Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản trị rủi ro trong hoạt động tín dụng tại chi nhánh ngân hàng đầu tư và phát triển Tp.Hồ Chí Minh
7,367
412
84
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM
TRẦN THỊ NGỌC DIỆP
QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG TÍN
DỤNG TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ
VÀ PHÁT TRIỂN TP.HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
TP.Hồ Chí Minh, năm 2006
- 1 -
MUÏC LUÏC
Trang
LÔØI MÔÛ ÑAÀU
1. YÙ nghóa cuûa ñeà taøi i
2. Muïc tieâu nghieân cöùu ii
3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu ii
4. Phöông phaùp nghieân cöùu iii
5. Tính môùi cuûa ñeà taøi iii
6. Keát caáu cuûa ñeà taøi iv
CHÖÔNG 1: CÔ SÔÛ KHOA HOÏC VEÀ QUAÛN TRÒ RUÛI RO TRONG HOAÏT
ÑOÄNG TÍN DUÏNG
1.1 Tín duïng vaø ruûi ro tín duïng
1.1.1 Tín
duïng.................................................................................................1
1.1.2 Ruûi ro tín
duïng.......................................................................................3
1.2 Quaûn trò ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng
1.2.1 Khaùi nieäm
...............................................................................................6
1.2.2 YÙ nghóa
....................................................................................................7
1.2.3 Nguyeân taéc
..............................................................................................7
1.2.4 Noäi dung quaûn trò ruûi ro tín
duïng.............................................................7
1.3 Baøi hoïc kinh nghieäm veà quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa caùc ngaân haøng
nöôùc
ngoaøi
1.3.1 Ngaân haøng Hongkong and Shanghai Banking Corporation (HSBC).......14
1.3.2 Ngaân haøng United Overseas Bank
(UOB)..............................................17
1.3.3 Baøi hoïc kinh nghieäm ruùt ra cho caùc NHTM Vieät Nam
...........................19
Keát luaän chöông 1
- 2 -
CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG VAØ COÂNG TAÙC QUAÛN TRÒ RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI
CHI NHAÙNH NGAÂN HAØNG ÑAÀU TÖ VAØ PHAÙT TRIEÅN TP HOÀ CHÍ MINH
2.1. Giôùi thieäu veà BIDV-HCMC
2.1.1 Giôùi thieäu sô löôïc veà
BIDV..............................................................21
2.1.2 Giôùi thieäu veà
BIDV-HCMC.............................................................21
2.1.3 Tình hình hoaït ñoäng cuûa BIDV-HCMC trong nhöõng naêm qua........24
2.2 Thöïc traïng ruûi ro tín duïng taïi BIDV-HCMC
2.2.1 Tình hình hoaït ñoäng tín duïng
............................................................26
2.2.2 Thöïc traïng ruûi ro tín duïng
..................................................................28
2.3 Keát quaû ñieàu tra nguyeân nhaân gaây ra ruûi ro tín duïng
2.3.1 Baûng caâu hoûi ñieàu tra
.......................................................................31
2.3.2 Quy moâ ñieàu
tra................................................................................33
2.3.3 Keát quaû ñieàu
tra................................................................................33
2.4 Phaân tích caùc nguyeân nhaân gaây ra ruûi ro tín duïng taïi BIDV-HCMC trong
thôøi gian qua
2.4.1 Nguyeân nhaân khaùch
quan.................................................................36
2.4.2 Nguyeân nhaân thuoäc veà khaùch haøng vay
...........................................41
2.4.3 Nguyeân nhaân thuoäc veà naêng löïc quaûn trò ngaân haøng
.......................42
2.5 Coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng taïi BIDV-HCMC
2.5.1 Chính saùch tín duïng
..........................................................................46
