Luận văn Thạc sĩ Báo chí học: Thông tin về điển hình kinh doanh của báo chí kinh tế
633
554
128
65
gia; có sn pht nhng gi u ni ting Quc
gia, Nhãn hiu ni ting Quc t Bng
khen... hong ca doanh nghip, tin v n
hình
kinh doanh ngn gn, tr li các câu hi 5W + H: Ai? cái gì? ?
ti
sao? nào? mt cách trc tip, ngn gn.
Mt s dng tin v n hình kinh doanh trên báo Di p:
n gi c t xut s 67, th 4
; p t u Quc gia (S 3,
; t mt 2.450 t
(S 3,
Trên Thi báo Kinh t Vit Nam ng d: t
100% k hoch li nhu (S 12 ngày 14//1/2014) Savico ln th 6
t Top 500 DN ln nht Vit Nam (S 21+22 ngày 24-25/1/2014)Tng giám
n Qu o doanh nghip xut sc nht 2013 (S
33+34, ngày 7-8/2/2015)....
Mc dù s ng tin trên hai báo không nhiu (Thi báo Kinh t Vit Nam
khong 70 tin; báo Dip khong 35 tin), s ng ch trong mi
tin ch t 100 - 200 ch, hình thc thông tin trc tip, ngn gn
huy vai trò nhnh, cung cc gi thêm thông tin v n hình
kinh
doanh ng h c gi ch t qua t báo thì vn có th ghi nh
c nhng thông tin này.
Th loc s dng trong các bài vit v n hình kinh doanh gm: Phn
ánh, Phng vn và Phóng s.
+ Phn ánh là th loc s dng nhiu nht trong c 3 t c chn
kh t th loi ph bin, phù hp vi vic thông tin, gii thiu
v
nhng s vic, s vi hoc s kin c th. C th, s bài phn ánh
ca
Thi báo Kinh t Vit Nam là 115 bài trên tng s 205 bài, chim 56%; báo Din
p có 145 bài trên tng s 298 bài, chim t l là 49%; trên Tp
chí
Doanh nghip & Hi nhp là 173 bài trên tng s 288 bài, chim 60%.
m ca bài phn ánh là k li quá trình hong ca doanh nghip,
n li hoc nhm nhn, thành t
66
trong quá trình phát trin mà doanh nghip và ch doanh nghii qua.
Tác
gi i k chuyn giu mt và trình bày thông tin mt cách
khách
n cht v , ít th hin c
quan. Nhng bài ving chi s vit v c doanh
nghip và doanh nghip.
Thí d, báo Di p có bài ph
Vicem B v S 7 ngày 23/1/2015), tác gi vit
v chng và phát trin ca Vicem B
tin mt cách khách quan, không
cp cho nhu cu xây du
t
40.000 t c gn 3.000 t ng, li nhu
2.100 t m bo vi i s ng vi mc thu
nhc ci thic bii sng sn xut
Klinke n, tng sn phm tiêu th
th xi m ng, thu nhp c i
.
Thi báo Kinh t Vit Nam có bài t khó, Vietnam Airlines v
(S 11 ngày 13/1/2015). Trong lng thông tin c th
v
hong kinh doanh ca ti k co doanh nghip: Tng
c Vietnam Airlines Phm Ngc Minh cho bit: Lý gii
t
là con s m Vit Thanh, Ch t es
cho bi n tip sau là: Ông Thanh cho bi
công tác c phn hóa, ông Phm Vit Thanh cho r
Phm Ng
Tp chí Doanh nghip & Hi nhp có bài c thi k i
m (Tháng 6/2013) k quá trình lp nghip ca doanh nhân Ph- Ch
ti Phòng t khi ông còn là huyn y viên
huyn An Hn nay. Các thông tin trong bài vic trình bày theo trình t
thi
gian, t lúc doanh nghip mi thành lp, tr
phát trin vng chc nhiu ging, khu,
m ca bài phn ánh này c hiu rõ v
67
doanh nghip và doanh nhân qua các chi tit c thi to cm
giác
nhàm chán, thông tin dàn trm nhn.
