Luận văn Thạc sĩ Kỹ thuật: Nhận dạng và phân tích rủi ro tài chính đến dự án xây dựng – Điển hình bệnh viện công nghệ cao

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM --------------------------- TRẦN VIẾT HUY NHẬN DẠNG VÀ PHÂN TÍCH RỦI RO TÀI CHÍNH ĐẾN DỰ ÁN XÂY DỰNG – ĐIỂN HÌNH BỆNH VIỆN CÔNG NGHỆ CAO LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Kỹ thuật xây dựng công trình dân dụng và công nghiệp Mã số ngành: 60580208 TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 09 năm 2015

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM --------------------------- TRẦN VIẾT HUY NHẬN DẠNG VÀ PHÂN TÍCH RỦI RO TÀI CHÍNH ĐẾN DỰ ÁN XÂY DỰNG – ĐIỂN HÌNH BỆNH VIỆN CÔNG NGHỆ CAO LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành : Kỹ thuật xây dựng công trình dân dụng và công nghiệp Mã số ngành : 60580208 CÁN BỘ HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LƢƠNG ĐỨC LONG TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 09 năm 2015

CÔNG TRÌNH ĐƢỢC HOÀN THÀNH TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM Cán bộ hƣớng dẫn khoa học : TS. LƢƠNG ĐỨC LONG Luận văn Thạc sĩ đƣợc bảo vệ tại Trƣờng Đại học Công nghệ TP. HCM ngày 24 tháng10 năm 2015 Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm: (Ghi rõ họ, tên, học hàm, học vị của Hội đồng chấm bảo vệ Luận văn Thạc sĩ) TT Họ và tên Chức danh Hội đồng 1 PGS.TS Phạm Hồng Luân Chủ tịch 2 TS Trịnh Thùy Anh Phản biện 1 3 PGS.TS Nguyễn Thống Phản biện 2 4 TS Trần Quang Phú Ủy viên 5 TS Chu Việt Cƣờng Ủy Viên, Thƣ ký Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận sau khi Luận văn đã đƣợc sửa chữa (nếu có). Chủ tịch Hội đồng đánh giá LV

TRƢỜNG ĐH CÔNG NGHỆ TP. HCM PHÒNG QLKH – ĐTSĐH CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc TP. HCM, ngày..… tháng….. năm 2015.. NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ Họ tên học viên: TRẦN VIẾT HUY Giới tính: Nam Ngày, tháng, năm sinh: 08/04/1973 Nơi sinh: Đà Nẵng Chuyên ngành: Kỹ thuật xây dựng công trình dân dụng và công nghiệp MSHV:1341870012 I- Tên đề tài NHẬN DẠNG VÀ PHÂN TÍCH RỦI RO TÀI CHÍNH ĐẾN DỰ ÁN XÂY DỰNG – ĐIỂN HÌNH BỆNH VIỆN CÔNG NGHỆ CAO II- Nhiệm vụ và nội dung: - Xác định các yếu tố rủi ro tài chính tác động đến các dự án xây dựng – điển hình là bệnh viện công nghệ cao bằng cách tham khảo nghiên cứu có trƣớc, các bài báo khoa học đƣợc thống kê và sàng lọc thông qua bảng câu hỏi khảo sát với các chuyên gia, kỹ sƣ xây dựng nhiều kinh nghiệm. - Xếp hạng và phân loại theo tính chất và mức độ tác động của các nhân tố đối với dự án bằng kỹ thuật phân tích nhân tố - Định lƣợng mức độ tác động của các nhân tố rủi ro bằng kỹ thuật phân tích mô phỏng Monte Carlo cho chỉ tiêu tài chính của một dự án xây dựng điển hình. III- Ngày giao nhiệm vụ: 15/09/2014 IV- Ngày hoàn thành nhiệm vụ: 15/09/2015 V- Cán bộ hƣớng dẫn: TS. LƢƠNG ĐỨC LONG CÁN BỘ HƢỚNG DẪN KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH (Họ tên và chữ ký) (Họ tên và chữ ký)

i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong Luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này đã đƣợc cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã đƣợc chỉ rõ nguồn gốc. Học viên thực hiện Luận văn (Ký và ghi rõ họ tên)

