Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản trị rủi ro trong hoạt động tín dụng tại chi nhánh ngân hàng đầu tư và phát triển Tp.Hồ Chí Minh

7,374
412
84
- 10 -
ngöôøi lao ñoäng. Maët khaùc, do voán tín duïng cung öùng ñaõ taïo ra khaû naêng trong
vieäc khai thaùc caùc tieàm naêng saün coù trong xaõ hoäi veà taøi nguyeân thieân nhieân, veà
lao ñoäng, ñaát, röøng… do ñoù coù theå thu huùt nhieàu löïc löôïng lao ñoäng cuûa xaõ hoäi ñeå
taïo ra löïc löôïng saûn xuaát môùi thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá.
1.1.2 Ruûi ro tín duïng
1.1.2.1 Khaùi nieäm:
Coù raát nhieàu ñònh nghóa veà ruûi ro tín duïng:
Theo Thomas P. Fitch thì: ruûi ro tín duïng laø loaïi ruûi ro xaûy ra khi ngöôøi
vay khoâng thanh toaùn ñöôïc nôï theo thoûa thuaän hôïp ñoàng daãn ñeán sai heïn trong
nghóa vuï traû nôï. Cuøng vôùi ruûi ro laõi suaát, ruûi ro tín duïng laø moät trong nhöõng ruûi ro
chuû yeáu trong hoaït ñoäng cho vay cuûa Ngaân haøng (Dictionary of Bank terms,
Barron’s Edutional Series, Inc,1997).
Coøn theo Hennie van Greuning – Sonja Brajovic Bratanovic thì: ruûi ro tín
duïng ñöôïc ñònh nghóa laø nguy cô maø ngöôøi ñi vay khoâng theå chi traû tieàn laõi, hoaëc
hoaøn traû voán goác so vôùi thôøi haïn ñaõ aán ñònh trong hôïp ñoàng tín duïng. Ñaây laø
thuoäc tính voán coù cuûa hoaït ñoäng Ngaân haøng. Ruûi ro tín duïng töùc laø vieäc chi traû bò
trì hoaõn, hoaëc toài teä hôn laø khoâng hoaøn traû ñöôïc toaøn boä. Ñieàu naøy gaây ra söï coá
ñoái vôùi doøng chu chuyeån tieàn teä, vaø gaây aûnh höôûng tôùi khaû naêng thanh khoaûn cuûa
Ngaân haøng (The World Bank).
Töø caùc ñònh nghóa treân chuùng ta coù theå ruùt ra caùc noäi dung cô baûn veà ruûi ro
tín duïng nhö sau:
Ruûi ro tín duïng khi ngöôøi ñi vay sai heïn trong thöïc hieän nghóa vuï traû nôï
theo hôïp ñoàng, bao goàm voán goác vaø/hoaëc laõi. Söï sai heïn coù theå laø treã haïn
hoaëc khoâng thanh toaùn.
- 10 - ngöôøi lao ñoäng. Maët khaùc, do voán tín duïng cung öùng ñaõ taïo ra khaû naêng trong vieäc khai thaùc caùc tieàm naêng saün coù trong xaõ hoäi veà taøi nguyeân thieân nhieân, veà lao ñoäng, ñaát, röøng… do ñoù coù theå thu huùt nhieàu löïc löôïng lao ñoäng cuûa xaõ hoäi ñeå taïo ra löïc löôïng saûn xuaát môùi thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá. 1.1.2 Ruûi ro tín duïng 1.1.2.1 Khaùi nieäm: Coù raát nhieàu ñònh nghóa veà ruûi ro tín duïng: Theo Thomas P. Fitch thì: ruûi ro tín duïng laø loaïi ruûi ro xaûy ra khi ngöôøi vay khoâng thanh toaùn ñöôïc nôï theo thoûa thuaän hôïp ñoàng daãn ñeán sai heïn trong nghóa vuï traû nôï. Cuøng vôùi ruûi ro laõi suaát, ruûi ro tín duïng laø moät trong nhöõng ruûi ro chuû yeáu trong hoaït ñoäng cho vay cuûa Ngaân haøng (Dictionary of Bank terms, Barron’s Edutional Series, Inc,1997). Coøn theo Hennie van Greuning – Sonja Brajovic Bratanovic thì: ruûi ro tín duïng ñöôïc ñònh nghóa laø nguy cô maø ngöôøi ñi vay khoâng theå chi traû tieàn laõi, hoaëc hoaøn traû voán goác so vôùi thôøi haïn ñaõ aán ñònh trong hôïp ñoàng tín duïng. Ñaây laø thuoäc tính voán coù cuûa hoaït ñoäng Ngaân haøng. Ruûi ro tín duïng töùc laø vieäc chi traû bò trì hoaõn, hoaëc toài teä hôn laø khoâng hoaøn traû ñöôïc toaøn boä. Ñieàu naøy gaây ra söï coá ñoái vôùi doøng chu chuyeån tieàn teä, vaø gaây aûnh höôûng tôùi khaû naêng thanh khoaûn cuûa Ngaân haøng (The World Bank). Töø caùc ñònh nghóa treân chuùng ta coù theå ruùt ra caùc noäi dung cô baûn veà ruûi ro tín duïng nhö sau: − Ruûi ro tín duïng khi ngöôøi ñi vay sai heïn trong thöïc hieän nghóa vuï traû nôï theo hôïp ñoàng, bao goàm voán goác vaø/hoaëc laõi. Söï sai heïn coù theå laø treã haïn hoaëc khoâng thanh toaùn.
- 11 -
Ruûi ro tín duïng seõ daãn ñeán toån thaát veà taøi chính, töùc laø giaûm thu nhaäp
roøng vaø giaûm giaù trò thò tröôøng cuûa voán. Trong tröôøng hôïp nghieâm troïng coù
theå daãn ñeán thua loã, hoaëc ôû möùc ñoä cao hôn coù theå daãn ñeán phaù saûn.
1.1.2.2 Nguyeân nhaân daãn tôùi ruûi ro tín duïng
Nhöõng nguyeân nhaân khaùch quan coù lieân quan ñeán moâi tröôøng hoaït ñoäng
kinh doanh
- Do thieân tai, hoûa hoaïn.
- Tình hình an ninh, chính trò trong nöôùc, trong khu vöïc khoâng oån ñònh.
- Do khuûng hoaûng hoaëc suy thoaùi kinh teá, laïm phaùt, maát thaêng baèng caùn caân
thanh toaùn quoác teá daãn ñeán tyû giaù hoái ñoaùi bieán ñoäng baát thöôøng.
- Moâi tröôøng phaùp lyù khoâng thuaän lôïi, loûng leûo trong quaûn lyù vó moâ.
Nhöõng nguyeân nhaân thuoäc veà khaùch haøng vay
- Do khaùch haøng vay voán thieáu naêng löïc phaùp lyù. Ví duï: ôû haàu heát caùc nöôùc
ñeàu quy ñònh ngöôøi döôùi 18 tuoåi khoâng ñuû tö caùch phaùp lyù ñeå kyù keát hôïp
ñoàng tín duïng vaø ngöôøi ñaïi dieän cho coâng ty kyù keát hôïp ñoàng tín duïng phaûi
laø ngöôøi ñöôïc uûy quyeàn hôïp phaùp cuûa coâng ty.
