Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản trị rủi ro tín dụng để mở rộng cho vay các DNNVV tại ngân hàng No & PTNT Việt Nam

3,397
504
111
21
- Chính saùch tín duïng : Chính saùch tín duïng baèng vaên baûn laø yeáu toá caên
baûn, laø neàn taûng ñeå quaûn trò tín duïng hieäu quaû vaø noù phaûi ñöôïc xaây döïng thoâng
suoát töø treân xuoáng döôùi ñeå ngaân haøng duy trì tieâu chuaån tín duïng cuûa mình traùnh
ruûi ro quaù möùc vaø ñaùnh giaù ñuùng veà cô hoäi kinh doanh. Chính saùch tín duïng toát
seõ naâng cao hieäu quaû khoaûn vay, ñaëc bieät laø ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån chính
saùch tín duïng laïi caøng quan troïng hôn vì ngaân haøng phaûi thích öùng vôùi moâi
tröôøng kinh teá bieán ñoåi lieân tuïc vaø ñoái maët vôùi vaán ñeà tröôùc ñaây raát ít hoaëc
khoâng quan taâm tôùi.
- Giôùi haïn caáp tín duïng : Ñeå haïn cheá ruûi ro, moät ngaân haøng neân quy ñònh
haïn möùc caáp tín duïng toái ña cho töøng caáp quaûn trò (möùc phaùn quyeát). Giôùi haïn tín
ñöôïc xaùc ñònh ñuùng seõ quaûn trò toát ruûi ro toång theå cuûa töøng khaùch haøng. Noù ñöôïc
hieåu laø möùc tín duïng an toaøn toái ña trong ñoù doanh nghieäp quaûn trò hieäu quaû ñöôïc
hoïat ñoäng cuûa mình, ôû möùc naøy ruûi ro ngaân haøng coù theå chòu ñoái vôùi doanh
nghieäp laø thaáp nhaát
- Ñònh giaù khoaûn vay : Ñònh giaù khoaûn vay laø coâng cuï voâ cuøng quan troïng
trong quaù trình quaûn trò ruûi ro tín duïng khi quyeát ñònh cho vay ñaõ ñöôïc ñöa ra.
Laõi suaát laø giaù cuûa khoûan vay noù phuï thuoäc vaøo töông quan cung caàu vaø möùc ñoä
caïnh tranh treân thò tröôøng, thoâng thöôøng laõi suaát ñöôïc xaùc ñònh ôû möùc ñaûm baûo
chi phí voán ñaàu vaøo, chi phí quaûn lyù, phaàn lôïi nhuaän mong muoán vaø phaàn buø ruûi
ro cuûa khoaûn vay.
- Xeáp haïng tín duïng : Caùc ngaân haøng ñònh kyø thöïc hieän vieäc xeáp haïng laïi
tín duïng cho khaùch haøng, ñaùnh giaù laïi moùn vay vaø taøi saûn theá chaáp ñeå töø ñoù coù
möùc phaân boå döï phoøng, ñieàu chænh möùc giôùi haïn caáp tín duïng cho phuø hôïp, hoaëc
thöïc hieän nhöõng bieän phaùp caàn thieát nhaèm thu hoài nôï tröôùc haïn neáu phaùt hieän
21 - Chính saùch tín duïng : Chính saùch tín duïng baèng vaên baûn laø yeáu toá caên baûn, laø neàn taûng ñeå quaûn trò tín duïng hieäu quaû vaø noù phaûi ñöôïc xaây döïng thoâng suoát töø treân xuoáng döôùi ñeå ngaân haøng duy trì tieâu chuaån tín duïng cuûa mình traùnh ruûi ro quaù möùc vaø ñaùnh giaù ñuùng veà cô hoäi kinh doanh. Chính saùch tín duïng toát seõ naâng cao hieäu quaû khoaûn vay, ñaëc bieät laø ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån chính saùch tín duïng laïi caøng quan troïng hôn vì ngaân haøng phaûi thích öùng vôùi moâi tröôøng kinh teá bieán ñoåi lieân tuïc vaø ñoái maët vôùi vaán ñeà tröôùc ñaây raát ít hoaëc khoâng quan taâm tôùi. - Giôùi haïn caáp tín duïng : Ñeå haïn cheá ruûi ro, moät ngaân haøng neân quy ñònh haïn möùc caáp tín duïng toái ña cho töøng caáp quaûn trò (möùc phaùn quyeát). Giôùi haïn tín ñöôïc xaùc ñònh ñuùng seõ quaûn trò toát ruûi ro toång theå cuûa töøng khaùch haøng. Noù ñöôïc hieåu laø möùc tín duïng an toaøn toái ña trong ñoù doanh nghieäp quaûn trò hieäu quaû ñöôïc hoïat ñoäng cuûa mình, ôû möùc naøy ruûi ro ngaân haøng coù theå chòu ñoái vôùi doanh nghieäp laø thaáp nhaát - Ñònh giaù khoaûn vay : Ñònh giaù khoaûn vay laø coâng cuï voâ cuøng quan troïng trong quaù trình quaûn trò ruûi ro tín duïng khi quyeát ñònh cho vay ñaõ ñöôïc ñöa ra. Laõi suaát laø giaù cuûa khoûan vay noù phuï thuoäc vaøo töông quan cung caàu vaø möùc ñoä caïnh tranh treân thò tröôøng, thoâng thöôøng laõi suaát ñöôïc xaùc ñònh ôû möùc ñaûm baûo chi phí voán ñaàu vaøo, chi phí quaûn lyù, phaàn lôïi nhuaän mong muoán vaø phaàn buø ruûi ro cuûa khoaûn vay. - Xeáp haïng tín duïng : Caùc ngaân haøng ñònh kyø thöïc hieän vieäc xeáp haïng laïi tín duïng cho khaùch haøng, ñaùnh giaù laïi moùn vay vaø taøi saûn theá chaáp ñeå töø ñoù coù möùc phaân boå döï phoøng, ñieàu chænh möùc giôùi haïn caáp tín duïng cho phuø hôïp, hoaëc thöïc hieän nhöõng bieän phaùp caàn thieát nhaèm thu hoài nôï tröôùc haïn neáu phaùt hieän
22
moùn vay, taøi saûn theá chaáp coù daáu hieäu baát thöôøng aûnh höôûng ñeán khaû naêng thu
hoài nôï.
- Taøi saûn theá chaáp : Taøi saûn theá chaáp laø nguoàn thu hoài nôï thöù hai cho
khoûan vay neáu phöông aùn kinh doanh cuûa khaùch haøng gaëp ruûi ro, doøng tieàn cuûa
khaùch haøng khoâng ñuùng nhö döï kieán. Tuy nhieân khoûan vay seõ phaûi ñöôïc thanh
toaùn baèng tieàn vaø vieäc baùn caùc taøi saûn theá chaáp laø khoâng phaûi deå vì vaäy khoâng
neân quyeát ñònh cho vay chæ döïa vaøo taøi saûn theá chaáp.