2.5.2 Coâng taùc phaân loaïi ruûi ro vaø nhaän dieän ruûi
ro.................................. 48
2.5.3 Coâng taùc phoøng ngöøa ruûi ro, khaéc phuïc vaø xöû lyù ruûi ro tín
duïng......49
Keát luaän chöông 2
- 3 -
CHÖÔNG 3: MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP NHAÈM NAÂNG CAO HIEÄU QUAÛ COÂNG
TAÙC QUAÛN TRÒ RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI BIDV-HCMC
3.1 Muïc tieâu ñeà xuaát giaûi phaùp
3.2 Caên cöù ñeà xuaát caùc giaûi phaùp
3.2.1 Caên cöù ñònh höôùng phaùt trieån cuûa neàn kinh
teá.................................54
3.2.2 Caên cöù ñònh höôùng phaùt trieån cuûa Ngaønh ngaân
haøng.......................55
3.2.3 Caên cöù tình hình hoaït ñoäng tín duïng cuûa
BIDV-HCMC..................56
3.3 Moät soá giaûi phaùp nhaèm naâng cao hieäu quaû coâng taùc quaûn trò ruûi ro
tín
duïng taïi BIDV-HCMC
3.3.1 Xaây döïng chính saùch tín duïng hieäu
quaû............................................56
3.3.2 Xaây döïng cô caáu toå chöùc quaûn trò ruûi ro tín duïng coù hieäu
quaû..........57
3.3.3 Quaûn lyù vaø giaùm saùt ruûi ro tín duïng trong vaø sau khi cho
vay.......... 60
3.3.4 Xaây döïng vaø naâng caáp heä thoáng coâng ngheä thoâng tin noäi
boä...........60
3.3.5 Ñoåi môùi phöông thöùc cho vay trong ñieàu kieän hoäi
nhaäp...................61
3.3.6 Ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc quaûn trò ruûi ro tín duïng
..............................62
3.3.7 Xaây döïng vaên hoùa quaûn trò ruûi
ro......................................................63
3.4 Moät soá kieán nghò
3.4.1 Ñoái vôùi Ngaân haøng Ñaàu tö & Phaùt trieån Vieät Nam
..........................64
3.4.2 Ñoái vôùi Ngaân haøng Nhaø nöôùc
...........................................................68
3.4.3 Ñoái vôùi Nhaø
nöôùc..............................................................................71
Keát luaän chöông 3
KEÁT LUAÄN
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
PHUÏ LUÏC
- 4 -
LÔØI MÔÛ ÑAÀU
1. YÙ nghóa cuûa ñeà taøi:
Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, tình hình kinh teá xaõ hoäi nöôùc ta ñaõ coù böôùc
phaùt trieån môùi, toaøn dieän hôn vaø vöõng chaéc hôn so vôùi caùc thôøi kyø
tröôùc ñoù. Kinh
teá taêng tröôûng vôùi toác ñoä naêm sau cao hôn naêm tröôùc: naêm 2003 laø
7,34%; 2004
laø 7,69% vaø 2005 laø 8,4%, bình quaân 3 naêm ñaït 7,8%. Caùc Ngaân haøng
thöông
maïi cuõng ñaõ coù nhieàu ñoåi môùi, phaùt trieån vaø theå hieän vai troø “chìa
khoaù” trôï giuùp
cho caùc doanh nghieäp vaø caù nhaân trong hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh,
dòch vuï…
Cho ñeán nay tín duïng vaãn laø hoaït ñoäng chuû yeáu cuûa caùc Ngaân haøng
thöông maïi vaø ñaây cuõng laø hoaït ñoäng ñem laïi thu nhaäp chính cuûa caùc
ngaân haøng.
Tuy nhieân, thöïc teá ñoã vôõ tín duïng sau cuoäc khuûng hoaûng kinh teá khu
vöïc naêm
1997 vaø haøng loaït caùc vuï aùn lôùn nhö: Tamexco, Epco-Minh Phuïng, Traàn
Xuaân
Hoa… cho thaáy hoaït ñoäng tín duïng cuõng chöùa ñöïng nhieàu ruûi ro tieàm
taøng. Toån
thaát trong giai ñoaïn naøy ñoái vôùi heä thoáng ngaân haøng laø voâ cuøng naëng
neà, khoâng
chæ ôû taøi saûn, uy tín kinh doanh maø laø con ngöôøi, loøng tin cuûa ngöôøi
daân ñoái vôùi
cô cheá, chính saùch.
Trong moâi tröôøng hoaït ñoäng ñaày ruûi ro naøy, ñaëc bieät taïi thò tröôøng
TP. Hoà
Chí Minh, hoaït ñoäng kinh doanh tín duïng Ngaân haøng ñang ñöùng tröôùc nhöõng
khoù
khaên, thaùch thöùc tieàm aån. Trong söï caïnh tranh gay gaét giöõa caùc Ngaân
haøng
thöông maïi vaø söùc eùp cuûa tieán trình hoäi nhaäp, hoaït ñoäng tín duïng maëc
duø ñaõ coù
nhieàu vaên baûn höôùng daãn thöïc hieän nhöng vaãn coøn nhieàu baát caäp, caàn
ñoåi môùi.
