Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản trị rủi ro tín dụng để mở rộng cho vay các DNNVV tại ngân hàng No & PTNT Việt Nam

3,397
504
111
51
Thöù hai, dòch vuï cho thueâ taøi chính ñaõ môû roäng ñoái töôïng vaø taøi
saûn thueâ.
Caùc coâng ty cho thueâ taøi chính NHNo ngoaøi vieäc taäp trung cho thueâ ñoái
vôùi caùc doanh nghieäp lôùn, DNNN, ñaõ môû roäng ñoái töôïng cho thueâ laø caùc
DNNVV, caùc doanh nghieäp trong khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát, caùc HTX… coù
ngaønh ngheà kinh doanh truyeàn thoáng, coù kinh nghieäm SXKD, thuoäc caùc lónh vöïc
giao thoâng vaän taûi, xaây döïng, saûn xuaát vaät lieäu xaây döïng, saûn xuaát cheá bieán
nhöõng maët haøng coù thò tröôøng tieâu thuï oån ñònh, khaùch saïn du lòch, taøu bieån… vôùi
nhöõng taøi saûn cho thueâ ña daïng phong phuù nhö caùc phöông tieän vaän taûi, thieát bò
xaây döïng vaø coâng nghieäp, maùy moùc thieát bò phuïc vuï cho saûn xuaát, cheá bieán haøng
xuaát khaåu
Thöù ba, dòch vuï cho thueâ taøi chính ñaõ phaàn naøo ñaùp öùng nhu caàu
thieáu huït voán cho caùc DNNVV.
Trong nhöõng naêm qua, saûn phaåm cho thueâ ñaõ ñaùp öùng nhu caàu veà voán cho
caùc doanh nghieäp ñeå ñoåi môùi trang thieát bò, coâng ngheä maø khoâng caàn coù voán töï
coù tham gia nhaèm taêng khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc DNNVV, ngaân haøng cuõng
löïa choïn moät soá lónh vöïc ñaàu tö coù hieäu quaû ñeå öu tieân giaûi quyeát cho thueâ vaø toå
chöùc thaåm ñònh, laäp hoà sô cho thueâ nhanh choùng kòp thôøi. Ñeán 30/06/2007, hai
coâng ty cho thueâ taøi chính I vaø II coù treân 3.089 döï aùn vaø treân 3.258 khaùch haøng
vôùi dö nôï bình quaân moät khaùch haøng laø 1,6 tyû ñoàng, bình quaân moät caùn boä cho
thueâ quaûn lyù 85 tyû ñoàng, 67 khaùch haøng, 88 hôïp ñoàng.
Vôùi nhöõng thaønh töïu ñaõ ñaït ñöôïc, lôïi nhuaän tröôùc thueá töø hoaït ñoäng cho
thueâ taøi chính ñeán 2006 ñaït 74,6 tyû ñoàng taêng 19,9 tyû ñoàng so vôùi naêm 2006 vôùi
toác ñoä taêng laø 36,3%.
51  Thöù hai, dòch vuï cho thueâ taøi chính ñaõ môû roäng ñoái töôïng vaø taøi saûn thueâ. Caùc coâng ty cho thueâ taøi chính NHNo ngoaøi vieäc taäp trung cho thueâ ñoái vôùi caùc doanh nghieäp lôùn, DNNN, ñaõ môû roäng ñoái töôïng cho thueâ laø caùc DNNVV, caùc doanh nghieäp trong khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát, caùc HTX… coù ngaønh ngheà kinh doanh truyeàn thoáng, coù kinh nghieäm SXKD, thuoäc caùc lónh vöïc giao thoâng vaän taûi, xaây döïng, saûn xuaát vaät lieäu xaây döïng, saûn xuaát cheá bieán nhöõng maët haøng coù thò tröôøng tieâu thuï oån ñònh, khaùch saïn du lòch, taøu bieån… vôùi nhöõng taøi saûn cho thueâ ña daïng phong phuù nhö caùc phöông tieän vaän taûi, thieát bò xaây döïng vaø coâng nghieäp, maùy moùc thieát bò phuïc vuï cho saûn xuaát, cheá bieán haøng xuaát khaåu  Thöù ba, dòch vuï cho thueâ taøi chính ñaõ phaàn naøo ñaùp öùng nhu caàu thieáu huït voán cho caùc DNNVV. Trong nhöõng naêm qua, saûn phaåm cho thueâ ñaõ ñaùp öùng nhu caàu veà voán cho caùc doanh nghieäp ñeå ñoåi môùi trang thieát bò, coâng ngheä maø khoâng caàn coù voán töï coù tham gia nhaèm taêng khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc DNNVV, ngaân haøng cuõng löïa choïn moät soá lónh vöïc ñaàu tö coù hieäu quaû ñeå öu tieân giaûi quyeát cho thueâ vaø toå chöùc thaåm ñònh, laäp hoà sô cho thueâ nhanh choùng kòp thôøi. Ñeán 30/06/2007, hai coâng ty cho thueâ taøi chính I vaø II coù treân 3.089 döï aùn vaø treân 3.258 khaùch haøng vôùi dö nôï bình quaân moät khaùch haøng laø 1,6 tyû ñoàng, bình quaân moät caùn boä cho thueâ quaûn lyù 85 tyû ñoàng, 67 khaùch haøng, 88 hôïp ñoàng. Vôùi nhöõng thaønh töïu ñaõ ñaït ñöôïc, lôïi nhuaän tröôùc thueá töø hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ñeán 2006 ñaït 74,6 tyû ñoàng taêng 19,9 tyû ñoàng so vôùi naêm 2006 vôùi toác ñoä taêng laø 36,3%.
52
2.3.1.3 Baûo laõnh
Chaát löôïng baûo laõnh cuõng ñöôïc naâng cao, caùc khoaûn baûo laõnh taäp trung
vaøo lónh vöïc XDCB nhö baûo laõnh döï thaàu vaø baûo laõnh thöïc hieän hôïp ñoàng vôùi soá
dö lôùn nhaát vaø khaùch haøng chuû yeáu laø caùc DNNN, caùc Toång coâng ty lôùn, caùc
DNNVV vôùi soá dö thaáp hôn.
(Baûng 2.9- Cô caáu dòch vuï baûo laõnh giai ñoaïn 2004-2006 – Phuï luïc 2).
Trong thôøi gian qua, hoaït ñoäng baûo laõnh thöïc hieän chuû yeáu laø baûo laõnh
trong nöôùc vaø baèng noäi teä vôùi caùc hình thöùc: baûo laõnh döï thaàu, baûo laõnh thöïc
hieän hôïp ñoàng, baûo laõnh thanh toaùn coøn caùc hình thöùc baûo laõnh khaùc nhö: baûo
laõnh baûo haønh, baûo laõnh noäp thueá, baûo laõnh hoaøn thanh toaùn raát ít phaùt sinh, ñeán
31/12/2006 toång soá dö baûo laõnh laø 5.008 tyû ñoàng, taêng 989 tyû ñoàng so vôùi naêm
2005, trong ñoù baûo laõnh döï thaàu 984 moùn, soá tieàn 1.278 tyû ñoàng, baûo laõnh thöïc
hieän hôïp ñoàng laø 1.271 moùn, soá tieàn 1.606 tyû ñoàng, baûo laõnh thanh toaùn 758 tyû
ñoàng. Veà cô baûn nghieäp vuï baûo laõnh nhöõng naêm qua ñaõ laøm toát, khoâng phaûi xöû
lyù nhöõng toàn taïi nhö cho vay ñeå nhaän nôï hoaëc baèng caùc bieän phaùp nghieäp vuï
khaùc.