- Ña daïng hoùa caùc danh muïc ñaàu tö : Quaûn trò danh muïc ñaàu tö laøm caân
ñoái vaø kieàm cheá ruûi ro danh muïc baèng caùch nhaän daïng, döï baùo vaø kieåm soùat möùc
ñoä ruûi ro vôùi töøng thò tröôøng ngaøng haøng khaùc nhau, khaùch haøng, maët haøng, loïai
saûn phaåm tín duïng khaùc nhau. Ña daïng hoùa danh muïc ñaàu tö laø giaûi phaùp phoøng
ngöøa ruûi ro hieäu quaû nhaát trong quaûn trò ruûi ro tín duïng.
1.3.2. Khaùi nieäm, ñaëc ñieåm DNNVV
1.3.2.1 Khaùi nieäm
Theo ñieàu 3 cuûa NÑ90/2001/NÑ-CP thì: “DNNVV laø cô sôû saûn xuaát kinh
doanh ñoäc laäp ñaõ ñaêng kyù kinh doanh theo phaùp luaät hieän haønh, coù voán ñaêng kyù
khoâng quaù 10 tyû ñoàng hoaëc soá lao ñoäng trung bình haèng naêm khoâng quaù 300
ngöôøi”.
Soá voán ñaêng kyù laø soá voán ghi treân giaáy ñaêng kyù kinh doanh hoaëc giaáy
pheùp ñaàu tö, ñoái vôùi DNNN laø soá voán ñieàu leä ñöôïc Nhaø nöôùc caáp.
Lao ñoäng trung bình haøng naêm laø soá lao ñoäng bình quaân maø doanh nghieäp
ñaõ ñaêng kyù vôùi cô quan quaûn lyù lao ñoäng vaø coù tham gia ñoùng baûo hieåm xaõ hoäi.
Caên cöù vaøo tình hình kinh teá-xaõ hoäi cuï theå cuûa töøng ngaønh, ñòa phöông,
trong quaù trình thöïc hieän caùc bieän phaùp, chöông trình trôï giuùp coù theå linh hoaït aùp
22 moùn vay, taøi saûn theá chaáp coù daáu hieäu baát thöôøng aûnh höôûng ñeán khaû naêng thu hoài nôï. - Taøi saûn theá chaáp : Taøi saûn theá chaáp laø nguoàn thu hoài nôï thöù hai cho khoûan vay neáu phöông aùn kinh doanh cuûa khaùch haøng gaëp ruûi ro, doøng tieàn cuûa khaùch haøng khoâng ñuùng nhö döï kieán. Tuy nhieân khoûan vay seõ phaûi ñöôïc thanh toaùn baèng tieàn vaø vieäc baùn caùc taøi saûn theá chaáp laø khoâng phaûi deå vì vaäy khoâng neân quyeát ñònh cho vay chæ döïa vaøo taøi saûn theá chaáp. - Ña daïng hoùa caùc danh muïc ñaàu tö : Quaûn trò danh muïc ñaàu tö laøm caân ñoái vaø kieàm cheá ruûi ro danh muïc baèng caùch nhaän daïng, döï baùo vaø kieåm soùat möùc ñoä ruûi ro vôùi töøng thò tröôøng ngaøng haøng khaùc nhau, khaùch haøng, maët haøng, loïai saûn phaåm tín duïng khaùc nhau. Ña daïng hoùa danh muïc ñaàu tö laø giaûi phaùp phoøng ngöøa ruûi ro hieäu quaû nhaát trong quaûn trò ruûi ro tín duïng. 1.3.2. Khaùi nieäm, ñaëc ñieåm DNNVV 1.3.2.1 Khaùi nieäm Theo ñieàu 3 cuûa NÑ90/2001/NÑ-CP thì: “DNNVV laø cô sôû saûn xuaát kinh doanh ñoäc laäp ñaõ ñaêng kyù kinh doanh theo phaùp luaät hieän haønh, coù voán ñaêng kyù khoâng quaù 10 tyû ñoàng hoaëc soá lao ñoäng trung bình haèng naêm khoâng quaù 300 ngöôøi”. Soá voán ñaêng kyù laø soá voán ghi treân giaáy ñaêng kyù kinh doanh hoaëc giaáy pheùp ñaàu tö, ñoái vôùi DNNN laø soá voán ñieàu leä ñöôïc Nhaø nöôùc caáp. Lao ñoäng trung bình haøng naêm laø soá lao ñoäng bình quaân maø doanh nghieäp ñaõ ñaêng kyù vôùi cô quan quaûn lyù lao ñoäng vaø coù tham gia ñoùng baûo hieåm xaõ hoäi. Caên cöù vaøo tình hình kinh teá-xaõ hoäi cuï theå cuûa töøng ngaønh, ñòa phöông, trong quaù trình thöïc hieän caùc bieän phaùp, chöông trình trôï giuùp coù theå linh hoaït aùp
23
duïng ñoàng thôøi caû hai chæ tieâu voán vaø lao ñoäng hoaëc moät trong hai chæ tieâu neâu
treân.
1.3.2.2 Ñaëc ñieåm DNNVV
- Nguoàn voán ít, naêng löïc taøi chính coøn nhoû beù.
- Laõnh ñaïo DNNVV töông ñoái treû, coù trình ñoä hoïc vaán cao nhöng coøn
thieáu kinh nghieäm thöông tröôøng, thieáu tính chuyeân nghieäp trong kinh doanh.
- Trình ñoä khoa hoïc kyõ thuaät vaø coâng ngheä coøn thaáp, nhieàu DNNVV saûn
xuaát thuû coâng hoaëc söû duïng thieát bò, coâng ngheä cuõ, chaäm ñöôïc caûi tieán.
- Trình ñoä Marketing vaø baùn haøng cuûa caùc DNNVV coøn haïn cheá: chöa chuû
ñoäng tìm kieám thò tröôøng cuõng nhö chuû ñoäng ñöa ra chöông trình marketing cho
saûn phaåm haøng hoùa.
- Thieáu thoâng tin veà thò tröôøng ñaàu vaøo: thò tröôøng voán, lao ñoäng, nguyeân
vaät lieäu, thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm.
1.3.2.3 Vai troø cuûa DNNVV trong neàn kinh teá nöôùc ta hieän nay
DNNVV ôû nöôùc ta ñoùng vai troø quan troïng trong neàn kinh teá, theo
thoáng keâ treân toaøn quoác hieän coù treân 200.000 DNNVV, chieám tôùi gaàn 96%
toång soá doanh nghieäp trong nöôùc, ñoùng goùp 26-30% GDP vaø thu huùt moät löïc
löôïng lao ñoäng ñaùng keå, taïo nhieàu coâng aên vieäc laøm, goùp phaàn chuyeån dòch
cô caáu kinh teá, goùp phaàn khai thaùc nhöõng tieàm naêng cuûa neàn kinh teá. Hieän
nay, coù hôn 29.000 DNNVV tham gia xuaát khaåu, giaù trò xuaát khaåu cuûa khu
vöïc naøy chieám 25% toång kim ngaïch caû nöôùc. Ñieàu ñoù cho thaáy DNNVV coù
vai troø ñaëc bieät quan troïng trong neàn kinh teá nöôùc ta.