Quaûn trò ruûi ro tín duïng, taïo söï an toaøn trong kinh doanh Ngaân haøng
phaûi ñöôïc
coi laø ñieàu kieän tieân quyeát ñaûm baûo cho quaù trình phaùt trieån Ngaân
haøng thöông
maïi noùi chung vaø Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån noùi rieâng
moät caùch
- 5 -
beàn vöõng. Chính vì vaäy, quaûn trò ruûi ro tín duïng ñang laø moái quan taâm
haøng ñaàu
treân phöông dieän lyù thuyeát cuõng nhö trong thöïc tieãn.
Xuaát phaùt töø yù nghóa ñoù, taùc giaû maïnh daïn ñoùng goùp quan ñieåm cuûa
mình qua ñeà
taøi: “Quaûn trò ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng taïi Chi nhaùnh Ngaân haøng
Ñaàu tö
vaø Phaùt trieån TP. Hoà Chí Minh”.
2. Muïc tieâu nghieân cöùu:
Muïc tieâu nghieân cöùu cuûa ñeà taøi:
- Nghieân cöùu cô sôû lyù luaän veà quaûn trò ruûi ro tín duïng vaø nhöõng baøi
hoïc kinh
nghieäm töø caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi.
- Thu thaäp döõ lieäu ñieàu tra, phaân tích, ñaùnh giaù thöïc traïng ruûi ro tín
duïng,
nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro tín duïng vaø coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín
duïng
taïi Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP Hoà Chí Minh.
- Treân cô sôû lyù luaän vaø phaân tích thöïc traïng coâng taùc quaûn trò ruûi
ro tín
duïng, töø ñoù ñöa ra moät soá giaûi phaùp nhaèm naâng cao hieäu quaû coâng taùc
quaûn trò ruûi ro tín duïng taïi Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån
TP.
Hoà Chí Minh.
3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu
Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ñeà taøi: laø hoaït ñoäng tín duïng cuûa Chi
nhaùnh
Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP. Hoà Chí Minh.
Phaïm vi nghieân cöùu:
- Veà khoâng gian: taïi Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP.
Hoà Chí Minh.
- Veà thôøi gian: chuû yeáu töø naêm 2003 ñeán 6 thaùng ñaàu naêm 2006.
4. Phöông phaùp nghieân cöùu
- Phöông phaùp ñieàu tra: Ñeå tìm ra caùc nguyeân nhaân chuû yeáu gaây ra ruûi
ro
tín duïng trong hoaït ñoäng ngaân haøng, taùc giaû ñaõ göûi maãu phieáu ñieàu
tra tôùi caùc
- 6 -
nhaø laõnh ñaïo, caùc chuyeân vieân ñang coâng taùc taïi caùc boä phaän tín
duïng vaø thaåm
ñònh thuoäc Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP Hoà Chí Minh vaø
caùc
ngaân haøng thöông maïi khaùc treân cuøng ñòa baøn.
- Phöông phaùp phaân tích thoáng keâ, so saùnh vaø toång hôïp: Keát hôïp keát
quaû
ñieàu tra vôùi caùc soá lieäu töø baùo caùo toång keát cuoái naêm taïi Chi
nhaùnh Ngaân haøng
Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP Hoà Chí Minh ñeå phaân tích, ñaùnh giaù, so saùnh
vaø toång
hôïp.
- Phöông phaùp tö duy: taùc giaû söû duïng phöông phaùp tö duy logic trong
phaân tích thöïc traïng coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng vaø ñeà xuaát
caùc giaûi phaùp.
5. Tính môùi cuûa ñeà taøi
Vieät Nam chuùng ta ñang trong quaù trình hoäi nhaäp quoác teá maø trong ñoù
chuaån bò
hoäi nhaäp taøi chính laø moät coâng vieäc raát quan troïng ñeå quyeát ñònh
chuùng ta coù theå khai
thaùc toái ña caùc lôïi ích töø hoäi nhaäp quoác teá mang laïi hay Vieät Nam
chuùng ta laïi bò caùc
yeáu toá baát lôïi cuûa hoäi nhaäp quoác teá aûnh höôûng.
