Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản trị rủi ro tín dụng để mở rộng cho vay các DNNVV tại ngân hàng No & PTNT Việt Nam

41 toång dö nôï; dö nôï cho vay trung daøi haïn ñaït 82.157 tyû ñoàng, taêng 6.495 tyû ñoàng, chieám 42% toång dö nôï cho vay. Maët khaùc, qua baûng 2.3: Cô caáu dö nôï cho vay giai ñoaïn 2004- 30/06/2007 (phuï luïc 3) cho thaáy: trong nhöõng naêm qua, NHNo ñaõ chuù troïng taêng tröôûng dö nôï cho vay trung daøi haïn, cuï theå dö nôï cho vay trung daøi haïn coù toác ñoä taêng tröôûng cao hôn so vôùi cho vay ngaén haïn vaø chieám tyû troïng ngaøy caøng cao trong toång dö nôï cho vay qua caùc naêm. Naêm 2006, cho vay trung daøi haïn laø 75.662 tyû ñoàng chieám tyû troïng 41% vaø ñeán 30/06/2007 ñaït 82.157 tyû ñoàng, chieám 42% trong toång dö nôï cho vay. 80,779 61,514 90,847 70,259 106,018 75,662 114,509 82,157 0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000 2004 2005 2006 Jun-07 Ngaén haïn Trung daøi haïn Bieåu ñoà 1: Dö nôï cho vay phaân theo thôøi gian giai ñoaïn 2004-30/06/2007 (Ñôn vò tính : Tyû ñoàng) 2.3. Thöïc traïng quaûn lyù ruûi ro tín duïng vaø nguyeân nhaân ruûi ro tín duïng trong cho vay caùc DNNVV taïi NHNo & PTNT Vieät Nam. 2.3.1. Tình hình hoïat ñoäng tín duïng ñoái vôùi caùc DNNVV 2.3.1.1 Veà hoïat ñoäng cho vay ñoái vôùi DNNVV.  Thöù nhaát, trieån khai chöông trình cho vay DNNVV giai ñoaïn 2001- 2006 ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû ñaùng khích leä:

42 - Cho vay DNNVV ñöôïc xaùc ñònh laø moät höôùng öu tieân môùi goùp phaàn môû roäng tín duïng, taêng nhanh nguoàn thu nhaäp cuûa NHNo trong thôøi gian qua, taïo söï chuyeån bieán caên baûn veà nhaän thöùc ñoái vôùi DNNVV töø quan ñieåm ñaàu tö ñeán vieäc caân ñoái nguoàn voán. Tröôùc naêm 2001 NHNo chæ taäp trung voán cho vay DNNN, hoä saûn xuaát, chæ thöïc hieän cho vay DNNVV raát ít. Nhöng sau 5 naêm trieån khai thöïc hieän töø naêm 2001 ñeán 30/06/2007 ñaõ coù möùc dö nôï ñaùng keå, ñaït 69.840 tyû ñoàng chieám khoaûng 35,5% toång dö nôï cho vay cuûa NHNo. - Tieáp caän môû roäng cho vay DNNVV, khoâng nhöõng goùp phaàn thuùc ñaåy kinh teá ñòa phöông phaùt trieån maø coøn phuïc vuï cho chính baûn thaân caùc chi nhaùnh ngaân haøng cô sôû nhaèm taïo ñieàu kieän môû roäng qui moâ kinh doanh, phaùt trieån theâm saûn phaåm dòch vuï, keát hôïp vöøa cho vay vöøa môû roäng caùc dòch vuï ngaân haøng khaùc nhö: chuyeån tieàn, thanh toaùn quoác teá, mua baùn ngoaïi teä, phaùt trieån dòch vuï traû löông qua taøi khoaûn theû… töø ñoù ñaõ goùp phaàn taêng nguoàn thu dòch vuï ngoaøi tín duïng. - Chöông trình cho vay cuûa NHNo ñoái vôùi DNNVV trong thôøi gian qua (2001-2006) laø thöïc hieän ñaàu tö vaøo caùc döï aùn, ñaëc bieät caùc döï aùn troïng ñieåm naèm trong chöông trình, muïc tieâu phaùt trieån kinh teá cuûa töøng ñòa phöông nhö: khai thaùc khoaùng saûn, thuûy ñieän, saûn xuaát hoùa chaát, phaân boùn, vaät lieäu xaây döïng, cheá bieán noâng, laâm, thuyû haûi saûn, phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát, khu thöông maïi, dòch vuï du lòch, saûn xuaát haøng hoùa xuaát khaåu….  Thöù hai, tyû troïng dö nôï cho vay DNNVV coù xu höôùng gia taêng.

