Luận văn Thạc sĩ Kiểm soát và Bảo vệ môi trường: Đánh giá thực trạng quản lý và sử dụng quỹ đất công ích tại thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định

13 Bên cạnh Luật đất đai, Nhà nước đã ban hành các Nghị định, Thông tư,... để kịp thời hướng dẫn thi hành các vấn đề cụ thể của Luật đất đai. Sau hơn một năm thực hiện, Luật đất đai 2013 đã đạt giải quyết được nhiều yêu cầu đề ra trong quá trình phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Bên cạnh đó cũng đã bộc lộ một số bất cập cần được giải quyết trong vấn đề giao đất, cho thuê đất thực hiện dự án đầu tư; cấp giấy chứng nhận, đăng ký biến động quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất; vướng mắc trong công tác xác định giá; về bồi thường hỗ trợ tái định cư và xử lý vi phạm trong lĩnh vực đất đai. 1.1.2.3. Thẩm quyền quản lý đất công ích * Thẩm quyền quản lý đất công ích của cơ quan Nhà nước cấp Trung ương Hệ thống cơ quan quyền lực Nhà nước từ Trung ương đến địa phương có vai trò hết sức quan trọng trong việc quản lý mọi mặt đời sống xã hội. Đất đai là tư liệu phát triển quan trọng của đất nước nên cần có một cơ chế quản lý chặt chẽ hơn. Có thể nhận thấy, vai trò quản lý đất đai của Nhà nước bao gồm hai nội dung cơ bản: thứ nhất, Nhà nước quản lý đất đai xuất phát từ chức năng của một tổ chức quyền lực và quan hệ đất đai tồn tại như một lĩnh vực quan hệ xã hội đòi hỏi Nhà nước phải điều tiết; thứ hai, Nhà nước với cương vị là đại diện cho toàn dân sẽ quản lý đất đai với tư cách là người đại diện chủ sở hữu. Dù bất cứ hình thức nào, nội dung nào thì trật tự quản lý Nhà nước về đất đai nói chung và đất công ích nói riêng cũng đi theo con đường luật định. Nghĩa là, sẽ chịu sự chi phối của Nhà nước từ Trung ương đến địa phương. Trước hết là quyền quản lý đối với đất của Quốc hội, với chức năng là cơ quan lập pháp, Quốc hội quản lý bằng việc ban hành pháp luật về đất đai, quyết định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của cả nước, thực hiện quyền giám sát tối cao đối với việc quản lý và sử dụng đất đai trong phạm vi cả nước. Vì nằm trong tổng diện tích đất của quốc gia, đất công ích cũng chịu sự điều tiết chung, nghĩa là thuộc quyền quản lý bao quát ở tầm vĩ mô, bằng các quy định nằm rải rác trong hàng loạt các văn bản mang tính pháp lý cao nhất của Quốc hội. Hơn thế nữa, đất đai còn chịu sự quản lý ở cấp trung ương bởi quyền hạn của cơ quan hành pháp, đó chính là Chính phủ. Thống nhất quản lý Nhà nước về đất đai trong phạm vi toàn quốc, được coi là thẩm quyền và trách nhiệm mà Chính phủ phải đảm đương đối với đất đai, trong đó có quỹ đất 5% phục vụ nhu cầu công ích của cấp xã. Tóm lại, đất công ích đơn giản cũng chỉ là thành phần của đất đai nước ta, nên việc quản lý Nhà nước ở cấp Trung ương đối với đất công ích cũng được áp dụng theo quy định chung của pháp luật, cũng bao gồm sự điều hành quản lý của Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan cấp trên thuộc Chính phủ. PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the watermark