3. Ñaùnh giaù chung nhöõng maët laøm ñöôïc vaø nhöõng maët coøn toàn taïi trong
hoïat ñoäng tín duïng ñoái vôùi caùc DNNVV taïi NHNo & PTNT Vieät Nam.
2.3.2.1 Nhöõng maët laøm ñöôïc:
Thöù nhaát : Caùc chi nhaùnh NHNo ñaõ nhaän thaáy taàm quan troïng cuûa caùc
khaùch haøng DNNVV ñoái vôùi neàn kinh teá noùi chung, hoïat ñoäng kinh doanh cuûa
NHNo noùi rieâng. Vì vaäy, ñaõ taäp trung tieáp caän ñaàu tö voán, cung caáp dòch vuï cho
caùc DNNVV ngaøy moät nhieàu hôn, theå hieän qua toác ñoä taêng tröôûng raát lôùn haøng
naêm. Hình thaønh neân caùc chi nhaùnh chuyeân cho vay caùc DNNVV nhö : chi nhaùnh
Quaûng AN 100% dö nôï cho vay laø DNNVV, chi nhaùnh Hoøang Mai 96%, chi
52 2.3.1.3 Baûo laõnh Chaát löôïng baûo laõnh cuõng ñöôïc naâng cao, caùc khoaûn baûo laõnh taäp trung vaøo lónh vöïc XDCB nhö baûo laõnh döï thaàu vaø baûo laõnh thöïc hieän hôïp ñoàng vôùi soá dö lôùn nhaát vaø khaùch haøng chuû yeáu laø caùc DNNN, caùc Toång coâng ty lôùn, caùc DNNVV vôùi soá dö thaáp hôn. (Baûng 2.9- Cô caáu dòch vuï baûo laõnh giai ñoaïn 2004-2006 – Phuï luïc 2). Trong thôøi gian qua, hoaït ñoäng baûo laõnh thöïc hieän chuû yeáu laø baûo laõnh trong nöôùc vaø baèng noäi teä vôùi caùc hình thöùc: baûo laõnh döï thaàu, baûo laõnh thöïc hieän hôïp ñoàng, baûo laõnh thanh toaùn coøn caùc hình thöùc baûo laõnh khaùc nhö: baûo laõnh baûo haønh, baûo laõnh noäp thueá, baûo laõnh hoaøn thanh toaùn raát ít phaùt sinh, ñeán 31/12/2006 toång soá dö baûo laõnh laø 5.008 tyû ñoàng, taêng 989 tyû ñoàng so vôùi naêm 2005, trong ñoù baûo laõnh döï thaàu 984 moùn, soá tieàn 1.278 tyû ñoàng, baûo laõnh thöïc hieän hôïp ñoàng laø 1.271 moùn, soá tieàn 1.606 tyû ñoàng, baûo laõnh thanh toaùn 758 tyû ñoàng. Veà cô baûn nghieäp vuï baûo laõnh nhöõng naêm qua ñaõ laøm toát, khoâng phaûi xöû lyù nhöõng toàn taïi nhö cho vay ñeå nhaän nôï hoaëc baèng caùc bieän phaùp nghieäp vuï khaùc. 3. Ñaùnh giaù chung nhöõng maët laøm ñöôïc vaø nhöõng maët coøn toàn taïi trong hoïat ñoäng tín duïng ñoái vôùi caùc DNNVV taïi NHNo & PTNT Vieät Nam. 2.3.2.1 Nhöõng maët laøm ñöôïc: Thöù nhaát : Caùc chi nhaùnh NHNo ñaõ nhaän thaáy taàm quan troïng cuûa caùc khaùch haøng DNNVV ñoái vôùi neàn kinh teá noùi chung, hoïat ñoäng kinh doanh cuûa NHNo noùi rieâng. Vì vaäy, ñaõ taäp trung tieáp caän ñaàu tö voán, cung caáp dòch vuï cho caùc DNNVV ngaøy moät nhieàu hôn, theå hieän qua toác ñoä taêng tröôûng raát lôùn haøng naêm. Hình thaønh neân caùc chi nhaùnh chuyeân cho vay caùc DNNVV nhö : chi nhaùnh Quaûng AN 100% dö nôï cho vay laø DNNVV, chi nhaùnh Hoøang Mai 96%, chi
53
nhaùnh Ñoâng Anh 75%... , beân caïnh ñoù nhieàu chi nhaùnh dö nôï cho vay DNNVV
ñaït treân 2.000 tyû ñoàng nhö : Haø Taây 2.500, Maïc Thò Böôûi 2.200 tyû, Chôï lôùn
2.000 vaø nhieàu chi nhaùnh ñaït treân 1.000 tyû.
Thöù hai : Chuyeån bieán cô baûn veà nhaän thöùc ñoái vôùi khaùch haøng DNNVV
töø quan ñieåm ñaàu tö ñeán vieäc caân ñoái nguoàn voán : Tröôùc naêm 2001 NHNo chæ taäp
trung cho vay caùc DNNN vaø hoä noâng daân chöa thöïc hieän cho vay caùc DN ngoøai
quoác doanh nhöng sau hôn 5 naêm hoïat ñoäng ñeán 30/06/2007 dö nôï cho vay
DNNVV ñaõ ñaït 69.840 tyû chieám 35,5% toång dö nôï, gaàn 5.000 tyû cho thueâ taøi
chính vôùi treân 25.981 khaùch haøng.
Thöù ba : Kheùp kín trong ñaàu tö voán cho caùc DNNVV töø khaâu thu mua, cheá
bieán ñeán xuaát khaåu, ñaây laø giaûi phaùp ñaàu tö voán raát quan troïng giuùp cho NHNo
& DNNVV chuû ñoäng trong ñaàu tö kieåm soaùt, taêng tính hieäu quaû cuûa hoïat ñoäng
ñaàu tö. Tính ñeán 30/06/2007 ñaõ coù hôn 2.000 doanh nghieäp vay voán xuaát nhaäp
khaåu vôùi soá dö nôï treân 9.000 tyû ñoàng.
Thöù tö : Gaây döïng loøng tin, taïo moái quan heä gaén boù giöõa DNNVV vôùi
NHNo trong quan heä vay voán vaø cung caáp dòch vuï. Haàu heát caùc DNNVV môû
quan heä vay voán vôùi NHNo ñeàu gaén boù laâu daøi trong quaù trình hoïat ñoäng kinh
doanh. Ñeán nay, caùc chi nhaùnh cuûa NHNo coù khoûang 9.500 DNNVV vôùi dö nôï
hôn 5.000 tyû ñoàng laø nhöõng khaùch haøng maø NHNo cho vay töø khi coøn laø khaùch
haøng caù nhaân, hoä ñaêng kyù kinh doanh, nay ñaõ phaùt trieån thaønh caùc doanh nghieäp
coù quy moâ vöøa.
