Luận văn Thạc sĩ Kinh tế chính trị: Phát triển kinh tế du lịch Ninh Bình

96 mọi thành phần kinh tế tham gia đầu tư kinh doanh du lịch. Tiến tới thành lập Hội đồng " Xúc tiến phát triển du lịch" và thành lập "trung tâm thông tin và tư vấn đầu tư phát triển du lịch Ninh Bình". + Đẩy mạnh việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống chính sách, cụ thể hóa các văn bản quản lý khai thác tài nguyên du lịch có sự tham gia của nhiều ngành, nhiều cấp tạo nên hành lang pháp lý thống nhất cho hoạt động khai thác tài nguyên du lịch. Căn cứ vào các hướng dẫn thi hành Luật du lịch năm 2005 của Chính Phủ, ngành du lịch Ninh Bình cần tập trung tham mưu cho UBND tỉnh xây dựng và ban hành quy chế quản lý khai thác, bảo vệ tài nguyên du lịch, nội quy, quy định về kinh doanh dịch vụ trong khu du lịch làm cơ sở pháp lý cho việc quản lý khai thác tài nguyên của các ban quản lý trong giai đoạn tới. 3.2.1.2 Tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật cho các hoạt động kinh doanh du lịch: Trong những năm gần đây hoạt động đầu tư cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật vào du lịch Ninh Bình mang lại cho tỉnh năng lực sản xuất mới chuyển biến theo hướng kỹ thuật hiện đại. Song, từ nay đến năm 2010 và 2020 ngành du lịch Ninh Bình cũng cần tập trung vào hoàn thiện và nâng cấp những cơ sở hạ tầng đã có, đồng thời xây dựng mới một số công trình hạ tầng kỹ thuật ở mức độ cao mới tạo khả năng xây dựng được các cơ sở có trình độ ngang tầm với các nước trong khu vực, đủ sức tiếp nhận khách quốc tế và cạnh tranh với ngành du lịch ở các nước đó. Cần trú trọng các giải pháp sau: + Tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng tại các khu, điểm du lịch chính tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý khai thác tài nguyên du lịch đồng thời thu hút đầu tư các dịch vụ du lịch như nhà hàng, khách sạn, khu nghỉ

97 dưỡng...Có chính sách khuyến khích đặc biệt đối với các dịch vụ còn thiếu và yếu như các cơ sở lưu trú cao cấp từ 3 sao trở lên, nhà hàng sang trọng, khu vui chơi giải trí đa năng... + Đầu tư xây dựng các khu du lịch tổng hợp lớn một cách đồng bộ để xây dựng " hình ảnh du lịch Ninh Bình" trên thị trường du lịch cả nước, khu vực và quốc tế. + Do du lịch là một ngành kinh tế có tính cạnh tranh cao. Mỗi năm có nhiều địa danh mới được tạo ra và quảng bá. Khách du lịch luôn có xu hướng muốn khám phá những cái mới lạ của cuộc sống. Nên một địa danh muốn du khách tiếp tục đến, thì cần phải cạnh tranh một cách tích cực và hiệu quả với các địa danh khác. Để làm được điều đó thì việc đầu tư hợp lý nâng cấp và phát triển các điểm tham quan du lịch, xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng vật chất kỹ thuật du lịch có chất lượng cao cho ngành du lịch Ninh Bình, nâng cao chất lượng và tạo các sản phẩm du lịch mới là giải pháp rất cần thiết. Các khu vực và hạng mục cần ưu tiên đầu tư: - Khu du lịch Tam Cốc - Bích Động - Tràng An – Cố đô Hoa Lư: ưu tiên đầu tư các công trình dịch vụ du lịch ở khu Cố đô Hoa Lư và khu hang động Tràng An, khu vực Tam Cốc – Bích Động; đầu tư khu quần thể di tích và các công trình dịch vụ du lịch ở khu Chùa Bái Đính. Đồng thời, cũng phải đầu tư mạnh hệ thống cơ sở hạ tầng liên hoàn giữa các khu vực Tam Cốc Bích Động – Cố đô Hoa Lư - Khu hang động Tràng An – quần thể chùa Bái Đính để thu hút ngày càng đông khách du lịch trong nước và quốc tế trong những năm tới. - Đối với khu du lịch vườn quốc gia Cúc Phương – Kỳ Phú – Hồ Đồng Chương: Khu vực này rất thuận lợi cho việc phát triển các loại hình du lịch