1.3.3. Söï caàn thieát phaûi quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa NHTM ñoái vôùi
DNNVV
23 duïng ñoàng thôøi caû hai chæ tieâu voán vaø lao ñoäng hoaëc moät trong hai chæ tieâu neâu treân. 1.3.2.2 Ñaëc ñieåm DNNVV - Nguoàn voán ít, naêng löïc taøi chính coøn nhoû beù. - Laõnh ñaïo DNNVV töông ñoái treû, coù trình ñoä hoïc vaán cao nhöng coøn thieáu kinh nghieäm thöông tröôøng, thieáu tính chuyeân nghieäp trong kinh doanh. - Trình ñoä khoa hoïc kyõ thuaät vaø coâng ngheä coøn thaáp, nhieàu DNNVV saûn xuaát thuû coâng hoaëc söû duïng thieát bò, coâng ngheä cuõ, chaäm ñöôïc caûi tieán. - Trình ñoä Marketing vaø baùn haøng cuûa caùc DNNVV coøn haïn cheá: chöa chuû ñoäng tìm kieám thò tröôøng cuõng nhö chuû ñoäng ñöa ra chöông trình marketing cho saûn phaåm haøng hoùa. - Thieáu thoâng tin veà thò tröôøng ñaàu vaøo: thò tröôøng voán, lao ñoäng, nguyeân vaät lieäu, thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm. 1.3.2.3 Vai troø cuûa DNNVV trong neàn kinh teá nöôùc ta hieän nay DNNVV ôû nöôùc ta ñoùng vai troø quan troïng trong neàn kinh teá, theo thoáng keâ treân toaøn quoác hieän coù treân 200.000 DNNVV, chieám tôùi gaàn 96% toång soá doanh nghieäp trong nöôùc, ñoùng goùp 26-30% GDP vaø thu huùt moät löïc löôïng lao ñoäng ñaùng keå, taïo nhieàu coâng aên vieäc laøm, goùp phaàn chuyeån dòch cô caáu kinh teá, goùp phaàn khai thaùc nhöõng tieàm naêng cuûa neàn kinh teá. Hieän nay, coù hôn 29.000 DNNVV tham gia xuaát khaåu, giaù trò xuaát khaåu cuûa khu vöïc naøy chieám 25% toång kim ngaïch caû nöôùc. Ñieàu ñoù cho thaáy DNNVV coù vai troø ñaëc bieät quan troïng trong neàn kinh teá nöôùc ta. 1.3.3. Söï caàn thieát phaûi quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa NHTM ñoái vôùi DNNVV
24
Hieäu quûa hoaït ñoäng tín duïng laø chæ tieâu tieân quyeát ñoái söï phaùt trieån cuûa
moät Ngaân haøng. Khi hoaït ñoäng tín duïng ñaït hieäu quaû cao thì baûn thaân noù seõ taïo
ñaø cho moïi hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Ngaân haøng phaùt trieån. Ngöôïc laïi, moät khi
hieäu quaû ñoàng voán ñaït thaáp thì noù laïi laø taùc nhaân ñöa Ngaân haøng ñeán choã baát oån
ñònh, töø ñoù giaûm söùc caïnh tranh vaø kìm haõm söï phaùt trieån.
DNNVV ñöôïc Ñaûng vaø Nhaø nöôùc xaùc ñònh laø loaïi hình doanh nghieäp coù
vai troø voâ cuøng quan troïng ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá, ñoùng goùp
khoaûng 30% GDP vaø thu huùt moät löôïng lao ñoäng ñaùng keå taïo nhieàu coâng aên vieäc
laøm, goùp phaàn chuyeån dòch cô caáu kinh teá. Döï kieán töø nay 2010 coù 500.000
DNNVV ñöôïc thaønh laäp. Ñaây laø thò tröôøng coù tieàm naêng raát lôùn ñeå NHTM môû
roäng ñaàu tö goùp phaàn taêng nguoàn thu nhaäp naâng cao hieäu quaû kinh doanh.
Trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHTM coù theå noùi hoaït ñoäng tín duïng laø
lónh vöïc taïo ra nguoàn thu nhaäp raát lôùn cho Ngaân haøng. Tuy nhieân, vôùi khaùi nieäm
vaø nhöõng ñaëc ñieåm DNNVV thì vieäc môû roäng tín duïng laø moät trong nhöõng lónh
vöïc chöùa nhieàu ruûi ro nhaát. Maø kinh doanh Ngaân haøng laø laø kinh doanh baèng chöõ
tín, moät khi ruûi ro xaûy ra seõ gaây khoù khaên trong vieäc khoâi phuïc laïi lôïi theá treân thò
tröôøng bôûi vì caùc yeáu toá cuûa quaù trình kinh doanh bò aûnh höôûng nhö: uy tín ñoái
vôùi khaùch haøng bò suy giaûm, quan heä vôùi khaùch haøng noùi chung cuõng nhö quan
heä tín duïng noùi rieâng seõ bò thu heïp laïi, vaø nhöõng haäu quaû tieáp theo seõ khoâng
löôøng tröôùc ñöôïc.
Nhö vaäy coù theå noùi raèng vieäc taêng cöôøng quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa
NHTM ñoái vôùi DNNVV nhaèm goùp phaàn naâng cao chaát löôïng tín duïng laø moät
yeâu caàu böùc thieát, laø ñieàu kieän soáng coøn ñoái vôùi moãi Ngaân haøng Thöông maïi vaø
roäng hôn nöõa laø ñoái vôùi neàn kinh teá. Do doù, moät Ngaân haøng neáu chæ quan taâm
ñeán vieäc môû roäng tín duïng thoâi thì vaãn chöa ñuû maø caàn phaûi chuù troïng ñeán vaán
24 Hieäu quûa hoaït ñoäng tín duïng laø chæ tieâu tieân quyeát ñoái söï phaùt trieån cuûa moät Ngaân haøng. Khi hoaït ñoäng tín duïng ñaït hieäu quaû cao thì baûn thaân noù seõ taïo ñaø cho moïi hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Ngaân haøng phaùt trieån. Ngöôïc laïi, moät khi hieäu quaû ñoàng voán ñaït thaáp thì noù laïi laø taùc nhaân ñöa Ngaân haøng ñeán choã baát oån ñònh, töø ñoù giaûm söùc caïnh tranh vaø kìm haõm söï phaùt trieån. DNNVV ñöôïc Ñaûng vaø Nhaø nöôùc xaùc ñònh laø loaïi hình doanh nghieäp coù vai troø voâ cuøng quan troïng ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá, ñoùng goùp khoaûng 30% GDP vaø thu huùt moät löôïng lao ñoäng ñaùng keå taïo nhieàu coâng aên vieäc laøm, goùp phaàn chuyeån dòch cô caáu kinh teá. Döï kieán töø nay 2010 coù 500.000 DNNVV ñöôïc thaønh laäp. Ñaây laø thò tröôøng coù tieàm naêng raát lôùn ñeå NHTM môû roäng ñaàu tö goùp phaàn taêng nguoàn thu nhaäp naâng cao hieäu quaû kinh doanh. Trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHTM coù theå noùi hoaït ñoäng tín duïng laø lónh vöïc taïo ra nguoàn thu nhaäp raát lôùn cho Ngaân haøng. Tuy nhieân, vôùi khaùi nieäm vaø nhöõng ñaëc ñieåm DNNVV thì vieäc môû roäng tín duïng laø moät trong nhöõng lónh vöïc chöùa nhieàu ruûi ro nhaát. Maø kinh doanh Ngaân haøng laø laø kinh doanh baèng chöõ tín, moät khi ruûi ro xaûy ra seõ gaây khoù khaên trong vieäc khoâi phuïc laïi lôïi theá treân thò tröôøng bôûi vì caùc yeáu toá cuûa quaù trình kinh doanh bò aûnh höôûng nhö: uy tín ñoái vôùi khaùch haøng bò suy giaûm, quan heä vôùi khaùch haøng noùi chung cuõng nhö quan heä tín duïng noùi rieâng seõ bò thu heïp laïi, vaø nhöõng haäu quaû tieáp theo seõ khoâng löôøng tröôùc ñöôïc. Nhö vaäy coù theå noùi raèng vieäc taêng cöôøng quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa NHTM ñoái vôùi DNNVV nhaèm goùp phaàn naâng cao chaát löôïng tín duïng laø moät yeâu caàu böùc thieát, laø ñieàu kieän soáng coøn ñoái vôùi moãi Ngaân haøng Thöông maïi vaø roäng hôn nöõa laø ñoái vôùi neàn kinh teá. Do doù, moät Ngaân haøng neáu chæ quan taâm ñeán vieäc môû roäng tín duïng thoâi thì vaãn chöa ñuû maø caàn phaûi chuù troïng ñeán vaán
25
ñeà quaûn trò ruûi ro tín duïng coù nhö theá môùi khai thaùc trieät ñeå nhöõng tieàm naêng voán
coù vaø phaùt huy heát hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa NHTM vaø töø ñoù goùp phaàn laøm taêng
theâm nguoàn thu nhaäp cho Ngaân haøng.