43 Baûng 2.4 : Cô caáu dö nôï cho vay theo TP kinh teá giai ñoaïn 2004-30/06/2007. Ñôn vò: tyû ñoàng Naêm 2004 Naêm 2005 Naêm 2006 06/2007 Chæ tieâu Soá tieàn (%) Soá tieàn (%) Soá tieàn (%) Soá tieàn (%) Toång dö nôï 142.293 100 161.106 100 181.680 100 196.666 100 1. DNNN 23.692 16,7 17.904 11,1 15.899 8,8 14.044 7,1 2. HTX 619 0,4 500 0,3 700 0.3 531 0,3 3. DNNVV 35.960 25,3 49.088 30,5 60.243 33 69.840 35,5 4. Hoä saûn xuaát 82.022 57,6 93.613 58,1 104.838 57,8 112.251 57,1 Nguoàn: Baùo caùo toång keát hoaït ñoäng kinh doanh (2004-30/06/2007) cuûa NHNo VN Vôùi soá lieäu ôû baûng 2.3 cho thaáy: Cô caáu cho vay ñaõ coù böôùc chuyeån bieán tích cöïc, haïn cheá vieäc taêng tröôûng dö nôï cho vay ñoái vôùi caùc DNNN coù döï aùn lôùn hieäu quaû thaáp; töø choái cho vay caùc döï aùn khoâng hieäu quaû kinh teá; chuyeån höôùng ñaàu tö sang cho vay caùc DNNVV, do ñoù tyû troïng dö nôï cho vay ñoái vôùi DNNVV taêng leân ñaùng keå qua caùc naêm. Ñeán 30/06/2007 dö nôï cho vay DNNN laø 14.044 tyû ñoàng, giaûm 1.855tyû ñoàng so vôùi naêm 2006, chieám tyû troïng 7,1% trong toång dö nôï cho vay, tyû leä cho vay caùc DNNN ôû caùc ngaønh xaây döïng, coâng nghieäp vaø giao thoâng vaän taûi ñaõ giaûm, nguyeân nhaân laø do caùc DNNN ñaõ boäc loä daáu hieäu ruûi ro cao, do ñang trong quaù trình chuyeån ñoåi sôû höõu (coå phaàn hoùa, saùp nhaäp, giaûi theå…), caùc chi nhaùnh ñaõ chuù troïng khai thaùc loaïi hình khaùch haøng laø DNNVV. Hôn nöõa, ñoái vôùi caùc DNNVV, trong nhöõng naêm qua do Nhaø nöôùc ñoåi môùi trong thuû tuïc caáp giaáy pheùp, ñaêng kyù kinh doanh vôùi nhieàu chính saùch thoâng

44 thoaùng, khuyeán khích ngöôøi daân boû voán ra kinh doanh neân loaïi hình doanh nghieäp naøy ngaøy caøng taêng nhanh veà soá löôïng, ñaëc bieät laø doanh nghieäp tö nhaân neân voán tín duïng ngaân haøng ñaàu tö cho caùc doanh nghieäp naøy trong nhöõng naêm qua ñeàu taêng caû veà soá tuyeät ñoái vaø tyû troïng, naêm 2004 vôùi dö nôï cho vay DNNVV ñaït 35.960 tyû ñoàng, chieám 25,3% toång dö nôï cho vay thì ñeán 30/06/2007 ñaït 69.840 tyû ñoàng, taêng 33.880 tyû ñoàng so vôùi naêm 2004 vôùi toác ñoä taêng 1,94 laàn vaø chieám tyû troïng 35,5% trong toång dö nôï cho vay.  