Luận văn thạc sĩ Khoa học kinh tế: Nâng cao hiệu quả quản trị nguồn nhân lực tại Bưu Điện tỉnh Phú Yên

i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa từng được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Tôi cũng xin cam đoan mọi sự giúp đỡ cho việc hoàn thành luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn đều được chỉ rõ nguồn gốc. Học viên thực hiện Nguyễn Ngọc Huy Trường Đại học Kinh tế Huế

ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện Luận văn này, bên cạnh sự nổ lực, cố gắng của bản thân còn có sự hướng dẫn nhiệt tình của quý Thầy Cô cũng như tập thể cán bộ công nhân viên Bưu Điện tỉnh Phú Yên trong suốt thời gian học tập nghiên cứu và thực hiện Luận văn thạc sĩ. Xin trân trọng cảm ơn Thầy giáo PGS.TS. Trần Văn Hòa, người hướng dẫn khoa học của Luận văn, đã hướng dẫn tận tình và tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tôi hoàn thành Luận văn này. Xin trân trọng cảm ơn đến toàn thể quý Thầy Cô trường Đại học Kinh tế Huế đã tận tình truyền đạt những kiến thức quý báu cũng như tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho tôi trong suốt quá trình học tập nghiên cứu. Xin trân trọng cảm ơn các đồng chí Lãnh đạo và tập thể cán bộ công nhân viên Bưu Điện tỉnh Phú Yên, các anh chị đồng nghiệp đã hỗ trợ và tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong việc cung cấp thông tin, tài liệu và số liệu phục vụ thực hiện Luận văn. Xin trân trọng cảm ơn! Tác giả luận văn Nguyễn Ngọc Huy Trường Đại học Kinh tế Huế

iii MỤC LỤC Lời cam đoan ............................................................................................................... i Lời cảm ơn ................................................................................................................. ii Mục lục ......................................................................................................................iii Danh mục các ký hiệu, chữ viết tắt ........................................................................... vi Danh mục hình vẽ, sơ đồ ..........................................................................................vii Danh mục bảng ....................................................................................................... viii MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN........................................................7 1.1. TỔNG QUAN VỀ QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC .....................................7 1.1.1. Khái niệm và vai trò của nguồn nhân lực ........................................................7 1.1.2. Khái niệm và vai trò của quản trị nguồn nhân lực ...........................................9 1.1.3. Mục tiêu và nguyên tắc của quản trị nguồn nhân lực ....................................10 1.1.4. Các mô hình quản trị nguồn nhân lực ............................................................12 1.1.5. Chức năng của quản trị nguồn nhân lực .........................................................13 1.2. NỘI DUNG CHỦ YẾU NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN TRỊ.......................15 1.2.1. Phân tích và thiết kế công việc .......................................................................15 1.2.2. Hoạch định nguồn nhân lực ...........................................................................17 1.2.3. Thu hút và tuyển dụng lao động .....................................................................18 1.2.4. Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực ............................................................20 1.2.5. Đánh giá hoàn thành công việc ......................................................................22 1.2.6. Lương, thưởng và chính sách đãi ngộ lao động .............................................24 1.3. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ QUẢN TRỊ ........................25 1.3.1. Nhóm yếu tố ảnh hưởng thuộc môi trường bên ngoài ...................................25 1.3.2. Nhóm yếu tố ảnh hưởng thuộc môi trường bên trong ....................................26 1.4. CÁC CHỈ TIÊU ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ QUẢN TRỊ ....................................28 1.5. KINH NGHIỆM NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN TRỊ .................................29 1.5.1. Kinh nghiệm của các công ty Nhật Bản .........................................................29 1.5.2. Kinh nghiệm của các công ty Singapore ........................................................30 Trường Đại học Kinh tế Huế