Do ñoù vieäc nghieân cöùu ñeå tìm ra caùc giaûi phaùp quaûn trò ruûi ro tín duïng goùp
phaàn naâng cao chaát löôïng tín duïng vaø môû roäng qui moâ tín duïng laø muïc tieâu haøng
ñaàu, laø nhaân toá quan troïng ñeå taïo lôïi theá caïnh tranh vaø phaùt trieån trong moãi
Ngaân haøng thöông maïi vaø ñieàu naøy cuõng coù yù nghóa raát lôùn ñoái vôùi toaøn boä neàn
kinh teá.
1.3.4. Noäi dung cô baûn cuûa quaûn trò ruûi ro tín duïng ngaân haøng theo
nhöõng chuaån möïc quoác teá (Basel II)
1.3.4.1 Giôùi thieäu sô löôïc veà Basel
Uûy ban Basel veà giaùm saùt ngaân haøng laø moät uûy ban bao goàm caùc chuyeân
gia giaùm saùt hoïat ñoäng ngaân haøng thaønh laäp vaøo naêm 1975 bôûi caùc thoáng ñoác
cuûa NHTW cuûa nhoùm G10 (Bæ, Canada, Phaùp, Ñöùc, YÙ, Nhaät baûn, Haø lan, Thuïy
ñieån, Vöông quoác Anh vaø Myõ). Giuùp vieäc cho Basel laø laø ban thö kyù thöôøng tröïc
coù truï sôû taïi Washington. Uyû ban Basel hoïp thöôøng nieân taïi truï sôû Ngaân haøng
thanh toaùn quoác teá (BIS) taïi Washington (Myõ) hoaëc thaønh phoá Basel (Thuïy syõ)
1.3.4.2 Quan ñieåm cuûa Basel :
Söï yeáu keùm trong heä thoáng ngaân haøng cuûa moät quoác gia, duø laø quoác gia
phaùt trieån hay ñang phaùt trieån coù theå ñe doïa ñeán söï oån ñònh veà taøi chính trong caû
noäi boä cuûa quoác gia ñoù vaø treân thò tröôøng quoác teá. Nhu caàu caàn naâng cao söùc
maïnh cuûa heä thoáng taøi chính nhaát thieát phaûi ñöôïc nhieàu quoác gia, toå chöùc taøi
chính treân treân theá giôùi noùi chung vaø uûy ban Basel noùi rieâng ñaëc bieät quan taâm.
1.3.4.3 Vaøi neùt veà quaûn trò ruûi ro theo quy ñònh cuûa Basel :
25 ñeà quaûn trò ruûi ro tín duïng coù nhö theá môùi khai thaùc trieät ñeå nhöõng tieàm naêng voán coù vaø phaùt huy heát hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa NHTM vaø töø ñoù goùp phaàn laøm taêng theâm nguoàn thu nhaäp cho Ngaân haøng. Do ñoù vieäc nghieân cöùu ñeå tìm ra caùc giaûi phaùp quaûn trò ruûi ro tín duïng goùp phaàn naâng cao chaát löôïng tín duïng vaø môû roäng qui moâ tín duïng laø muïc tieâu haøng ñaàu, laø nhaân toá quan troïng ñeå taïo lôïi theá caïnh tranh vaø phaùt trieån trong moãi Ngaân haøng thöông maïi vaø ñieàu naøy cuõng coù yù nghóa raát lôùn ñoái vôùi toaøn boä neàn kinh teá. 1.3.4. Noäi dung cô baûn cuûa quaûn trò ruûi ro tín duïng ngaân haøng theo nhöõng chuaån möïc quoác teá (Basel II) 1.3.4.1 Giôùi thieäu sô löôïc veà Basel Uûy ban Basel veà giaùm saùt ngaân haøng laø moät uûy ban bao goàm caùc chuyeân gia giaùm saùt hoïat ñoäng ngaân haøng thaønh laäp vaøo naêm 1975 bôûi caùc thoáng ñoác cuûa NHTW cuûa nhoùm G10 (Bæ, Canada, Phaùp, Ñöùc, YÙ, Nhaät baûn, Haø lan, Thuïy ñieån, Vöông quoác Anh vaø Myõ). Giuùp vieäc cho Basel laø laø ban thö kyù thöôøng tröïc coù truï sôû taïi Washington. Uyû ban Basel hoïp thöôøng nieân taïi truï sôû Ngaân haøng thanh toaùn quoác teá (BIS) taïi Washington (Myõ) hoaëc thaønh phoá Basel (Thuïy syõ) 1.3.4.2 Quan ñieåm cuûa Basel : Söï yeáu keùm trong heä thoáng ngaân haøng cuûa moät quoác gia, duø laø quoác gia phaùt trieån hay ñang phaùt trieån coù theå ñe doïa ñeán söï oån ñònh veà taøi chính trong caû noäi boä cuûa quoác gia ñoù vaø treân thò tröôøng quoác teá. Nhu caàu caàn naâng cao söùc maïnh cuûa heä thoáng taøi chính nhaát thieát phaûi ñöôïc nhieàu quoác gia, toå chöùc taøi chính treân treân theá giôùi noùi chung vaø uûy ban Basel noùi rieâng ñaëc bieät quan taâm. 1.3.4.3 Vaøi neùt veà quaûn trò ruûi ro theo quy ñònh cuûa Basel :
26
Basel ñaõ ñöa ra moät heä thoáng caùc nguyeân taéc vaø chuaån möïc veà caùc bieän
phaùp thaän troïng ñeå quaûn trò ruûi ro trong ñoù quaûn trò ruûi ro tín duïng naèm trong
khuoân khoå quaûn trò ruûi ro chung cuûa NHTM. Ban laõnh ñaïo NHTM coù traùch
nhieäm xaây döïng muïc tieâu, chieán löôïc, nhieäm vuï kinh doanh, trong ñoù xaùc ñònh roõ
ruûi ro vaø lôïi nhuaän cuûa ngaân haøng. Ñeå thieát laäp moät heä thoáng kieåm soùat vaø quaûn
trò ruûi ro hieäu quaû, ban laõnh ñaïo ngaân haøng phaûi toå chöùc giaùm saùt hoïat ñoäng kinh
doanh theo ñuùng quy ñònh, ñaùnh giaù giaùm saùt möùc ñoä ruûi ro cuûa hoïat ñoäng kinh
doanh, ñöa ra caùc bieän phaùp toå chöùc ñeå haïn cheá ruûi ro, ñaët ra caùc haïn möùc vaø
giaùm saùt ruûi ro. Quaûn trò ruûi ro tín duïng hieäu quaû laø ñieåm caên baûn cho moät
phöông phaùp quaûn trò ruûi ro toøan dieän vaø thaønh coâng cuûa baát kyø ngaân haøng naøo.
