Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản trị rủi ro trong hoạt động tín dụng tại chi nhánh ngân hàng đầu tư và phát triển Tp.Hồ Chí Minh

- 40 - nhaân ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû toång soá ñieåm töø cao ñeán thaáp cuûa töøng nguyeân nhaân töông öùng trong Phuï luïc 3 Tính phoå bieán cuûa nguyeân nhaân Heä soá 1. Khoâng xaûy ra 1 2. Ít xaûy ra 3 3. Thöôøng xaûy ra 5 Toång hôïp caùc phieáu khaûo saùt hôïp leä (102 phieáu) cho thaáy trong 26 nguyeân nhaân döï kieán cuûa taùc giaû daãn ñeán ruûi ro tín duïng coù 12/26 nguyeân nhaân ñöôïc töø 50% trôû leân soá CBTD traû lôøi “Thöôøng xaûy ra” treân toång soá ngöôøi ñöôïc khaûo saùt. Ñieàu naøy cho thaáy caùc nguyeân nhaân do taùc giaû döï kieán ñöa ra töông ñoái phuø hôïp vôùi tình hình thöïc teá treân ñòa baøn (12 nguyeân nhaân naøy seõ ñöôïc phaân tích trong phaàn 2.4) ¾ Phaân tích keát quaû ñieàu tra theo quy moâ tín duïng Trong 102 CBTD tham gia khaûo saùt ñang coâng taùc taïi caùc ngaân haøng vôùi quy moâ dö nôï tín duïng khaùc nhau ñöôïc theå hieän trong baûng döôùi ñaây: Baûng 5: Phaân tích keát quaû ñieàu tra nguyeân nhaân theo quy moâ dö nôï tín duïng (soá lieäu trích töø phuï luïc 3 vaø phuï luïc 4) CBTD ñoàng tình vôùi 12 nguyeân nhaân CBTD tham gia khaûo saùt Thaáp nhaát Cao nhaát Chæ tieâu quy moâ dö nôï tín duïng (1) Soá phieáu (2) Tyû troïng (3) Soá phieáu (4) Tyû troïng (5) Soá phieáu (6) Tyû troïng (7) - Döôùi 100 tyû 26 25% 12 22% 16 31% - Töø 100-500 tyû 32 31% 19 29% 23 36% - Treân 500 tyû 44 44% 18 35% 34 45% 102 100% Qua baûng phaân tích treân cho thaáy vôùi moãi loaïi quy moâ dö nôï tín duïng (moãi doøng trong baûng) ñeàu theå hieän tyû troïng CBTD tham gia khaûo saùt (coät 3) coù giaù trò naèm giöõa tyû troïng thaáp nhaát (coät 5) vaø cao nhaát (coät 6) maø CBTD ñoàng tình vôùi

- 41 - 12 nguyeân nhaân cô baûn, ñieàu naøy cho thaáy caùc nguyeân nhaân cô baûn ñeàu xuaát hieän gaàn nhö nhau ôû caùc ngaân haøng coù quy moâ dö nôï tín duïng khaùc nhau. ¾ Phaân tích keát quaû ñieàu tra theo thaâm nieân coâng taùc Trong 102 CBTD tham gia khaûo saùt ñöôïc phaân loaïi theo 3 möùc ñoä thaâm nieân khaùc nhau theå hieän trong baûng döôùi ñaây: Baûng 6: Phaân tích keát quaû ñieàu tra nguyeân nhaân theo thaâm nieân coâng taùc (soá lieäu trích töø phuï luïc 3 vaø phuï luïc 4) CBTD ñoàng tình vôùi 12 nguyeân nhaân CBTD tham gia khaûo saùt Thaáp nhaát Cao nhaát Chæ tieâu thaâm nieân coâng taùc (1) Soá phieáu (2) Tyû troïng (3) Soá phieáu (4) Tyû troïng (5) Soá phieáu (6) Tyû troïng (7) - Döôùi 3 naêm 53 52% 31 48% 39 