Thöù ba, caùc saûn phaåm cho vay DNNVV coù chuyeån bieán tích cöïc Baûng 2.5 : Cô caáu dö nôï theo phöông thöùc cho vay giai ñoaïn 2004-30/06/2007. Ñôn vò: tyû ñoàng Naêm 2004 Naêm 2005 Naêm 2006 06/2007 Chæ tieâu Soá tieàn (%) Soá tieàn (%) Soá tieàn (%) Soá tieàn (%) Toång dö nôï 142.293 161.106 181.680 196.666 Trong ñoù: DNNVV 35.960 100 49.088 100 60.243 100 69.840 100 1. CV thoâng thöôøng 13.501 37,5 18.751 38,2 21.235 35,3 25.840 37 2. CV theo HMTD 7.146 19,9 9.625 19,6 12.803 21,2 13.668 19,6 3. CV theo DA ñaàu tö 10.892 30,3 13.296 27,1 16.042 26,6 19.555 28 4. CV taøi trôï XNK 4.421 12,3 7.416 15,1 10.163 16,9 10.777 15,4 Nguoàn : Baùo caùo tình hình dö nôï cho vay (2004-30/06/2007) cuûa NHNo VN Ñeán 30/06/2007, toång soá khaùch haøng laø DNNVV coøn dö nôï taïi NHNo khoaûng 25.981 doanh nghieäp, chieám hôn 10% soá löôïng DNNVV treân toaøn quoác vôùi möùc dö nôï laø 69.840 tyû ñoàng, taêng 9.597 tyû ñoàng so vôùi ñaàu naêm, chieám 35,5% toång dö nôï cho vay vaø chieám 73,4% dö nôï cho vay doanh nghieäp toaøn heä thoáng. Nguoàn voán cho vay cuûa NHNo ñaõ ñaùp öùng ñöôïc moät phaàn nhu caàu voán saûn xuaát kinh doanh, ñaàu tö phaùt trieån cho caùc DNNVV, taêng cöôøng nguoàn löïc cho phaùt trieån kinh teá. Trong toång dö nôï cho vay thì dö nôï cho vay thoâng thöôøng

45 qua caùc naêm lieân tuïc taêng, naêm 2004 chæ laø 13.501 tyû ñoàng thì ñeán 30/06/2007 ñaït 25.840 tyû ñoàng taêng 12.339 tyû ñoàng, taêng gaáp 1,9 laàn. Ñaëc bieät, dö nôï cho vay theo HMTD vaø cho vay theo döï aùn ñaàu tö ñaõ coù söï gia taêng ñaùng keå, naêm 2004 dö nôï cho vay 2 phöông thöùc naøy laø 18.038 tyû ñoàng thì ñeán 30/06/2007 ñaït 33.223 tyû ñoàng, taêng gaàn gaáp 2 laàn so naêm 2004, vôùi toác ñoä taêng bình quaân gaàn 40%/ naêm. Ñieàu ñoù chöùng toû raèng NHNo ñaõ taïo ñieàu kieän cho caùc DNNVV coù nhu caàu vay voán thöôøng xuyeân, kinh doanh oån ñònh vôùi thuû tuïc ñôn giaûn hôn khi moãi laàn vay voán giuùp cho caùc DNNVV nhaän ñöôïc voán kòp thôøi ñaùp öùng nhu caàu voán kinh doanh nhaèm taêng thu lôïi nhuaän. Töø ñoù gaây döïng loøng tin, taïo ra moái quan heä gaén boù DNNVV vôùi NHNo trong quan heä vay voán.  