Luận văn Thạc sĩ Khoa học: Nghiên cứu các xanthanolid và các thành phần hóa học khác của cây Ké đầu ngựa (Xanhthium strumarium L., Asteraceae) mọc ở Hà Nội

Lu  n v  n Tha  Khoa Hoá h  c   23 Trâ      d- -1,   -  12-                    -8 [3]. 1.3  [1]                               ng ho, bình suyn, thm thp, tr phong hàn cm m t áp,  n, tai ù, xây x  nh l, viêm rut, viêm c t   phong thp tý, thp chn, phong chn, kinh gin, viêm thn cp, viêm hng, tiêu u c, phát bi, mn nht l loét. R tr t áp. Sách c có nói: khi dùng ké thì phi kiêng tht ln, nu ung ké mà dùng tht ln thì khi s ni nhng qu . Liu dùng mi ngày 16-20  c sc hoc tán bt viên ung.  n th c gi là cây ké, ngt, m,

Lu  n v  n Tha  Khoa Hoá h  c   24 Trâ   c, tr phong khí, l da, tê thp, qup chân tay, sáng mt, mát gan, b  t * u ng): Tr mu xây xm: Nhân ht ké 120 g, thiên ma 12 g, bch cúc hoa 12 c v sc còn 1/3, ung nóng. Tr phong thp tê làm t  120 g, giã nhc 1,5 l sc còn 0,5 l b bã ung trong ngày. Tr phong h t 600  120 g. Tán nh, trn vc h go hon, làm viên bng ht ngô. Ngày ung 3 ln, mi ln 8 g vc ngui. Tr ph n b phong ni m i da nga, gãi: Hoa ké và qu ng bng nhau, tán nh. Mi ln ung 8 g vu xanh ho Tr t ni, tê di, chân tay ngu: Qu ké 12 g, bch ch 8 g, kinh gii 8 g, xuyên khung 6 g, thiên niên kin 6 c v , sc còn 1/3 ung m. Tr c không ngng: Tân di 20  10 g, bch ch 40 g, b p 2 g. Tt c . Mi ln ung 8 g v c chín sau mi b Tr mt t 1 g, tán bt ung vc chín. Tr  100 g, sc, ngm 10 phút nh ra. Ngm nhiu ln trong ngày. Tr  20 g, sao qua, nghin nh, ung ngày 3 ln vu trng thi dùng lòng trng tr, pht ch u. Có   Tr st rét lâu không kh   150   n nh, hòa u, viên bng ht ngô, mi ln ung 30 viên vc m. Hou ng 120 g, ra sch giã nhc v, sc 15 phút b bã, r c

Lu  n v  n Tha  Khoa Hoá h  c   25 Trâ   thuc 2-3 qu trng gà, n t rét ung thu khi thì làm li ung tip. Tr thng to, tiu tin không l ng bng nhau, tán nh, mi ln ung 8 g, ngày 2 ln vc chín. Tr   u nga 150 g, sy khô nghin bt, ngày ung 3 ln, mi ln 4 g, ung lin 2 tui, ngh 3-5 ngày li ung tit hai. Tr u nga 30-40 qu, ly ht cho vào xoong nhôm,  du v ng va   a phi ri b  i du ngui cho vào l  dành, dùng dn. Lúc dùng, ly bông thm du thu     -3 ln, lin 2 tun là mt liu tr. Tr nghi    7 qu, sao cháy, cho vào trong ru ung thì không nghin na. Cha 2 chân b l  sao vàng, nghin nh t 70-80 g, m ln sng t 150-250   c sát trùng ra vt loét. Giã nhuyn m ln vi bt  thành cao do, bôi lên vt l loét. Cha viêm tuyn u nga 12-16 g s c ung ngày 4 ln. Ung lin 3 ngày. Chng nu ngp bên ngoài. Tr hu hc thm nhim: R ké, c g ng bng nhau, giã nh, s  u ung m, ung ch th  hu h Tr c, ha chy khi: R và lá ké sc xông ra ch  . Cht áp: R ké 20-40 g sc ung. Tr viêm th  g sc ung. Tr các loi nhR ké 60 g, ô mai 5 qu, hành c r 3 cu 1- 1,5 bát (200-300 ml). Sc còn 1/3 ung nóng cho ra m hôi.  [9]

Lu  n v  n Tha  Khoa Hoá h  c   26 Trâ                                                                    v    [9] Xanthium              . Xanthium strumarium         guaianolid, germacranolid, và elemanolid) 

Lu  n v  n Tha  Khoa Hoá h  c   27 Trâ      Mu thc vc ra sch, thái nh v y  50 o C. Nguyên liu thc v c ngâm chit vi dung môi metanol  nhi  phòng rc phân b chn lc lt vào các dung môi  phân cn, n-axetat.   c ký lp mng là m   c s dng rng rãi trong các ngành hoá hi các m  tách các  h nhng mu phân tích nh, thi gian phân tích ngn, k thut tin và chi phí thp.   ng ho kim tra  tinh khit ca các hp ch   h tr c ký khác c ký c tìm h dung môi thích hp cho s phân tách. Có th dùng sc ký bn mng tráng sn lp cht hp ph có bán trên th ng hoc bn mng t tráng. Sc ký ct (CC, FC và Mini-C) c ký c c nhi vào cn hp cht hoà tan trong dung môi h   t sc ký. Ti c tria tng ch khi nhau, thì nay do ra gii tip bng dung môi (tc là cho dung môi liên tc chy qua ct) mà tách hn ra khi nhau.    c ng dng ph bin nh  phân tách các cht trong mt hn hp da vào s khác nhau v  phân cc ca chúng. Khi dung môi