Bên cnh nhng bài thông tin phn, nhiu bài tác gi t
hp gia vic thông tin và các nh làm ni bng
thành
công ca doanh nghip. Ví d (Báo Di
Doanh nghip, s 4 ngày 14/1/2015), tác gi va
nh
giá v nhng ho ng ca doanh nghip i SAVICO
c chính thnh hình và phát trin. Ngoài ti lý xe gn máy Vindo
Motor
c thành lu ni
ting trên th gi c kinh doanh xut nhp kh
chính là ti dn s hình thành mô hình kinh doanh dch v gn
v
mng chính ho i vic thanh toán li tr giá
c ngoài và mang li li nhu
Thi báo Kinh t Vit Nam có bài phn ánh t tay chic gia
T (S
làm rõ nhng hiu qu ca s hp tác chic gia
hai
doanh nghip ln là Tôn Hoa Sen và VietinBank - mt t
phát trin và mnh ch tài chính hùng mnh: p
ng cung cp tn dng gia Vietinbank và Hoa Sen Group không ch dng li
mt hng thun túy. Quan trng thái hp tác nhm thc
hin ch a Chính ph v vi n tín dng phc v sn xut
Tp chí Doanh nghip & Hi nhp Doanh nhân Nguyn Th Thu
m lòng ca mi m (S tháng 10/2014), tác gi va
thông tin phn ánh va nh cao ch Tâm nên bà
khôt li nhuc nht. Vu mt my
ng không ly tin khám cht
khám min phí cho nhi bnh có hoàn c c din gia
th ph.
68
Các bài phn ánh có s , nhnh ca tác gi làm cho
bài báo hp dcác thông tin trong bài vit tc ng và
c
u rõ v doanh nghi
+ Phng vn: ng vn báo chí là mt trong nhng th loi thuc nhóm
các th loi báo chí thông tc nói chuyn gia nhà báo
vi
mt hoc mi v v xã h - xã hi
nh n thông 23,
tr.57].
Ni dung ca bài phng v ng r c
rt
nhiu thông tin v nhân v nhu nhân
vt không chia s thì nhà báo không th bic và các th loi báo
. Trong các bài phng vn, chiu sâu tâm hn, nh cnh riêng
m sng kinh doanh ca nhân
vt
s c th hin mt cách khách quan, trung thc, không b can thip bi ngòi
bút
ca tác gi. tin cy cao và chiu sâu nên
to
c sc hút vc.
S ng bài phng vn trên 3 Thi báo Kinh t Vit Nam có
60 bài trên tng s 205 bài, chim 29%; báo Di p có 105 bài
trong tng s 298 bài, chim 35%; Tp chí Doanh nghip & Hi nhp có 65 bài
trong tng s 288 bài, chim 23%.
Thi báo Kinh t Vit Nam ng phng vo doanh nghip
làm ni bt hong sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Các bài phng vn
i ngn gn, bài ít câu hi nht là 3 câu, bài nhiu câu hi là nht là 8
câu.
Ví d, bài ng hành cùng phát trin ca T u khí 212 ngày
4/9/2014), tác gi phng v nh -
du khí (PVEP). Bài phng vn ch có 3 câu hi: (1)
trin ca Tc nhng thành tích ni bt nào trên
(2) tiên phong
trong
hi nhp ca T Du khí. Theo ông, hi nh ra nh i và
thách thu khí c ngoài?
(3) PVEP s làm nh góp phn thc hin hóa mc tiêu tr thành t
kinh t du khu vc ca T D
69
Ba câu hi này tuy ngn g l làm sáng t
ch ca bài vit là: Khnh PVEP là m rt giàu thành tích trong
kinh doanh khai thác du
khí
c ngoài n vào s phát trin ca ngành Du khí. Nhân vt
phng
vi cung c làm sáng t v mà nhà báo
nêu
rang vn chính ca Thi báo Kinh t Vit Nam.
Các bài phng vn trên báo Dip ng khc ha chân
dung nhng doanh nhân tiêu biu và khnh vai trò ca doanh nhân trong công
tác quu hành, xây dng doanh nghip phát trin bn vng. Các bài phng
vt v, câu hi c sc, to ng mnh mi
c. Trong các bài phng vn, ngoài khía cnh công vic, hong kinh doanh
khô
cng thì còn có nhng câu hi v s thích, v quan nim sng, v gia
a nhân vt nên bài phng vn tr nên mm mi, g hp dn. Nhng
câu tr li hay, ng ca nhân vc trích li thành mt hp thông tin
riêng,
in ch m và cho trong du u này giúp tm nh
li ng vc v nhân vt.