- Söû duïng voán vay sai muïc ñích, keùm hieäu quaû.
- Do kinh doanh thua loã lieân tuïc, haøng hoùa khoâng tieâu thuï ñöôïc.
- Quaûn lyù voán khoâng hôïp lyù daãn ñeán thieáu thanh khoaûn.
- Chuû doanh nghieäp vay voán thieáu naêng löïc ñieàu haønh, tham oâ, löøa ñaûo.
- Do maát ñoaøn keát trong noäi boä Hoäi ñoàng quaûn trò , Ban giaùm ñoác.
Nhöõng nguyeân nhaân thuoäc veà naêng löïc quaûn trò cuûa ngaân haøng
- Do ngaân haøng chaïy theo lôïi nhuaän, gia taêng doanh soá, caïnh tranh môû roäng
thò tröôøng, chæ thaáy caùi lôïi tröôùc maét maø khoâng thaáy ruûi ro tieàm aån laâu daøi.
Töø ñoù boû bôùt trình töï thuû tuïc cho vay, thöïc hieän cho vay khoâng ñuùng caùc
chuû tröông, chính saùch, quy ñònh veà cho vay.
- 11 - − Ruûi ro tín duïng seõ daãn ñeán toån thaát veà taøi chính, töùc laø giaûm thu nhaäp roøng vaø giaûm giaù trò thò tröôøng cuûa voán. Trong tröôøng hôïp nghieâm troïng coù theå daãn ñeán thua loã, hoaëc ôû möùc ñoä cao hôn coù theå daãn ñeán phaù saûn. 1.1.2.2 Nguyeân nhaân daãn tôùi ruûi ro tín duïng  Nhöõng nguyeân nhaân khaùch quan coù lieân quan ñeán moâi tröôøng hoaït ñoäng kinh doanh - Do thieân tai, hoûa hoaïn. - Tình hình an ninh, chính trò trong nöôùc, trong khu vöïc khoâng oån ñònh. - Do khuûng hoaûng hoaëc suy thoaùi kinh teá, laïm phaùt, maát thaêng baèng caùn caân thanh toaùn quoác teá daãn ñeán tyû giaù hoái ñoaùi bieán ñoäng baát thöôøng. - Moâi tröôøng phaùp lyù khoâng thuaän lôïi, loûng leûo trong quaûn lyù vó moâ.  Nhöõng nguyeân nhaân thuoäc veà khaùch haøng vay - Do khaùch haøng vay voán thieáu naêng löïc phaùp lyù. Ví duï: ôû haàu heát caùc nöôùc ñeàu quy ñònh ngöôøi döôùi 18 tuoåi khoâng ñuû tö caùch phaùp lyù ñeå kyù keát hôïp ñoàng tín duïng vaø ngöôøi ñaïi dieän cho coâng ty kyù keát hôïp ñoàng tín duïng phaûi laø ngöôøi ñöôïc uûy quyeàn hôïp phaùp cuûa coâng ty. - Söû duïng voán vay sai muïc ñích, keùm hieäu quaû. - Do kinh doanh thua loã lieân tuïc, haøng hoùa khoâng tieâu thuï ñöôïc. - Quaûn lyù voán khoâng hôïp lyù daãn ñeán thieáu thanh khoaûn. - Chuû doanh nghieäp vay voán thieáu naêng löïc ñieàu haønh, tham oâ, löøa ñaûo. - Do maát ñoaøn keát trong noäi boä Hoäi ñoàng quaûn trò , Ban giaùm ñoác.  Nhöõng nguyeân nhaân thuoäc veà naêng löïc quaûn trò cuûa ngaân haøng - Do ngaân haøng chaïy theo lôïi nhuaän, gia taêng doanh soá, caïnh tranh môû roäng thò tröôøng, chæ thaáy caùi lôïi tröôùc maét maø khoâng thaáy ruûi ro tieàm aån laâu daøi. Töø ñoù boû bôùt trình töï thuû tuïc cho vay, thöïc hieän cho vay khoâng ñuùng caùc chuû tröông, chính saùch, quy ñònh veà cho vay.
- 12 -
- Ngaân haøng thieáu kieåm soaùt chaët cheõ trong vaø sau cho vay. Vieäc lô laø kieåm
soaùt naøy ñaõ laøm cho ngaân haøng khoù traùnh khoûi ruûi ro khi khaùch haøng söû
duïng voán sai muïc ñích hoaëc coù yù ñònh löøa ñaûo.
- Ngaân haøng ñaùnh giaù khoâng ñuùng veà caùc yeáu toá ñaûm baûo (taøi saûn theá chaáp,
caàm coá hoaëc ngöôøi baûo laõnh). Neáu ngaân haøng khoâng xem xeùt kyõ caùc yeáu toá
naøy thì seõ daãn ñeán vieäc ñaûm baûo coù giaù trò khoâng ñuùng thöïc teá, khoâng ñuû buø
ñaép nguoàn voán khi thu hoài nôï thaäm chí khoâng theå thu hoài nôï ñöôïc.
- Do caùn boä tín duïng, caùn boä laõnh ñaïo yeáu hoaëc thieáu chuyeân moân, chuû quan
veà khaùch haøng cuõ, cuõng coù theå thieáu ñaïo ñöùc ngheà nghieäp daãn ñeán thoâng
ñoàng vôùi khaùch haøng nhaèm thu lôïi caù nhaân.
1.1.2.3 Haäu quaû do ruûi ro tín duïng gaây ra
Coù theå noùi ngaân haøng laø trung taâm thaàn kinh cuûa toaøn boä neàn kinh teá vaø laø
coâng cuï ñieàu tieát neàn kinh teá vó moâ cuûa Nhaø nöôùc. Do vaäy, neáu ngaân haøng gaëp
ruûi ro trong baát cöù hoaït ñoäng naøo, ñaëc bieät laø ruûi ro tín duïng thì noù seõ gaây ra
nhöõng haäu quaû voâ cuøng tai haïi khoâng chæ ñeán baûn thaân ngaân haøng ñoù maø coøn gaây
aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán heä thoáng ngaân haøng vaø neàn kinh teá quoác gia.
Ñoái vôùi ngaân haøng bò ruûi ro:
- Veà maët taøi chính:
Do khoâng thu hoài ñöôïc nôï (goàm voán goác, laõi vay vaø caùc
loaïi phí) laøm cho nguoàn voán cuûa ngaân haøng bò ñoùng baêng khoâng theå sinh
laõi, trong khi ñoù ngaân haøng vaãn phaûi chi traû laõi tieàn göûi cho nguoàn voán huy
ñoäng ñöôïc, töø ñoù laøm cho lôïi nhuaän cuûa ngaân haøng bò giaûm, nguoàn voán
kinh doanh cuûa ngaân haøng bò thu heïp. Neáu tình traïng naøy traàm troïng vaø
keùo daøi coù theå daãn ñeán tröôøng hôïp ngaân haøng maát khaû naêng thanh toaùn vaø
bò phaù saûn.