Thöù naêm : Môû roäng hôïp taùc quoác teá, thöïc hieän toát caùc cam keát uûy thaùc
ñaàu tö, taïo nguoàn voán oån ñònh ñaàu tö cho caùc DNNVV, hieän NHNo ñang thöïc
hieän caùc döï aùn uûy thaùc cuûa WB, ADB, AFD… vôùi dö nôï cho vay caùc DNNVV
ngaønh ngheà noâng thoân treân 500 tyû ñoàng vaø 5,5 trieäu EUR.
53 nhaùnh Ñoâng Anh 75%... , beân caïnh ñoù nhieàu chi nhaùnh dö nôï cho vay DNNVV ñaït treân 2.000 tyû ñoàng nhö : Haø Taây 2.500, Maïc Thò Böôûi 2.200 tyû, Chôï lôùn 2.000 vaø nhieàu chi nhaùnh ñaït treân 1.000 tyû. Thöù hai : Chuyeån bieán cô baûn veà nhaän thöùc ñoái vôùi khaùch haøng DNNVV töø quan ñieåm ñaàu tö ñeán vieäc caân ñoái nguoàn voán : Tröôùc naêm 2001 NHNo chæ taäp trung cho vay caùc DNNN vaø hoä noâng daân chöa thöïc hieän cho vay caùc DN ngoøai quoác doanh nhöng sau hôn 5 naêm hoïat ñoäng ñeán 30/06/2007 dö nôï cho vay DNNVV ñaõ ñaït 69.840 tyû chieám 35,5% toång dö nôï, gaàn 5.000 tyû cho thueâ taøi chính vôùi treân 25.981 khaùch haøng. Thöù ba : Kheùp kín trong ñaàu tö voán cho caùc DNNVV töø khaâu thu mua, cheá bieán ñeán xuaát khaåu, ñaây laø giaûi phaùp ñaàu tö voán raát quan troïng giuùp cho NHNo & DNNVV chuû ñoäng trong ñaàu tö kieåm soaùt, taêng tính hieäu quaû cuûa hoïat ñoäng ñaàu tö. Tính ñeán 30/06/2007 ñaõ coù hôn 2.000 doanh nghieäp vay voán xuaát nhaäp khaåu vôùi soá dö nôï treân 9.000 tyû ñoàng. Thöù tö : Gaây döïng loøng tin, taïo moái quan heä gaén boù giöõa DNNVV vôùi NHNo trong quan heä vay voán vaø cung caáp dòch vuï. Haàu heát caùc DNNVV môû quan heä vay voán vôùi NHNo ñeàu gaén boù laâu daøi trong quaù trình hoïat ñoäng kinh doanh. Ñeán nay, caùc chi nhaùnh cuûa NHNo coù khoûang 9.500 DNNVV vôùi dö nôï hôn 5.000 tyû ñoàng laø nhöõng khaùch haøng maø NHNo cho vay töø khi coøn laø khaùch haøng caù nhaân, hoä ñaêng kyù kinh doanh, nay ñaõ phaùt trieån thaønh caùc doanh nghieäp coù quy moâ vöøa. Thöù naêm : Môû roäng hôïp taùc quoác teá, thöïc hieän toát caùc cam keát uûy thaùc ñaàu tö, taïo nguoàn voán oån ñònh ñaàu tö cho caùc DNNVV, hieän NHNo ñang thöïc hieän caùc döï aùn uûy thaùc cuûa WB, ADB, AFD… vôùi dö nôï cho vay caùc DNNVV ngaønh ngheà noâng thoân treân 500 tyû ñoàng vaø 5,5 trieäu EUR.
54
Thöù saùu : Phaùt trieån dòch vuï : Môû roäng ñaàu tö cho caùc DNNVV ñoàng
nghóa vôùi vieäc môû roäng hoïat ñoäng dòch vuï. Khaùch haøng DNNVV khoâng chæ laø
vay voán ñôn thuaàn maø cuøng vôùi vay voán laø caùc hoïat ñoäng thanh toùan trong nöôùc,
thanh toaùn quoác teá, chi traû tieàn löông, theû, tö vaán…Ñaây laø höôùng ñi raát quan troïng
trong vieäc thöïc hieän muïc tieâu chieán löôïc hoïat ñoäng ñoái vôùi caùc DNNVV cuûa
NHNo.
2.3.2.2 Nhöõng maët coøn toàn taïi :
Thöù nhaát : Moät soá chi nhaùnh coøn thuï ñoäng trong tieáp caän, naém baét, phaân
tích hoïat ñoäng cuûa DNNVV neân chöa coù giaûi phaùp cuï theå vaø hieäu quaû veà môû
roäng quan heä vôùi khaùch haøng DNNVV, coù nhieàu chi nhaùnh coøn naëng veà tö duy
cuû sôï ruûi ro neân chæ cho vay caùc khaùch haøng truyeàn thoáng.
Thöù hai : Saûn phaåm caû goùi cho khaùch haøng coøn ñôn ñieäu, haïn cheá trong
moät soá saûn phaåm cho vay, dòch vuï truyeàn thoáng, caùc saûn phaåm môùi nhö bao
thanh toùan, cho vay theo haïn möùc thaáu chi, cho vay thoâng qua nghieäp vuï phaùt
haønh theû tín duïng chöa trieån khai aùp duïng ñoái vôùi caùc DNNVV maø chæ môùi aùp
duïng cho caù nhaân vôùi möùc dö nôï raát thaáp.
Thöù ba : Chính saùch khaùch haøng chöa roõ, chöa saùt, trong quy ñònh veà xeáp
loïai khaùch haøng neáu aùp duïng cho caùc DNNVV theo caùc tieâu chí naøy khoâng phuø
hôïp beân caïnh ñoù caùc quy ñònh veà cho vay, laõi suaát… ñeàu chöa coù quy ñònh cuï theå
theo töøng phaân khuùc thò tröôøng maø chæ coù quy ñònh duy nhaát ñöôïc aùp duïng cho
moïi ñoái töôïng khaùch haøng.
