Luận văn Thạc sĩ Báo chí học: Thông tin về điển hình kinh doanh của báo chí kinh tế
632
554
128
85
2.3.1.3. hc
Nhìn chung, b cc và cách trình bày ca cc các
tiêu chun v hình thc. theo nhng phân tích ca tác gi trong phn
2.2.3,
c nhng kt qu tích cc sau:
Các th loi có nhiu th mnh c, phng vn và phn
c các báo s dng có hiu qu c th mnh ca tng loi
hình trong nh tng phn ánh c th, chuyn tc ni dung
thông
p bài vit và to ng v c. Các bài phng vn chân dung là
mt
m nhn ng ca báo Di p. Thi báo Kinh t Vit Nam
li mnh v th loi phn ánh kt hp vc
hiu
rõ v hong kinh doanh, nh p, doanh nhân phi
tr c thành công. Tp chí Doanh nghip & Hi nht s
bài phn ánh, phóng s hay, sâu sc v các doanh nhân tiêu biu.
ng ch i tùy theo ch bài vin bo
m các yêu cu ca báo chí là ngn gn, d nh, d hiu. Vic t tít bài linh
hot,
có s cht chiu, chn lc, ngôn t. Trên c 3 t báo kho sát u có
nhng
tít bài rt hay, c ng vi bt
là
báo Dip vt tít ngn g.
Vic s dng nh ca 3 t c yêu cu v hình nh ca
báo chí. Các nh s dng trong bài vic b i phù hp vi ni
dung,
c ng vc. Vic s dng hình nh trên
ng báo chí hiu hình nh
ci: i nhiu c nh lnh th
hin
c phong thái, tinh thn riêng. Báo Dip và Tp chí
Doanh nghip & Hi nhp nh ca các doanh nhân trong các bài vit
lên trang nht (kèm theo gii thiu tên bài và m nhn
cho
bài báo, khic gi cm t báo trên tay b kích thích, tò mò và ngay lp tc
tìm
n bài báo có nhân vc gii thiu trên trang nht ca báo.
Các báo nh doanh nghip, doanh nhân trong các l
nhn phng cc, hoc nh chp trong các l vinh danh, bi
doanh nghip minh ha trong các bài
vit
86
thông tin ca bài báo, to s ng v c gi. Ví d bài: Công ty C
phn
t phá t tái c nh kích
c ln trong s ki c lp hng Ba; bài xe
nh trên hành trình l (Thi báo KTVN, s nh lãnh
o doanh nghic các lãnh c tng Cúp vinh danh Top 10 Gii
t Vit và Top 10 Trách nhim xã hi do Hi doanh nhân tr
bình chn. Trên Tp chí Doanh nghip & Hi nh bài
vi
nhn phng, ging kinh t, nh vinh danh trong các s kin.
2.3.2.
M u thành công trong thông tin v n hình kinh doanh
trong 2013-2015 c kinh doanh là mc rng ln,
s ng doanh nghip, doanh nhân ln nên vic thông tin v kinh doanh
vn còn tn ti mt s hn ch.
2.3.2.1.
Thi báo Kinh t Vit Nam là t báo kinh t có uy tín cao trong các báo
kinh t hin nay. Nhng v kinh t c thông tin phn ánh trên báo luôn sâu
s u, mang li nhiu l c gi, nht là nhi
hong
kinh doanh. Tuy nhiên hình kinh doanh
huyên trang Kinh doanh và Doanh nghip - Doanh nhân
vn chú trn thông tin v kinh t thông tin v hong ca
doanh nghip, doanh nhân c th.
báo Hoàng Anh Minh (Thn xét rng: Thông
tin v n hình kinh doanh ca t n khai thác sâu
n ánh c th nhng doanh nghip, doanh nhân tiêu biu.