Thöù tö, ñaåy maïnh cho vay trung daøi haïn ñoái vôùi DNNVV. Baûng 2.6 : Cô caáu dö nôï cho vay trung daøi haïn theo TPKT 2004-30/06/2007. Ñôn vò tính : Tyû ñoàng Naêm 2004 Naêm 2005 Naêm 2006 06/2007 Chæ tieâu Soá tieàn (%) Soá tieàn (%) Soá tieàn (%) Soá tieàn (%) Toång dö nôï TDH 61.514 100 70.259 100 76.021 100 82.157 100 1. DNNN 9.527 15,0 8.241 11,7 7.984 10,6 8.051 9,8 2. HTX 198 0,3 232 0,3 500 0,7 985 1,2 3. DNNVV 16.589 27,0 19.345 27,5 21.646 28,5 25.057 30,5 4. Hoä saûn xuaát 35.470 57,7 42.441 60,4 45.891 60,4 48.064 58,5 Nguoàn: Baùo caùo toång keát hoaït ñoäng kinh doanh naêm 2004-06/2007 NHNo VN. Tröôùc ñaây, cho vay trung daøi haïn chuû yeáu taäp trung vaøo caùc DNNN, doanh nghieäp coù quy moâ lôùn thì nay ñaõ ñöôïc môû roäng sang taát caû caùc thaønh phaàn kinh

46 teá. Ñieàu naøy ñaõ phaùt huy theá maïnh cuûa töøng thaønh phaàn kinh teá taïo ra söùc maïnh toång hôïp ñeå thuùc ñaåy neàn kinh teá phaùt trieån, trong ñoù cho vay trung daøi haïn ñaõ chuù yù nhieàu ñeán DNNVV, chieám khoaûng 30% toång dö nôï cho vay trung daøi haïn. Ñeán 30/06/2007, dö nôï cho vay trung daøi haïn DNNVV ñaït 25.057 tyû ñoàng taêng 3.411 tyû ñoàng so vôùi naêm 2006, töø ñoù ñaõ ñaùp öùng nhu caàu voán trung daøi haïn cho caùc DNNVV trong vieäc thueâ ñaát, xaây döïng nhaø xöôûng, mua saém maùy moùc thieát bò… phuïc vuï cho hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. Trong nhöõng naêm qua, vôùi söï hoã trôï töø nguoàn voán ngaân haøng, nhieàu DNNVV thöïc söï kinh doanh coù hieäu quaû, taïo ra lôïi nhuaän ngaøy caøng cao, ñieàu naøy ñaõ taïo cho tín duïng ngaân haøng haïn cheá ñöôïc ruûi ro, phaùt trieån beàn vöõng hôn goùp phaàn laøm taêng lôïi nhuaän cuûa ngaân haøng.  Thöù naêm, cô caáu cho vay ñaõ goùp phaàn chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng CNH-HÑH. Trong nhöõng naêm qua, vieäc cung caáp saûn phaåm dòch vuï cho vay cuûa NHNo ñaõ thöïc hieän ñuùng höôùng, baùm saùt ñònh höôùng cuûa ngaønh, cuûa Nhaø nöôùc laø chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng CNH-HÑH. Taäp trung ñaàu tö cho caùc ngaønh coâng nghieäp cheá bieán, dòch vuï thu mua noâng thuûy saûn haøng hoùa cuûa noâng daân. Moät maët taïo ñieàu kieän phaùt trieån coâng nghieäp, dòch vuï; phaùt trieån coâng nghieäp vaø dòch vuï theo höôùng giuùp noâng nghieäp phaùt trieån toaøn dieän, ñi vaøo chieàu saâu, khai thaùc nhöõng lôïi theá so saùnh. Maët khaùc, taïo cho noâng nghieäp nhöõng böôùc phaùt trieån môùi ñi vaøo chaát löôïng vaø khaû naêng caïnh tranh, taïo coâng aên vieäc laøm goùp phaàn xoùa ñoùi giaûm ngheøo trong noâng thoân.