57% - Töø 3-6 naêm 28 27% 9 17% 18 31% - Treân 6 naêm 21 21% 9 15% 15 29% 102 100% Qua baûng phaân tích treân cho thaáy vôùi soá naêm laøm coâng taùc tín duïng khaùc nhau (moãi doøng trong baûng) ñeàu theå hieän tyû troïng CBTD tham gia khaûo saùt (coät 3) coù giaù trò naèm giöõa tyû troïng thaáp nhaát (coät 5) vaø cao nhaát (coät 6) maø CBTD ñoàng tình vôùi 12 nguyeân nhaân cô baûn, ñieàu naøy cho thaáy vôùi möùc ñoä thaâm nieân khaùc nhau, CBTD ñeàu nhaän thöùc gaàn nhö nhau vôùi caùc nguyeân nhaân cô baûn naøy. ¾ Phaân tích keát quaû ñieàu tra theo trình ñoä chuyeân moân cuûa CBTD Trong 102 CBTD tham gia khaûo saùt phaân loaïi theo 3 trình ñoä khaùc nhau ñöôïc theå hieän trong bieåu döôùi ñaây: Baûng 7: Phaân tích keát quaû ñieàu tra nguyeân nhaân theo trình ñoä chuyeân moân (soá lieäu trích töø phuï luïc 3 vaø phuï luïc 4) CBTD ñoàng tình vôùi 12 nguyeân nhaân Chæ tieâu trình ñoä chuyeân moân CBTD CBTD tham gia khaûo saùt Thaáp nhaát Cao nhaát

- 42 - (1) Soá phieáu (2) Tyû troïng (3) Soá phieáu (4) Tyû troïng (5) Soá phieáu (6) Tyû troïng (7) - Trung caáp, cao ñaúng 0 0% - - - - - Ñaïi hoïc 83 81% 46 78% 53 88% - Treân Ñaïi hoïc 19 19% 6 12% 15 22% 102 100% Qua baûng phaân tích treân cho thaáy öùng vôùi moãi trình ñoä chuyeân moân (moãi doøng trong baûng) ñeàu theå hieän tyû troïng CBTD tham gia khaûo saùt (coät 3) luoân coù giaù trò naèm giöõa tyû troïng thaáp nhaát (coät 5) vaø cao nhaát (coät 6) maø CBTD ñoàng tình vôùi 12 nguyeân nhaân cô baûn, ñieàu naøy cho thaáy vôùi trình ñoä chuyeân moân khaùc nhau, CBTD ñeàu coù nhaän thöùc gaàn nhö nhau vôùi caùc nguyeân nhaân cô baûn naøy. Toång hôïp keát quaû ñieàu tra theo 3 tieâu chí treân ñeàu cho thaáy vôùi quy moâ dö nôï nôi CBTD coâng taùc, thaâm nieân vaø trình ñoä CBTD khaùc nhau nhöng ñeàu thoáng nhaát cao vôùi 12 nguyeân nhaân cô baûn naøy, cuï theå nhö sau: (theo möùc ñoä phoå bieán töø cao ñeán thaáp). 1. Doanh nghieäp kinh doanh thua loã do naêng löïc quaûn trò ñieàu haønh yeáu keùm. 2. Quy ñònh cho vay chöa chaët cheõ, thieáu kieåm tra trong vaø sau cho vay. 3. Chính saùch khaùch haøng chöa hôïp lyù, ngaân haøng quaù taäp trung cho vay caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc. 4. Khaùch haøng söû duïng voán vay sai muïc ñích. 5. Taøi chính cuûa doanh nghieäp khoâng minh baïch. 6. Söï bieán ñoäng giaù caû haøng hoùa treân thò tröôøng theá giôùi. 7. Söï thay ñoåi thöôøng xuyeân trong cô cheá, chính saùch cuûa Nhaø nöôùc 8. Coâng taùc kieåm tra noäi boä chöa ñöôïc chuù troïng. 9. Heä thoáng thoâng tin tín duïng cuûa NHNN chöa phaùt trieån.