Trong bài phng vn (S 52 ngày
28/6/2013), phng vn bà Mai Kiu Liên, Ch tgm 8
câu hi. Vi mt doanh nhân ni tiu Liên, nhng thành tu kinh
doanh ca c nhii bin nên trng tâm ca bài phng vng
v viu hành doanh nghi nào khi là mt ph n:
o, chc chn ch gp không ít áp lc, có khonh kh cm
thy chán nn, mun buông xuôi? t câu h khai thác
thông tin v khía ci sa mi ph n
t:
u tôi có th hi, còn vi vai trò là mi ph n
trong
c ca ch . Bài phng vc nhng thông
tin
rt thú v, hp dn v s nghip m sng ca nhân
v
nh mt n doanh nhân quyn lc, doanh nhân xut sc nht châu Á tr nên tht
gi ph n Vii vim vi
Tp chí Doanh nghip & Hi nhp không s dng nhiu th loi phng
vn. Các bài phng vn ca Tp chí m chung là phng vo, ch
70
doanh nghi khai thác các thông tin v hong kinh doanh ca doanh
nghip.
Câu hi ca phóng viên có tính cht gi m nhân vt tr li,
cung
cp thông tin. Trong bài i (Quân khu 3): Kh nh v th,
(S 12/2013), tác gi ng vi tá Nguyn
Th Phng - p khai thác thông tin v ho ng sn xut kinh
doanh. Toàn b cuc trò chuyn ch xoay quanh ch ho ng ca doanh
nghip. Bên cTmt s bài phng vn có xen k các câu hi
v i sng cá nhân, nhng khía ca nhân v
Nguy có ng mi to ra kt qu(S tháng 1/2014),
: Vng ca mt nhà doanh
nghip? hay làm th gii quyt nhng mâu thun trong cuc sng gia
làm tròn trách nhim ca mi chng. Trong bài n
ng ca n (S tháng 11/2014), ngoài nhng
câu hi v công vic kinh doanh, có câu hi: i ph n, trong khi rt
nhiu ch em chn cho mình mt công vic nh u gì khin ch chn
c bi. Nhng câu hi ngoài l y
t bc bc nhm riêng ca hc
hc chân dung mt doanh nhân toàn din, c hi công
vic và cuc sng ca h.
+ Phóng s: Phóng s là th loi có th kt hp nhng tính chc mt
cách hiu qu trong quá trình phn ánh mt hin thc thi s và xác thc, thông
qua
vai trò quan trng ca nhân vt trn thut, ca các nhân chng và bút pháp, ngôn
ng, ging, giàu hình nh và cm xúc. V ni dung, phóng s phn
ánh hin thi dng mt bc tranh sng, va có tính khái quát, va rt
c
th, chi tit, sng. Phóng s là mt th loi khó vii vit
phi có
kinh nghit nên nhng bài phóng s vit v nhn hình kinh
doanh không nhiu so vi các th loi khác.
Qua thng kê, s ng bài thuc th loi phóng s trên 3 báo i
báo Kinh t Vit Nam có 30 bài trong tng s 205 bài, chim 15%; báo Di
Doanh nghip có 48 bài trong tng s 298 bài, chim 16%; Tp chí Doanh nghip
& Hi nhp có 50 bài trong tng s 288 bài, chim 17%.
71
Mt s bài phóng s v doanh nhân trên Thi báo Kinh t Vit Nam là
Lâm Môn hay câu chuyn làm th (S 196+187 ngày 16-17/8/2013), vit
v n o H Lâm Môn, m
hiu bánh ko ni ting. Trong bài tác gi t khéo léo th hin cm xúc,
thái
c làm bài vit tr ng và gn nhiên: u chúng
tôi
thích thú nht là qua các cuc trò chuyn, t i th
lên s ng trc sng bii quá nhanh nên hình
thc ca mi sn phn có s ci ting.
Bài i, chuyn ngh Hoa khôi Lê Th (S 62+63
ngày 13-14/3/2015), li là mu, sâu sy hóm hnh ca
tác
gi v s nghip kinh doanh sáng lng và cuc s a mt n doanh
nhân p trong ngành cao su Vit: n, dù nói v kt qu hôm
n xut và xut khu cao su ln nht
Vit
u n vt v ca c u hành kinh doanh hàng ngày, hàng
gi vn còn trong ging nói ca cô Hoa khôi doanh
chuyn vi Lê Th Bích Trân tôi khi mt tròn mt d
y
hào hng li chính là câu chuyn v ng và con, b m ch.
Nhng bài phóng s này có s kt hp gia yu t thông tin và cm xúc ca nhân
vt, ca tác gi, t t c
hic
nhng ni vt v a nhng n doanh nhân và s cng hi
ln ca h cho nn kinh t c.