Lu  n v  n Tha  Khoa Hoá h  c   28 Trâ   kém phân ct sc ký, nhng phn kém phân cc s b ra gi dung môi, nhng phn phân c    phân c Kt tinh  yc s d tinh ch cht rn. Vic tinh ch cht rn bng kt tinh da trên s khác nhau v  tan ca cht quan tâm và ca tp cht trong dung môi hoc ca h dung môi chn. Chit pha rn Chit pha rn là quá trình chuyn cht tan (cht cn phân tích) t pha lng sang pha rn b mu, làm giàu và làm sch mu phân tích. Quá trình chit pha rc tin. n 1: Hoy qua ct chi tht các h  t hoá các nhóm ch i bt khí, l y dung môi vào các khong trng. Sau khi hoc ngâm trong dung môi. n 2u phân tích vào ct chit. Các cht phân tích b hp ph thành di  ph u ca ct chit nh l, hoc liên kc lng cc - ng cc, hoc t i ion. n 3: Làm sch mu phân tích. Tin hành ra gii ct chit bng dung môi  ra gii cht phân tích và loi b các tp cht.  Hi i và hu hiu nht  nh cu trúc các hp cht h Ph hng ngoi (IR) Ph hng ngonh các nhóm nguyên t trong phân t c bit là các nhóm chc) và rút ra nhng kt lun v cu trúc ca phân t thông ng là tn s và hình dng ph. Ph cng t ht nhân (NMR)

Lu  n v  n Tha  Khoa Hoá h  c   29 Trâ   Ph cng t ht nhân là mt lý hii nghiên cu cu t các hp cht h     nh cu t các phân t phc tp chc s dng ph bin nht là ph cng t proton ( 1 H-NMR) và 13 C ( 13 C-NMR). Ph khng (MS)  kht quan tri vi vic nghiên cnh cu trúc hp cht h Da trên s khi và s phân tích các ion mc trên ph có th xây dng cu trúc phân t hoc chng minh s  n ca công thc  d kin.  Sc ký lp mng (TLC) Sc ký lp mc thc hin trên bn mng tráng sn DC-Alufolien 60 F 254 (Merck) vi lp silica gel dày 0,2 mm trên nn nhôm, phát hin vt bng dung dch vanilin/H 2 SO 4 c 1% và  ngoi  c sóng  = 254 nm. Sc ký cng (CC) Sc ký cc thc hii trng lc ca dung môi. Cht hp ph cho sc ký ct là silica gel Merck (c ht 63-200 µm)    . Sc ký ct nhanh (FC) Phân tách sc ký c c thc hii áp sut nén. Cht hp ph cho FC là silica gel Merck (c ht 63-   -  ck, Darmstadt, c). Các ct sc ký thy tinh (Sigma-ng kính khác nhau c s dng tùy theo khng mu cn phân tách. Sc ký ct tinh ch (Mini-C) Phân tách sc ký ct tinh ch c s d  tinh ch các hp cht hc nhi silica gel Merck (c ht 15-c s dng cho Mini-C.

Lu  n v  n Tha  Khoa Hoá h  c   30 Trâ   K thut nhi c   u lên ct tm trên silica gel hou trc ti c s dc ký CC, FC và Mini-C.            Ph khng phun bn t (ESI-MS) Ph kh ng phun b n t (ESI-MS) được ghi trên thit b Agilent 6310 Ion Trap-MS Xevo TQ-MS. Ph cng t ht nhân (NMR) Các ph 1 H-NMR (500 MHz) và 13 C-NMR (125 c ghi trên thit b Bruker Avance 500 vi tetrametyl silan (TMS) là cht chun ni zero ( = 0,00 chuyn dch hoá hc  c biu th bng ppm. Tính bi ca các tín hiu 13 c  các ph DEPT 90 và DEPT 135.  2.3.1 Nguyên l L     (Xanthium strumarium L.)  thu thp          0 o C.     o C (4 kg) 4  50 o XSL).

Lu  n v  n Tha  Khoa Hoá h  c   31 Trâ    n-        2 SO 4                 XSLH n-hexan), XSLD   XSLE (ety         o   XSLW. N        n-    3.1, M  2.1. 2.1 STT    1 n-hexan (XSLH) 46,0 1,15 2 iclometan (XSLD) 40,5 1,01     - o          MeOH XSC).  n-         2 SO 4  

Lu  n v  n Tha  Khoa Hoá h  c   32 Trâ      XSCH    n-hexan), XSCD   XSCE   o  XSCW             n-hexa  .   3.2  2.2. 2.2 STT    1 n-hexan (XSCH) 4,3 0,43 2 iclometan (XSCD) 3,4 0,34  (TLC) Phân tích sc ký lp m  c thc hin trên bn mng tráng sn silica gel Merck DC-Alufolien 60 F 254 có chiu dày 0,2 mm trên n  Thuc th hin màu là dung dch vanilin/H 2 SO 4 c 1%.  n-hexan (XSLH) Phân tích sc ký lp mng phn chit n-hexan (XSLH) cho các kt qu phân gii tt vi h dung môi n-hexan-axeton vi các t l 19:1, 9:1, 6:1, 3:1 và 1:1. Phát hin các vt cht trên bn mng bng thuc th vanilin/H 2 SO 4 c 1%. Các kt qu phân tích n-hexan  XSLH) c trình bày  Bng 2.3.