- 43 - 10. Heä thoáng thoâng tin noäi boä cuûa ngaân haøng coøn yeáu keùm 11. Haønh lang phaùp lyù trong hoaït ñoäng ngaân haøng thieáu chaët cheõ, ñoàng boä 12. Trình ñoä chuyeân moân nghieäp vuï caùn boä tín duïng coøn haïn cheá 2.4 Phaân tích caùc nguyeân nhaân gaây ra ruûi ro tín duïng taïi BIDV-HCMC thôøi gian qua 2.4.1 Nguyeân nhaân khaùch quan coù lieân quan ñeán moâi tröôøng hoaït ñoäng kinh doanh 2.4.1.1 Moâi tröôøng kinh teá khoâng oån ñònh ¾ Söï bieán ñoäng giaù caû haøng hoùa treân thò tröôøng theá giôùi Neàn kinh teá Vieät Nam trong xu theá hoäi nhaäp taát yeáu phaûi chòu taùc ñoäng maïnh meõ bôûi nhöõng bieán ñoäng cuûa nhöõng maët haøng nhaïy caûm treân thò tröôøng theá giôùi. Thöïc vaäy, trong naêm 2005 giaù daàu thoâ treân theá giôùi taêng cao buoäc Nhaø nöôùc phaûi ñieàu chænh giaù xaêng daàu trong nöôùc, taùc ñoäng maïnh ñeán chi phí ñaàu vaøo cuûa haøng loaït caùc lónh vöïc noâng nghieäp, coâng nghieäp vaø dòch vuï. Toång coâng ty ñieän löïc Vieät Nam cho bieát ñôït taêng giaù xaêng daàu laàn naøy laøm chi phí saûn xuaát ñieän trong 6 thaùng cuoái naêm 2005 taêng theâm 209,5 tyû ñoàng. Toång coâng ty than Vieät Nam döï kieán chi phí taêng 103 tyû ñoàng, ngaønh xi maêng döï kieán chi phí taêng 10%, vieäc taêng giaù xaêng daàu naøy cuõng aûnh höôûng ñeán ngaønh giao thoâng vaän taûi döï kieán taêng 2,82-5,72% giaù thaønh (nguoàn: Thôøi baùo Kinh teá Saøi Goøn ngaøy 07/07/2005). Ñieàu naøy laøm aûnh höôûng ñeán lôïi nhuaän cuûa caùc doanh nghieäp. Beân caïnh ñoù, moät maët haøng khaùc treân theá giôùi cuõng taêng giaù trong nhöõng naêm vöøa qua laø maët haøng saét theùp, taùc ñoäng ñeán caùc ngaønh coâng nghieäp trong nöôùc nhö xaây döïng, cô khí, cheá taïo ñoùng taøu… laøm taêng chi phí voán ñaàu tö cuûa taát caû caùc döï aùn, aûnh höôûng nhieàu nhaát ñoái vôùi caùc nhaø thaàu khi kyù hôïp ñoàng thi coâng khoâng löôøng tröôùc ñöôïc giaù vaät tö coù bieán ñoäng, haøng loaït caùc coâng ty xaây

- 44 - döïng bò loã vì ñaõ kyù hôïp ñoàng thi coâng tröôùc ñoù, aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán vieäc traû nôï vay ngaân haøng. Khoâng chæ nhaäp khaåu, caùc maët haøng xuaát khaåu cuõng bò toån thöông khoâng keùm. Ngaønh deät may trong moät soá naêm gaàn ñaây ñaõ gaëp khoâng ít khoù khaên vì bò khoáng cheá haïn ngaïch laøm aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp noùi rieâng vaø cuûa caùc ngaân haøng cho vay noùi chung. ¾ Söï thay ñoåi thöôøng xuyeân trong cô cheá, chính saùch quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc Nhöõng thay ñoåi veà chính saùch cuûa Nhaø nöôùc trong töøng thôøi kyø laø yeáu toá taùc ñoäng raát maïnh ñeán saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp. Chaúng haïn nhö trong lónh vöïc quaûn lyù hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh vaø söû duïng xe gaén maùy. Töø naêm 1995 ñeán naêm 2002 ñaõ coù 4 cô quan chuû quaûn caáp boä tröïc tieáp quaûn lyù lónh vöïc naøy. Vôùi moãi boä chuû quaûn, Chính phuû ñaõ ban haønh nhöõng chính saùch khaùc nhau thaäm chí maâu thuaãn vôùi nhau laøm cho nhieàu doanh nghieäp gaëp raát nhieàu khoù khaên. Vôùi chính saùch khuyeán khích naâng cao tyû