- Veà maët xaõ hoäi:
ruûi ro tín duïng ngaân haøng coù theå daãn ñeán tình traïng ngaân
haøng maát khaû naêng thanh toaùn do gaây maát loøng tin cuûa ngöôøi göûi tieàn vaø
- 12 - - Ngaân haøng thieáu kieåm soaùt chaët cheõ trong vaø sau cho vay. Vieäc lô laø kieåm soaùt naøy ñaõ laøm cho ngaân haøng khoù traùnh khoûi ruûi ro khi khaùch haøng söû duïng voán sai muïc ñích hoaëc coù yù ñònh löøa ñaûo. - Ngaân haøng ñaùnh giaù khoâng ñuùng veà caùc yeáu toá ñaûm baûo (taøi saûn theá chaáp, caàm coá hoaëc ngöôøi baûo laõnh). Neáu ngaân haøng khoâng xem xeùt kyõ caùc yeáu toá naøy thì seõ daãn ñeán vieäc ñaûm baûo coù giaù trò khoâng ñuùng thöïc teá, khoâng ñuû buø ñaép nguoàn voán khi thu hoài nôï thaäm chí khoâng theå thu hoài nôï ñöôïc. - Do caùn boä tín duïng, caùn boä laõnh ñaïo yeáu hoaëc thieáu chuyeân moân, chuû quan veà khaùch haøng cuõ, cuõng coù theå thieáu ñaïo ñöùc ngheà nghieäp daãn ñeán thoâng ñoàng vôùi khaùch haøng nhaèm thu lôïi caù nhaân. 1.1.2.3 Haäu quaû do ruûi ro tín duïng gaây ra Coù theå noùi ngaân haøng laø trung taâm thaàn kinh cuûa toaøn boä neàn kinh teá vaø laø coâng cuï ñieàu tieát neàn kinh teá vó moâ cuûa Nhaø nöôùc. Do vaäy, neáu ngaân haøng gaëp ruûi ro trong baát cöù hoaït ñoäng naøo, ñaëc bieät laø ruûi ro tín duïng thì noù seõ gaây ra nhöõng haäu quaû voâ cuøng tai haïi khoâng chæ ñeán baûn thaân ngaân haøng ñoù maø coøn gaây aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán heä thoáng ngaân haøng vaø neàn kinh teá quoác gia.  Ñoái vôùi ngaân haøng bò ruûi ro: - Veà maët taøi chính: Do khoâng thu hoài ñöôïc nôï (goàm voán goác, laõi vay vaø caùc loaïi phí) laøm cho nguoàn voán cuûa ngaân haøng bò ñoùng baêng khoâng theå sinh laõi, trong khi ñoù ngaân haøng vaãn phaûi chi traû laõi tieàn göûi cho nguoàn voán huy ñoäng ñöôïc, töø ñoù laøm cho lôïi nhuaän cuûa ngaân haøng bò giaûm, nguoàn voán kinh doanh cuûa ngaân haøng bò thu heïp. Neáu tình traïng naøy traàm troïng vaø keùo daøi coù theå daãn ñeán tröôøng hôïp ngaân haøng maát khaû naêng thanh toaùn vaø bò phaù saûn. - Veà maët xaõ hoäi: ruûi ro tín duïng ngaân haøng coù theå daãn ñeán tình traïng ngaân haøng maát khaû naêng thanh toaùn do gaây maát loøng tin cuûa ngöôøi göûi tieàn vaø
- 13 -
hoï oà aït ruùt tieàn veà, tình traïng cuøng ruùt tieàn haøng loaït naøy cuûa daân chuùng
khoâng chæ xaûy ra taïi moät ngaân haøng maø coù theå xaûy ra taïi caùc ngaân haøng
khaùc, gaây taâm lyù hoang mang vaø baát oån trong xaõ hoäi.
Ñoái vôùi heä thoáng ngaân haøng:
Hoaït ñoäng cuûa moät ngaân haøng trong moät quoác gia coù lieân quan ñeán heä
thoáng ngaân haøng vaø caùc toå chöùc kinh teá, xaõ hoäi vaø caù nhaân trong neàn kinh teá. Do
vaäy, neáu moät ngaân haøng coù keát quaû hoaït ñoäng xaáu, hoaëc thaäm chí daãn ñeán maát
khaû naêng thanh toaùn vaø phaù saûn thì seõ coù nhöõng taùc ñoäng daây chuyeàn khoâng toát
ñeán caùc ngaân haøng vaø boä phaän kinh teá khaùc, taâm lyù sôï maát tieàn seõ laây lan ñeán
toaøn boä ngöôøi göûi tieàn vaø hoï seõ ñoàng loaït ruùt tieàn taïi caùc ngaân haøng khaùc, laøm
cho caùc ngaân haøng khaùc cuõng coù theå rôi vaøo tình traïng maát khaû naêng thanh toaùn.
Ñoái vôùi neàn kinh teá:
Ngaân haøng coù moái quan heä raát chaët cheõ vôùi moïi thaønh phaàn kinh teá khaùc,
laø keânh thu huùt vaø bôm tieàn ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh, ñôøi soáng cho
moïi boä phaän kinh teá. Vì vaäy khi ruûi ro tín duïng gaây neân söï phaù saûn moät ngaân
haøng hay thaäm chí gaây aûnh höôûng xaáu ñeán caùc ngaân haøng khaùc seõ daãn ñeán neàn
kinh teá quoác gia bò roái loaïn, hoaït ñoäng kinh teá bò maát oån ñònh vaø ngöng treä, maát
bình oån veà quan heä cung caàu, laïm phaùt, thaát nghieäp, teä naïn xaõ hoäi gia taêng, tình
hình an ninh chính trò baát oån…
1.2 Quaûn trò ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng
1.2.1 Khaùi nieäm:
Quaûn trò ruûi ro tín duïng laø vieäc söû duïng caùc bieän phaùp nghieäp vuï ñeå kieåm soaùt
chaát löôïng tín duïng, haïn cheá haäu quaû xaáu trong hoaït ñoäng tín duïng, giaûm thieåu söï toån
thaát khoâng ñeå hoaït ñoäng ngaân haøng laâm vaøo tình traïng ñoå vôõ (Soå tay tín duïng, 2004,
Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam).1.2.2 YÙ nghóa:
- 13 - hoï oà aït ruùt tieàn veà, tình traïng cuøng ruùt tieàn haøng loaït naøy cuûa daân chuùng khoâng chæ xaûy ra taïi moät ngaân haøng maø coù theå xaûy ra taïi caùc ngaân haøng khaùc, gaây taâm lyù hoang mang vaø baát oån trong xaõ hoäi.  Ñoái vôùi heä thoáng ngaân haøng: Hoaït ñoäng cuûa moät ngaân haøng trong moät quoác gia coù lieân quan ñeán heä thoáng ngaân haøng vaø caùc toå chöùc kinh teá, xaõ hoäi vaø caù nhaân trong neàn kinh teá. Do vaäy, neáu moät ngaân haøng coù keát quaû hoaït ñoäng xaáu, hoaëc thaäm chí daãn ñeán maát khaû naêng thanh toaùn vaø phaù saûn thì seõ coù nhöõng taùc ñoäng daây chuyeàn khoâng toát ñeán caùc ngaân haøng vaø boä phaän kinh teá khaùc, taâm lyù sôï maát tieàn seõ laây lan ñeán toaøn boä ngöôøi göûi tieàn vaø hoï seõ ñoàng loaït ruùt tieàn taïi caùc ngaân haøng khaùc, laøm cho caùc ngaân haøng khaùc cuõng coù theå rôi vaøo tình traïng maát khaû naêng thanh toaùn.  Ñoái vôùi neàn kinh teá: Ngaân haøng coù moái quan heä raát chaët cheõ vôùi moïi thaønh phaàn kinh teá khaùc, laø keânh thu huùt vaø bôm tieàn ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh, ñôøi soáng cho moïi boä phaän kinh teá. Vì vaäy khi ruûi ro tín duïng gaây neân söï phaù saûn moät ngaân haøng hay thaäm chí gaây aûnh höôûng xaáu ñeán caùc ngaân haøng khaùc seõ daãn ñeán neàn kinh teá quoác gia bò roái loaïn, hoaït ñoäng kinh teá bò maát oån ñònh vaø ngöng treä, maát bình oån veà quan heä cung caàu, laïm phaùt, thaát nghieäp, teä naïn xaõ hoäi gia taêng, tình hình an ninh chính trò baát oån… 1.2 Quaûn trò ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng 1.2.1 Khaùi nieäm: Quaûn trò ruûi ro tín duïng laø vieäc söû duïng caùc bieän phaùp nghieäp vuï ñeå kieåm soaùt chaát löôïng tín duïng, haïn cheá haäu quaû xaáu trong hoaït ñoäng tín duïng, giaûm thieåu söï toån thaát khoâng ñeå hoaït ñoäng ngaân haøng laâm vaøo tình traïng ñoå vôõ (Soå tay tín duïng, 2004, Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam).1.2.2 YÙ nghóa:
- 14 -
- Ñoái vôùi baûn thaân NHTM: haïn cheá ruûi ro tín duïng seõ giuùp caùc NHTM ñaûm
baûo an toaøn voán, laõi, caùc thu nhaäp khoâng bò giaûm suùt, giuùp phaùt trieån hoaït
ñoäng tín duïng vaø töø ñoù goùp phaàn taïo ñaø taêng tröôûng cho caùc hoaït ñoäng
kinh doanh khaùc cuûa ngaân haøng.