iv 1.5.3. Tình hình hiệu quả quản trị nguồn nhân lực ở các Doanh nghiệp Việt Nam 30 1.5.4. Bài học kinh nghiệm ......................................................................................32 Chương 2. THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC ........33 2.1. GIỚI THIỆU VỀ BƯU ĐIỆN TỈNH PHÚ YÊN ..............................................33 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển .................................................................33 2.1.2. Mô hình tổ chức .............................................................................................35 2.1.3. Chức năng nhiệm vụ ......................................................................................37 2.1.4. Khái quát tình hình hoạt động SXKD của Bưu Điện tỉnh Phú Yên ..............38 2.1.5. Cơ cấu nguồn nhân lực ...................................................................................42 2.2. THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC ...................45 2.2.1. Công tác hoạch định nguồn nhân lực .............................................................45 2.2.2. Công tác tuyển dụng nguồn lao động .............................................................47 2.2.3. Công tác phân công, bố trí và đề bạt nhân viên .............................................50 2.2.4. Công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực ..............................................56 2.2.5. Công tác đánh giá hoàn thành công việc ........................................................63 2.2.6. Chế độ tiền lương, thưởng và chính sách đãi ngộ ..........................................67 2.2.7. Môi trường làm việc .......................................................................................79 2.3. ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC .........................82 2.4 ĐÁNH GIÁ CHUNG HIỆU QUẢ QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC ...........84 2.4.1. Những kết quả đạt được .................................................................................84 2.4.2. Một số tồn tại, hạn chế ...................................................................................85 2.4.3. Nguyên nhân của những thành công và tồn tại, hạn chế ................................87 Chương 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN TRỊ...................89 3.1. ĐỊNH HƯỚNG, MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC ..............89 3.1.1. Định hướng phát triển NNL của Bưu Điện tỉnh Phú Yên ..............................89 3.1.2. Mục tiêu .........................................................................................................90 3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN TRỊ ...........91 3.2.1. Thực hiện phân tích và thiết kế công việc ......................................................91 3.2.2. Hoàn thiện công tác phân công, bố trí và đề bạt nhân viên ...........................93 Trường Đại học Kinh tế Huế

v 3.2.3. Hoàn thiện công tác hoạch định nguồn nhân lực ...........................................95 3.2.4. Thực hiện tốt công tác tuyển dụng .................................................................97 3.2.5. Hoàn thiện công tác đào tạo, phát triển NNL ..............................................101 3.2.6. Hoàn thiện công tác đánh giá thực hiện công việc ......................................105 3.2.7. Hoàn thiện chế độ tiền lương, thưởng và chính sách đãi ngộ ......................106 3.2.8. Xây dựng văn hóa doanh nghiệp ..................................................................109 3.2.9. Đẩy nhanh ứng dụng tin học vào công tác quản trị NNL ............................111 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................112 1. KẾT LUẬN ........................................................................................................112 2. KIẾN NGHỊ .......................................................................................................113 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................115 PHỤ LỤC ...............................................................................................................116 NHẬN XÉT PHẢN BIỆN 1 NHẬN XÉT PHẢN BIỆN 2 Trường Đại học Kinh tế Huế

vi DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT Ký hiệu Nghĩa ATVSLĐ : An toàn, vệ sinh lao động BCVT : Bưu chính Viễn thông BĐH : Bưu Điện Huyện, Thị xã, Trung tâm trực thuộc BĐPY : Bưu Điện tỉnh Phú Yên BĐKH : Bưu Điện tỉnh Khánh Hòa BĐVHX : Bưu điện Văn hóa xã BHLĐ : Bảo hộ lao động BHXH, BHYT, BHTN: Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp CBCNV : Cán bộ công nhân viên CNTT : Công nghệ thông tin DN : Doanh nghiệp DT : Doanh thu DTPS : Doanh thu phát sinh DTTL : Doanh thu tính lương GDV : Giao dịch viên HSMĐPT : Hệ số mức độ phức tạp KHKT : Khoa học kỹ thuật KSV : Kiểm soát viên KTXH : Kinh tế xã hội NNL : Nguồn nhân lực NSLĐ : Năng suất lao động PHBC : Phát hành báo chí QTNNL : Quản trị nguồn nhân lực SXKD : Sản xuất kinh doanh Vietnam Post : Tổng Công ty Bưu Điện Việt Nam VNPT : Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam XDCB : Xây dựng cơ bản Trường Đại học Kinh tế Huế

vii DANH MỤC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ Số hiệu Tên sơ đồ Trang Sơ đồ 1.1: Tiến trình phân tích công việc ................................................................ 16 Sơ đồ 1.2: Tiến trình hoạch định nguồn nhân lực .................................................... 18 Sơ đồ 1.3: Tiến trình tuyển dụng .............................................................................. 19 Sơ đồ 1.4: Tiến trình tuyển chọn .............................................................................. 20 Sơ đồ 1.5: Tiến trình đào tạo nguồn nhân lực .......................................................... 22 Sơ đồ 1.6: Tiến trình đánh giá năng lực thực hiện công việc .................................. 23 Sơ đồ 1.7: Phân chia lợi ích giữa lương, thưởng và đãi ngộ .................................... 24 Sơ đồ 2.1: Bộ máy tổ chức của BĐPY ..................................................................... 35 Sơ đồ 3.1: Quy trình tuyển dụng đề xuất ................................................................. 99 Trường Đại học Kinh tế Huế