Báo Di p n các chuyên trang Doanh
nghip - Doanh nhân, Nhân vn có nhng s báo b trng, không có bài
vit nào v doanh nghip, doanh nhân tiêu biu ho doanh
nghip, doanh nhân trong chuyên trang này mà ln ánh, phân tích v
các v kinh t , các s báo 17, 25, 33, 38, 63, 67,
69,
87
v doanh nghip, doanh nhân trong chuyên trang Nhân vt và
Doanh nghip - Doanh nhân.
Tp chí Doanh nghip & Hi nhp luôn bo m s ng bài vit v các
doanh nghi n hình trong các chuyên trang mà T
dng là Doanh nhân tâm tài, Chân dung doanh nghip, và c chuyên mc
hiu & sn phm, Sc khe doanh nhân n sut bài trong các chuyên mc
vu. Ví d, chuyên mc Doanh nhân Tâm Tài có s ch có 1 bài
(tháng 12/2014), có s ln 5 - 6 tháng 10/2014, tháng
1/2015.
2.3.2.2.
Nhìn chung, tài phn ánh v doanh nghic các
các khía c n
v
thông tin tuyên truyn v n hình kinh doanh. Tuy nhiên, tác gi nhn thy mt
s
v còn tn t
Thi báo Kinh t Vit Nam và báo Dip chú trng và
dành nhiu s ng doanh nghip có quy mô ln
u và uy tín trong gii kinh doanh và cng xã hi mà ít phn ánh
v
ng doanh nghip nh và va, doanh nghi t là nhng doanh
nghip các tnh/ thành, vùng sâu, vùng xa, vùng nông biên gii,
hi
Vic báo chí mi ch tp trung chú p, doanh nhân
trí nhnh trong nn kinh t khin cho bc tranh v n
hình kinh
doanh thiu s tn ánh mt cách toàn din thc t
phát tri ng ca doanh nghip, doanh nhân Vit Nam trong thi hi nhp
kinh t quc t hin nay.
Khi kho sát thêm mt s t báo Kinh t nông nghip, Thi báo
Doanh nhân, Nông nghip Vi tác gi nhn thy trong các chuyên trang,
chuyên mc Kinh doanh, Doanh nghip - Doanh nhân ca cá ng
phn ánh rp Vin và thông tin rt
nhiu t gii, tr thành nhng doanh nghip ni bt
ngay gia làng quê h sinh ra. Trong bài n t vn vay: Liên kt c
trên trang Doanh nghip - Doanh nhân th 5 ngày
14/5/2015, tác gi n ánh, gii thiu nhiu t gii
tnh
88
min núi Hà Giang. Tin Nông ti , ngày
06/5/2015, phn ánh mt tp thuc tnh Thanh Hóa, không ch
là doanh nghiu trong phong trào sn xut - kinh doanh
ng ng mnh m ng Nông thôn m
Qua kho sát, tác gi n thy ng doanh nghip ho ng
c nông nghip, doanh nghip khu vc nông thôn, nhng nhà doanh
nghip nh, va, thm chí là siêu nh n lng phát trin kinh t
làm giàu cho b phát trin chung
ca
toàn xã hc phn ánh nhiu.
Mt hn ch na là thông tin v t thanh niên tr t trong
kinh doanh c u so vi s phát trin c hin
nay.
Tinh thn khi nghip trong gii tr cao bi c l
ng
doanh nghip, doanh nhân hùng hu thì nn kinh t c nhà mi phát trin mnh
m. Nhng doanh nghip, doanh nhân tr n hình, có thành tích kinh doanh tt
cn ph kp thi gii thiu, qung bá
nhng
a h cho nn kinh t ng thi c ng
sáng
to, nhit huyt kinh doanh ca h. t hình thc tuyên truyn
thit
thng viên tinh thn phu ca th h tr.