98 sinh thái, nghiên cứu, nghỉ dưỡng và du lịch tham quan. Do vậy, trong thời gian tới cần tập trung đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật ở các khu đón tiếp, khu sinh thái, bảo tồn, nuôi thả các động vật hoang dã; bảo tồn các loại gen quý hiếm, các loài sinh vật cảnh, khu lưu trú và dich vụ du lịch ở khu Vườn quốc gia Cúc Phương để phục vụ khách tham quan và nghiên cứu. Tiến tới đầu tư hệ thống “cáp treo sinh thái” xuyên rừng để phục vụ khách tham quan rừng nguyên sinh và đầu tư nâng cấp khu nghỉ dưỡng, chữa bệnh suối nước nóng Kỳ Phú, một loại hình du lịch đang rất hấp dẫn du khách, đem đến cho du khách cảm giác thư giãn thoải mái trong những ngày đi du lịch. - Đối với khu du lịch chuyên đề suối nước nóng Kênh Gà- động Vân Trình - khu bảo tồn tự nhiên Vân Long – chùa Định Lộng: Đến với Vân Long du khách có thể đi thuyền ngắm khu bảo tồn, các thảm thuỷ sinh, ngắm các hang động, núi đá...vì vậy, việc xây dựng bến thuyền du lịch vừa đảm bảo về kỹ thuật, mỹ thuật, thuận lợi và an toàn cho khách tham quan cần phải được ưu tiên đầu tư. Tại đây có hệ sinh thái đất ngập nước đá vôi với diện tích lớn nhất đồng bằng Bắc Bộ, có hệ sinh thái núi đá vôi là nơi sinh sống của quần thể Voọc Mông Trắng lớn nhất Việt Nam cho nên cần tiếp tục đầu tư xây dựng để phục vụ khách tham quan và nghiên cứu khoa học. Đầu tư bảo tồn, tôn tạo Chùa Định Lộng và xây dựng các cơ sở dịch vụ kèm theo để đáp ứng nhu cầu của du khách. Trên cơ sở các trọng điểm đầu tư đã được Tỉnh uỷ, UBND tỉnh xác định rõ, ngành du lịch xây dựng các phương án cụ thể quản lý, sử dụng hiệu quả các nguồn vốn đầu tư xây dựng tại các khu, điểm du lịch, đa dạng hoá các sản phẩm, dịch vụ du lịch của Ninh Bình. Các thông tin kêu gọi đầu tư khách sạn

99 cao cấp từ 3-5 sao, cơ sở vui chơi giải trí,...phải được tổ chức giới thiệu quy mô tại các hội nghị, hội chợ và đăng tải liên tục trên các phương tiện thông tin để mọi đối tượng trong và ngoài nước dễ truy cập và nắm bắt. + Để khuyến khích các thành phần tham gia đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật, khai thác tài nguyên du lịch phát triển các loại du lịch còn thiếu và yếu của Ninh Bình nâng cao lợi thế cạnh tranh với các tỉnh trong khu vực có nhiều điều kiện tương đồng, UBND tỉnh cần ban hành các chính sách cụ thể: - Cơ chế chính sách về thuế. Khuyến khích các nhà đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật vào khu du lịch, cần có chính sách ưu tiên, miễn giảm thuế đất, ưu đãi vài năm chưa thu thuế thu nhập, miễn giảm thuế khai thác sử dụng tài nguyên phục vụ phát triển du lịch. Có chính sách giá ưu đãi về điện, cấp nước, nguyên nhiên vật liệu phục vụ cho các công trình phục vụ bảo tồn hệ sinh thái của các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh trong khu du lịch. Bước đầu tạm thời giảm các loại lệ phí và một số dịch vụ cho khách du lịch đi vào tham quan các điểm du lịch trong khu du lịch để thu hút khách du lịch. - Cơ chế chính sách về vốn đầu tư. Để huy động được các nguồn vốn giải quyết nhu cầu đầu tư cho cơ sở hạ tầng, các dịch vụ du lịch cần thu hút được nguồn vốn ngắn hạn, trung hạn và dài hạn đầu tư vào thị trường du lịch Ninh Bình. Huy động nguồn vốn từ nguồn tích luỹ GDP du lịch, từ các dự án trong và ngoài nước, thu hút vốn đầu tư của mọi thành phần. Ngoài ra, các doanh nghiệp có thể liên kết góp vốn, như vậy không chỉ tạo ra sức mạnh về vốn mà còn tạo ra thế và lực để cạnh tranh. Cần có sự hỗ trợ vốn từ các nguồn ODA, FDI ưu đãi để phục vụ đầu tư cơ sở hạ tầng, hoặc một số hạng mục quan trọng cần số lượng vốn lớn.

