp
còn sử dụng một số giải pháp nhƣ mua bảo hiểm cho công trình, xây dựng các mô
hình
quản lý hợp lý, tái cấu trúc doanh nghiệp, thay đổi nhân sự …
Các nhà đầu tƣ cần tìm hiểu kỹ những chính sách thu hút đầu tƣ, các thủ tục
pháp lý trong đầu tƣ dự án trƣớc khi quyết đinh đầu tƣ.
Tìm hiểu các rủi ro có thể trong đầu tƣ dự án, xácđịnh rõ thời gian xảy ra, khả
năng xảy ra, mức độ ảnh hƣởng…của từng nhân tố, mối tƣơng quan giữa các nhân
tố để xây dựng biện pháp quản lý và kiểm soát rủi ro phù hợp.
Cần có kế hoạch đầu tƣ phù hợp tránh đầu tƣ theo kiểu mua bán dự án, chiếm
dụng mặt bằng xây dựng mà phải đầu tƣ, chuẩn bị nguồn vốn, liên kết đầu tƣ, …
Tìm hiểu, đúc kết kinh nghiệm đầu tƣ kinh doanh trong lĩnh vực xây dựng
bệnh viện công nghệ cao từ các dự án đã thực hiện tại các thành phố lớn trong
nƣớc và quốc tế.
___________________________________________________________________________
127
Khảo sát nghiên cứu thị trƣờng tìm hiểu kỹ về đặc điểm riêng lĩnh vực đầu tƣ
khai thác bệnh viện để xác định đƣợc quy mô đầu tƣ, kế hoạch kinh doanh phù
hợp.
6.3.3 Những hạn chế của luận văn và kiến nghị Nghiên cứu tiếp theo.
6.3.3.1 Những hạn chế của luận văn.
Do thời gian làm luận văn có hạn, kiến thức tác giả còn hạn chế nên luận
văn còn nhiều hạn chế nhƣ:
Chỉ tìm hiểu các bài báo nƣớc ngoài về rủi ro, Monte Carlo trong các lính vực
tƣơng tự, chƣa tìm hiểu kỹ các bài báo nƣớc ngoài về lĩnh vực này.
Thu thập số liệu quá khứ còn thiếu nhiều có thể chƣa sát với thực thế nhất.
Xây dựng các hàm phân phối còn dựa vào giả định hàm phân phối, chỉ dựa
nhiều vào sách báo, chứ chƣa đủ số liệu thực tế.
Với Dự án bệnh viện công nghệ cao điển hình, tác giả Chỉ nghiên cứu số liệu
01 Dự án, chƣa nghiên cứu thêm quy hoạch bệnh viện theo vùng
Nhận dạng rủi ro, xây dựng biệp pháp ứng phó rủi ro mới chỉ dựa vào sách
báo, phỏng vấn một số chuyên gia (chủ yếu lĩnh vực xây dựng, đầu tƣ dự án)
mà tác giả quen biết chứ chƣa khảo sát, tìm hiểu rộng rãi trong lĩnh vực khai
thác, vận hành kinh doanh bệnh viện
6.3.3.2 Kiến nghị nghiên cứu tiếp theo.
Có thể nghiên cứu các dự án tƣơng tự tại các dự án xây dựng bệnh viện công
nghệ cao khác, tại các vùng miền khác.
Đối tƣợng điều tra, khảo sát lấy số liệu mở rộng thêm các chuyên gia trong
lĩnh vực vận hành khai thác.
Trong các nghiên cứu tiếp theo cần khắc phục nhƣợc điểm của nghiên cứu
này nhƣ thu thập số liệu quá khứ, đọc nhiều sách báo, các kinh nghiệm đầu tƣ
thành công ở các nƣớc, khảo sát rộng hơn tới các nhà đầu tƣ.
Bổ túc nghiên cứu thêm và khắc phục nhƣợc điểm áp dụng phƣơng pháp
montecarlo cho nghiên cứu này.
___________________________________________________________________________
PHỤ LỤC 1
PHIẾU KHẢO SÁT
Kính gửi Quý Anh / Chị,
Tôi tên Trần Viết Huy, là học viên Cao học của Trƣờng Đại học Công nghệ
TP.HCM, đang thực hiện Luận văn tốt nghiệp với chủ đề "NHẬN DẠNG VÀ PHÂN
TÍCH RỦI RO TÀI CHÍNH ĐẾN DỰ ÁN XÂY DỰNG – ĐIỂN HÌNH BỆNH VIỆN
CÔNG NGHỆ CAO".
Kính mong Quý Anh/ Chị dành chút thời gian quý báu, trả lời Bảng câu hỏi
dƣới đây, giúp tôi hoàn thành khảo sát để thực hiện Luận văn tốt nghiệp.
Trân trọng cám ơn,
Trần Viết Huy
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
----
BẢNG CÂU HỎI
Xin xếp hạng Các nhân tố rủi ro liên quan tài chính đến các Dự án Công trình
Xây dựng – điển hình dự án xây dựng bệnh viện công nghệ cao.
Để đánh giá rủi ro, ngƣời viết xây dựng thang đo gồm 05 mức đo lƣờng xác suất
khả
năng xảy ra nhƣ sau:
Xác xuất
`01 ` 02 03 04
05
Mức độ ảnh hưởng
- mức 01: Rất hiếm khi xảy ra
- mức 02: Hiếm khi xảy ra
- mức 03: Có xảy ra
- mức 04: Thƣờng xuyên xảy ra
- mức 05: Rất thƣờng xuyên xảy ra
Nhận thấy Rủi ro = “xác suất khả năng xảy ra” x “mức đổ ảnh hƣởng”; ngƣời viết
cũng đã xây dựng “mức độ ảnh hưởng” trên cùng thang đo:
- mức 01: Không ảnh hƣởng
- mức 02: Ảnh hƣởng ít