- Ñoái vôùi neàn kinh teá: haïn cheá ñöôïc ruûi ro tín duïng seõ giuùp caùc NHTM phaùt
huy ñöôïc ñaày ñuû caùc chöùc naêng voán coù cuûa mình, goùp phaàn quan troïng
vaøo vieäc thuùc ñaåy saûn xuaát kinh doanh, phaùt trieån kinh teá, haïn cheá laïm
phaùt vaø thaát nghieäp, ñaûm baûo söï oån ñònh an ninh chính trò.
1.2.3 Nguyeân taéc:
- Chính saùch tín duïng ngaân haøng: vieäc quaûn trò ruûi ro tín duïng ñoøi hoûi phaûi
coù chính saùch tín duïng roõ raøng nhaèm cung caáp ñöôøng loái cuï theå cuûa ngaân
haøng cho nhaân vieân tín duïng vaø caùc nhaø quaûn trò khi ñöa ra quyeát ñònh cho
vay ñoái vôùi khaùch haøng. Ñoàng thôøi, moät chính saùch tín duïng hieäu quaû seõ
hoã trôï cho ngaân haøng höôùng tôùi moät danh muïc cho vay keát hôïp nhieàu muïc
tieâu khaùc nhau nhö taêng lôïi nhuaän, kieåm soaùt ruûi ro, ñaûm baûo caùc yeâu caàu
veà maët phaùp lyù…
- Chieán löôïc quaûn trò ruûi ro tín duïng: ngoaøi moät chính saùch tín duïng roõ raøng,
moãi ngaân haøng phaûi thieát keá moät chieán löôïc quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa
mình. Chieán löôïc quaûn trò ruûi ro tín duïng seõ ñöôïc caùc ngaân haøng ñöa ra tuyø
thuoäc vaøo ñieàu kieän thöïc teá veà nhaân löïc, coâng cuï, khaû naêng quaûn lyù, trình
ñoä aùp duïng coâng ngheä… taïi moãi ngaân haøng.
1.2.4 Noäi dung quaûn trò ruûi ro tín duïng
1.2.4.1 Phaân loaïi ruûi ro theo chaát löôïng cuûa khoaûn vay
Vieäc xeáp haïng chaát löôïng caùc khoaûn vay ñöôïc thöïc hieän cho taát caû caùc
khaùch haøng ñeå ngaân haøng coù ñieàu kieän theo doõi vaø ñaùnh giaù caáp ñoä ruûi ro trong
töøng tröôøng hôïp vaø töø ñoù phaân tích, coù phöông aùn xöû lyù kòp thôøi. Vieäc phaân loaïi
- 14 - - Ñoái vôùi baûn thaân NHTM: haïn cheá ruûi ro tín duïng seõ giuùp caùc NHTM ñaûm baûo an toaøn voán, laõi, caùc thu nhaäp khoâng bò giaûm suùt, giuùp phaùt trieån hoaït ñoäng tín duïng vaø töø ñoù goùp phaàn taïo ñaø taêng tröôûng cho caùc hoaït ñoäng kinh doanh khaùc cuûa ngaân haøng. - Ñoái vôùi neàn kinh teá: haïn cheá ñöôïc ruûi ro tín duïng seõ giuùp caùc NHTM phaùt huy ñöôïc ñaày ñuû caùc chöùc naêng voán coù cuûa mình, goùp phaàn quan troïng vaøo vieäc thuùc ñaåy saûn xuaát kinh doanh, phaùt trieån kinh teá, haïn cheá laïm phaùt vaø thaát nghieäp, ñaûm baûo söï oån ñònh an ninh chính trò. 1.2.3 Nguyeân taéc: - Chính saùch tín duïng ngaân haøng: vieäc quaûn trò ruûi ro tín duïng ñoøi hoûi phaûi coù chính saùch tín duïng roõ raøng nhaèm cung caáp ñöôøng loái cuï theå cuûa ngaân haøng cho nhaân vieân tín duïng vaø caùc nhaø quaûn trò khi ñöa ra quyeát ñònh cho vay ñoái vôùi khaùch haøng. Ñoàng thôøi, moät chính saùch tín duïng hieäu quaû seõ hoã trôï cho ngaân haøng höôùng tôùi moät danh muïc cho vay keát hôïp nhieàu muïc tieâu khaùc nhau nhö taêng lôïi nhuaän, kieåm soaùt ruûi ro, ñaûm baûo caùc yeâu caàu veà maët phaùp lyù… - Chieán löôïc quaûn trò ruûi ro tín duïng: ngoaøi moät chính saùch tín duïng roõ raøng, moãi ngaân haøng phaûi thieát keá moät chieán löôïc quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa mình. Chieán löôïc quaûn trò ruûi ro tín duïng seõ ñöôïc caùc ngaân haøng ñöa ra tuyø thuoäc vaøo ñieàu kieän thöïc teá veà nhaân löïc, coâng cuï, khaû naêng quaûn lyù, trình ñoä aùp duïng coâng ngheä… taïi moãi ngaân haøng. 1.2.4 Noäi dung quaûn trò ruûi ro tín duïng 1.2.4.1 Phaân loaïi ruûi ro theo chaát löôïng cuûa khoaûn vay Vieäc xeáp haïng chaát löôïng caùc khoaûn vay ñöôïc thöïc hieän cho taát caû caùc khaùch haøng ñeå ngaân haøng coù ñieàu kieän theo doõi vaø ñaùnh giaù caáp ñoä ruûi ro trong töøng tröôøng hôïp vaø töø ñoù phaân tích, coù phöông aùn xöû lyù kòp thôøi. Vieäc phaân loaïi
- 15 -
khoaûn vay ñöôïc thöïc hieän ngay sau khi xuaát hieän khoaûn vay vaø sau ñoù ñöôïc thöïc
hieän ñònh kyø haøng thaùng hoaëc haøng quyù cho ñeán khi khoaûn vay ñöôïc taát toaùn.