100 + Triển khai các bước chuẩn bị xây dựng đề án khôi phục, phát triển làng nghề về các qui định liên quan đến tiêu thụ sản phẩm thủ công mỹ nghệ, khắc đá, thêu ren...để tạo sản phẩm độc đáo thu hút khách. 3.2.1.3 Chú trọng đào tạo và bồi dưỡng nguồn nhân lực Trong bối cảnh Việt Nam ra nhập WTO, nhằm thực hiện nhiệm vụ mà Đại hội X của Đảng đã nhấn mạnh:" Phát triển mạnh và nâng cao chất lượng hoạt động du lịch, đa dạng hoá sản phẩm và loại hình du lịch" và chủ trương nêu ra từ Đại hội Đảng IX là " Phát triển du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn", cần phát triển du lịch với qui mô lớn hơn, tốc độ nhanh và bền vững hơn, nhanh chóng thu hẹp khoảng cách về phát triển du lịch với các nước đứng đầu khu vực, góp phần thiết thực để sớm đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển. Muốn làm được điều đó, cần tích cực huy động các nguồn lực cho sự phát triển, trong đó nguồn lực quan trọng nhất mang tính quyết định là nguồn lực con người. Chỉ có thể phát triển du lịch nhanh và bền vững trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu và toàn diện, nếu có một đội ngũ lao động chất lượng cao, số lượng đủ, cơ cấu hợp lý và có trách nhiệm với quê hương, gồm đông đảo những công nhân, nhân viên lành nghề, những nhà khoa học công nghệ du lịch tài năng, giỏi chuyên môn nghiệp vụ, những nhà doanh nghiệp tháo vát...Vì vậy, trong công tác đào tạo và bồi dưỡng nguồn nhân lực cần tiến hành đồng bộ các giải pháp cơ bản sau: - Xây dựng và thực hiện chiến lược đào tạo bồi dưỡng, sử dụng nguồn nhân lực giai đoạn 2007-2015. Từ chiến lược đó ta có thể lên được những kế hoạch ngắn hạn, dài hạn đào tạo nhân lực theo định hướng phát triển ngành. Kế hoạch phát triển này bao gồm việc đào tạo mới và đào tạo lại đội ngũ lao động hiện có, phải phù hợp với các bước phát triển của ngành. Thường xuyên

101 tổ chức các cuộc thi chuyên môn nghiệp vụ để khuyến khích việc rèn luyện nâng cao tay nghề của cán bộ nhân viên đang công tác trong ngành. - Có chính sách thu hút các nguồn nhân lực trẻ có trình độ chuyên ngành về du lịch. Thực hiện chính sách " trải thảm đỏ" của tỉnh, ngành du lịch đã chủ động đề xuất tuyển dụng những sinh viên tốt nghiệp loại giỏi vào công tác trong các đơn vị quản lý du lịch. - Tổ chức mạng lưới các cơ sở đào tạo của Nhà nước và của ngành trên địa bàn toàn tỉnh một cách hợp lý. Hình thức đào tạo phong phú gồm chính qui, phi chính qui, ngắn hạn, dài hạn theo cấp độ: hướng nghiệp dạy nghề, trung cấp chuyên nghiệp, cao đẳng, đại học... Sở du lịch Ninh Bình có thể kết hợp với các cơ sở đào tạo và các doanh nghiệp để mở lớp bồi dưỡng ngắn ngày, ngoài giờ ngay tại cơ sở du lịch để đảm bảo nâng cao tay nghề của người lao động mà không bị gián đoạn hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. - Tài nguyên du lịch Ninh Bình thường gắn liền với đời sống của cộng đồng dân cư địa phương. Phát triển du lịch phải dựa vào cộng đồng dân cư địa phương do đó cần tăng cường công tác bồi dưỡng kiến thức du lịch cộng đồng cho người dân làm du lịch ở các khu, điểm du lịch trên địa bàn tỉnh về phát triển du lịch. Từ đó người dân có thể nhận thức được lợi ích trước mắt và lợi ích lâu dài nhằm tăng cường ý thức giữ gìn bản sắc văn hoá, văn minh du lịch và bảo vệ môi trường cảnh quan du lịch, tài nguyên du lịch tại các khu, điểm du lịch trên địa bàn tỉnh. Chuẩn bị đầy đủ điều kiện về cơ sở vật chất, về con người để tổ chức tuần du lịch vào đầu năm 2008 nhân kỷ niệm 1040 năm Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi Hoàng Đế, chuẩn bị tốt điều kiện để kỷ niệm 1000 năm Hoa Lư - Thăng Long - Hà Nội. Chẳng hạn, với Tam Cốc – Bích Động,