leä noäi ñòa hoùa ñoái vôùi saûn phaåm xe gaén maùy, Chính phuû ñaõ coù nhöõng khuyeán khích nhö giaûm thueá nhaäp khaåu ñoái vôùi löôïng linh kieän nhaäp khaåu. Tuy nhieân khi Boä Taøi chính tieáp quaûn thì chính saùch cuûa Chính phuû ñaõ coù nhöõng thay ñoåi theo höôùng chaët cheõ hôn, khieán cho nhieàu doanh nghieäp rôi vaøo tình traïng thua loã. Ñieàu naøy cho thaáy söï khoâng oån ñònh trong chính saùch ñaõ khieán caùc doanh nghieäp khoù coù theå chuû ñoäng trong chieán löôïc kinh doanh cuûa mình, laøm cho quaù trình kinh doanh cuûa doanh nghieäp coù theå gaëp nhieàu khoù khaên, töø ñoù aûnh höôûng ñeán khaû naêng hoaøn traû nôï cho ngaân haøng. 2.4.1.2 Moâi tröôøng phaùp lyù chöa thuaän lôïi ¾ Caùc NHTM chöa thöïc hieän ñöôïc chöùc naêng cöôõng cheá thu hoài nôï

- 45 - Trong tröôøng hôïp khaùch haøng khoâng traû ñöôïc nôï ñeán haïn, neáu caùc beân khoâng coù thoûa thuaän khaùc thì theo Khoaûn 2 Ñieàu 54 Luaät caùc TCTD coù quy ñònh “TCTD coù quyeàn baùn taøi saûn caàm coá ñeå thu hoài voán trong moät thôøi haïn nhaát ñònh theo quy ñònh cuûa phaùp luaät”. Nhöng trong thöïc teá hieäu löïc phaùp lyù veà xöû lyù taøi saûn baûo ñaûm chöa taïo quyeàn töï chuû cho caùc NHTM vaø phuï thuoäc raát nhieàu vaøo thieän chí vaø traùch nhieäm phoái hôïp cuûa caùc cô quan chöùc naêng. Maëc duø Thoâng tö lieân tòch soá 03/2001/TTLT-NHNN-BTP-BCA-BTC- TCÑC cho pheùp caùc NHTM ñöôïc chuû ñoäng trong vieäc löïa choïn caùc phöông thöùc baùn taøi saûn nhöng nhöõng quy ñònh veà trình töï, thuû tuïc baùn taøi saûn thì laïi chuû yeáu phuï thuoäc vaøo caùc cô quan höõu quan vaø chính quyeàn ñòa phöông caùc caáp. Chaúng haïn nhö ñoái vôùi taøi saûn laø quyeàn söû duïng ñaát thì phaûi gôûi hoà sô ñeà nghò ñaáu giaù qua caùc cô quan coù thaåm quyeàn ñeå cho pheùp ñaáu giaù môùi ñöôïc thöïc hieän (ñoái vôùi hoä gia ñình, caù nhaân phaûi thoâng qua UBND caáp huyeän; ñoái vôùi caùc toå chöùc phaûi thoâng qua UBND caáp tænh). Hay trong quaù trình xöû lyù taøi saûn, ngaân haøng chuû yeáu döïa vaøo baûn aùn Toaø aùn chuyeån cô quan thi haønh aùn, nhöng do khoái löôïng vuï vieäc phaûi xöû lyù thi haønh aùn phaùt sinh raát lôùn trong khi löïc löôïng chaáp haønh vieân coøn haïn cheá. Nhieàu tröôøng hôïp ñeà nghò thi haønh aùn coù lieân quan ñeán ngaân haøng phaûi maát raát nhieàu thôøi gian môùi coù ñieàu kieän toå chöùc thi haønh aùn. Ñeán khi toå chöùc thi haønh aùn thì giaù trò vaø hieän traïng taøi saûn ñaõ coù söï bieán ñoäng vaø thay ñoåi lôùn, nhieàu tröôøng hôïp khoâng xöû lyù ñöôïc do khoâng coù ñoái töôïng mua hoaëc ñeán luùc coù ngöôøi mua, thì giaù caû laïi khoâng thoûa thuaän ñöôïc, hoaëc taøi saûn ñaõ bò xuoáng caáp, hö hoûng… Ñaây chính laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân cuûa söï toàn ñoäng voán trong caùc taøi saûn xieát nôï laâu nay do ngaân haøng khoâng theå chuû ñoäng phaùt maõi caùc taøi saûn theá chaáp laø baát ñoäng saûn. ¾ Caùc quy ñònh trong hoaït ñoäng ngaân haøng thieáu chaët cheõ