ii LỜI CÁM ƠN Để hoàn thành luận văn này, trƣớc hết tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn chân thành và sâu sắc đến thầy TS Lƣơng Đức Long đã định hƣớng và tận tình hƣớng dẫn trong suốt thời gian thực hiện luận văn. Tôi xin chân thành cám ơn tất cả các quý thầy cô Khoa Kỹ Thuật Xây Dựng, Đại học Công nghệ Tp. Hồ Chí Minh. Tất cả những kiến thức, kinh nghiệm các thầy cô đã truyền đạt trong suốt quá trình học cũng nhƣ những góp ý quý báu của các thầy cô về luận văn này sẽ mãi là hành trang quý giá cho tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và công tác sau này. Xin chân thành cám ơn tất cả những ngƣời bạn cao học lớp 13SXD11, các ngƣời bạn lớp xây dựng K33, các đồng nghiệp, các đối tác trong các lĩnh vực xây dựng cơ bản đã tận tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập cũng nhƣ trong thời gian làm luận văn, các bạn đã đóng góp những kinh nghiệm quý báo cũng nhƣ động lực để tôi có thể hoàn thành tốt luận văn này. Cuối cùng, xin cám ơn những ngƣời thân trong gia đình, những ngƣời bạn thân của tôi đã luôn bên cạnh, quan tâm, động viên và giúp đỡ tôi vƣợt qua những khó khăn, trở ngại để hoàn thành luận văn này. Tp. Hồ Chí Minh, ngày 17 tháng 09 năm 2015 Trần Viết Huy

iii TÓM T ẮT Ngành xây dựng đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân và tƣơng tác với hầu hết các lĩnh vực của con ngƣời. Tuy nhiên, sự phức tạp và không chắc chắn vốn có, chứa đựng nhiều yếu tố rủi ro tiềm ẩn xuất phát từ những đặc thù riêng của ngành nhƣ thời tiết, địa hình, địa chất, tính độc lập của mỗi dự án, thời gian thực hiện kéo dài…, khi đƣa Dự án vào khai thác đã tạo ra nhiều khó khăn trong quá trình thực hiện cũng nhƣ công tác quản lý dự án. Quản lý rủi ro là một chức năng của quản lý dự án, trong đó nhận dạng và phân tích rủi ro là hai bƣớc khá quan trọng trong công tác quản lý rủi ro, nó đòi hỏi phải đƣợc chú trọng ngay từ lúc khởi đầu đến lúc kết thúc dự án nhằm hạn chế tối đa những rủi ro có thể xảy ra. Mục tiêu của luận văn này là nhận dạng và phân tích những nhân tố rủi ro tài chính tác động đến các dự án xây dựng – điển hình bệnh viện công nghệ cao tại các thành phố lớn. Các nội dung nghiên cứu chính của luận văn đƣợc tóm tắt nhƣ sau: - Xác định các yếu tố rủi ro tài chính tác động đến các dự án xây dựng lớn (cao ốc văn phòng, chung cƣ, bệnh viện công nghệ cao,…) bằng cách tham khảo nghiên cứu có trƣớc, các bài báo khoa học đƣợc thống kê và sàng lọc thông qua bảng câu hỏi khảo sát với các chuyên gia, kỹ sƣ xây dựng nhiều kinh nghiệm ; - Xếp hạng và phân loại theo tính chất và mức độ tác động của các nhân tố đối với dự án bằng kỹ thuật phân tích nhân tố; - Định lƣợng mức độ tác động của các nhân tố rủi ro bằng kỹ thuật phân tích mô phỏng Monte Carlo cho chỉ tiêu tài chính của một dự án xây dựng cụ thể; - Dựa vào các kết quả phân tích, đề xuất một số giải pháp để ứng phó rủi ro nâng cao mức độ thành công của dự án.

iv AB ST RAC T The construction industry plays an important role in the national economy and interact with most fields of human. However, the complexity and uncertainty inherent, contains many potential risk factors derived from the particularities of the industry such as weather, topography, geology, independent of each project, the extended implementation period..., when putting the project into operation has create many difficulties in the implementation process as well as project management. Risk management is a function of project management, including identification and risk analysis are two important steps in the management of risk, it requires attention right from the beginning to the end of the project in order to minimize the risks that may occur. The objective of this thesis is to identify and analyze the financial risk factors affecting the construction projects - typically high-tech hospital in big cities. The main research contents of the thesis are summarized as follows: - Identify the risk factors affecting financing large construction projects (office buildings, apartment buildings, hospitals, high-tech,...) by referring to previous research, the scientific article statistics and screened through a questionnaire survey of experts, construction engineers experienced - Ratings and classified according to the nature and extent of the impact factor for the project by factor analysis technique; - Quantifying the extent of the impact of risk factor analysis techniques in Monte Carlo simulation for financial indicators of a specific construction project ; - Based on the analysis results, a number of solutions proposed to address risks raising the level of success of the project.