Quaûn trò ruûi ro tín duïng bao goàm caùc hoïat ñoäng sau :
- Hieåu veà nhöõng ruûi ro maø NHTM phaûi ñoái maët.
- Ño löôøng ruûi ro (söû duïng Var*, …); phaân tích ruûi ro (phaân tích danh muïc
taøi saûn, phaân tích khaû naêng chòu ñöïng cöïc ñieåm, phaân tích tính ñaëc thuø cuûa danh
muïc taøi saûn )
- Kieåm soùat nhaèm haïn cheá ruûi ro (ñeà suaát haïn möùc, giaùm saùt vieäc tuaân thuû
haïn möùc).
- Baùo caùo veà ruûi ro.
Theo kinh nghieäm quoác teá toát nhaát veà quaûn trò ruûi ro, NHTM caàn ñaùp öùng
caùc yeâu caàu ñöôïc theå hieän döôùi daïng caâu hoûi nhö sau :
- Thöù nhaát, nhaän bieát vaø truyeàn ñaït thoâng tin : Caùc thaønh vieân trong hoäi
ñoàng quaûn trò vaø Toång giaùm ñoác ngaân haøng coù nhaän bieát ñöôïc caùc ruûi ro vaø caùc
lôïi ích trong hoïat ñoäng taøi chính cuûa ngaân haøng khoâng? Ngaân haøng ñaõ xaây döïng
ñöôïc moät khuoân khoå baùo caùo quaûn trò hieäu quaû vaø coù hieäu löïc cho pheùp truyeàn
26 Basel ñaõ ñöa ra moät heä thoáng caùc nguyeân taéc vaø chuaån möïc veà caùc bieän phaùp thaän troïng ñeå quaûn trò ruûi ro trong ñoù quaûn trò ruûi ro tín duïng naèm trong khuoân khoå quaûn trò ruûi ro chung cuûa NHTM. Ban laõnh ñaïo NHTM coù traùch nhieäm xaây döïng muïc tieâu, chieán löôïc, nhieäm vuï kinh doanh, trong ñoù xaùc ñònh roõ ruûi ro vaø lôïi nhuaän cuûa ngaân haøng. Ñeå thieát laäp moät heä thoáng kieåm soùat vaø quaûn trò ruûi ro hieäu quaû, ban laõnh ñaïo ngaân haøng phaûi toå chöùc giaùm saùt hoïat ñoäng kinh doanh theo ñuùng quy ñònh, ñaùnh giaù giaùm saùt möùc ñoä ruûi ro cuûa hoïat ñoäng kinh doanh, ñöa ra caùc bieän phaùp toå chöùc ñeå haïn cheá ruûi ro, ñaët ra caùc haïn möùc vaø giaùm saùt ruûi ro. Quaûn trò ruûi ro tín duïng hieäu quaû laø ñieåm caên baûn cho moät phöông phaùp quaûn trò ruûi ro toøan dieän vaø thaønh coâng cuûa baát kyø ngaân haøng naøo. Quaûn trò ruûi ro tín duïng bao goàm caùc hoïat ñoäng sau : - Hieåu veà nhöõng ruûi ro maø NHTM phaûi ñoái maët. - Ño löôøng ruûi ro (söû duïng Var*, …); phaân tích ruûi ro (phaân tích danh muïc taøi saûn, phaân tích khaû naêng chòu ñöïng cöïc ñieåm, phaân tích tính ñaëc thuø cuûa danh muïc taøi saûn ) - Kieåm soùat nhaèm haïn cheá ruûi ro (ñeà suaát haïn möùc, giaùm saùt vieäc tuaân thuû haïn möùc). - Baùo caùo veà ruûi ro. Theo kinh nghieäm quoác teá toát nhaát veà quaûn trò ruûi ro, NHTM caàn ñaùp öùng caùc yeâu caàu ñöôïc theå hieän döôùi daïng caâu hoûi nhö sau : - Thöù nhaát, nhaän bieát vaø truyeàn ñaït thoâng tin : Caùc thaønh vieân trong hoäi ñoàng quaûn trò vaø Toång giaùm ñoác ngaân haøng coù nhaän bieát ñöôïc caùc ruûi ro vaø caùc lôïi ích trong hoïat ñoäng taøi chính cuûa ngaân haøng khoâng? Ngaân haøng ñaõ xaây döïng ñöôïc moät khuoân khoå baùo caùo quaûn trò hieäu quaû vaø coù hieäu löïc cho pheùp truyeàn
27
ñaït thoâng tin hieäu quaû tôùi taát caû caùc caáp ra quyeát ñònh kinh doanh cuûa ngaân haøng
chöa?
- Thöù hai, toå chöùc quaûn trò ruûi ro : Cô caáu toå chöùc vaø phöông phaùp quaûn trò
thò tröôøng; tín duïng; hoïat ñoäng; phaùp lyù vaø coâng ngheä cuûa ngaân haøng coù phuø hôïp
ñeå thöïc hieän kieåm soùat vaø quaûn trò ruûi ro khoâng? coù ñoäi nguõ caùn boä coù kyõ naêng
phuø hôïp ñeå thöïc hieän quy trình vaø giaùm saùt caùc giao dòch taøi chính phöùc taïp
chöa? Cuõng nhö coâng ngheä coù cho pheùp toång hôïp nhöõng ruûi ro rieâng bieät vaøo
chung moät danh muïc vaø tính tôùi moái töông quan giöõa thò tröôøng vaø saûn phaåm
khoâng?
- Thöù ba, Caùc chính saùch quy trình vaø kieåm soùat quaûn trò ruûi ro : Caùc chính
saùch quy trình hieän taïi coù ñöôïc soïan thaûo baèng vaên baûn, ñöôïc phoå bieán tôùi taát caû
caùc nhaân vieân vaø phuø hôïp vôùi muïc tieâu, chieán löôïc, nhieäm vuï cuûa ngaân haøng
khoâng?