Thöù tö : Soá löôïng khaùch haøng DNNVV quan heä vay voán vaø thueâ taøi chính
taêng nhanh ñeán 30/06/2007 chieám tyû troïng 35,5% treân toång dö nôï thaáp hôn caùc
NHTMNN khaùc (NH ÑT&PT : 37%, NHNT 40%, NHCT 49%) vaø chæ chieám hôn
10% toång soá DNNVV. Ñieàu ñoù cho thaáy, caùc DNNVV vaãn coøn khoù tieáp caän
54 Thöù saùu : Phaùt trieån dòch vuï : Môû roäng ñaàu tö cho caùc DNNVV ñoàng nghóa vôùi vieäc môû roäng hoïat ñoäng dòch vuï. Khaùch haøng DNNVV khoâng chæ laø vay voán ñôn thuaàn maø cuøng vôùi vay voán laø caùc hoïat ñoäng thanh toùan trong nöôùc, thanh toaùn quoác teá, chi traû tieàn löông, theû, tö vaán…Ñaây laø höôùng ñi raát quan troïng trong vieäc thöïc hieän muïc tieâu chieán löôïc hoïat ñoäng ñoái vôùi caùc DNNVV cuûa NHNo. 2.3.2.2 Nhöõng maët coøn toàn taïi : Thöù nhaát : Moät soá chi nhaùnh coøn thuï ñoäng trong tieáp caän, naém baét, phaân tích hoïat ñoäng cuûa DNNVV neân chöa coù giaûi phaùp cuï theå vaø hieäu quaû veà môû roäng quan heä vôùi khaùch haøng DNNVV, coù nhieàu chi nhaùnh coøn naëng veà tö duy cuû sôï ruûi ro neân chæ cho vay caùc khaùch haøng truyeàn thoáng. Thöù hai : Saûn phaåm caû goùi cho khaùch haøng coøn ñôn ñieäu, haïn cheá trong moät soá saûn phaåm cho vay, dòch vuï truyeàn thoáng, caùc saûn phaåm môùi nhö bao thanh toùan, cho vay theo haïn möùc thaáu chi, cho vay thoâng qua nghieäp vuï phaùt haønh theû tín duïng chöa trieån khai aùp duïng ñoái vôùi caùc DNNVV maø chæ môùi aùp duïng cho caù nhaân vôùi möùc dö nôï raát thaáp. Thöù ba : Chính saùch khaùch haøng chöa roõ, chöa saùt, trong quy ñònh veà xeáp loïai khaùch haøng neáu aùp duïng cho caùc DNNVV theo caùc tieâu chí naøy khoâng phuø hôïp beân caïnh ñoù caùc quy ñònh veà cho vay, laõi suaát… ñeàu chöa coù quy ñònh cuï theå theo töøng phaân khuùc thò tröôøng maø chæ coù quy ñònh duy nhaát ñöôïc aùp duïng cho moïi ñoái töôïng khaùch haøng. Thöù tö : Soá löôïng khaùch haøng DNNVV quan heä vay voán vaø thueâ taøi chính taêng nhanh ñeán 30/06/2007 chieám tyû troïng 35,5% treân toång dö nôï thaáp hôn caùc NHTMNN khaùc (NH ÑT&PT : 37%, NHNT 40%, NHCT 49%) vaø chæ chieám hôn 10% toång soá DNNVV. Ñieàu ñoù cho thaáy, caùc DNNVV vaãn coøn khoù tieáp caän
55
nguoàn voán cuûa NHNo, khaûo saùt hôn 200 DNNVV döï hoäi nghò toång keát 5 naêm
thöïc hieän cho vay DNNVV cuûa NHNo toå chöùc thaùng 12/2006 hôn 50% yù kieán
cho raèng raát gaëp khoù khaên trong thuû tuïc vay voán ngaân haøng,
treân thöïc teá ñeå phuø
hôïp vôùi quy ñònh cuûa phaùp luaät hieän haønh vaø ñeå ñaûm baûo hieäu quaû kinh doanh
cuõng nhö quaûn lyù ruûi ro, ngaân haøng buoäc yeâu caàu DNNVV vay voán phaûi cung
caáp ñaày ñuû nhöõng hoà sô chöùng minh veà naêng löïc phaùp lyù, hieäu quaû vaø khaû
naêng traû nôï cuûa phöông aùn vay ñöôïc cuï theå qua hoà sô phaùp lyù, baùo caùo taøi
chính, hoà sô vay, phöông aùn vay hieäu quaû, coù ñuû taøi saûn ñaûm baûo theo quy
ñònh cuûa phaùp luaät. Do ñoù, maëc duø cho vay DNNVV laø moät trong nhöõng
chöông trình ñöa ra laø muïc tieâu phaùt trieån cuûa ngaân haøng nhöng thöïc teá ñeán
nay chöa coù moät vaên baûn chính thöùc naøo quy ñònh cho vay DNNVV ñöôïc coù
nhöõng öu ñaõi so vôùi cho vay caùc doanh nghieäp khaùc.
2.3.3. Ñaùnh giaù chaát löôïng tín duïng vaø nhöõng vaán ñeà ñang ñaët ra ñoái vôùi
quaûn trò ruûi ro tín duïng trong cho vay caùc DNNVV taïi NHNo & PTNT
Vieät Nam.
2.3.3.1 Chaát löôïng tín duïng trong cho vay caùc DNNVV taïi NHNo & PTNT Vieät
Nam.
Qua phaân tích thöïc traïng cho vay caùc DNNVV, vôùi heä thoáng chuû tröông,
giaûi phaùp ñoàng boä trong thôøi gian qua, NHNo ñaõ vöôït qua ñöôïc nhöõng trôû ngaïi
môû höôùng ñi môùi vaø ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû khaû quan trong vieäc môû roäng cho
vay caùc DNNVV. Tuy nhieân, do cô caáu ñaàu tö chuyeån höôùng nhanh choùng cho
caùc DNNVV keå töø khi baét ñaàu chöông trình naêm 2001 dö nôï cho vay chæ coù 2,3
ngaøn tyû ñoàng chieám 3,83% treân toång dö nôï thì ñeán 30/06/2007 dö nôï ñaït 69,840
tyû ñoàng chieám 35,5% treân toång dö nôï, vôùi soá löôïng doanh nghieäp taêng nhanh töø
5.000 doanh nghieäp coù quan heä vay voán naêm 2001 leân ñeán 25.981 doanh nghieäp
55 nguoàn voán cuûa NHNo, khaûo saùt hôn 200 DNNVV döï hoäi nghò toång keát 5 naêm thöïc hieän cho vay DNNVV cuûa NHNo toå chöùc thaùng 12/2006 hôn 50% yù kieán cho raèng raát gaëp khoù khaên trong thuû tuïc vay voán ngaân haøng, treân thöïc teá ñeå phuø hôïp vôùi quy ñònh cuûa phaùp luaät hieän haønh vaø ñeå ñaûm baûo hieäu quaû kinh doanh cuõng nhö quaûn lyù ruûi ro, ngaân haøng buoäc yeâu caàu DNNVV vay voán phaûi cung caáp ñaày ñuû nhöõng hoà sô chöùng minh veà naêng löïc phaùp lyù, hieäu quaû vaø khaû naêng traû nôï cuûa phöông aùn vay ñöôïc cuï theå qua hoà sô phaùp lyù, baùo caùo taøi chính, hoà sô vay, phöông aùn vay hieäu quaû, coù ñuû taøi saûn ñaûm baûo theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. Do ñoù, maëc duø cho vay DNNVV laø moät trong nhöõng chöông trình ñöa ra laø muïc tieâu phaùt trieån cuûa ngaân haøng nhöng thöïc teá ñeán nay chöa coù moät vaên baûn chính thöùc naøo quy ñònh cho vay DNNVV ñöôïc coù nhöõng öu ñaõi so vôùi cho vay caùc doanh nghieäp khaùc. 2.3.3. Ñaùnh giaù chaát löôïng tín duïng vaø nhöõng vaán ñeà ñang ñaët ra ñoái vôùi quaûn trò ruûi ro tín duïng trong cho vay caùc DNNVV taïi NHNo & PTNT Vieät Nam. 2.3.3.1 Chaát löôïng tín duïng trong cho vay caùc DNNVV taïi NHNo & PTNT Vieät Nam. Qua phaân tích thöïc traïng cho vay caùc DNNVV, vôùi heä thoáng chuû tröông, giaûi phaùp ñoàng boä trong thôøi gian qua, NHNo ñaõ vöôït qua ñöôïc nhöõng trôû ngaïi môû höôùng ñi môùi vaø ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû khaû quan trong vieäc môû roäng cho vay caùc DNNVV. Tuy nhieân, do cô caáu ñaàu tö chuyeån höôùng nhanh choùng cho caùc DNNVV keå töø khi baét ñaàu chöông trình naêm 2001 dö nôï cho vay chæ coù 2,3 ngaøn tyû ñoàng chieám 3,83% treân toång dö nôï thì ñeán 30/06/2007 dö nôï ñaït 69,840 tyû ñoàng chieám 35,5% treân toång dö nôï, vôùi soá löôïng doanh nghieäp taêng nhanh töø 5.000 doanh nghieäp coù quan heä vay voán naêm 2001 leân ñeán 25.981 doanh nghieäp
56
thôøi ñieåm 30/06/2007 (chöa keå caùc hoä caù theå coù ñaêng kyù kinh doanh) ñaõ vaø ñang
ñaët ra cho heä thoáng NHNo vaán ñeà quaûn lyù ruûi ro tín duïng haïn cheá nôï xaáu ñang
coù xu höôùng ngaøy caøng gia taêng.