v MỤC LỤC: Chƣơng 1: ĐẶT VẤN ĐỀ ……………………………………………………………………… 1-4 1.1 Giới thiệu chung….………………………………………………………………………… 1 1.2 Xác định vấn đề nghiên cứu……………………………………………………………... 2 1.3 Mục tiêu nghiên cứu……………………………………………………………………… 2 1.4 Phạm vi nghiên cứu………………………………………………………………………. 3 1.5 Đóng góp dự kiến của luận văn…………………………………………………..……… 3 Chƣơng 2: TỔNG QUAN …………………………………………………………………..... 5-19 2.1 Dự án, dự án đầu tư…………………………………………………………………….…. 5 2.2. Rủi ro………………………………………………………………………………….……. 6 2.3 Các nghiên cứu…………………………………………………………………………….. 9 2.3.1 Tình hình quản lý rủi ro hiện nay……………………………………………….. 9 2.3.2 Nhận dạng rủi ro……………………………………………………………… 10 2.3.3 Rủi ro chi phí………………………………………………………..………….. 11 2.3.4. Rủi ro tiến độ…………………………………………………………………… 13 2.3.5 Rủi ro chi phí và tiến độ…………………………………………..…………… 15 2.4 Tổng hợp các nghiên cứu trước đây………………………………………………….. 18 2.5 Đề xuất mô hình nghiên cứu ……….………………………………………………….. 18 Chƣơng 3: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ……………………………………..….. 20-32 3.1 Quy trình nghiên cứu……………………………………………………..……………… 20 3.2 Các phương pháp và công cụ nghiên cứu……………………………………...……… 20 3.2.1 Thu thập số liệu nghiên cứu………………………….………………………… 21 3.2.2. Phân tích định tính rủi ro……………………………………………………… 26 3.2.3. Phân tích định lượng rủi ro……………………………………………………. 28 3.2.3.1 Phân tích độ nhạy……………………………………………………….. 28 3.2.3.2 Phân tích tình huống………………………………………………….…. 29 3.2.3.3 Phân tích mô phỏng…………………………………………………...… 29 Chƣơng 4: THU THẬP - PHÂN TÍCH DỮ LIỆU ………………………….....………………… 33-61 4.1 Các giai đoạn của dự án……………………………………………………………...…. 33 4.2. Phân tích nhân tố……………………………………………..…………………………. 34 4.2.1. Đặc điểm về mẫu thu thập được………………………………………………. 35 4.2.1.1. Số năm kinh nghiệm………………………………………..…………. 35 4.2.1.2. Đơn vị công tác…………………………………………………………. 36

vi 4.2.1.3. Vai trò, chức vụ đảm nhận…………………………………………….. 37 4.2.2. Kiểm định thang đo…………………………………………………………….. 38 4.2.2.1 Ý nghĩa của từng giá trị trung bình đối với thang đo khoảng cách (Interval Scale)……………………………………………………………………. 39 4.2.2.2 Kiểm định thang đo qua hệ số Cronbach Alpha…………………….. 43 a. PHÂN TÍCH PHẦN: “KHẢ NĂNG XẢY RA”…………………… 43 b. PHÂN TÍCH PHẦN: “MỨC ĐỘ ẢNH HƯỞNG”……………… 46 4.2.2.3 Rút lược lựa chọn nhân tố để phân tích nhân tố………………..……49 4.2.3. Phân tích nhân tố: FACTOR LOADING trong Phân tích nhân tố khám phá………………….…………………………………………………………..…. 51 Chƣơng 5: PHÂN TÍCH DỰ ÁN ĐIỂN HÌNH…………………………………….……………… 62-95 5.1. Phần chưa xét đến yếu tố rủi ro……………………………………………………….. 62 5.1.1 Giới thiệu Dự án đầu tư xây dựng…………………………………………….. 62 5.1.2 Quy mô xây dựng………………………………………………………………... 62 5.1.3 Quy mô đầu tư………………………………………………………………….… 62 5.1.4. Hiệu quả kinh tế xã hội…………………………………………………………. 65 5.1.5 Hiệu quả Dự án………………………………………………………………..… 66 5.1.5.1 Tổng mức đầu tư Dự án………………………………………………… 66 5.1.5.2 Thời gian thu hồi vốn và hiệu quả Dự án……………………………. 68 5.1.5.2.1 Các khoản thu chi tiết……………………………….……………. 68 5.1.5.2.2 Các khoản chi…………………………………………………...…. 71 5.5.2.3 Tổng hợp các khoản thu hàng năm……………………………………. 77 5.2 Phân tích Tài Chính dự án – xét đến yếu tố rủi ro…………………………………… 85 5.2.1 Các (biến) yếu tố rủi ro…………………………………………………………. 85 5.2.2 Các (biến) dự báo của Dự án………………………………………...………… 93 5.3 Nhận xét……………………………………………………………………………….…... 95 CHƢƠNG 6: BIỆN PHÁP ỨNG PHÓ RỦI RO. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ……….…… 96 -108 6.1 Tìm hiểu, đánh giá và Đề xuất các biện pháp ứng phó Rủi Ro……………….……. 96 6.1.1 Ứng phó Rủi Ro biến định tính………………………………………………… 96 1. Công tác quản lý và lựa chọn các nhà thầu tham gia dự án……………. 98 2. Các ảnh hưởng, biến động liên quan đến dự án……………………… 101 3. Công tác ước lượng, đánh giá chi phí dự án………………………….… 103 4. Chất lượng tư vấn thiết kế……………………………………………………105