Nhnh v v này, nhà báo Hoàng Anh Minh (Thi báo KTVN), nhà
i (Tp chí Tài chính) ng vn còn rt nhi
báo chí tip tc khai thác, vn còn nhiu câu chuyn thú v v các doanh nhân,
doanh nghip cc chuyn tn bc.
rng: Có th nói rng thông tin kinh t, hong ca doanh nghip ngày
m
n v các mn hình tiên
tin
trong kinh doanh có phn gim sút... 4 PGS.TS
Thông)
Bên c xut hin lp li ca mt s doanh nghip, doanh nhân trên
các báo trong mt khong thi gian ngn d khin có mi
quan h thân mt gip, doanh nhân. Trên Thi
báo Kinh t Vit Nam, có mt s doanh nghip xut hin nhiu l: CTCP Tp
Sen, CTCP Sa Vit Nam (Vinamilk), T u khí Quc gia Vit
89
Nam, TCT Bo him DBáo Dip: Tc t
doanh nhân Tri; - Ch tch Tp
; CTCP Traphaco, CT n lc Lào Cai, TFPT, CT Du lch Hoa
Tp chí Doanh nghip & Hi nh xut hin nhiu ln ca
mt s doanh nghip, doanh nhân n Th Thu Biên;
n Bá Nho, doanh nhân Nguyn Th Hi Yn - c
CT p Thành, u hành trong h thng kinh
doanh ca Công ty Thiên Ngc Minh Uy
Mi quan h gia báo chí và doanh nghip hin nay có nhiu v rt nhy
cm, r phân bit thông tin phn ánh khách quan ca báo chí vi nhng
thông tin qung cáo, PR cho doanh nghip, doanh nhân. Thc t cho th
nhng nhà báo nhn tin ca doanh nghi chuyên vit bài tô hng, nói tt cho
h hoc giúp doanh nghip quu. ng nhà báo ch nhìn
vào hing nht thi mà không tìm hiu cn k bn cht khin vic
bi
thiu chính xác, khách quan.
ng biên t n t Tm Nhìn nhnh:
ng thông tin v các doanh nghi n hình
trên
báo chí hing gn vi hong PR, qung cáo cho doanh nghip. Vic
tuyên truyi, chng sn phm tt, có ích cho xã hi
phn
nhiu do l ng PR làm, nhi ng hp là qung cáo, qung cáo trá hình.
4)
TS. Trn Bá Dung (Hi nhà báo Ving ý vi nhnh thông
tin v các doanh nghin hình trên báo chí hing gn
vi
hong PR, qung cáo cho doanh nghip do sc ép ca kinh t th i
vi
báo chí, báo chí làm v có qung cáo, tài tr cho báo. Có th
t
trong hong thông tin v n hình kinh doanh hin nay.
Qua kho sát, tác gi n thy thông tin v n hình kinh doanh còn
thiu chiu sâu, ch phn ánh b ni là nhng doanh nghip, doanh nhân ni
ting. hng doanh nhân vp phi sai lm, kinh doanh thua l do tác
ng ca bi cnh kinh t hoc nhnng
90
quy lc c t qua sóng gió,
kinh
doanh t
Trong quá trình kho sát, tác gi thy rt ít bài phn ánh ni dung thông tin
này. Báo Dip có 02 bài vit v ba nhng doanh nhân
i din vi sai l (S 34+35 ngày
29/4/2015) vit v doanh nhân H Huy - Ch tch T.
Thc tình ci
di
phá si ba mình ông H có nhiu gii pháp hiu qu,
thc hin tái cu trúc kp th p t qua thm sinh
tn
, T u kinh doanh có lãi tr li. Bài i
m
(S 34+35, ngày 29/4/2015) vit v m, ông ch ca TCT
Golf Long Thành. Ông khi nghip t hai bàn tay trng, t b
ri suýt mt sch trong cuc khng hong tài chính châu Á ,
thi di t qua tt c: V doanh nhân y
c mp khng l
và
c phong danh hi.
Ngoài ra, ni dung các bài vit trên Tp chí Doanh nghip & Hi nhp còn
khá dàn tri, chung chung, phn ln các bài vit v doanh nghiu
có s tng h t nhiu ni dung thông tin khin bài
vi
loãng thông tin. Mt s bài m ni bc s
tiêu
biu cng phn ánh. Ví d: M Huyn: M
rng m i kinh doanh cn gn lin vi công tác xây d ng và các t
ch (S tháng 4/2015); bài ng m hm lò 1-Vinacomin:
5 nhóm gii pháp bm và TNHH Phát trin nông
thiên thi - a li - nhân hòa, n Crown
a ch (S tháng 6/2015);...