- 46 - Cô cheá quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc ñang trong quaù trình hoaøn thieän, moät soá quy ñònh cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc môû ra quaù roäng nhö cho pheùp moät doanh nghieäp ñöôïc môû taøi khoaûn tieàn göûi cuõng nhö vay voán taïi nhieàu TCTD ñeå taïo ñieàu kieän cho khaùch haøng môû roäng kinh doanh nhöng ngöôïc laïi Ngaân haøng seõ khoù kieåm soaùt daãn tôùi ruûi ro. Treân thöïc teá, vieäc phoái hôïp giöõa caùc Ngaân haøng khi thöïc hieän cho vay cuøng moät doanh nghieäp gaëp raát nhieàu khoù khaên trong quaù trình xem xeùt cho vay, kieåm tra söû duïng voán vay cuõng nhö naém baét thoâng tin veà tình hình saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp do caùc ngaân haøng thöôøng giöõ bí maät khoâng cung caáp thoâng tin cho nhau. Thöïc teá taïi BIDV-HCMC trong thôøi gian qua khi thöïc hieän bieän phaùp haïn cheá cung caáp tín duïng ñaõ xaûy ra tình traïng caùc doanh nghieäp khoâng chuyeån doanh thu veà, gaây khoù khaên trong vieäc thu hoài nôï cho ngaân haøng. 2.4.1.3 Heä thoáng thoâng tin tín duïng cuûa NHNN chöa phaùt trieån Hieän nay ôû Vieät Nam chöa coù moät cô cheá coâng boá thoâng tin ñaày ñuû veà doanh nghieäp vaø ngaân haøng. Trung taâm thoâng tin tín duïng cuûa NHNN (CIC) ñaõ hoaït ñoäng hôn 10 naêm vaø giuùp cho caùc TCTD haïn cheá ñöôïc ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng, tuy nhieân hieäu quaû cuûa thoâng tin coøn raát haïn cheá veà chaát löôïng cuõng nhö soá löôïng, chaúng haïn nhöõng thoâng tin nhaän ñöôïc töø NHNN quaù sô saøi, chæ cho bieát hieän khaùch haøng ñang coù dö nôï taïi caùc TCTD, tình traïng nôï trong haïn hoaëc quaù haïn, ngoaøi ra khoâng bieát theâm thoâng tin gì khaùc, phaïm vi cung caáp thoâng tin veà khaùch haøng chæ trong cuøng ñòa baøn, khaùc ñòa baøn khoâng cung caáp ñöôïc. Treân thöïc teá NHNN ñaõ ban haønh Quyeát ñònh soá 1117/2004/QÑ-NHNN ngaøy 08/09/2004 veà vieäc quy cheá hoaït ñoäng thoâng tin tín duïng vôùi muïc ñích cung caáp thoâng tin lieân quan ñeán khaùch haøng. Tuy nhieân do moät soá NHTM chöa nhaän thöùc ñuùng taàm quan troïng cuûa thoâng tin tín duïng, coøn coi nheï trong ñieàu haønh ñoái vôùi coâng taùc naøy neân chöa baùo caùo ñaày ñuû caùc khaùch haøng cho Trung taâm (Theo baùo caùo cuûa Trung taâm thoâng tin tín duïng NHNN taïi hoäi nghò giao ban thaùng

- 47 - 7/2005, toång dö nôï CIC thu nhaän ñeán ngaøy 30/06/2005 chæ chieám 73% toång dö nôï caùc TCTD). Nguyeân nhaân do NHNN chöa coù quy ñònh cheá taøi khi caùc NHTM cung caáp thoâng tin khoâng ñaày ñuû, kòp thôøi, chính xaùc neân thoâng tin khoâng baûo ñaûm cho caùc NHTM khaùc ñaùnh giaù vaø xaùc ñònh ruûi ro tieàm aån trong cho vay ñoái vôùi khaùch haøng. Nhö vaäy, vaán ñeà thoâng tin khoâng ñaày ñuû vaø chính xaùc veà khaùch haøng ñang laø khoù khaên noåi coäm cuûa caùc caùn boä tín duïng trong quaù trình taùc nghieäp vaø cuõng laø nguy cô tieàm aån raát cao, laø nguyeân nhaân tröïc tieáp gaây neân ruûi ro tín duïng taïi caùc NHTM noùi chung vaø BIDV-HCMC noùi rieâng. 