102 môi trường du lịch rất thông thoáng, đã có nhiều cá nhân, tư nhân hoạt động trên địa bàn, kinh doanh chủ yếu là nhà nghỉ và ăn uống. Ở đây nên tổ chức các gian hàng nhỏ theo quy mô tại bến thuyền, hay trên sông. Nhưng để ý tưởng đó được thực hiện và có hiệu quả cao thì cần có công tác giáo dục ý thức du lịch cộng đồng, để giữ nét văn minh vốn có của người nông thôn Ninh Bình với du khách. - Tiêu chuẩn hoá nguồn nhân lực du lịch: Xây dựng hệ thống tiêu chuẩn đối với các chức danh và cấp bậc ngành nghề du lịch như tiêu chuẩn chức danh lãnh đạo cấp vụ, giám đốc sở và giám đốc doanh nghiệp du lịch, tiêu chuẩn nghề du lịch làm cơ sở cho người học, cơ sở đào tạo và người sử dụng lao động. - Phối hợp với khoa Du lịch của một số trường đại học cử các sinh viên có năng lực và cán bộ trẻ sang các nước có ngành công nghiệp du lịch phát triển để đào tạo đại học và sau đại học về du lịch. Mục tiêu đào tạo nhân viên du lịch không chỉ dừng lại ở kỹ thuật cao, mà còn phải đạt được mỗi nhân viên du lịch là một tiếp thị giỏi bởi chất lượng phục vụ, sự hiểu biết về lịch sử, văn hoá, xã hội, ngoại ngữ, sự trung thực và thái độ hiếu khách. - Bên cạnh đó cũng cần tăng cường hợp tác trao đổi kinh nghiệm nghiệp vụ thông qua các chuyến công tác, khảo sát và tham gia hội nghị, hội thảo khoa học về du lịch ở các nước có ngành du lịch phát triển. 3.2.1.4 Bảo vệ, tôn tạo tài nguyên và môi trường du lịch Ninh Bình. Mục tiêu: " một hệ cân bằng sinh thái bền vững” đã trở thành nhiệm vụ của toàn nhân loại. Bảo vệ môi trường là vấn đề mang tính cấp bách của mọi quốc gia trên thế giới. Đối với ngành du lịch nói chung và ngành du lịch Ninh

103 Bình nói riêng, vấn đề bảo vệ môi trường hết sức quan trọng khi môi trường sinh thái và văn hoá đang bị ô nhiễm và suy thoái. Do đó, để bảo vệ môi trường cần tập trung vào những giải pháp sau: - Nâng cao trình độ quản lý Nhà nước về bảo vệ môi trường, hoàn thiện những văn bản pháp luật về bảo vệ môi trường, tăng cường kiểm tra, kê khai về tình trạng ô nhiễm môi trường tại các doanh nghiệp đang hoạt động, đồng thời đánh giá những tác động đối với môi trường của những hoạt động này. Từ đó xây dựng những dự án với mục đích bảo vệ và phòng chống ô nhiễm môi trường. Các khách sạn nhà hàng cần có những qui định về thu gom và xử lý chất thải, thực hiện các biện pháp tiết kiệm tài nguyên; đảm bảo vệ sinh ở những chỗ lưu giữ thực phẩm, chỗ chế biến lương thực thực phẩm, phòng ăn, chất lượng nước sinh hoạt...; Có nhân viên y tế bảo vệ sức khoẻ cho du khách và thường xuyên kiểm tra chất lượng thực phẩm của khách sạn, nhà hàng...đảm bảo du lịch phát triển bền vững. - Ngành du lịch Ninh Bình cũng cần có chiến lược môi trường cụ thể. Các cơ quan quản lý du lịch phải nhấn mạnh tầm quan trọng của du lịch sinh thái trong mọi hoạt động; giám sát xác định các điểm du lịch gây ô nhiễm môi trường, hướng dẫn du khách để khuyến khích họ giúp đỡ bảo vệ môi trường, đồng thời phải có những qui định quản lý chặt chẽ, xử phạt hành chính - kinh tế với những người vi phạm những qui định gây ô nhiễm môi trường. - Khuyến khích các doanh nghiệp du lịch áp dụng công nghệ thân thiện với môi trường, giảm thiểu việc khai thác và tiêu dùng các nguồn năng lượng, cũng như các loại tài nguyên khác phục vụ cho du lịch; giảm thiểu lượng chất thải do du lịch gây ra và có kế hoạch tái tuần hoàn, xử lý các chất thải, cải thiện cảnh quan môi trường.