viii DANH MỤC BẢNG Số hiệu Tên bảng Trang Bảng 2.1: Tình hình số điểm phục vụ của BĐPY giai đoạn 2010-2012 .................. 38 Bảng 2.2: Kết quả SXKD của BĐPY giai đoạn 2010-2012 .................................... 39 Bảng 2.3: Tình hình doanh thu theo nhóm dịch vụ của BĐPY ............................... 41 Bảng 2.4: Cơ cấu NNL theo tính chất lao động giai đoạn 2010-2012 ..................... 43 Bảng 2.5: Cơ cấu NNL theo trình độ đào tạo giai đoạn 2010-2012 ........................ 43 Bảng 2.6: Cơ cấu NNL theo giới tính giai đoạn 2010-2012 .................................... 44 Bảng 2.7: Cơ cấu NNL theo độ tuổi năm 2012 ........................................................ 45 Bảng 2.8 : Ý kiến đánh giá của nhân viên về công tác bố trí, phân công công việc 51 Bảng 2.9: Kiểm định giá trị trung bình (One Sample T-test) .................................. 52 Bảng 2.10: Kiểm định ý kiến đánh giá của nhân viên về công tác bố trí, ................ 53 Bảng 2.11: Ý kiến đánh giá của nhân viên về vấn đề thăng tiến ............................. 54 Bảng 2.12: Kiểm định giá trị trung bình (One Sample T-test) ................................ 55 Bảng 2.13 : Kiểm định ý kiến đánh giá của nhân viên về vấn đề thăng tiến ........... 55 Bảng 2.14: Chi phí dành cho đào tạo tại Bưu Điện tỉnh Phú Yên ........................... 59 Bảng 2.15 : Ý kiến đánh giá của nhân viên về công tác đào tạo ............................. 61 Bảng 2.16: Kiểm định giá trị trung bình (One Sample T-test) ............................... 62 Bảng 2.17 : Kiểm định ý kiến đánh giá của nhân viên về công tác đào tạo ............ 63 Bảng 2.18 : Ý kiến của nhân viên về công tác đánh giá kết quả thực hiện .............. 64 Bảng 2.19: Kiểm định giá trị trung bình (One Sample T-test) ................................ 65 Bảng 2.20 : Kiểm định ý kiến đánh giá của nhân viên về Đánh giá kết quả .......... 66 Bảng 2.21 : Kinh phí chi cho Bảo hộ lao động ........................................................ 73 Bảng 2.22 : Ý kiến đánh giá của nhân viên về chế độ tiền lương, chính sách ......... 75 Bảng 2.23: Kiểm định giá trị trung bình (One Sample T-test) ................................ 77 Bảng 2.24 : Kiểm định ý kiến đánh giá của nhân viên về chế độ tiền lương, ......... 78 Bảng 2.25 : Ý kiến đánh giá của nhân viên về môi trường làm việc ....................... 79 Bảng 2.26: Kiểm định giá trị trung bình (One Sample T-test) ................................ 80 Bảng 2.27 : Kiểm định ý kiến đánh giá của nhân viên về môi trường làm việc ...... 81 Bảng 2.28: Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả quản trị NNL Bưu Điện ....................... 82 Trường Đại học Kinh tế Huế