- Thöù tö, Cô sôû haï taàng coâng ngheä vaø caùc heä thoáng hieän taïi coù hoã trôï toøan
dieän cho vieäc thu thaäp, phaân tích vaø truyeàn ñaït thoâng tin veà ruûi ro cuûa taát caû caùc
saûn phaåm, hoïat ñoäng cuûa ngaân haøng maø khoâng gaây caûn trôû naøo ñeán taêng tröôûng
vaø phaùt trieån kinh doanh cuûa ngaân haøng.
Quy taéc veà quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa uûy ban Basel quy ñònh ñoái vôùi hoäi
ñoàng quaûn trò cuûa ngaân haøng laø phaûi coù traùch nhieäm pheâ duyeät vaø ñònh kyø xem
xeùt laïi chieán löôïc ruûi ro tín duïng vaø nhöõng chính saùch ruûi ro tín duïng quan troïng
cuûa ngaân haøng. Ban giaùm ñoác coù nhieäm vuï thöïc hieän chieán löôïc ruûi ro tín duïng
vaø xaây döïng caùc chính saùch vaø quy trình ñeå xaùc ñònh, ño löôøng, theo doõi vaø kieåm
soùat ruûi ro tín duïng. Caùc ngaân haøng phaûi xaùc ñònh vaø quaûn trò ruûi ro tín duïng ñoái
vôùi toøan boä saûn phaåm vaø hoïat ñoäng cuûa ngaân haøng.
27 ñaït thoâng tin hieäu quaû tôùi taát caû caùc caáp ra quyeát ñònh kinh doanh cuûa ngaân haøng chöa? - Thöù hai, toå chöùc quaûn trò ruûi ro : Cô caáu toå chöùc vaø phöông phaùp quaûn trò thò tröôøng; tín duïng; hoïat ñoäng; phaùp lyù vaø coâng ngheä cuûa ngaân haøng coù phuø hôïp ñeå thöïc hieän kieåm soùat vaø quaûn trò ruûi ro khoâng? coù ñoäi nguõ caùn boä coù kyõ naêng phuø hôïp ñeå thöïc hieän quy trình vaø giaùm saùt caùc giao dòch taøi chính phöùc taïp chöa? Cuõng nhö coâng ngheä coù cho pheùp toång hôïp nhöõng ruûi ro rieâng bieät vaøo chung moät danh muïc vaø tính tôùi moái töông quan giöõa thò tröôøng vaø saûn phaåm khoâng? - Thöù ba, Caùc chính saùch quy trình vaø kieåm soùat quaûn trò ruûi ro : Caùc chính saùch quy trình hieän taïi coù ñöôïc soïan thaûo baèng vaên baûn, ñöôïc phoå bieán tôùi taát caû caùc nhaân vieân vaø phuø hôïp vôùi muïc tieâu, chieán löôïc, nhieäm vuï cuûa ngaân haøng khoâng? - Thöù tö, Cô sôû haï taàng coâng ngheä vaø caùc heä thoáng hieän taïi coù hoã trôï toøan dieän cho vieäc thu thaäp, phaân tích vaø truyeàn ñaït thoâng tin veà ruûi ro cuûa taát caû caùc saûn phaåm, hoïat ñoäng cuûa ngaân haøng maø khoâng gaây caûn trôû naøo ñeán taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh doanh cuûa ngaân haøng. Quy taéc veà quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa uûy ban Basel quy ñònh ñoái vôùi hoäi ñoàng quaûn trò cuûa ngaân haøng laø phaûi coù traùch nhieäm pheâ duyeät vaø ñònh kyø xem xeùt laïi chieán löôïc ruûi ro tín duïng vaø nhöõng chính saùch ruûi ro tín duïng quan troïng cuûa ngaân haøng. Ban giaùm ñoác coù nhieäm vuï thöïc hieän chieán löôïc ruûi ro tín duïng vaø xaây döïng caùc chính saùch vaø quy trình ñeå xaùc ñònh, ño löôøng, theo doõi vaø kieåm soùat ruûi ro tín duïng. Caùc ngaân haøng phaûi xaùc ñònh vaø quaûn trò ruûi ro tín duïng ñoái vôùi toøan boä saûn phaåm vaø hoïat ñoäng cuûa ngaân haøng.
28
1.3.4.4 Vai troø vaø taùc duïng cuûa vieäc öùng duïng caùc nguyeân taéc basel trong quaûn
lyù nôï xaáu ñoái vôùi hoïat ñoäng kinh doanh ngaân haøng trong neàn kinh teá thò
tröôøng hoäi nhaäp kinh teá quoác teá ôû nöôùc ta.
Trong xu höôùng toøan caàu hoùa hieän nay, sau khi gia nhaäp WTO ñoøi hoûi
Vieät Nam phaûi môû cöûa thò tröôøng trong lónh vöïc taøi chính ngaân haøng. Nhö ta ñaõ
bieát, hoïat ñoäng kinh doanh ngaân haøng luoân luoân tìm aån ruûi ro, ñaëc bieät laø hoïat
ñoäng tín duïng. Nhö vaäy ñeå heä thoáng caùc NHTM Vieät Nam ñöùng vöõng sau khi hoäi
nhaäp thì caùc hoïat ñoäng phoøng ngöøa vaø kieåm soùat ruûi ro caàn ñöôïc thöïc hieän vaø
quaûn lyù thoâng qua caùc tieâu chuaån quoác teá, vì :
Thöù nhaát, quaûn lyù ruûi ro tín duïng theo caùc chuaån möïc quoác teá hieän ñaïi seõ
laøm taêng khaû naêng cung caáp dòch vuï cuûa caùc NHTM Vieät Nam, do taïo theâm döôïc
nguoàn voán töø vieäc taêng nhanh voøng quay voán vaø thu huùt theâm khaùch haøng bôûi vì
caùc hình thöùc saûn phaåm dòch vuï taïo ra moät hình aûnh toát veà bieåu töôïng vaø uy tín
cuûa ngaân haøng, laøm cho khaùch haøng mong muoán gaén boù laâu daøi vôùi ngaân haøng.
Thöù hai, tín duïng laø moät trong nhöõng hoïat ñoäng kinh doanh chuû yeáu cuûa
ngaân haøng, vieäc öùng duïng caùc moâ hình quaûn lyù taøi saûn hieän ñaïi, ñaëc bieät laø quaûn
lyù nôï xaáu seõ haïn cheá toån thaát trong hoïat ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng, taêng
lôïi nhuaän boå sung voán ñaàu tö.
Thöù ba, ngaân haøng laø caàu noái giöõa tieát kieäm vaø ñaàu tö goùp phaàn ñieàu hoøa
voán trong neàn kinh teá. Do ñoù chaát löôïng hoïat ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng,
chaát löôïng tín duïng cuûng coá moái quan heä xaõ hoäi cuûa ngaân haøng, ñieàu ñoù cuõng coù
yù nghóa laø taïo ñöôïc moâi tröôøng thuaän lôïi nhaát cho hoïat ñoäng ngaân haøng phaùt
trieån, gia taêng giaù trò cho ngaân haøng, ñoàng thôøi môû roäng thò tröôøng trong nöôùc vaø
quoác teá.