Baûng 2.10 Tình hình nôï quaù haïn giai ñoïan 2004-30/06/2007
2004 2005
2006
06/2007
Chæ tieâu
Soá tieàn Soá tieàn
Taêng
(%)
Soá tieàn
Taêng
(%)
Soá tieàn
Taêng
(%)
I. Nôï Xaáu
1. Toång dö nôï
142.293 161.106 + 13,2
181.680 +12.7 196.666 +8.2
2. Nôï xaáu 2.419 3.705
+ 53,0 5.087 +37%
6.097
+19,8
3. Tyû leä nôï xaáu/ toång dö nôï
(%)
1,7 2,3
2,8
3,1
II. Nôï xaáu cho vay DNNVV
1. DN cho vay DNNVV
35,960 49.088
+36,0 60.243 +22,7
69.840
+15,9
2. Nôï xaáu 625 1.153
+84,4 1.692 +46,7
2.235
+32,1
3. Tyû leä nôï xaáu/DNCV
D
NNVV (%)
1,74 2,35
2,81
3,2
Nguoàn : Baùo caùo toång keát hoïat ñoäng kinh doanh 2004-2007 & baùo caùo toång keát 5
naêm cho vay DNNVV 2001-2006 cuûa NHNo & PTNT VN.
Qua baûng 2.9, ta thaáy tyû leä nôï xaáu cho vay DNNVV lôùn hôn tyû leä nôï xaáu
chung vaø coù xu höôùng taêng cao qua caùc naêm. Cuï theå naêm 2004 nôï xaáu cho vay
caùc DNNVV 1,74%; naêm 2005 2,35%; 2006 2,81% ñeán 30/06/2007 taêng leân
3,2% toång dö nôï cho vay DNNVV. Cuõng theo baûng thoáng keâ treân thì cho thaáy nôï
xaáu cho vay caùc DNNVV cuûa NHNo&PTNT taêng daàn qua töøng naêm caû veà soá
töông ñoái cuõng nhö soá tuyeät ñoái; ñeán 30/06/2007 tyû leä taêng so naêm 2004 leân ñeán
gaàn 3,5 laàn vaø soá tuyeät ñoái so vôùi naêm 2004 taêng leân ñeán 1.610 tyû ñoàng
56 thôøi ñieåm 30/06/2007 (chöa keå caùc hoä caù theå coù ñaêng kyù kinh doanh) ñaõ vaø ñang ñaët ra cho heä thoáng NHNo vaán ñeà quaûn lyù ruûi ro tín duïng haïn cheá nôï xaáu ñang coù xu höôùng ngaøy caøng gia taêng. Baûng 2.10 Tình hình nôï quaù haïn giai ñoïan 2004-30/06/2007 2004 2005 2006 06/2007 Chæ tieâu Soá tieàn Soá tieàn Taêng (%) Soá tieàn Taêng (%) Soá tieàn Taêng (%) I. Nôï Xaáu 1. Toång dö nôï 142.293 161.106 + 13,2 181.680 +12.7 196.666 +8.2 2. Nôï xaáu 2.419 3.705 + 53,0 5.087 +37% 6.097 +19,8 3. Tyû leä nôï xaáu/ toång dö nôï (%) 1,7 2,3 2,8 3,1 II. Nôï xaáu cho vay DNNVV 1. DN cho vay DNNVV 35,960 49.088 +36,0 60.243 +22,7 69.840 +15,9 2. Nôï xaáu 625 1.153 +84,4 1.692 +46,7 2.235 +32,1 3. Tyû leä nôï xaáu/DNCV D NNVV (%) 1,74 2,35 2,81 3,2 Nguoàn : Baùo caùo toång keát hoïat ñoäng kinh doanh 2004-2007 & baùo caùo toång keát 5 naêm cho vay DNNVV 2001-2006 cuûa NHNo & PTNT VN. Qua baûng 2.9, ta thaáy tyû leä nôï xaáu cho vay DNNVV lôùn hôn tyû leä nôï xaáu chung vaø coù xu höôùng taêng cao qua caùc naêm. Cuï theå naêm 2004 nôï xaáu cho vay caùc DNNVV 1,74%; naêm 2005 2,35%; 2006 2,81% ñeán 30/06/2007 taêng leân 3,2% toång dö nôï cho vay DNNVV. Cuõng theo baûng thoáng keâ treân thì cho thaáy nôï xaáu cho vay caùc DNNVV cuûa NHNo&PTNT taêng daàn qua töøng naêm caû veà soá töông ñoái cuõng nhö soá tuyeät ñoái; ñeán 30/06/2007 tyû leä taêng so naêm 2004 leân ñeán gaàn 3,5 laàn vaø soá tuyeät ñoái so vôùi naêm 2004 taêng leân ñeán 1.610 tyû ñoàng
57
Baûng 2.11. Keát quaû phaân loaïi nôï, trích döï phoøng ruûi ro cho vay DNNVV ñeán
30/06/2007
Ñôn vò: tyû ñoàng
Trong ñoù
Chæ tieâu Toång dö
nôï
DNNVV
Nhoùm I Nhoùm II Nhoùm III Nhoùm IV Nhoùm V
1.Noâng nghieäp 6.076 4.502 953 203 243 175
2. CN-TTCN-XD 24.654 21.456 2.519 190 177 312
3.Thöông nghieäp-
DV
31.358 29.420 1.177 229 285 115
4.Khaùc 7.752 6.910 536 109 103 94
Toång coäng 69.840 62.288 5.317 731 808 696
Nguoàn: Baùo caùo toång keát cho vay DNNVV cuûa Ban TDD NNVV NHNo &
PTNT VN
Qua baûng 2.10 ta thaáy nôï xaáu trong cho vay DNNVV chieám tyû troïng lôùn
nhaát laø cho vay ngaønh CN-TTCN-XD vôùi toång nôï xaáu ñeán 30.06/2007 laø 679 tyû
ñoàng chieám 31% treân toång nôï xaáu DNNVV. Nguyeân nhaân laø do ngaønh CN-
TTCN-XD thöôøng vay voán trung daøi haïn ñaàu tö cho caùc döï aùn, khi doøng tieàn
doanh nghieäp chöa thu hoài kòp deå daãn ñeán thanh toùan nôï khoâng ñuùng theo phaân
kyø traû nôï cuûa ngaân haøng. Thöïc hieän quyeát ñònh 493/2005/QÑ-NHNN …caùc khoûan
vay bò chuyeån nhoùm theo phaân kyø. Tuy nhieân xeùt theo tyû leä nôï xaáu cuûa ngaønh
treân toång dö nôï ngaønh thì ngaønh noâng nghieäp chieám tyû leä cao nhaát, ñeán
30/06/2007 tyû leä nôï xaáu ngaønh noâng nghieäp laø 10,2% treân toång dö nôï cho vay
ngaønh noâng nghieäp, nguyeân nhaân do trong thôøi gian qua baûo luït ôû mieàn trung;
dòch cuùm gia caàm xaûy ra treân dieän roäng, dòch heo tai xanh; caùc vuï kieän baùn phaù
giaù ngaønh thuûy saûn…ñaõ aûnh höôûng raát lôùn ñeán tình hình saûn xuaát kinh doanh cuûa
caùc DNNVV trong ngaønh naøy laøm cho voán ñaàu tö cuûa ngaân haøng bò ruûi ro theo.