2.3.2.3.
S ng ch trong mi
ng khá dài, nht là các bài trên Tp chí Doanh nghip & Hi nhp do
i vim nhi khái quát, tng hp nên mt
s
bài m rà, có cm giác k chuyn ánh.
91
Vic t tít ca t Thi báo Kinh t Vit Nam và Tp chí Doanh nghip &
Hi nhp c ni dung ch o cu
tít bài hay, hp dn, ít có s sáng to. Nu so sánh trong 3 t báo thì báo
Di
Doanh nghip có tít bài tt nht, va ngn gn li sát vi ni dung, va sáng
to,
mi m và giàu hình nh. Tp chí Doanh nghip & Hi nhp có rt nhiu tít bài
ging nhau, khi vit v ng nhn mn các phm cht ni bt là
Tâm và Tài, Trí, Ly ch tín và ch tâm làm trng, Khi nghip bng ch
tâm thành công bng ch tín; p; Uy tín
khi ngun cho s chuyên nghip, tn tâm; Tri mt ch tâm; Tâm và tài làm
nên thu, N cc có nhng tít bài khá
truyn
th M c khnh; An toàn và cht
ng là yu t u, Thc hin tt công tác kinh doanh và an sinh xã hi;
Khu bng ni lc
nh minh ha ca Thi báo Kinh t Vit Nam và báo Di
Doanh nghii. nh nhân vt trên Thi báo Kinh t
Vit
Nam ng là 1 nh chân dung c nh nên không gây ng vi
c. Mt s bài vit v i không có nh minh ha. V
nh trong các bài vit chuyên trang Nhân vt ca báo Dip khá
ging nhau to thành mt mô típ quen thuc.
Tp chí Doanh nghip & Hi nhp li s dng nh khá thoi mái, có nhiu
bài lên ti 10 c ng nht, có bài nh nhân vt cng vi
tít
m ht din tích trang. Nhng nh chân dung ca nhân vng là
nh ngh thuc x lý nên chng p, mà mi
s
chân tht, làm lu m tinh thn, cái hn ca nhân vt, giá tr thông tin ca nh
gim.
Ngoài ra, có nh t (nh chp
cùng
v/chng, con cái. Nhiu bài 3-4 nh sn phm, to ci vit
mun gii thiu sn phm cho doanh nghip. Vic mt bài báo có quá nhiu nh
c không tp trung vào vic thông tin trong bài báo, hoc
c mu qu thông tin gim. Ví d bài: -Doanh
c Hnh: Vi khát vc
khe c (S tháng 12/2014) dài 5 trang và có 11 Doanh nhân-
92
m hnh phúc c i bnh là hnh phúc ca
(S tháng 3/2014) dài 4 trang, có 9 nh.
V th loi, phn ánh vc s dng nhiu nht trên c c bit là
Tp chí Doanh nghip & Hi nhp. Các bài phng vn Tp chí ng có cách
t câu hi, nêu v khá ging nhau, vì vc liên tc nhiu s báo mt
lúc
s nhn ra s ng trong các bài phng vn. Ví d, phng vn n doanh nhân
luôn có các câu hi v cuc s cui cuc
phng
vn. Ding này.
Vic s dng các ca s ph trong bài vit trên c 3 t còn nhiu hn ch,
c hiu qu ca m u c. Nhìn chung,
cách trình bày vn theo phong cách truyn thng, gm ch vit và nh minh ha;
i mi và sáng to trong cách trình bày bài báo.
2.4. Nguyên nhân và nhng v t ra
2.4.1. Nguyên nhân
2.4.1.1. Nguyên nhân ch quan
Mt s nguyên nhân dn nhng hn ch nêu trên là do:
Tôn ch ma mi t báo khác nhau
khin cho vic thông tin v n hình kinh doanh trên mi báo khác nhau
.