Trên báo Dip có các bài phóng s v doanh nhân hoc
kt hp gia doanh nghip vi doanh nhân. Trong va có li dn ca tác gi
va
có ý kin ca nhân vt, có s kt hp gia ngôn ng c giúp
bài
vit hp dn, mm mc. Ví d, trong bài o TH 92
ngày 15/11/2013), vit v Tnh ca Công ty D2D, tác gi vit:
n g c mách nh
ln nht khi gp ông chính là php và cm nhn
v phm cht ca mt i mà s hoàn ho là tng hòa ca nhu mc
mc và nng hu, gin d, nh .
Trong bài vit, nhng cng câu chuyn k: Nim vui và s
72
t khi ông k v nhng li
i din hiu ri là hnh phúc ln nht vi mi lính - doanh nhân
mang tinh tha doanh nghi.
Các bài phóng s có s a cm xúc nhân v i vit, ca
nhng câu ch m chn bài báo vy nhng thông tin kinh t
khô cng tr nên mm mi và d n h có cm xúc vi
nhân vt, vi doanh nghi Bài i giành gian kh v (S
Xuân Giáp Ng 2014), vit v bà Trn Th Ng t bài phóng s
th: i h trong cu
tôi cht nh n bn nhc cùng nghe trong câu chuyn v n
vic nh nhàng, gian kh s dành phn aim thi ph n
y không bao gi ngi giành phn gian kh v m chung
ca các phóng s trên báo Dip.
Tp chí Doanh nghip & Hi nhp tuy không có nhiu bài phóng s song
nhng bài vit theo th loi này ng hay, hp dc bit là nhng bài
phóng
s chân dung nhân vt. Vic không b gii hn v s ng ch i
vit thoi mái mi nhân vt, mi doanh nghip tr nên sng
ng. Ví d t nhà giáo - mt doanh t: Tâm sáng, chí
b, vit v ng là mt nhà giáo, mt nhà khoa hc nay li thành
t trong vai trò ca mt doanh nhân vi ngh nuôi chim yn - sn phm yn sào
Phong Lan. Bài báo dài 5 trang, ch ng kh ng thông tin ln xuyên sut
cui và s nghip ca nhân vtn t c cm giác thoi
c: c th i, cây lc v hoa, nhng
chùm hoa chy dài xung mt rc lên m, cùng nhng cánh sen hng
n u mt mùa xuân mn g
nghe không bng mt th c, khu phc. Mt nhà giáo tn ty
vi
ngh, Mt nhà khoa hc, Mng li bây gi là mt doanh nhân
ng .
Trong bài i bc nhp cu Kiu cho nh (S tháng
11/2014), vit v GS.TS Trn Hu Ngh - ng y, Hi
Dân lp Hcó s kt hp gim mi vi
73
thông tin báo chí, tc ng vc: t lc ngi
nghe thy truyt kin thc trên gip xúc vi thy tôi
cm
nhc ni m mê vi công vic và sinh viên, khin cho mc
qua tuy càng tr nên minh mn và mnh khe l Nhng
nhn xét, cm xúc c i vi c tình cm yêu
mn,
khâm phi vi nhân vt trong bài vit.
Mc dù vic s dng th loi trên các báo có s m
chung là th loi phc s dng nhiu nht trên c 3 báo và ít nht nht
là
th loi phóng s.
u th loi trên ba t báo kho sát c th hin qua các bi sau:
Bi 2.5: u th loi ca Thi báo Kinh t Vit Nam
56
29
15
Thời báo Kinh tế Việt Nam
Phản ánh
Phỏng vấn
Phóng sự
Bi 2.6: u th loi ca Báo Dip
49
35
16
Báo Diễn đàn Doanh nghiệp
Phản ánh
Phỏng vấn
Phóng sự
74
60
23
17
Tạp chí Doanh nghiệp & Hội nhập
Phản ánh
Phỏng vấn
Phóng sự
Bi 2.7: u th loi ca Tp chí Danh nghip & Hi nhp
2.2.3.2. Tít bài
.
-
t lõi .
Ví d, trên Thi báo Kinh t Vit Nam:
lên (S 36 ngày 11/2/2014); FPT Software vào top 100 nhà cung cp
outsourcing toàn cu (S 45+46 ngày 21-22/2/2014); VietinBank ln th t
gi u qu (S 312 ngày 31/12/2014);... Trên báo Di
Doanh nghip:ch p lát VIGLACERA: Tái u h th (S
1+2 ngày 01/4/2014); nnh m