Caên cöù theo Quyeát ñònh 493/2005/QÑ-NHNN ngaøy 22/04/2005 cuûa Thoáng
ñoác Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam (goïi taét laø Quyeát ñònh 493), phaân loaïi ruûi ro
theo chaát löôïng khoaûn vay ñöôïc chia thaønh 5 nhoùm cuï theå nhö sau:
- Nhoùm 1 (Nôï ñuû tieâu chuaån) bao goàm: Caùc khoaûn nôï trong haïn maø TCTD
ñaùnh giaù laø coù khaû naêng thu hoài ñaày ñuû caû goác vaø laõi ñuùng thôøi haïn.
- Nhoùm 2 (Nôï caàn chuù yù) bao goàm: Caùc khoaûn nôï quaù haïn döôùi 90 ngaøy, caùc
khoaûn nôï cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï trong haïn theo thôøi haïn nôï ñaõ cô caáu laïi;
tröôøng hôïp khaùch haøng traû ñaày ñuû nôï goác vaø laõi theo kyø haïn ñaõ ñöôïc cô caáu
laïi toái thieåu trong voøng moät naêm ñoái vôùi caùc khoaûn nôï trung vaø daøi haïn, ba
thaùng ñoái vôùi caùc khoaûn nôï ngaén haïn thì TCTD coù theå phaân loaïi khoaûn nôï ñoù
vaøo nhoùm 1.
- Nhoùm 3 (Nôï döôùi tieâu chuaån) bao goàm: Caùc khoaûn nôï quaù haïn töø 90 ñeán 180
ngaøy; caùc khoaûn nôï cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï quaù haïn döôùi 90 ngaøy theo thôøi
haïn ñaõ cô caáu laïi.
- Nhoùm 4 (Nôï nghi ngôø) bao goàm: Caùc khoaûn nôï quaù haïn töø 180 ngaøy ñeán 360
ngaøy; caùc khoaûn nôï cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï quaù haïn töø 90 ngaøy ñeán 180
ngaøy theo thôøi haïn ñaõ cô caáu laïi.
- Nhoùm 5 (Nôï coù khaû naêng maát voán) bao goàm: Caùc khoaûn nôï quaù haïn treân 360
ngaøy; caùc khoaûn nôï khoanh chôø Chính phuû xöû lyù, caùc khoaûn nôï ñaõ cô caáu laïi
thôøi haïn traû nôï quaù haïn treân 180 ngaøy theo thôøi haïn ñaõ ñöôïc cô caáu laïi.
So vôùi caùc quy ñònh veà phaân loaïi nôï tröôùc ñaây thì caùch phaân loaïi nôï theo
Quyeát ñònh 493 khoâng chæ xaùc ñònh theo tieâu chí ñònh löôïng thôøi gian quaù haïn
cuûa khoaûn vay maø coøn xaùc ñònh theo tieâu chí ñònh tính caên cöù treân hieän traïng taøi
chính, khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng.
- 15 - khoaûn vay ñöôïc thöïc hieän ngay sau khi xuaát hieän khoaûn vay vaø sau ñoù ñöôïc thöïc hieän ñònh kyø haøng thaùng hoaëc haøng quyù cho ñeán khi khoaûn vay ñöôïc taát toaùn. Caên cöù theo Quyeát ñònh 493/2005/QÑ-NHNN ngaøy 22/04/2005 cuûa Thoáng ñoác Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam (goïi taét laø Quyeát ñònh 493), phaân loaïi ruûi ro theo chaát löôïng khoaûn vay ñöôïc chia thaønh 5 nhoùm cuï theå nhö sau: - Nhoùm 1 (Nôï ñuû tieâu chuaån) bao goàm: Caùc khoaûn nôï trong haïn maø TCTD ñaùnh giaù laø coù khaû naêng thu hoài ñaày ñuû caû goác vaø laõi ñuùng thôøi haïn. - Nhoùm 2 (Nôï caàn chuù yù) bao goàm: Caùc khoaûn nôï quaù haïn döôùi 90 ngaøy, caùc khoaûn nôï cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï trong haïn theo thôøi haïn nôï ñaõ cô caáu laïi; tröôøng hôïp khaùch haøng traû ñaày ñuû nôï goác vaø laõi theo kyø haïn ñaõ ñöôïc cô caáu laïi toái thieåu trong voøng moät naêm ñoái vôùi caùc khoaûn nôï trung vaø daøi haïn, ba thaùng ñoái vôùi caùc khoaûn nôï ngaén haïn thì TCTD coù theå phaân loaïi khoaûn nôï ñoù vaøo nhoùm 1. - Nhoùm 3 (Nôï döôùi tieâu chuaån) bao goàm: Caùc khoaûn nôï quaù haïn töø 90 ñeán 180 ngaøy; caùc khoaûn nôï cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï quaù haïn döôùi 90 ngaøy theo thôøi haïn ñaõ cô caáu laïi. - Nhoùm 4 (Nôï nghi ngôø) bao goàm: Caùc khoaûn nôï quaù haïn töø 180 ngaøy ñeán 360 ngaøy; caùc khoaûn nôï cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï quaù haïn töø 90 ngaøy ñeán 180 ngaøy theo thôøi haïn ñaõ cô caáu laïi. - Nhoùm 5 (Nôï coù khaû naêng maát voán) bao goàm: Caùc khoaûn nôï quaù haïn treân 360 ngaøy; caùc khoaûn nôï khoanh chôø Chính phuû xöû lyù, caùc khoaûn nôï ñaõ cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï quaù haïn treân 180 ngaøy theo thôøi haïn ñaõ ñöôïc cô caáu laïi. So vôùi caùc quy ñònh veà phaân loaïi nôï tröôùc ñaây thì caùch phaân loaïi nôï theo Quyeát ñònh 493 khoâng chæ xaùc ñònh theo tieâu chí ñònh löôïng thôøi gian quaù haïn cuûa khoaûn vay maø coøn xaùc ñònh theo tieâu chí ñònh tính caên cöù treân hieän traïng taøi chính, khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng.