Nhaän thöùc ñöôïc taàm quan troïng ñoù, Ngaân haøng Nhaø nöôùc ñaõ ñöa ra caùc
quy ñònh coù tính ñònh höôùng cao cho caùc Ngaân haøng thöông maïi nhö Quyeát
ñònh
493/2005/QÑ-NHNN ngaøy 22/04/2005 veà phaân loaïi nôï, trích laäp vaø söû duïng
döï
phoøng cuûa ngaân haøng, Quyeát ñònh 457/2005/QÑ-NHNN ngaøy 19/04/2005 veà caùc
tyû leä an toaøn trong hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc tín duïng. Caùc quy ñònh
naøy ñaõ ñöôïc
Ngaân haøng Nhaø nöôùc xaây döïng döïa treân ñònh höôùng cuûa nhöõng chuaån möïc
vaø
thoâng leä quoác teá, trong ñoù vaän duïng moät soá nguyeân taéc cuûa UÛy ban
Basel taïo
tieàn ñeà cho heä thoáng Ngaân haøng Vieät Nam gia nhaäp thò tröôøng taøi chính
ngaân
haøng theá giôùi. Do ñoù, ñaây laø ñeà taøi ñaàu tieân döïa treân caùc quy ñònh
môùi cuûa Ngaân
haøng Nhaø Nöôùc Vieät Nam ñeå phaân tích, ñaùnh giaù ñuùng thöïc traïng ruûi ro
tín duïng
vaø coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng taïi Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö
vaø Phaùt
trieån TP. Hoà Chí Minh nhaèm tìm ra caùc giaûi phaùp giuùp coâng taùc quaûn trò
ruûi ro tín
- 7 -
duïng taïi ngaân haøng hieäu quaû hôn ñeå hoaït ñoäng ngaân haøng theo saùt vôùi
caùc chuaån
möïc quoác teá, chuaån bò cho tieán trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá.
6. Keát caáu cuûa ñeà taøi:
Ngoaøi lôøi môû ñaàu vaø keát luaän, luaän vaên ñöôïc trình baøy goàm 3 chöông:
Chöông 1: Cô sôû khoa hoïc veà quaûn trò ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng.
Chöông 2: Thöïc traïng vaø coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng taïi Chi
nhaùnh Ngaân
haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP. Hoà Chí Minh.
Chöông 3: Moät soá giaûi phaùp nhaèm naâng cao hieäu quaû coâng taùc quaûn trò
ruûi ro
trong hoaït ñoäng tín duïng taïi Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån
TP. Hoà
Chí Minh.
- 8 -
CHÖÔNG 1: CÔ SÔÛ KHOA HOÏC VEÀ QUAÛN TRÒ RUÛI RO
TRONG HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG
1.1 Tín duïng vaø ruûi ro tín duïng
1.1.1 Tín duïng:
1.1.1.1 Khaùi nieäm:
Khaùi nieäm tín duïng coù nguoàn goác töø thuaät ngöõ La tinh laø “credittum”
coù
nghóa laø söï tin töôûng, tín nhieäm. Quan heä tín duïng ñaõ hình thaønh vaø
phaùt trieån
qua nhieàu hình thaùi kinh teá xaõ hoäi. Tuy nhieân, duø ôû trong baát kyø moâi
tröôøng xaõ
hoäi naøo, ñoái töôïng vay möôïn laø haøng hoùa hay tieàn teä thì baûn chaát
cuûa tín duïng
ñöôïc theå hieän qua caùc noäi dung sau:
- Quan heä tín duïng laø quan heä vay möôïn.
- Quan heä tín duïng laø quan heä döïa treân söï tin töôûng vaø hoaøn traû.
- Giaù trò hoaøn traû thoâng thöôøng lôùn hôn giaù trò luùc cho vay, hay noùi
caùch khaùc, ngöôøi ñi vay phaûi traû theâm phaàn lôïi töùc.