104 - Tăng cường đầu tư cho việc giáo dục nâng cao nhận thức về du lịch và môi trường cho toàn xã hội, những người quản lý hoạt động du lich, dân cư địa phương và cho cả khách du lịch. Công tác này phải tiến hành thường xuyên, liên tục để bảo vệ nguồn không khí, nguồn nước, giữ gìn vệ sinh công cộng, không khai thác bừa bãi tài nguyên và có ý thức đấu tranh chống lại hành vi gây hại môi trường. Chẳng hạn, Đối với khu du lịch sinh thái ngập nước Vân Long, là một khu du lịch còn mới mẻ, mới đi vào hoạt động nên chưa có kinh nghiệm về du lịch như những địa danh khác trong tỉnh. Nhưng xét về lợi thế thì Vân Long có nhiều điểm, cho nên cần có sự quản lý về môi trường, đặc biệt là môi trường nước và môi trường không khí. Người dân nơi đây vẫn chưa ý thức được thế nào là nguồn nước sinh thái, do đó có những hành động làm ô nhiễm nguồn nước hay chặt phá rừng làm tổn thương đến nguồn tài nguyên thiên nhiên và về lâu dài thì đây là một thiệt hại lớn cho chính người dân nơi đây. Nhiều doanh nghiệp đến Vân Long để kinh doanh nhưng không có mục đích kinh doanh du lịch, lấy đất nhưng không đầu cơ làm du lịch mà chỉ để đầu cơ đất, mục đích mang lại quyền lợi cho du khách và công ty lữ hành, không quan tâm đến môi trường sống của người dân quanh đó và không quan tâm tới phát triển kinh tế địa phương. 3.2.2 Đối với các doanh nghiệp kinh doanh du lịch. Các doanh nghiệp kinh doanh du lịch là mắt xích quan trọng trong guồng máy hoạt động của ngành. Hiệu quả của các doanh nghiệp du lịch tác động đến hiệu quả của ngành. Vì vậy, các giải pháp vi mô trong các doanh nghiệp du lịch cần được tiến hành đồng bộ, phối hợp chặt chẽ và nằm trong khuôn khổ các giải pháp vĩ mô, có như vậy ngành du lịch Ninh Bình mới có thể đạt được mục tiêu đề ra.

105 3.2.2.1 Đa dạng hoá, nâng cao chất lượng các sản phẩm du lịch và dịch vụ du lịch. Đối với các ngành kinh doanh nói chung và đối với du lịch Ninh Bình nói riêng, trước khi bước vào kinh doanh, mỗi nhà kinh doanh cần phải xác định cho mình những mục đích và mục tiêu cụ thể. Bởi, với du lịch sẽ rất nguy hiểm nếu như nhà kinh doanh du lịch còn mơ hồ về mục đích của mình đối với du lịch. Vì vậy, họ cần phải xác định xem mình muồn điều gì, về lợi ích người dân, kinh tế, môi trường nông thôn. Chẳng hạn, họ phải đặt ra câu hỏi và tìm câu trả lời: Bạn có muốn du khách mua sản phẩm thủ công và thưởng thức các sản phẩm ăn uống đặc sản của vùng bạn hay không? Bạn có muốn các khách sạn có mùa kinh doanh dài hơn không? thu hút được nhiều khách ở lại qua đêm không? Từ đó giúp họ xem xét xem làm thế nào để kinh doanh du lịch có hiệu quả, loại hình nào là phù hợp và với các loại hình dịch vụ gì nhằm đáp ứng được nhu cầu của du khách. Một trong những giải pháp có hiệu quả nhất trong việc phát triển kinh tế du lịch là khai thác các nguồn tài nguyên du lịch tạo thành những sản phẩm du lịch phong phú đa dạng. Ngày nay, khi mà đời sống của người dân ngày càng cao, sau những giờ làm việc mệt mỏi họ muốn có một ngày nghỉ thoả mãn, xứng đáng với chi phí họ bỏ ra cho một chuyến du lịch. Chẳng hạn, họ cần một chỗ ở thoải mái, có nơi ăn, uống đảm bảo, có cửa hiệu và các dịch vụ khác, có phương tiện đi lại tốt. Đó là điều mà du khách muốn quan tâm đầu tiên cho mỗi chuyến du lịch. Nhưng nhìn chung, tại các khu du lịch Ninh Bình, gần như tất cả các dịch vụ còn quá đơn điệu và rất thô sơ, thiếu nhiều các cửa hiệu, các loại hình dịch vụ..., đặc biệt ở Cúc Phương và Vân Long. Do đó, đa dạng hoá các loại hình