- 16 -
1.2.4.2 Nhaän dieän ruûi ro qua caùc daáu hieäu caûnh baùo
Nhaän dieän ruûi ro qua ñoù coù nhöõng giaûi phaùp toái öu giuùp ngaên ngöøa vaø xöû
lyù caùc khoaûn tín duïng coù ruûi ro laø khaâu quan troïng quyeát ñònh ñeán hieäu quaû kinh
doanh cuûa ngaân haøng. Sau khi khoaûn vay phaùt sinh vaø ñöôïc phaân loaïi, caùn boä tín
duïng luoân phaûi theo doõi, giaùm saùt khoaûn vay ñeå nhaän dieän ruûi ro thoâng qua caùc
daáu hieäu caûnh baùo sau:
Nhoùm caùc daáu hieäu phaùt sinh ruûi ro töø phía khaùch haøng
- Trì hoaõn hoaëc gaây khoù khaên, trôû ngaïi ñoái vôùi ngaân haøng trong quaù trình kieåm
tra theo ñònh kyø hoaëc ñoät xuaát tình hình söû duïng voán vay, tình hình taøi chính,
hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa khaùch haøng. Chaäm göûi caùc baùo caùo taøi
chính theo yeâu caàu ngaân haøng maø khoâng coù söï giaûi thích minh baïch, thuyeát
phuïc.
- Ñeà nghò gia haïn, ñieàu chænh kyø haïn nôï nhieàu laàn khoâng roõ lyù do hoaëc thieáu
caùc caên cöù thuyeát phuïc mang tính khaùch quan veà vieäc gia haïn hay ñieàu chænh
kyø haïn nôï.
- Chaäm thanh toaùn caùc khoaûn nôï goác vaø laõi khi ñeán haïn.
- Möùc ñoä vay thöôøng xuyeân gia taêng, yeâu caàu caùc khoaûn vay vöôït quaù nhu caàu
döï kieán. Chaáp nhaän söû duïng caùc nguoàn voán vay vôùi giaù cao, vôùi moïi ñieàu
kieän.
- Taøi saûn ñaûm baûo khoâng ñuû tieâu chuaån, giaù trò taøi saûn bò giaûm suùt so vôùi ñònh
giaù khi cho vay.
- Coù cheânh leäch lôùn giöõa doanh thu hay doøng tieàn thöïc teá so vôùi möùc döï kieán
khi khaùch haøng ñeà nghò caáp tín duïng.Nhoùm daáu hieäu xuaát phaùt töø chính saùch
tín duïng cuûa Ngaân haøng
- Söï ñaùnh giaù vaø phaân loaïi khoâng chính xaùc veà möùc ñoä ruûi ro cuûa khaùch haøng.
Ví duï: ñaùnh giaù quaù cao naêng löïc taøi chính cuûa khaùch haøng so vôùi thöïc teá,
- 16 - 1.2.4.2 Nhaän dieän ruûi ro qua caùc daáu hieäu caûnh baùo Nhaän dieän ruûi ro qua ñoù coù nhöõng giaûi phaùp toái öu giuùp ngaên ngöøa vaø xöû lyù caùc khoaûn tín duïng coù ruûi ro laø khaâu quan troïng quyeát ñònh ñeán hieäu quaû kinh doanh cuûa ngaân haøng. Sau khi khoaûn vay phaùt sinh vaø ñöôïc phaân loaïi, caùn boä tín duïng luoân phaûi theo doõi, giaùm saùt khoaûn vay ñeå nhaän dieän ruûi ro thoâng qua caùc daáu hieäu caûnh baùo sau:  Nhoùm caùc daáu hieäu phaùt sinh ruûi ro töø phía khaùch haøng - Trì hoaõn hoaëc gaây khoù khaên, trôû ngaïi ñoái vôùi ngaân haøng trong quaù trình kieåm tra theo ñònh kyø hoaëc ñoät xuaát tình hình söû duïng voán vay, tình hình taøi chính, hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa khaùch haøng. Chaäm göûi caùc baùo caùo taøi chính theo yeâu caàu ngaân haøng maø khoâng coù söï giaûi thích minh baïch, thuyeát phuïc. - Ñeà nghò gia haïn, ñieàu chænh kyø haïn nôï nhieàu laàn khoâng roõ lyù do hoaëc thieáu caùc caên cöù thuyeát phuïc mang tính khaùch quan veà vieäc gia haïn hay ñieàu chænh kyø haïn nôï. - Chaäm thanh toaùn caùc khoaûn nôï goác vaø laõi khi ñeán haïn. - Möùc ñoä vay thöôøng xuyeân gia taêng, yeâu caàu caùc khoaûn vay vöôït quaù nhu caàu döï kieán. Chaáp nhaän söû duïng caùc nguoàn voán vay vôùi giaù cao, vôùi moïi ñieàu kieän. - Taøi saûn ñaûm baûo khoâng ñuû tieâu chuaån, giaù trò taøi saûn bò giaûm suùt so vôùi ñònh giaù khi cho vay. - Coù cheânh leäch lôùn giöõa doanh thu hay doøng tieàn thöïc teá so vôùi möùc döï kieán khi khaùch haøng ñeà nghò caáp tín duïng.Nhoùm daáu hieäu xuaát phaùt töø chính saùch tín duïng cuûa Ngaân haøng - Söï ñaùnh giaù vaø phaân loaïi khoâng chính xaùc veà möùc ñoä ruûi ro cuûa khaùch haøng. Ví duï: ñaùnh giaù quaù cao naêng löïc taøi chính cuûa khaùch haøng so vôùi thöïc teá,
- 17 -
ñaùnh giaù khaùch haøng chæ thoâng qua thoâng tin “tónh” do khaùch haøng cung caáp
maø thieáu ñi caùc thoâng tin “ñoäng” vaø caùc thoâng tin nhaïy caûm töø nhöõng keânh
thoâng tin khaùc.
- Caáp tín duïng döïa treân caùc cam keát khoâng chaéc chaén vaø thieáu tính baûo ñaûm
cuûa khaùch haøng veà vieäc duy trì moät khoaûn tieàn göûi lôùn hay caùc lôïi ích do
khaùch haøng ñem laïi töø khoaûn tín duïng ñöôïc caáp.
- Soaïn thaûo caùc ñieàu kieän raøng buoäc trong Hôïp ñoàng tín duïng maäp môø, khoâng
roõ raøng; khoâng xaùc ñònh roõ lòch hoaøn traû ñoái vôùi töøng khoaûn vay, coá yù thoûa
hieäp caùc nguyeân taéc tín duïng vôùi khaùch haøng maëc duø coù tieàm aån ruûi ro.
- Chính saùch tín duïng quaù cöùng nhaéc hoaëc loûng leûo ñeå keõ hôû cho khaùch haøng
lôïi duïng.
- Coù khuynh höôùng caïnh tranh thaùi quaù: giaûm thaáp laõi suaát cho vay, phí dòch vuï
hay thöïc hieän chieán löôïc “ giöõ chaân” khaùch haøng baèng caùc khoaûn tín duïng
môùi ñeå hoï khoâng quan heä vôùi caùc TCTD khaùc maëc duø bieát roõ caùc khoaûn tín
duïng seõ caáp tieàm aån nguy cô ruûi ro cao.
Do vaäy, khi phaùt hieän thaáy caùc daáu hieäu phaùt sinh ruûi ro, CBTD phaûi tieán
haønh ngay caùc böôùc xaùc ñònh möùc ñoä nghieâm troïng cuûa noù vaø nguyeân nhaân gaây
ra ruûi ro, ñoàng thôøi phaûi phaân loaïi laïi ngay chaát löôïng khoaûn vay, khoaûn vay bò
haï xuoáng nhoùm maáy ?