Nhö vaäy, coù theå ñöa ra khaùi nieäm toång quaùt veà tín duïng nhö sau: “Tín
duïng
laø moät giao dòch veà taøi saûn (tieàn hoaëc haøng hoaù) giöõa beân cho vay
(ngaân haøng vaø
caùc ñònh cheá taøi chính khaùc) vaø beân ñi vay (caù nhaân, doanh nghieäp vaø
caùc chuû
theå khaùc), trong ñoù beân cho vay chuyeån giao taøi saûn cho beân ñi vay söû
duïng
trong moät thôøi haïn nhaát ñònh theo thoaû thuaän, beân ñi vay coù traùch
nhieäm hoaøn traû
voâ ñieàu kieän voán goác vaø laõi cho beân cho vay khi ñeán haïn thanh toaùn”
(Hoà Dieäu,
Tín duïng ngaân haøng, 2001, Nhaø xuaát baûn thoáng keâ).
1.1.1.2 Vai troø cuûa tín duïng:
Ñoái vôùi ngaân haøng:
Nghieäp vuï tín duïng chieám tyû troïng lôùn trong kinh doanh ngaân haøng vaø
ñaây
laø nghieäp vuï sinh lôøi chuû yeáu nhaát cuûa ngaân haøng thöông maïi.
- 9 -
Ñoái vôùi xaõ hoäi:
Thöù nhaát, tín duïng goùp phaàn thuùc ñaåy saûn xuaát löu thoâng haøng hoùa
phaùt trieån
Trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh, ñeå duy trì hoaït ñoäng lieân tuïc ñoøi
hoûi
voán cuûa doanh nghieäp phaûi ñoàng thôøi toàn taïi ôû ba giai ñoaïn: döï tröõ,
saûn xuaát vaø
löu thoâng. Vì vaäy, hieän töôïng thöøa vaø thieáu voán taïm thôøi luoân dieãn
ra taïi caùc
doanh nghieäp. Töø ñoù, tín duïng ñaõ goùp phaàn ñieàu tieát caùc nguoàn voán,
taïo ñieàu
kieän cho quaù trình saûn xuaát kinh doanh khoâng bò giaùn ñoaïn.
Maët khaùc, vôùi muïc tieâu môû roäng saûn xuaát ñoái vôùi töøng doanh nghieäp
thì
yeâu caàu veà nguoàn voán laø moät trong nhöõng moái quan taâm haøng ñaàu ñöôïc
ñaët ra.
Ñeå ñaåy nhanh tieán ñoä phaùt trieån saûn xuaát khoâng chæ troâng chôø vaøo
voán töï coù maø
doanh nghieäp phaûi bieát taän duïng nhöõng doøng chaûy khaùc cuûa voán trong
xaõ hoäi. Töø
ñoù, tín duïng laø nôi taäp trung ñaïi boä phaän voán nhaøn roãi, seõ laø trung
taâm ñaùp öùng
nhu caàu voán boå sung cho ñaàu tö phaùt trieån.
Thöù hai, tín duïng goùp phaàn oån ñònh tieàn teä vaø oån ñònh giaù caû
Trong khi thöïc hieän chöùc naêng thöù nhaát laø taäp trung vaø phaân phoái laïi
voán
tieàn teä, tín duïng ñaõ goùp phaàn laøm giaûm khoái löôïng tieàn löu haønh
trong neàn kinh
teá, ñaëc bieät laø tieàn maët trong tay caùc taàng lôùp daân cö, laøm giaûm aùp
löïc laïm phaùt,
nhôø vaäy goùp phaàn laøm oån ñònh tieàn teä. Maët khaùc, do cung öùng voán tín
duïng cho
neàn kinh teá, taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp hoaøn thaønh keá hoaïch
saûn xuaát
kinh doanh… laøm cho saûn xuaát ngaøy caøng phaùt trieån, saûn phaåm haøng hoùa
dòch vuï
laøm ra ngaøy caøng nhieàu, ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu ngaøy caøng taêng cuûa xaõ
hoäi, chính
nhôø ñoù maø tín duïng goùp phaàn laøm oån ñònh thò tröôøng giaù caû trong
nöôùc…
Thöù ba, tín duïng goùp phaàn oån ñònh ñôøi soáng, taïo coâng aên vieäc laøm vaø
oån ñònh traät
töï xaõ hoäi
Moät maët, do tín duïng coù taùc duïng thuùc ñaåy neàn kinh teá phaùt trieån,
saûn xuaát
haøng hoùa vaø dòch vuï ngaøy caøng gia taêng coù theå thoûa maõn nhu caàu ñôøi
soáng cuûa