2.4.2 Nguyeân nhaân thuoäc veà khaùch haøng vay 2.4.2.1 Doanh nghieäp kinh doanh thua loã do naêng löïc quaûn trò ñieàu haønh yeáu keùm Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp Vieät Nam, vieäc ñaàu tö ñoåi môùi coâng ngheä ñeå thích öùng vôùi söï caïnh tranh trong ñieàu kieän hoäi nhaäp laø moät yeâu caàu caáp thieát hieän nay. Do phaàn lôùn caùc doanh nghieäp bò haïn cheá veà quy moâ voán töï coù, trong ñieàu kieän thò tröôøng voán Vieät Nam chöa phaùt trieån thì döôøng nhö ngaân haøng laø nôi duy nhaát ñeå caùc doanh nghieäp tìm kieám caùc nguoàn voán ñaàu tö. Neáu caùc Doanh nghieäp vay nôï ñeå ñaàu tö moät caùch ñuùng höôùng, coù nghieân cöùu thò tröôøng thì taát nhieân seõ coù khaû naêng traû nôï ngaân haøng. Tuy nhieân, do boá trí cô caáu voán khoâng hôïp lyù, voán vay daøi haïn lôùn, ra quyeát ñònh ñaàu tö khoâng ñuùng höôùng, ñaàu tö theo phong traøo neân deã bò ñoäng tröôùc nhöõng thay ñoåi cuûa thò tröôøng … daãn ñeán saûn phaåm saûn xuaát ra khoâng tieâu thuï ñöôïc, aûnh höôûng ñeán khaû naêng traû nôï vay ngaân haøng. Nhieàu doanh nghieäp treân thöïc teá ñaõ ñaàu tö nhöõng coâng ngheä laïc haäu, thieát bò maùy moùc cuõ kyõ khoâng phuø hôïp, khieán voán vay söû duïng khoâng hieäu quaû, khaû naêng traû nôï thaáp, thaäm chí khoâng coù khaû naêng traû nôï nhö caùc doanh nghieäp cuûa

- 48 - Toång Coâng ty Cheø, Toång Coâng ty Mía ñöôøng, Toång Coâng ty Xi maêng – ñang laø nhöõng vaán ñeà böùc xuùc ñoái vôùi caùc ngaân haøng khi tieán haønh cho vay. 2.4.2.2 Taøi chính cuûa doanh nghieäp khoâng minh baïch, gaây khoù khaên trong vieäc thaåm ñònh, ñaùnh giaù doanh nghieäp Moät trong nhöõng noäi dung khi xem xeùt quyeát ñònh cho vay laø caùn boä tín duïng phaûi phaân tích, ñaùnh giaù tình hình taøi chính cuûa doanh nghieäp, töø ñoù môùi ñaùnh giaù ñöôïc khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng. Thöïc tieãn cho thaáy nhieàu soá lieäu baùo caùo cuûa doanh nghieäp chöa ñaûm baûo tính chính xaùc cao, beân caïnh ñoù moät soá doanh nghieäp laïi chöa thöïc hieän cheá ñoä kieåm toaùn neân soá lieäu khoâng phaûn aùnh ñuùng thöïc traïng saûn xuaát kinh doanh vaø tình hình taøi chính cuûa ñôn vò, thaäm chí coù nhöõng khaùch haøng ñaõ bieát caùch “laøm ñeïp” soá lieäu keá toaùn ñeå vay voán ngaân haøng, laøm aûnh höôûng ñeán vieäc thaåm ñònh xeùt duyeät cho vay cuûa ngaân haøng, töø ñoù daãn ñeán ruûi ro cho ngaân haøng. 2.4.2.3 Khaùch haøng söû duïng voán sai muïc ñích Nhieàu doanh nghieäp vì thieáu voán neân tìm moïi caùch ñeå vay ñöôïc tieàn ngaân haøng. Khi ñeán ngaân haøng xin vay, ñeå ñöôïc ngaân haøng chaáp thuaän duyeät ñôn xin vay, doanh nghieäp ñeà ra phöông aùn söû duïng tieàn vay thaät hôïp lyù, nhöng khi ñöôïc ngaân haøng cho vay, doanh nghieäp laïi söû duïng tieàn vay vaøo muïc ñích khaùc, daãn ñeán khoâng hoaøn traû ñöôïc nôï ñuùng haïn cho ngaân haøng. Thaäm chí doanh nghieäp duøng voán vay ngaén haïn ñaàu tö vaøo taøi saûn coá ñònh hoaëc kinh doanh baát ñoäng saûn, maø trong lónh vöïc kinh doanh baát ñoäng saûn giaù leân xuoáng baát thöôøng neân nhieàu khi doanh nghieäp khoâng theå hoaøn traû nôï ngaân haøng. Ñoàng thôøi, ñeå coù ñöôïc voán vay cuûa ngaân haøng, nhieàu doanh nghieäp coøn tìm moïi thuû ñoaïn tinh vi, löøa ñaûo, ruùt voán ngaân haøng phuïc vuï cho muïc ñích caù nhaân. Hoï saün saøng mua chuoäc caùn boä tín duïng, coøn vieäc coù söû duïng voán vay ñuùng vôùi muïc ñích ban ñaàu khi xin vay hay khoâng doanh nghieäp khoâng caàn ñeå yù ñeán.