57 Baûng 2.11. Keát quaû phaân loaïi nôï, trích döï phoøng ruûi ro cho vay DNNVV ñeán 30/06/2007 Ñôn vò: tyû ñoàng Trong ñoù Chæ tieâu Toång dö nôï DNNVV Nhoùm I Nhoùm II Nhoùm III Nhoùm IV Nhoùm V 1.Noâng nghieäp 6.076 4.502 953 203 243 175 2. CN-TTCN-XD 24.654 21.456 2.519 190 177 312 3.Thöông nghieäp- DV 31.358 29.420 1.177 229 285 115 4.Khaùc 7.752 6.910 536 109 103 94 Toång coäng 69.840 62.288 5.317 731 808 696 Nguoàn: Baùo caùo toång keát cho vay DNNVV cuûa Ban TDD NNVV NHNo & PTNT VN Qua baûng 2.10 ta thaáy nôï xaáu trong cho vay DNNVV chieám tyû troïng lôùn nhaát laø cho vay ngaønh CN-TTCN-XD vôùi toång nôï xaáu ñeán 30.06/2007 laø 679 tyû ñoàng chieám 31% treân toång nôï xaáu DNNVV. Nguyeân nhaân laø do ngaønh CN- TTCN-XD thöôøng vay voán trung daøi haïn ñaàu tö cho caùc döï aùn, khi doøng tieàn doanh nghieäp chöa thu hoài kòp deå daãn ñeán thanh toùan nôï khoâng ñuùng theo phaân kyø traû nôï cuûa ngaân haøng. Thöïc hieän quyeát ñònh 493/2005/QÑ-NHNN …caùc khoûan vay bò chuyeån nhoùm theo phaân kyø. Tuy nhieân xeùt theo tyû leä nôï xaáu cuûa ngaønh treân toång dö nôï ngaønh thì ngaønh noâng nghieäp chieám tyû leä cao nhaát, ñeán 30/06/2007 tyû leä nôï xaáu ngaønh noâng nghieäp laø 10,2% treân toång dö nôï cho vay ngaønh noâng nghieäp, nguyeân nhaân do trong thôøi gian qua baûo luït ôû mieàn trung; dòch cuùm gia caàm xaûy ra treân dieän roäng, dòch heo tai xanh; caùc vuï kieän baùn phaù giaù ngaønh thuûy saûn…ñaõ aûnh höôûng raát lôùn ñeán tình hình saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc DNNVV trong ngaønh naøy laøm cho voán ñaàu tö cuûa ngaân haøng bò ruûi ro theo.
58
2..3.4 Nhaän daïng caùc nguyeân nhaân laøm cho nôï xaáu taêng cao haïn cheá hieäu quaû
coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng trong vieäc cho vay caùc DNNVV taïi NHNo &
PTNT Vieät Nam
2.3.4.1. Nguyeân nhaân töø phía NHNo & PTNT Vieät Nam
- Chöa ban haønh chính saùch quaûn trò ruûi ro tín duïng :
9 Hieän nay, NHNo chæ coù caùc vaên baûn höôùng daãn quy cheá cho vay, quy cheá
baûo laûnh, baûo ñaõm tieàn vay …theo höôùng daãn cuûa NHNN. TSC chöa coù
coâng taùc döï baùo, ñònh höôùng cho caùc chi nhaùnh trong töøng ngaønh, töøng maët
haøng saûn phaåm trong töøng giai ñoïan phaùt trieån kinh teá
9 NHNo chöa coù chính saùch cho vay ñoái vôùi töøng coâng ty, töøng nhoùm coâng
ty veà laõi suaát cho vay, phí, caùc ñieàu kieän khaùc…neân caùc chi nhaùnh khi thöïc
hieän cho vay caùc DNNVV khoù ñònh giaù khoûan vay ñeå ñöa ra möùc laõi suaát,
phí ñaûm baûo ñöôïc buø ñaép ruûi ro veà laõi suaát nhöng vaãn caïnh tranh thu huùt
ñöôïc khaùch haøng.
- Quy trình caáp tín duïng, moâ hình quaûn trò ruûi ro tín duïng :
9 Hieän taïi caùc chi nhaùnh thöïc hieän quy trình caáp tín duïng theo vaên baûn
72/QÑ-HÑQT-TD vaø moät soá vaên baûn höôùng daãn boå sung … tieàm aån ruûi ro
raát cao, do caùc quyeát ñònh cho vay chöa ñöôïc thöï hieän ñoäc laäp vôùi boä phaän
baùn haøng, vieäc ñeå moät boä phaän thöïc hieän toøan boä chöùc naêng cho vay thu
nôï, thaåm ñònh vaø quaûn lyù ruûi ro seõ daãn ñeán nguy cô ruûi ro do chuû quan,
hoaëc ruûi ro veà ñaïo ñöùc caùn boä.