14 * Thẩm quyền quản lý đất công ích của cơ quan Nhà nước cấp địa phương Khác với cấp Trung ương, các cơ quan có quyền quản lý đất công ích ở các đơn vị cấp dưới được xác định và nhận thấy dễ dàng hơn về chức năng và vai trò quản lý vì có sự gần gũi và trực tiếp hơn trong quản lý và sử dụng đối với từng loại đất. Trong Luật đất đai năm 1993 quy định: dựa vào đặc điểm và nhu cầu của từng vùng, từng địa phương mà hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định việc thành lập, hay không thành lập quỹ đất công ích cho xã, phường, thị trấn. Như vậy theo Luật đất đai năm 1993, cấp tỉnh tuy không thể hiện quyền hạn cụ thể bằng một quy định riêng về cơ chế quản lý nhưng có thể nói cấp tỉnh là cấp chính quyền địa phương có thẩm quyền quản lý cao nhất đối với đất công ích. Trên cơ sở các quy định của cấp trên, thông qua pháp luật, Hội đồng nhân dân tỉnh đã thực hiện quyền quản lý của mình bằng quyết định thành lập nên quỹ đất riêng cho cấp xã. Khi thực hiện Luật đất đai năm 2003 và 2013, cấp tỉnh chỉ là cầu nối để tổ chức triển khai thực hiện Luật đất đai, tỷ lệ % diện tích đất công ích do UBND cấp xã quyết định theo quy định của Luật đất đai. Bên cạnh đó, chính quyền cấp huyện đóng vai trò như một cơ quan trung gian, quyết định xét duyệt quy hoạch, kế hoạch của cấp xã trình lên và chuyển cho cấp trên quyết định, cấp huyện quản lý theo dõi thông qua sổ sách, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đối với diện tích đất công ích của xã trên phạm vi địa bàn huyện. Cấp xã là cấp chính quyền địa phương đóng vai trò quản lý trực tiếp nhất đối với đất đai, đặc biệt quỹ đất công ích được hình thành trong xã. Vì đây là loại đất phục vụ trực tiếp và cũng có thể coi như một chính sách ưu đãi mà Nhà nước dành riêng cho từng địa phương nên địa phương trực tiếp quản lý để dễ sử dụng. Hơn ai hết, từng xã, phường, thị trấn là chủ thể hiểu rõ nhất điều kiện, những khả năng phát triển của chính địa bàn mình. Khi được trực tiếp quản lý thì có thể chủ động hơn và ít tốn kém thời gian chờ đợi, xin phép so với để cho cấp trên quản lý. Hiện nay, theo quy định tại Khoản 3 và Khoản 4, Điều 132, Luật đất đai 2013 đã quy định chế độ quản lý quỹ đất công ích của UBND cấp xã như sau: - Đối với diện tích đất chưa sử dụng vào các mục đích công ích thì Ủy ban nhân dân cấp xã cho hộ gia đình, cá nhân tại địa phương thuê để sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản theo hình thức đấu giá để cho thuê. Thời hạn sử dụng đất đối với mỗi lần thuê không quá 05 năm. Tiền thu được từ cho thuê đất thuộc quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích phải nộp vào ngân sách Nhà nước do Ủy ban nhân dân cấp xã quản lý và chỉ được dùng cho nhu cầu công ích của xã, phường, thị trấn theo quy định của pháp luật. - Quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích của xã, phường, thị trấn do Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất quản lý, sử dụng theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt. PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the watermark

15 1.1.2.4. Phương pháp quản lý đất công ích Công tác quản lý tổng thể diện tích đất đai hay quản lý riêng của từng loại đất cũng như quản lý quỹ đất công ích muốn đạt được kết quả tốt, ngoài việc phân định rõ các thẩm quyền chung hay riêng góp phần đem lại hiệu quả thiết thực và nhanh chóng thì cần phải có phương pháp, vạch ra các đường lối cụ thể. Có như vậy, việc quản lý sẽ gọn nhẹ, minh bạch và mang lại nhiều hiệu quả cao. * Quản lý theo phương pháp chung của Luật Đất đai Luật Đất đai đã giải quyết được rất nhiều các khó khăn, vướng mắc trong công tác quản lý đất đai, văn bản này cũng đã đề ra các phương pháp quản lý đất đai. Để đạt hiệu quả tối ưu trong công tác quản lý, Luật đất đai qua các thời kỳ đều quy định rõ các nội dung quản lý Nhà nước về đất đai. Luật đất đai năm 2013 đã quy định 15 nội dung quản lý tại Điều 22. Theo đó, các phương pháp được coi là áp dụng chung trong quản lý đất đai là: Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất là yếu tố tiên quyết, là căn cứ chủ yếu cho công tác quản lý, sử dụng đất từ Trung ương đến địa phương, là cơ sở pháp lý để thực hiện thống nhất công tác quản lý Nhà nước về đất đai. QHSDĐ là việc Nhà nước tính toán, phân bổ về đất đai, về mặt số lượng, chất lượng, vị trí để dùng vào những mục đích nhất định nhằm đạt được những mục tiêu nhất định. QHSDĐ được xem như là cơ sở khoa học của quá trình xây dựng các chiến lược về khai thác sử dụng đất. Thời gian của một kỳ QHSDĐ của cả nước, tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh là 10 năm. Kế hoạch sử dụng đất là việc Nhà nước xác định các biện pháp và thời gian để sử dụng đất theo quy hoạch. Thời gian của kỳ KHSDĐ của cả nước, tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, xã, phường, thị trấn là 5 năm. Đất công ích nằm trong quỹ đất chung nên quy hoạch, KHSDĐ cũng là phương pháp quản lý hữu hiệu ở từng địa phương. Khi được thể hiện trong nội dung của quy hoạch, KHSDĐ thì tất cả các vấn đề liên quan đến việc hình thành, phương hướng sử dụng đã nằm trong tầm kiểm soát, điều tiết của cơ quan quản lý, kết hợp cùng kế hoạch và thời gian đã được dự tính trước tạo nên sự đơn giản hóa và hiệu quả trong quản lý đất công ích. Bên cạnh đó việc thống kê, kiểm kê đất đai cũng là biện pháp quản lý tốt khi diện tích, ô thửa được thể hiện rõ trong hồ sơ địa chính, trong kế hoạch sử dụng đất tổng thể của xã, phường, thị trấn nhằm quản lý, điều tiết sử dụng đất công ích phát huy đúng mục đích của nó. PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the watermark