1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Thực hiện Quyết định số 674/QĐ-TTg ngày 01/06/2007 về việc phê duyệt Đề án thành lập Tổng công ty Bưu chính Việt Nam (nay là Tổng công ty Bưu Điện Việt Nam) của Thủ tướng Chính phủ. Từ ngày 01/01/2008, Bưu chính Việt Nam được tách ra khỏi Tập đoàn Bưu chính Viễn thông với mô hình tổ chức mới hoạt động kinh doanh và hạch toán độc lập với Viễn thông. Theo đó các nguồn tài trợ, bù chéo và khép kín từ thu nhập hoạt động viễn thông trong mô hình một doanh nghiệp không còn nữa. Bưu Điện tỉnh Phú Yên là đơn vị trực thuộc Tổng Công ty Bưu Điện Việt Nam. Sau năm năm tái thành lập và hoạt động theo mô hình sản xuất kinh doanh mới, đã từng bước khắc phục những khó khăn, thách thức và đạt được những thành tựu nhất định trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Cùng với tiến trình đổi mới của đất nước, các dịch vụ bưu chính, viễn thông, phát hành báo chí của Bưu Điện tỉnh cung cấp ngày càng đa dạng, không ngừng phát triển về sản lượng và chất lượng dịch vụ, đảm bảo kịp thời phục vụ sự lãnh đạo, điều hành của các cấp ủy Đảng, Chính quyền, góp phần tạo công ăn việc làm thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội tại địa phương. Tuy nhiên, trong bối cảnh thị trường bưu chính mở cửa hội nhập, sự cạnh tranh đang diễn ra gay gắt, địa vị độc quyền về kinh doanh bưu chính - viễn thông không còn, BĐPY cũng như những Bưu Điện tỉnh, thành khác đang đứng trước những thách thức, khó khăn to lớn khi thị phần ngày càng bị chia sẻ bởi các đối thủ cạnh tranh và thu hẹp bởi các phương thức, dịch vụ thay thế, đồng thời những yêu cầu của khách hàng về chất lượng dịch vụ và phong cách phục vụ ngày một khắt khe hơn… Hơn nữa, khó khăn thách thức lớn nhất của Vietnam Post nói chung và BĐPY nói riêng chính là lực lượng lao động kế thừa sau khi chia tách Bưu chính Viễn thông quá đông, với tỷ trọng lao động giản đơn chưa qua đào tạo lớn. Mặt bằng chất lượng nguồn nhân lực còn thấp, từ lực lượng quản lý chức năng đến cán bộ quản lý ở các đơn vị trực thuộc cho đến đội ngũ lao động trực tiếp, các kiến thức, kỹ năng còn Trường Đại học Kinh tế Huế

2 thiếu rất nhiều. Một số cán bộ công nhân viên không đáp ứng được yêu cầu sản xuất kinh doanh trong điều kiện thị trường cạnh tranh hiện nay. Thực tế trên đòi hỏi BĐPY phải có những giải pháp cấp bách để hoạt động sản xuất kinh doanh ngày càng hiệu quả hơn. Trong các yếu tố cấu thành nên hiệu quả sản xuất kinh doanh như vốn, khoa học công nghệ, trang thiết bị hiện đại,… thì con người được đặt ở vị trí trung tâm được xem là yếu tố quyết định nhất. Các lý thuyết về quản trị kinh doanh hiện nay đều khẳng định quản trị nguồn nhân lực là chức năng cốt lõi và quan trọng nhất của tiến trình quản trị chung. Do đó, nâng cao hiệu quả quản trị nguồn nhân lực để khai thác và phát huy được tiềm năng của đội ngũ cán bộ, lao động trong doanh nghiệp tạo ra năng suất lao động cao, giành được lợi thế cạnh tranh so với các đối thủ trong điều kiện thị trường cạnh tranh khốc liệt nhằm đảm bảo mục tiêu tăng trưởng và phát triển bền vững của đơn vị hiện đang là vấn đề bức thiết đặt ra đối với BĐPY nói riêng và Vietnam Post nói chung. Với những lý do trên, tác giả đã lựa chọn đề tài “Nâng cao hiệu quả quản trị nguồn nhân lực tại Bưu Điện tỉnh Phú Yên” làm nội dung nghiên cứu luận văn cao học. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung Xác định hiện trạng hiệu quả quản trị nguồn nhân lực, đánh giá những kết quả đạt được bên cạnh những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân để đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản trị nguồn nhân lực tại Bưu Điện tỉnh Phú Yên. 2.2. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về hiệu quả quản trị nguồn nhân lực trong các doanh nghiệp. - Phân tích, đánh giá thực trạng hiệu quả quản trị nguồn nhân lực tại Bưu Điện tỉnh Phú Yên, chỉ ra những kết quả đạt được, những tồn tại hạn chế. - Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị nguồn nhân lực tại Bưu Điện tỉnh Phú Yên. 3. Phương pháp nghiên cứu Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài, tác giả sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, kết hợp với các phương Trường Đại học Kinh tế Huế