1.2.4.3 Bieän phaùp phoøng ngöøa, khaéc phuïc vaø xöû lyù ñoái vôùi caùc nhoùm daáu hieäu ruûi
ro
Bieän phaùp phoøng ngöøa
Khi hoaït ñoäng kinh doanh cuûa khaùch haøng xuaát hieän caùc daáu hieäu caûnh
baùo coù nguy cô phaùt sinh ruûi ro do baát cöù moät nguyeân nhaân naøo, ñeå phoøng ngöøa
ruûi ro coù theå xaûy ra, tröôùc heát ngaân haøng phaûi thöïc hieän caùc bieän phaùp kieåm tra
giaùm saùt baét buoäc. Veà nguyeân taéc, taát caû caùc khoaûn vay coù daáu hieäu ruûi ro sau
- 17 - ñaùnh giaù khaùch haøng chæ thoâng qua thoâng tin “tónh” do khaùch haøng cung caáp maø thieáu ñi caùc thoâng tin “ñoäng” vaø caùc thoâng tin nhaïy caûm töø nhöõng keânh thoâng tin khaùc. - Caáp tín duïng döïa treân caùc cam keát khoâng chaéc chaén vaø thieáu tính baûo ñaûm cuûa khaùch haøng veà vieäc duy trì moät khoaûn tieàn göûi lôùn hay caùc lôïi ích do khaùch haøng ñem laïi töø khoaûn tín duïng ñöôïc caáp. - Soaïn thaûo caùc ñieàu kieän raøng buoäc trong Hôïp ñoàng tín duïng maäp môø, khoâng roõ raøng; khoâng xaùc ñònh roõ lòch hoaøn traû ñoái vôùi töøng khoaûn vay, coá yù thoûa hieäp caùc nguyeân taéc tín duïng vôùi khaùch haøng maëc duø coù tieàm aån ruûi ro. - Chính saùch tín duïng quaù cöùng nhaéc hoaëc loûng leûo ñeå keõ hôû cho khaùch haøng lôïi duïng. - Coù khuynh höôùng caïnh tranh thaùi quaù: giaûm thaáp laõi suaát cho vay, phí dòch vuï hay thöïc hieän chieán löôïc “ giöõ chaân” khaùch haøng baèng caùc khoaûn tín duïng môùi ñeå hoï khoâng quan heä vôùi caùc TCTD khaùc maëc duø bieát roõ caùc khoaûn tín duïng seõ caáp tieàm aån nguy cô ruûi ro cao. Do vaäy, khi phaùt hieän thaáy caùc daáu hieäu phaùt sinh ruûi ro, CBTD phaûi tieán haønh ngay caùc böôùc xaùc ñònh möùc ñoä nghieâm troïng cuûa noù vaø nguyeân nhaân gaây ra ruûi ro, ñoàng thôøi phaûi phaân loaïi laïi ngay chaát löôïng khoaûn vay, khoaûn vay bò haï xuoáng nhoùm maáy ? 1.2.4.3 Bieän phaùp phoøng ngöøa, khaéc phuïc vaø xöû lyù ñoái vôùi caùc nhoùm daáu hieäu ruûi ro  Bieän phaùp phoøng ngöøa Khi hoaït ñoäng kinh doanh cuûa khaùch haøng xuaát hieän caùc daáu hieäu caûnh baùo coù nguy cô phaùt sinh ruûi ro do baát cöù moät nguyeân nhaân naøo, ñeå phoøng ngöøa ruûi ro coù theå xaûy ra, tröôùc heát ngaân haøng phaûi thöïc hieän caùc bieän phaùp kieåm tra giaùm saùt baét buoäc. Veà nguyeân taéc, taát caû caùc khoaûn vay coù daáu hieäu ruûi ro sau
- 18 -
khi raø soaùt bò xeáp xuoáng haïng ñeàu phaûi ñöôïc ñaët trong tình traïng theo doõi ñaëc
bieät.
¾ Quaûn lyù giaùm saùt khoaûn vay
Thöïc hieän ngay vieäc giaùm saùt vaø thu thaäp caùc baùo caùo taøi chính môùi nhaát
cuûa khaùch haøng cuõng nhö caùc thoâng tin veà tình hình taøi chính vaø caùc thoâng tin
caàn thieát coù lieân quan cuûa khaùch haøng ñeå coù theå giaùm saùt khoaûn vay moät caùch
chaët cheõ xem tình hình ngöôøi vay coù daáu hieäu tieán trieån toát hôn khoâng.
Khi xaùc ñònh roõ xu theá baát lôïi trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa khaùch haøng,
ngaân haøng phaûi khaån caáp xaùc ñònh ngay tính nghieâm troïng cuûa noù, phaûi xem xeùt
ñaùnh giaù nguyeân nhaân cuûa söï baát oån naøy laø taïm thôøi hay do taøi chính yeáu keùm,
do thò tröôøng baát oån hay do yeáu keùm trong quaûn lyù…
¾ Raø soaùt vaø xem xeùt laïi taøi saûn baûo ñaûm nôï vay cuûa khaùch haøng
Trong tröôøng hôïp khoaûn vay bò ñaùnh giaù xuoáng haïng, ngaân haøng phaûi raø
soaùt vaø ñaùnh giaù laïi ngay taøi saûn ñaûm baûo cuûa khaùch haøng. Ngaân haøng caàn xem
xeùt ñaùnh giaù lieäu taøi saûn baûo ñaûm naøy neáu baùn ñöôïc trong ñieàu kieän kinh doanh
bình thöôøng thì nhö theá naøo vaø baùn trong ñieàu kieän kinh doanh khoâng bình
thöôøng thì nhö theá naøo?
¾ Hoaøn thieän hoà sô phaùp lyù
Ngaân haøng caàn raø soaùt laïi ngay hoà sô phaùp lyù khoaûn vay, trong tröôøng hôïp
hoà sô phaùp lyù chöa chaët cheõ hoaëc caàn phaûi boå sung, ngaân haøng caàn phaûi boå sung
ñaày ñuû moät caùch toái ña.