47 Baûng 2.7 : Cô caáu dö nôï cho vay DNNVV theo ngaønh kinh teá (2004- 30/06/2007) Ñôn vò tính : Tyû ñoàng Naêm 2004 Naêm 2005 Naêm 2006 06/2007 Chæ tieâu Soá tieàn (%) Soá tieàn (%) Soá tieàn (%) Soá tieàn (%) Toång dö nôï DNNVV 35.960 100 49.088 100 60.243 100 69.840 100 1. Noâng nghieäp 6.005 16,7 6.185 12,6 6.085 10,1 6.076 8,7 2. CN-TTCN-XD 10.439 29,0 15.675 31,9 21.085 35,0 24.654 35,3 3.Thöông nghieäp, dvuï 14.864 41,3 20.926 42,6 26.507 44,0 31.358 44,9 4. Khaùc 4.652 12,9 6.302 12,8 6.566 11 7.752 11 Nguoàn : Baùo caùo toång keát hoaït ñoäng kinh doanh (2004-30/06/2007 NHNo VN. Naêm 2004 Naêm 2005 17% 29% 13% 41% 13% 32% 13% 42% Noâng Nghieäp CN-TTCN-XD TN-Dvuï Khaùc

48 Naêm 2006 Thaùng 6/2007 10% 35% 11% 44% 9% 11% 45% 35% Noâng Nghieäp CN-TTCN- XD TN-Dv uï Khaù c Bieåu ñoà 2: Cô caáu dö nôï DNNVV theo ngaønh kinh teá (2004-30/06/2007) Trong lónh vöïc noâng nghieäp: Nhieäm vuï chính trò cuûa NHNo laø phuïc vuï cho noâng nghieäp vaø NHNo cho vay phuïc vuï phaùt trieån noâng nghieäp vaø noâng thoân, trong lónh vöïc naøy chuû yeáu ñaàu tö voán cho caùc DNTN, coâng ty TNHH mua maùy moùc thieát bò phuïc vuï cho saûn xuaát ôû vuøng noâng thoân ñoái töôïng naøy chieám tyû troïng cao nhaát trong dö nôï cho vay DNNVV khu vöïc noâng nghieäp trong nhöõng naêm qua. Ñeán 30/06/2007 möùc dö nôï cho vay ngaønh noâng nghieäp ñaït 6.076 tyû ñoàng, giaûm 9 tyû ñoàng so ñaàu naêm, chieám 8,7% toång dö nôï cho vay DNNVV. Trong lónh vöïc coâng nghieäp –TTCN- xaây döïng Ñeán 30/06/2007, dö nôï cho vay trong lónh vöïc coâng nghieäp – TTCN-XD ñaït 24.654 tyû ñoàng taêng 3.569 tyû ñoàng so vôùi naêm 2006. Ñoái töôïng ñaàu tö chuû yeáu laø xaây döïng nhaø xöôûng, mua saém maùy moùc ñoåi môùi thieát bò daây chuyeàn coâng ngheä trong cheá bieán löông thöïc thöùc aên cho gia suùc, gia caàm, haûi saûn, saûn phaåm cuûa ngaønh troàng troït, ñaàu tö cho caùc doanh nghieäp saûn xuaát vaät lieäu xaây döïng nhö theùp, gaïch, caùt, ñaù, xi maêng…

49 Trong lónh vöïc tieåu thuû coâng nghieäp, NHNo hoã trôï voán cho caùc DNNNV saûn xuaát gaïch ngoùi, ñoà goám, haøng thuû coâng myõ ngheä, ñan laùt, thaûm, chieáu coùi… ñaây laø nhöõng maët haøng ñang coù lôïi theá so saùnh ñeå xuaát khaåu sang caùc nöôùc Chaâu Aâu, Chaâu Myõ... Trong lónh vöïc xaây döïng, NHNo ñaàu tö cho caùc doanh nghieäp trong vieäc xaây döïng cô sôû haï taàng caùc KCN, KCX chieám tyû troïng lôùn. Ngoaøi ra, NHNo coøn hoå trôï caùc doanh nghieäp vay voán ñeå ñaàu tö vaøo nhöõng döï aùn quy hoaïch khu daân cö, do ñoù ñoái töôïng xaây döïng nhaø ôû ñeå baùn, cho thueâ vaø cho vay xaây döïng giao thoâng noâng thoân cuõng taêng maïnh. Trong lónh vöïc thöông nghieäp - dòch