Thi báo Kinh t Vit Nam n ca Hi khoa hc kinh t
Vit Nam nên t báo ch yn gii các v kinh t
t
và nhng v, s kin kinh t ni bt, n doanh nghip, doanh
nhân. Báo Di p i và Công
nghip Vit Nam, hong vi ích cng doanh nghip,
doanh nhân Vit Nam nên t báo luôn có nhiu tin bài v doanh nghip, doanh
n ánh ho ng ca doanh nghip, dành nhiu
chuyên
trang, chuyên m vit v t nhm qung bá nhng tm
t cách rng rãi, góp phn nâng cao uy tín, v th ca doanh nghip,
doanh nhân. Tp chí Doanh nghip & Doanh nhân a Hip hi doanh
nghip nh và va Ving thông tin ch yu ca Tp chí là nhng
doanh nghip, doanh nhân nh và v-
93
nhng tp, doanh
nhân tiêu bic gii thiu trên Tp chí ng, t doanh nghip sn
xut
n m thm m, t doanh nghiu, ni tin
nh
s sn xut bánh ko mt tnh l...
Mt nguyên nhân na nm chính các phóng viên, nhi ph trách
chuyên trang, chuyên mc. Nhic s
tìm hiu, g phát hin ra nhn hình kinh doanh còn tim
n troni sng hoc phân bit, sàng lc chun nhn hình thc s.
Mt s nhà báo
i khi vit bài v doanh nghip, doanh nhân nhi
cho
doanh nghipc t vi mng. Có doanh nghip,
doanh nhân tht s tt, x
thân thit vi báo chí, không cho nhà báo l
u k la chn
th loi phù hp. Ngh thut vit v chân dung doanh nghip, doanh nhân ca các
phóng viên còn nhiu hn ch. H vn s dng nhiu th loi ph
phóng s hay ký chân dung,... khin thông tin trong các bài vit có phn khô
khan,
cng nh
2.4.1.2. Nguyên nhân khách quan
Các t báo còn phng nhu cu cc gi, bng phát hành
nên nhng doanh nghic chn phn ánh phc yêu cu v
s ni b c s quan tâm ca công chúng. Theo nhnh ca mt s
nhà báo thì nhng doanh nghip, doanh nhân ni
tiu
mc tiêu dùng bin thì s tc s hp dn vi
bng
doanh nghip nh, doanh nghip mi ni hoc doanh nghip
th dn hing doanh nghip ni tic thông tin rng rãi
và
c nhii bi ng doanh nghip, doanh nhân
nhicó thành tích tt trong sn
xung
ng c báo chí phn ánh thông tin.
94
S khiêm tn v s ng và tn sut tin bài v
cho thc s m quan
trng, ý nga lom v
tình trng gim sút thông tin tuyên truyn v các mn hình tiên tin
trong
kinh doanh: Có l là do nhng tài liu tích cc trong ho ng ca các doanh
nghip khó tip cn? Có l nhng bài tuyên truy n hình tiên tin
c? Có l n thi k vic bi i
doanh
nghip là qung cáo nên báo chí tránh né ch
4
PGS.TS)
c ép ca kinh t th ng, phi tìm kim ngu trang
tri chi phí hong, bm thu nhp cho cán b
nhân khin các báo kinh t ng PR, qung cáo
cho
doanh nghi.
2.4.2. Nhng v t ra
T nhng thành công, hn ch trên, tác gi nêu mt s v t ra
hong thông tin tuyên tuyn v n hình kinh doanh báo chí kinh t
trong kinh t
Mt là, cnhà báo cn có nhn th tm quan
trng ca hong thông tin tuyên truyn v
t
ni dung quan trng ca thông tin báo chí.
Thc t cho thy, trong bi cnh kinh t c gp nhiu ,
thách thc n 2012-2014 va qua thì