28 1.3.4.4 Vai troø vaø taùc duïng cuûa vieäc öùng duïng caùc nguyeân taéc basel trong quaûn lyù nôï xaáu ñoái vôùi hoïat ñoäng kinh doanh ngaân haøng trong neàn kinh teá thò tröôøng hoäi nhaäp kinh teá quoác teá ôû nöôùc ta. Trong xu höôùng toøan caàu hoùa hieän nay, sau khi gia nhaäp WTO ñoøi hoûi Vieät Nam phaûi môû cöûa thò tröôøng trong lónh vöïc taøi chính ngaân haøng. Nhö ta ñaõ bieát, hoïat ñoäng kinh doanh ngaân haøng luoân luoân tìm aån ruûi ro, ñaëc bieät laø hoïat ñoäng tín duïng. Nhö vaäy ñeå heä thoáng caùc NHTM Vieät Nam ñöùng vöõng sau khi hoäi nhaäp thì caùc hoïat ñoäng phoøng ngöøa vaø kieåm soùat ruûi ro caàn ñöôïc thöïc hieän vaø quaûn lyù thoâng qua caùc tieâu chuaån quoác teá, vì : Thöù nhaát, quaûn lyù ruûi ro tín duïng theo caùc chuaån möïc quoác teá hieän ñaïi seõ laøm taêng khaû naêng cung caáp dòch vuï cuûa caùc NHTM Vieät Nam, do taïo theâm döôïc nguoàn voán töø vieäc taêng nhanh voøng quay voán vaø thu huùt theâm khaùch haøng bôûi vì caùc hình thöùc saûn phaåm dòch vuï taïo ra moät hình aûnh toát veà bieåu töôïng vaø uy tín cuûa ngaân haøng, laøm cho khaùch haøng mong muoán gaén boù laâu daøi vôùi ngaân haøng. Thöù hai, tín duïng laø moät trong nhöõng hoïat ñoäng kinh doanh chuû yeáu cuûa ngaân haøng, vieäc öùng duïng caùc moâ hình quaûn lyù taøi saûn hieän ñaïi, ñaëc bieät laø quaûn lyù nôï xaáu seõ haïn cheá toån thaát trong hoïat ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng, taêng lôïi nhuaän boå sung voán ñaàu tö. Thöù ba, ngaân haøng laø caàu noái giöõa tieát kieäm vaø ñaàu tö goùp phaàn ñieàu hoøa voán trong neàn kinh teá. Do ñoù chaát löôïng hoïat ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng, chaát löôïng tín duïng cuûng coá moái quan heä xaõ hoäi cuûa ngaân haøng, ñieàu ñoù cuõng coù yù nghóa laø taïo ñöôïc moâi tröôøng thuaän lôïi nhaát cho hoïat ñoäng ngaân haøng phaùt trieån, gia taêng giaù trò cho ngaân haøng, ñoàng thôøi môû roäng thò tröôøng trong nöôùc vaø quoác teá.
29
Thöù tö, tuaân thuû caùc nguyeân taéc cô baûn cuûa basel, giuùp caùc cô quan quaûn
lyù nhaø nuôùc xaây döïng heä thoáng thanh tra giaùm saùt hieäu quaû, hoã trôï vieäc phaùt
trieån thò tröôøng taøi chính, phaùt trieån hoaït ñoäng ngaân haøng vöõng maïnh, naâng cao
khaû naêng caïnh tranh, gia taêng giaù trò cho caùc NHTM vaø môû roäng thò tröôøng trong
nöôùc vaø quoác teá.
1.4. Baøi hoïc kinh nghieäm veà caùc phöông phaùp quaûn trò ruûi ro tín duïng
cuûa NHTM ñoái vôùi DNNVV taïi moät soá nöôùc
1.4.1. Kinh nghieäm veà caùc phöông phaùp quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa
NHTM ñoái vôùi DNNVV taïi moät soá nöôùc
1.4.1.1. Baøi hoïc kinh nghieäm töø Haøn Quoác
Ñeå coù theå ñaåy maïnh phaùt trieån neàn kinh teá coâng nghieäp hoùa, heä thoáng taøi
chính ngaân haøng Haøn Quoác cho ñeán nay bao goàm Ngaân haøng trung öông, caùc
ngaân haøng thöông maïi, caùc ngaân haøng chuyeân doanh vaø naêm 1950, Luaät ngaân
haøng Haøn Quoác ñaõ coù hieäu löïc.
ÔÛ Haøn Quoác, caùc NHTM cuõng gaëp khoù khaên trong vieäc cho vay vaø quaûn
trò ruûi ro ñoái vôùi caùc DNNVV nhö caùc quoác gia khaùc. Nhöõng vaán ñeà khoù khaên
chính maø caùc NHTM Haøn Quoác ñoái vôùi vieäc cho vay caùc DNNVV laø : Ñaëc thuø
moùn vay coù giaù trò thaáp, khoái löôïng khaùch haøng nhieàu, phaân boå roäng khaép vaø caùc
DNNVV cuõng luoân trong tình traïng thieáu voán, caùc kyõ naêng veà taøi chính, thoâng tin
coøn raát nhieàu haïn cheá… Chính vì vaäy vieäc taøi trôï cho caùc DNNVV ôû caùc NHTM
Haøn Quoác luoân phaûi ñoái maët vôùi ba vaán ñeà lôùn : Chi phí quaûn lyù khoûan vay lôùn,
chi phí huy ñoäng voán cao, vaø tieàm aån raát nhieàu ruûi ro.