- 49 - 2.4.3 Nguyeân nhaân thuoäc veà naêng löïc quaûn trò cuûa ngaân haøng 2.4.3.1 Chính saùch khaùch haøng chöa hôïp lyù, ngaân haøng quaù taäp trung cho vay caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc Ruùt kinh nghieäm töø tình hình ruûi ro tín duïng cuûa Ngaân haøng Coâng thöông Chi nhaùnh TP HCM (nay laø Sôû giao dòch 2 Ngaân haøng Coâng thöông Vieät Nam) maø cuï theå nhaát laø vuï aùn Epco-Minh Phuïng, caùc NHTM noùi chung vaø BIDV- HCMC noùi rieâng tröôùc ñaây raát ngaïi cho vay caùc doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh vì khaû naêng kieåm soaùt cuõng nhö baùo caùo taøi chính cuûa loaïi hình doanh nghieäp naøy khoâng minh baïch, thöôøng che daáu hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa mình, ngöôïc laïi caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc laïi coù cô quan chuû quaûn quaûn lyù, vuï vieäc lieân quan ñeán löøa ñaûo ít xaûy ra do taïi doanh nghieäp coù söï giaùm saùt cuûa caùc Ñoaøn theå (toå chöùc coâng ñoaøn, toå chöùc Ñaûng …) vì vaäy ngaân haøng caûm thaáy yeân taâm hôn. Do ñoù, trong thôøi gian qua phaàn lôùn dö nôï cuûa BIDV-HCMC vaãn coøn taäp trung nhieàu ôû caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc (chieám treân 70% toång dö nôï). Tuy nhieân, caùc doanh nghieäp naøy thöôøng coù taâm lyù yû laïi, naëng bao caáp vaø troâng chôø vaøo Nhaø nöôùc, tham nhuõng, laøm aên keùm hieäu quaû, chuû yeáu ñöôïc vay tín chaáp, khoâng coù taøi saûn ñaûm baûo neân hieän nay soá nôï toàn ñoïng cuûa thaønh phaàn kinh teá naøy chieám haàu heát trong toång soá nôï khoù ñoøi cuûa BIDV-HCMC. 2.4.3.2 Quy ñònh cho vay chöa chaët cheõ, thieáu kieåm tra trong vaø sau cho vay Trong thôøi gian qua, caùc NHTM thöôøng coù thoùi quen taäp trung nhieàu coâng söùc cho vieäc thaåm ñònh tröôùc khi cho vay maø lôi loûng quaù trình kieåm tra, kieåm soaùt ñoàng voán sau khi cho vay. Taïi BIDV-HCMC, maëc duø caùc CBTD coù kieåm tra söû duïng voán vay nhöng chæ mang tính hình thöùc do quy ñònh höôùng daãn khoâng roõ raøng neân caùc CBTD thöôøng coù nhöõng nhaän xeùt chung chung trong Bieân baûn kieåm tra söû duïng voán vay maø khoâng phaûn aùnh tình traïng kinh doanh thöïc teá cuûa khaùch