Bieän phaùp khaéc phuïc
¾ Yeâu caàu boå sung taøi saûn baûo ñaûm nôï vay
Ngay khi khoaûn vay coù nguy cô laø coù vaán ñeà, ngaân haøng phaûi tìm moïi
caùch ñeå taêng theâm taøi saûn theá chaáp, caùc baùo caùo taøi chính vaø caùc thoâng tin khaùc
- 18 - khi raø soaùt bò xeáp xuoáng haïng ñeàu phaûi ñöôïc ñaët trong tình traïng theo doõi ñaëc bieät. ¾ Quaûn lyù giaùm saùt khoaûn vay Thöïc hieän ngay vieäc giaùm saùt vaø thu thaäp caùc baùo caùo taøi chính môùi nhaát cuûa khaùch haøng cuõng nhö caùc thoâng tin veà tình hình taøi chính vaø caùc thoâng tin caàn thieát coù lieân quan cuûa khaùch haøng ñeå coù theå giaùm saùt khoaûn vay moät caùch chaët cheõ xem tình hình ngöôøi vay coù daáu hieäu tieán trieån toát hôn khoâng. Khi xaùc ñònh roõ xu theá baát lôïi trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa khaùch haøng, ngaân haøng phaûi khaån caáp xaùc ñònh ngay tính nghieâm troïng cuûa noù, phaûi xem xeùt ñaùnh giaù nguyeân nhaân cuûa söï baát oån naøy laø taïm thôøi hay do taøi chính yeáu keùm, do thò tröôøng baát oån hay do yeáu keùm trong quaûn lyù… ¾ Raø soaùt vaø xem xeùt laïi taøi saûn baûo ñaûm nôï vay cuûa khaùch haøng Trong tröôøng hôïp khoaûn vay bò ñaùnh giaù xuoáng haïng, ngaân haøng phaûi raø soaùt vaø ñaùnh giaù laïi ngay taøi saûn ñaûm baûo cuûa khaùch haøng. Ngaân haøng caàn xem xeùt ñaùnh giaù lieäu taøi saûn baûo ñaûm naøy neáu baùn ñöôïc trong ñieàu kieän kinh doanh bình thöôøng thì nhö theá naøo vaø baùn trong ñieàu kieän kinh doanh khoâng bình thöôøng thì nhö theá naøo? ¾ Hoaøn thieän hoà sô phaùp lyù Ngaân haøng caàn raø soaùt laïi ngay hoà sô phaùp lyù khoaûn vay, trong tröôøng hôïp hoà sô phaùp lyù chöa chaët cheõ hoaëc caàn phaûi boå sung, ngaân haøng caàn phaûi boå sung ñaày ñuû moät caùch toái ña.  Bieän phaùp khaéc phuïc ¾ Yeâu caàu boå sung taøi saûn baûo ñaûm nôï vay Ngay khi khoaûn vay coù nguy cô laø coù vaán ñeà, ngaân haøng phaûi tìm moïi caùch ñeå taêng theâm taøi saûn theá chaáp, caùc baùo caùo taøi chính vaø caùc thoâng tin khaùc
- 19 -
cuûa doanh nghieäp phaûi ñöôïc kieåm tra kyõ ñeå xaùc ñònh coù theå boå sung theâm taøi saûn
theá chaáp.
¾ Xaùc ñònh phöông aùn cô caáu nôï
Bieän phaùp naøy ñöôïc aùp duïng cho caùc khaùch haøng ñöôïc quyeát ñònh tieáp tuïc
duy trì moái quan heä tín duïng. Ngöôøi vay phaûi chöùng minh ñöôïc khaû naêng hoaøn
traû laõi vaø goác khi ñeán haïn sau khi ñöôïc cô caáu laïi nôï thì ngaân haøng môùi coù theå
cho cô caáu laïi. Ngaân haøng phaûi phaân tích vaø nghieân cöùu kyõ tröôùc khi quyeát ñònh
cho khaùch haøng cô caáu laïi nôï theo höôùng ñieàu chænh nôï, giaõn nôï, gia haïn nôï.
Caùc khoaûn nôï ñöôïc cô caáu laïi naøy vaãn phaûi ñöôïc löu trong danh muïc nôï
xaáu cho ñeán khi caùc khoaûn vay naøy ñöôïc traû theo lòch ñònh. Neáu möùc thanh toaùn
toái thieåu ñöôïc thöïc hieän thì khoaûn nôï naøy môùi ñöôïc raø soaùt laïi vaø ñöôïc taêng haïng
töông öùng.
¾ Thu hoài nôï
Khi ñaõ raø soaùt vaø keát luaän khoaûn vay khoâng theå phuïc hoài ñöôïc thì ngaân
haøng phaûi quyeát ñònh chieán löôïc thu hoài nôï, nhaèm ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu sau:
- Taän thu hoài voán, nhöng giöõ thôøi gian thu hoài voán ôû möùc toái thieåu.
- Giaûm thieåu chi phí phaùt sinh trong thu hoài nôï.
- Giaûm thieåu söï phaûn öùng cuûa khaùch haøng.
Bieän phaùp xöû lyù
¾ Phaùt maõi taøi saûn
Ngaân haøng coá gaéng thuyeát phuïc khaùch haøng töï nguyeän baùn taøi saûn cuûa
mình. Neáu khaùch haøng khoâng coù thieän chí thì ngaân haøng seõ tieán haønh baùn taøi saûn
caàm coá theá chaáp theo söï giaùm saùt vaø phaùn quyeát cuûa cô quan phaùp luaät.
¾ Traû nôï thay
Trong tröôøng hôïp khaùch haøng vay coù baûo laõnh thì ngaân haøng yeâu caàu beân
baûo laõnh traû nôï thay cho khaùch haøng vay voán.
- 19 - cuûa doanh nghieäp phaûi ñöôïc kieåm tra kyõ ñeå xaùc ñònh coù theå boå sung theâm taøi saûn theá chaáp. ¾ Xaùc ñònh phöông aùn cô caáu nôï Bieän phaùp naøy ñöôïc aùp duïng cho caùc khaùch haøng ñöôïc quyeát ñònh tieáp tuïc duy trì moái quan heä tín duïng. Ngöôøi vay phaûi chöùng minh ñöôïc khaû naêng hoaøn traû laõi vaø goác khi ñeán haïn sau khi ñöôïc cô caáu laïi nôï thì ngaân haøng môùi coù theå cho cô caáu laïi. Ngaân haøng phaûi phaân tích vaø nghieân cöùu kyõ tröôùc khi quyeát ñònh cho khaùch haøng cô caáu laïi nôï theo höôùng ñieàu chænh nôï, giaõn nôï, gia haïn nôï. Caùc khoaûn nôï ñöôïc cô caáu laïi naøy vaãn phaûi ñöôïc löu trong danh muïc nôï xaáu cho ñeán khi caùc khoaûn vay naøy ñöôïc traû theo lòch ñònh. Neáu möùc thanh toaùn toái thieåu ñöôïc thöïc hieän thì khoaûn nôï naøy môùi ñöôïc raø soaùt laïi vaø ñöôïc taêng haïng töông öùng. ¾ Thu hoài nôï Khi ñaõ raø soaùt vaø keát luaän khoaûn vay khoâng theå phuïc hoài ñöôïc thì ngaân haøng phaûi quyeát ñònh chieán löôïc thu hoài nôï, nhaèm ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu sau: - Taän thu hoài voán, nhöng giöõ thôøi gian thu hoài voán ôû möùc toái thieåu. - Giaûm thieåu chi phí phaùt sinh trong thu hoài nôï. - Giaûm thieåu söï phaûn öùng cuûa khaùch haøng.  Bieän phaùp xöû lyù ¾ Phaùt maõi taøi saûn Ngaân haøng coá gaéng thuyeát phuïc khaùch haøng töï nguyeän baùn taøi saûn cuûa mình. Neáu khaùch haøng khoâng coù thieän chí thì ngaân haøng seõ tieán haønh baùn taøi saûn caàm coá theá chaáp theo söï giaùm saùt vaø phaùn quyeát cuûa cô quan phaùp luaät. ¾ Traû nôï thay Trong tröôøng hôïp khaùch haøng vay coù baûo laõnh thì ngaân haøng yeâu caàu beân baûo laõnh traû nôï thay cho khaùch haøng vay voán.