vuï : Thöïc hieän muïc tieâu chuyeån ñoåi cô caáu kinh teá cuûa nhaø nöôùc, ñaàu tö cho lónh vöïc TN-DV cuûa NHNo taêng maïnh, ñeán 30/06/2007, dö nôï cho vay ngaønh thöông nghieäp - dòch vuï ñaït 31.358 tyû ñoàng taêng 4.851 tyû ñoàng so vôùi ñaàu naêm, chieám tyû troïng 43,7% trong toång dö nôï cho vay DNNVV. Ñoái töôïng chuû yeáu laø thöông nghieäp vaø vaän taûi, trong thöông nghieäp taäp trung caùc ñoái töôïng cho vay 2.3.1.2 Cho thueâ taøi chính Cho thueâ taøi chính laø keânh taøi trôï voán trung daøi haïn quan troïng cho caùc doanh nghieäp ñaëc bieät laø caùc DNNVV khi maø ñoái vôùi caùc doanh nghieäp naøy taøi saûn theá chaáp laø vaán ñeà nan giaûi khi tieáp caän voán ngaân haøng thì cho thueâ taøi chính laø moät cöùu caùnh vì theá qua thôøi gian hoaït ñoäng, cho thueâ taøi chính töøng böôùc taêng tröôûng nhanh veà doanh soá, tyû leä nôï quaù haïn döôùi 5%, taøi saûn cho thueâ taäp trung chuû yeáu vaøo lónh vöïc giao thoâng vaän taûi, coâng nghieäp vaø xaây döïng (treân 80%), noâng nghieäp chæ môùi chieám 1-5%. Nhìn vaøo baûng soá lieäu 2.8 ta thaáy:  Thöù nhaát, dö nôï cho thueâ DNNVV taêng qua caùc naêm.

50 Trong nhöõng naêm qua, hoaït ñoäng cho thueâ tieáp tuïc phaùt trieån, cô caáu ñaàu tö laø taäp trung cho thueâ chuû yeáu ñoái vôùi caùc DNNVV, taøi saûn cho thueâ noùi chung ñöôïc söû duïng ñuùng muïc ñích vaø coù hieäu quaû. Ñeán 30/06/2007, toång dö nôï cho thueâ taøi chính DNNVV ñaït 4.956 tyû ñoàng, taêng 680 tyû ñoàng so vôùi ñaàu naêm vôùi toác ñoä taêng 15,2%, ñaëc bieät laø caùc coâng ty TNHH, coâng ty coå phaàn vaø DNTN soá dö nôï cho thueâ taêng leân ñaùng keå, tính ñeán 30/06/2007 dö nôï cho thueâ 2 loaïi hình doanh nghieäp naøy ñaït 3.648 tyû ñoàng chieám 70% toång dö nôï cho thueâ taøi chính DNNVV, taêng 1.000 tyû ñoàng vôùi toác ñoä taêng laø 27,4% so vôùi naêm 2006. Baûng 2.8 : Cô caáu dö nôï cho thueâ taøi chính DNNVV 2004-30/06/2007 Ñôn vò tính : Tyû ñoàng Naêm 2004 Naêm 2005 Naêm 2006 06/2007 Chæ tieâu Soá tieàn (%) Soá tieàn (%) Soá tieàn (%) Soá tieàn (%) Toång dö nôï thueâ TC 2.833 100 3.766 100 4.276 100 4.956 100 1. Theo loaïi hình DN  DNNN 921 32,5 931 24,7 801 22,1 941 19  Cty TNHH, coå phaàn 1.352 47,7 1.987 52,8 2.070 51,3 2.676 54  DNTN 266 9,4 378 10,0 578 14,3 792 16  DN coù voán ñaàu tö NN 294 10,4 470 12,5 500 12,4 547 11 2. Theo loaïi taøi saûn  Phöông tieän vaän taûi 1.067 37,7 1.271 33,7 1.359 33,6 1.546 31,2  Thieát bò xaây döïng 689 24,3 1.060 28,1 1.106 27,4 1.487 30,0  Thieát bò SX CN 712 25,1 940 25,0 959 23,7 1.239 25,0  Khaùc 365 12,9 495 13,1 615 15,2 684 13,8 Nguoàn: Baùo caùo hoaït ñoäng cho thueâ caùc naêm cuûa Cty cho thueâ taøi chính I & II NHNo VN.