9 Quy trình nghieäp vuï thao taùc baèng coâng ngheä ngaân haøng hieän ñaïi chöa
ñöôïc aùp duïng ñaày ñuû vaø ñoàng boä neân vieäc quaûn lyù vaø ñieàu haønh taïi chi
nhaùnh coù luùc vaãn coøn theo yù chí chuû quan cuûa laûnh ñaïo vaø caùn boä thöø
haønh; caùc sai soùt veà thuû tuïc hoà; aùp duïng sai quy trình nghieäp vuï, aùp duïng
58 2..3.4 Nhaän daïng caùc nguyeân nhaân laøm cho nôï xaáu taêng cao haïn cheá hieäu quaû coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng trong vieäc cho vay caùc DNNVV taïi NHNo & PTNT Vieät Nam 2.3.4.1. Nguyeân nhaân töø phía NHNo & PTNT Vieät Nam - Chöa ban haønh chính saùch quaûn trò ruûi ro tín duïng : 9 Hieän nay, NHNo chæ coù caùc vaên baûn höôùng daãn quy cheá cho vay, quy cheá baûo laûnh, baûo ñaõm tieàn vay …theo höôùng daãn cuûa NHNN. TSC chöa coù coâng taùc döï baùo, ñònh höôùng cho caùc chi nhaùnh trong töøng ngaønh, töøng maët haøng saûn phaåm trong töøng giai ñoïan phaùt trieån kinh teá 9 NHNo chöa coù chính saùch cho vay ñoái vôùi töøng coâng ty, töøng nhoùm coâng ty veà laõi suaát cho vay, phí, caùc ñieàu kieän khaùc…neân caùc chi nhaùnh khi thöïc hieän cho vay caùc DNNVV khoù ñònh giaù khoûan vay ñeå ñöa ra möùc laõi suaát, phí ñaûm baûo ñöôïc buø ñaép ruûi ro veà laõi suaát nhöng vaãn caïnh tranh thu huùt ñöôïc khaùch haøng. - Quy trình caáp tín duïng, moâ hình quaûn trò ruûi ro tín duïng : 9 Hieän taïi caùc chi nhaùnh thöïc hieän quy trình caáp tín duïng theo vaên baûn 72/QÑ-HÑQT-TD vaø moät soá vaên baûn höôùng daãn boå sung … tieàm aån ruûi ro raát cao, do caùc quyeát ñònh cho vay chöa ñöôïc thöï hieän ñoäc laäp vôùi boä phaän baùn haøng, vieäc ñeå moät boä phaän thöïc hieän toøan boä chöùc naêng cho vay thu nôï, thaåm ñònh vaø quaûn lyù ruûi ro seõ daãn ñeán nguy cô ruûi ro do chuû quan, hoaëc ruûi ro veà ñaïo ñöùc caùn boä. 9 Quy trình nghieäp vuï thao taùc baèng coâng ngheä ngaân haøng hieän ñaïi chöa ñöôïc aùp duïng ñaày ñuû vaø ñoàng boä neân vieäc quaûn lyù vaø ñieàu haønh taïi chi nhaùnh coù luùc vaãn coøn theo yù chí chuû quan cuûa laûnh ñaïo vaø caùn boä thöø haønh; caùc sai soùt veà thuû tuïc hoà; aùp duïng sai quy trình nghieäp vuï, aùp duïng
59
chöa ñuùng caùc chính saùch ñoái vôùi khaùch haøng; nôï xaáu chöa phaûn aùnh
ñuùng thöïc chaát (vieäc phaân loïai nôï vaø thöïc hieän trích döï phoøng ruûi ro chöa
tuaân thuû theo caùc quy ñònh taïi quyeát ñònh 493/2005/QÑ-NHNN), trong thôøi
gian qua caùc sai soùt ñöôïc phaùt hieän qua thanh kieåm tra ngaøy caøng nhieàu.
- Phaân loïai nôï, quaûn lyù nôï xaáu, thöïc hieän trích döï phoøng ruûi ro :
9 Phaân loïai nôï vaø quaûn lyù nôï xaáu hieän nay cuûa NHNo giôùi haïn trong phaïm
vi phaân loïai nôï theo 5 nhoùm baèng phöông phaùp ñònh löôïng ñeå thöïc hieän
vieäc trích döï phoøng vaø xöû lyù ruûi ro theo quy ñònh cuûa NHNN(QÑ
493/2005/QÑ-NHNN) maø chöa thöïc hieän theo phöông phaùp ñònh tính vaø
chi tieát hoùa caùc nhoùm nôï ñeå coù giaûi phaùp cuï theå vaø kòp thôøi trong quaù trình
phoøng ngöøa, kieåm tra, giaùm saùt nhaèm giaûm thieåu möùc ñoä ruûi ro coù theå xay
ra.
9 Moät soá chi nhaùnh quaûn lyù thoâng tin noäi boä khoâng chaët cheû, khaùch haøng
naém ñöôïc thoâng tin xöû lyù neân ñaõ chaây yø trong vieäc traû nôï, aûnh höôûng raát
lôùn ñeán hoïat ñoäng vaø tình hình taøi chính cuûa ngaân haøng.
- Chöa ña daïng hoùa caùc danh muïc ñaàu tö :
9 NHNo chöa ñöa ra ñöôïc danh muïc ñaàu tö caàn ñöôïc quaûn trò, chöa nhaän
daïng, döï baùo ruûi ro cuûa töøng thò tröôøng, töøng ngaønh haøng, khaùch haøng, maët
haøng khaùc nhau thuoäc nhieàu lónh vöïc saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc
DNNVV ñeán cho töøng chi nhaùnh trong heä thoáng ñeå kieåm soùat vaø haïn cheá
ruûi ro.
9 Trong chieán löôïc kinh doanh ñoái vôùi caùc DNNVV giai ñoïan 2001-2006,
NHNo chöa ñöa ra ñöôïc thò tröôøng muïc tieâu laø gì, phaân khuùc khaùch haøng
DNNVV vaø aùp duïng caùc chính saùch tín duïng vaø quaûn trò ruûi ro tín duïng
thích hôïp cho caùc DNNVV trong heä thoáng. Do vaäy, trong thôøi gian qua
59 chöa ñuùng caùc chính saùch ñoái vôùi khaùch haøng; nôï xaáu chöa phaûn aùnh ñuùng thöïc chaát (vieäc phaân loïai nôï vaø thöïc hieän trích döï phoøng ruûi ro chöa tuaân thuû theo caùc quy ñònh taïi quyeát ñònh 493/2005/QÑ-NHNN), trong thôøi gian qua caùc sai soùt ñöôïc phaùt hieän qua thanh kieåm tra ngaøy caøng nhieàu. - Phaân loïai nôï, quaûn lyù nôï xaáu, thöïc hieän trích döï phoøng ruûi ro : 9 Phaân loïai nôï vaø quaûn lyù nôï xaáu hieän nay cuûa NHNo giôùi haïn trong phaïm vi phaân loïai nôï theo 5 nhoùm baèng phöông phaùp ñònh löôïng ñeå thöïc hieän vieäc trích döï phoøng vaø xöû lyù ruûi ro theo quy ñònh cuûa NHNN(QÑ 493/2005/QÑ-NHNN) maø chöa thöïc hieän theo phöông phaùp ñònh tính vaø chi tieát hoùa caùc nhoùm nôï ñeå coù giaûi phaùp cuï theå vaø kòp thôøi trong quaù trình phoøng ngöøa, kieåm tra, giaùm saùt nhaèm giaûm thieåu möùc ñoä ruûi ro coù theå xay ra. 9 Moät soá chi nhaùnh quaûn lyù thoâng tin noäi boä khoâng chaët cheû, khaùch haøng naém ñöôïc thoâng tin xöû lyù neân ñaõ chaây yø trong vieäc traû nôï, aûnh höôûng raát lôùn ñeán hoïat ñoäng vaø tình hình taøi chính cuûa ngaân haøng. - Chöa ña daïng hoùa caùc danh muïc ñaàu tö : 9 NHNo chöa ñöa ra ñöôïc danh muïc ñaàu tö caàn ñöôïc quaûn trò, chöa nhaän daïng, döï baùo ruûi ro cuûa töøng thò tröôøng, töøng ngaønh haøng, khaùch haøng, maët haøng khaùc nhau thuoäc nhieàu lónh vöïc saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc DNNVV ñeán cho töøng chi nhaùnh trong heä thoáng ñeå kieåm soùat vaø haïn cheá ruûi ro. 9 Trong chieán löôïc kinh doanh ñoái vôùi caùc DNNVV giai ñoïan 2001-2006, NHNo chöa ñöa ra ñöôïc thò tröôøng muïc tieâu laø gì, phaân khuùc khaùch haøng DNNVV vaø aùp duïng caùc chính saùch tín duïng vaø quaûn trò ruûi ro tín duïng thích hôïp cho caùc DNNVV trong heä thoáng. Do vaäy, trong thôøi gian qua
60
nhieàu chi nhaùnh ñaàu tö nhieàu vaøo caùc ngaønh theo xu höôùng cuûa thò tröôøng
vaø gaëp raát nhieàu ruûi ro. Nhöõng thay ñoåi lieân tuïc trong chính saùch thueá cuûa
ngaønh theùp, maët haøng xaêng daàu trong naêm qua ñaõ laøm nhieàu DNNVV
thua loå, chính saùch ñoái vôùi ñaát ñai (khoâng cho phaân loâ hoä leû, baùn neàn…)
ñöôïc ban haønh thì nhieàu chuû döï aùn bò phaù saûn…vaø vieäc caùc khoûan nôï vay
khoâng coù khaû naêng thanh toùan taêng cao laø ñieàu khoâng theå traùnh khoûi.