Theo Oâng Bae Kyung, phoù toång giaùm ñoác ngaân haøng coâng nghieäp Haøn
Quoác (IBK) vaø laø moät chuyeân gia giaøu kinh nghieäm veà DNNVV, döïa treân kinh
29 Thöù tö, tuaân thuû caùc nguyeân taéc cô baûn cuûa basel, giuùp caùc cô quan quaûn lyù nhaø nuôùc xaây döïng heä thoáng thanh tra giaùm saùt hieäu quaû, hoã trôï vieäc phaùt trieån thò tröôøng taøi chính, phaùt trieån hoaït ñoäng ngaân haøng vöõng maïnh, naâng cao khaû naêng caïnh tranh, gia taêng giaù trò cho caùc NHTM vaø môû roäng thò tröôøng trong nöôùc vaø quoác teá. 1.4. Baøi hoïc kinh nghieäm veà caùc phöông phaùp quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa NHTM ñoái vôùi DNNVV taïi moät soá nöôùc 1.4.1. Kinh nghieäm veà caùc phöông phaùp quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa NHTM ñoái vôùi DNNVV taïi moät soá nöôùc 1.4.1.1. Baøi hoïc kinh nghieäm töø Haøn Quoác Ñeå coù theå ñaåy maïnh phaùt trieån neàn kinh teá coâng nghieäp hoùa, heä thoáng taøi chính ngaân haøng Haøn Quoác cho ñeán nay bao goàm Ngaân haøng trung öông, caùc ngaân haøng thöông maïi, caùc ngaân haøng chuyeân doanh vaø naêm 1950, Luaät ngaân haøng Haøn Quoác ñaõ coù hieäu löïc. ÔÛ Haøn Quoác, caùc NHTM cuõng gaëp khoù khaên trong vieäc cho vay vaø quaûn trò ruûi ro ñoái vôùi caùc DNNVV nhö caùc quoác gia khaùc. Nhöõng vaán ñeà khoù khaên chính maø caùc NHTM Haøn Quoác ñoái vôùi vieäc cho vay caùc DNNVV laø : Ñaëc thuø moùn vay coù giaù trò thaáp, khoái löôïng khaùch haøng nhieàu, phaân boå roäng khaép vaø caùc DNNVV cuõng luoân trong tình traïng thieáu voán, caùc kyõ naêng veà taøi chính, thoâng tin coøn raát nhieàu haïn cheá… Chính vì vaäy vieäc taøi trôï cho caùc DNNVV ôû caùc NHTM Haøn Quoác luoân phaûi ñoái maët vôùi ba vaán ñeà lôùn : Chi phí quaûn lyù khoûan vay lôùn, chi phí huy ñoäng voán cao, vaø tieàm aån raát nhieàu ruûi ro. Theo Oâng Bae Kyung, phoù toång giaùm ñoác ngaân haøng coâng nghieäp Haøn Quoác (IBK) vaø laø moät chuyeân gia giaøu kinh nghieäm veà DNNVV, döïa treân kinh
30
nghieäm cuûa caùc ngaân haøng Haøn Quoác vaø IBK trong vieäc taøi trôï cho caùc DNNVV,
ñeå giaûi quyeát ba vaán ñeà naøy, caùc NHTM caàn phaûi :
Thöù nhaát, ñeå giaûm chi phí huy ñoäng voán caùc ngaân haøng caàn taêng cöôøng
ñaàu tö cho hoïat ñoäng kinh doanh cuûa caùc hoä gia ñình, thieát laäp caùc hoïat ñoäng
lieân quan ñeán chuyeån nhöôïng quyeàn thöông maïi, quaûn lyù caùc khoûan tieàn thanh
toaùn trong hoïat ñoäng kinh doanh cuûa caùc DNNVV.
Thöù hai, ñeå giaûm thieåu caùc chi phí quaûn lyù, caùc ngaân haøng caàn taêng cöôøng
ñaàu tö vaøo coâng ngheä thoâng tin, ñaëc bieät laø vieäc töï phaùt trieån heä thoáng coâng ngheä
thoâng tin seõ giuùp tieát giaûm ñöôïc chi phí vaø hieäu quaû hôn; taêng quy moâ taøi saûn leân
moät möùc ñoä nhaát ñònh vaãn duy trì ñöôïc chi phí theo tyû leä töông öùng moät caùch tieát
kieäm.
Thöù ba, ñeå giaûm thieåu ñöôïc ruûi ro trong vieäc cho vay caùc DNNVV, ngaân
haøng caàn phaûi coù moät heä thoáng xeáp haïng tín duïng hieäu quaû ( Bao goàm : cô sô û döõ
lieäu; caùc moâ hình chaám ñieåm vaø xeáp haïng tín duïng theo quy moâ, theo ngaønh,
theo lòch söû phaùt trieån cuûa caùc DNNVV…) vaø coâng ngheä thoâng tin. Beân caïnh ñoù
ngaân haøng cuõng caàn phaûi duy trì ñöôïc ñuû caùn boä tín duïng coù naêng löïc; trình ñoä
kyõ thuaät thaåm ñònh, vieäc thaåm ñònh tín duïng phaûi ñöôïc thöïc hieän ñoäc laäp vaø coù
hieäu quaû. Ñoàng thôøi theo caùc chuyeân gia ñoái vôùi loïai hình DNNVV thì cho vay
baét buoäc phaûi coù taøi saûn ñaûm baûo, caùc ngaân haøng Haøn Quoác khoâng ñaët ra tyû leä
cho vay khoâng coù taøi ñaûm baûo ñoái vôùi caùc DNNVV.
2. Baøi hoïc kinh nghieäm töø Thaùi Lan
ÔÛ Thaùi Lan ngaân haøng ra ñôøi töø naêm 1942 vaø heä thoáng ngaân haøng Thaùi
Lan bao goàm Ngaân haøng Trung öông Thaùi Lan (Bank of Thailand –BOT), ngaân
haøng thöông maïi, ngaân haøng chuyeân doanh nhaø nöôùc, caùc coâng ty taøi chính … Sau
30 nghieäm cuûa caùc ngaân haøng Haøn Quoác vaø IBK trong vieäc taøi trôï cho caùc DNNVV, ñeå giaûi quyeát ba vaán ñeà naøy, caùc NHTM caàn phaûi : Thöù nhaát, ñeå giaûm chi phí huy ñoäng voán caùc ngaân haøng caàn taêng cöôøng ñaàu tö cho hoïat ñoäng kinh doanh cuûa caùc hoä gia ñình, thieát laäp caùc hoïat ñoäng lieân quan ñeán chuyeån nhöôïng quyeàn thöông maïi, quaûn lyù caùc khoûan tieàn thanh toaùn trong hoïat ñoäng kinh doanh cuûa caùc DNNVV. Thöù hai, ñeå giaûm thieåu caùc chi phí quaûn lyù, caùc ngaân haøng caàn taêng cöôøng ñaàu tö vaøo coâng ngheä thoâng tin, ñaëc bieät laø vieäc töï phaùt trieån heä thoáng coâng ngheä thoâng tin seõ giuùp tieát giaûm ñöôïc chi phí vaø hieäu quaû hôn; taêng quy moâ taøi saûn leân moät möùc ñoä nhaát ñònh vaãn duy trì ñöôïc chi phí theo tyû leä töông öùng moät caùch tieát kieäm. Thöù ba, ñeå giaûm thieåu ñöôïc ruûi ro trong vieäc cho vay caùc DNNVV, ngaân haøng caàn phaûi coù moät heä thoáng xeáp haïng tín duïng hieäu quaû ( Bao goàm : cô sô û döõ lieäu; caùc moâ hình chaám ñieåm vaø xeáp haïng tín duïng theo quy moâ, theo ngaønh, theo lòch söû phaùt trieån cuûa caùc DNNVV…) vaø coâng ngheä thoâng tin. Beân caïnh ñoù ngaân haøng cuõng caàn phaûi duy trì ñöôïc ñuû caùn boä tín duïng coù naêng löïc; trình ñoä kyõ thuaät thaåm ñònh, vieäc thaåm ñònh tín duïng phaûi ñöôïc thöïc hieän ñoäc laäp vaø coù hieäu quaû. Ñoàng thôøi theo caùc chuyeân gia ñoái vôùi loïai hình DNNVV thì cho vay baét buoäc phaûi coù taøi saûn ñaûm baûo, caùc ngaân haøng Haøn Quoác khoâng ñaët ra tyû leä cho vay khoâng coù taøi ñaûm baûo ñoái vôùi caùc DNNVV. 2. Baøi hoïc kinh nghieäm töø Thaùi Lan ÔÛ Thaùi Lan ngaân haøng ra ñôøi töø naêm 1942 vaø heä thoáng ngaân haøng Thaùi Lan bao goàm Ngaân haøng Trung öông Thaùi Lan (Bank of Thailand –BOT), ngaân haøng thöông maïi, ngaân haøng chuyeân doanh nhaø nöôùc, caùc coâng ty taøi chính … Sau