- Giaùm saùt kieåm tra sau khi cho vay :
Coâng taùc kieåm tra sau khi cho vay, ñaùnh giaù laïi ñònh kyø veà doanh nghieäp,
khoûan vay, taøi saûn theá chaáp ôû moät soá chi nhaùnh bò buoâng loûng, ñaëc bieät ñoái vôùi
caùc doanh nghieäp coù moái quan heä tín duïng truyeàn thoáng laâu daøi caùn boä tín duïng
thöôøng coù taâm lyù yû laïi, caû neå boû qua cheá ñoä kieåm tra ñònh kyø hoaëc kieåm tra sô
saøi daãn ñeán khoâng phaùt hieän ñöôïc nhöõng daáu hieäu baát thöôøng trong hoïat ñoäng
kinh doanh cuûa doanh nghieäp.
- Taâm lyù yû laïi taøi saûn theá chaáp :
Ña soá caùn boä tín duïng khi quyeát ñònh cho vay thì chæ thöôøng nhìn vaøo taøi
saûn theá chaáp, maø ít quan taâm ñeán phöông aùn kinh doanh cuõng nhö naêng löïc taøi
chính cuûa doanh nghieäp. Tuy nhieân khoâng coù phöông aùn kinh doanh naøo laø phi
ruûi ro vaø vieäc xöû lyù caùc taøi saûn theá chaáp cho khoûan vay naøy laø khoâng phaûi deã vaø
ruûi ro phaùt sinh caùc moùn nôï coù vaán ñeà laø ñieàu khoâng traùnh khoûi. Beân caïnh ñoù,
quy ñònh ñaûm baûo tieàn vay cuûa NHNo chöa coù vaên baûn höôùng daãn môùi cho phuø
hôïp vôùi boä luaät daân söï 2005, NÑ163/2006/ NÑ-CP…, moät soá noäi dung BÑTV
chöa ñöôïc cuï theå caùc chi nhaùnh khoù aùp duïng deå daãn ñeán ruûi ro khi cho vay.
- Khaû naêng phaân tích doanh nghieäp cuûa caùn boä tín duïng veà :
Phaân tích ngaønh, phaân tích taøi chính… coøn yeáu keùm neân tình traïng ra quyeát
ñònh cho vay khoâng treân cô sôû ñaày ñuû thoâng tin, döïa nhieàu vaøo caûm tính vaø taøi
60 nhieàu chi nhaùnh ñaàu tö nhieàu vaøo caùc ngaønh theo xu höôùng cuûa thò tröôøng vaø gaëp raát nhieàu ruûi ro. Nhöõng thay ñoåi lieân tuïc trong chính saùch thueá cuûa ngaønh theùp, maët haøng xaêng daàu trong naêm qua ñaõ laøm nhieàu DNNVV thua loå, chính saùch ñoái vôùi ñaát ñai (khoâng cho phaân loâ hoä leû, baùn neàn…) ñöôïc ban haønh thì nhieàu chuû döï aùn bò phaù saûn…vaø vieäc caùc khoûan nôï vay khoâng coù khaû naêng thanh toùan taêng cao laø ñieàu khoâng theå traùnh khoûi. - Giaùm saùt kieåm tra sau khi cho vay : Coâng taùc kieåm tra sau khi cho vay, ñaùnh giaù laïi ñònh kyø veà doanh nghieäp, khoûan vay, taøi saûn theá chaáp ôû moät soá chi nhaùnh bò buoâng loûng, ñaëc bieät ñoái vôùi caùc doanh nghieäp coù moái quan heä tín duïng truyeàn thoáng laâu daøi caùn boä tín duïng thöôøng coù taâm lyù yû laïi, caû neå boû qua cheá ñoä kieåm tra ñònh kyø hoaëc kieåm tra sô saøi daãn ñeán khoâng phaùt hieän ñöôïc nhöõng daáu hieäu baát thöôøng trong hoïat ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp. - Taâm lyù yû laïi taøi saûn theá chaáp : Ña soá caùn boä tín duïng khi quyeát ñònh cho vay thì chæ thöôøng nhìn vaøo taøi saûn theá chaáp, maø ít quan taâm ñeán phöông aùn kinh doanh cuõng nhö naêng löïc taøi chính cuûa doanh nghieäp. Tuy nhieân khoâng coù phöông aùn kinh doanh naøo laø phi ruûi ro vaø vieäc xöû lyù caùc taøi saûn theá chaáp cho khoûan vay naøy laø khoâng phaûi deã vaø ruûi ro phaùt sinh caùc moùn nôï coù vaán ñeà laø ñieàu khoâng traùnh khoûi. Beân caïnh ñoù, quy ñònh ñaûm baûo tieàn vay cuûa NHNo chöa coù vaên baûn höôùng daãn môùi cho phuø hôïp vôùi boä luaät daân söï 2005, NÑ163/2006/ NÑ-CP…, moät soá noäi dung BÑTV chöa ñöôïc cuï theå caùc chi nhaùnh khoù aùp duïng deå daãn ñeán ruûi ro khi cho vay. - Khaû naêng phaân tích doanh nghieäp cuûa caùn boä tín duïng veà : Phaân tích ngaønh, phaân tích taøi chính… coøn yeáu keùm neân tình traïng ra quyeát ñònh cho vay khoâng treân cô sôû ñaày ñuû thoâng tin, döïa nhieàu vaøo caûm tính vaø taøi