Luận văn Thạc sĩ Báo chí học: Thông tin về điển hình kinh doanh của báo chí kinh tế

65 gia; có sn pht nhng gi  u ni ting Quc gia, Nhãn hiu ni ting Quc t Bng khen...     hong ca doanh nghip, tin v n hình kinh doanh ngn gn, tr li các câu hi 5W + H: Ai? cái gì?    ? ti sao?  nào? mt cách trc tip, ngn gn. Mt s dng tin v n hình kinh doanh trên báo Di  p:   n gi    c t xut s  67, th 4 ;  p t   u Quc gia (S 3, ; t mt 2.450 t  (S 3,  Trên Thi báo Kinh t Vit Nam ng d: t 100% k hoch li nhu (S 12 ngày 14//1/2014) Savico ln th 6 t Top 500 DN ln nht Vit Nam (S 21+22 ngày 24-25/1/2014)Tng giám n Qu  o doanh nghip xut sc nht 2013 (S 33+34, ngày 7-8/2/2015).... Mc dù s ng tin trên hai báo không nhiu (Thi báo Kinh t Vit Nam khong 70 tin; báo Dip khong 35 tin), s ng ch trong mi tin ch t 100 - 200 ch, hình thc thông tin trc tip, ngn gn  huy vai trò nhnh, cung cc gi thêm  thông tin v n hình kinh doanh ng h c gi ch t qua t báo thì vn có th ghi nh c nhng thông tin này. Th loc s dng trong các bài vit v n hình kinh doanh gm: Phn ánh, Phng vn và Phóng s. + Phn ánh là th loc s dng nhiu nht trong c 3 t c chn kh t th loi ph bin, phù hp vi vic thông tin, gii thiu v nhng s vic, s vi hoc s kin c th. C th, s bài phn ánh ca Thi báo Kinh t Vit Nam là 115 bài trên tng s 205 bài, chim 56%; báo Din p có 145 bài trên tng s 298 bài, chim t l là 49%; trên Tp chí Doanh nghip & Hi nhp là 173 bài trên tng s 288 bài, chim 60%. m ca bài phn ánh là k li quá trình hong ca doanh nghip, n li hoc nhm nhn, thành t

66 trong quá trình phát trin mà doanh nghip và ch doanh nghii qua. Tác gi i k chuyn giu mt và trình bày thông tin mt cách khách  n cht v , ít th hin c    quan. Nhng bài ving chi s   vit v c doanh nghip và doanh nghip. Thí d, báo Di  p có bài   ph  Vicem B v S 7 ngày 23/1/2015), tác gi vit v chng và phát trin ca Vicem B  tin mt cách khách quan, không     cp cho nhu cu xây du t 40.000 t     c gn 3.000 t ng, li nhu  2.100 t m bo vi i s   ng vi mc thu nhc ci thic bii sng sn xut Klinke   n, tng sn phm tiêu th      th xi m ng, thu nhp c i . Thi báo Kinh t Vit Nam có bài t khó, Vietnam Airlines v (S 11 ngày 13/1/2015). Trong  lng thông tin c th v hong kinh doanh ca ti k co doanh nghip: Tng c Vietnam Airlines Phm Ngc Minh cho bit: Lý gii t là con s  m Vit Thanh, Ch t  es cho bi n tip sau là: Ông Thanh cho bi   công tác c phn hóa, ông Phm Vit Thanh cho r    Phm Ng Tp chí Doanh nghip & Hi nhp có bài  c thi k i m (Tháng 6/2013) k quá trình lp nghip ca doanh nhân Ph- Ch ti Phòng t khi ông còn là huyn y viên huyn An Hn nay. Các thông tin trong bài vic trình bày theo trình t thi gian, t lúc doanh nghip mi thành lp, tr      phát trin vng chc nhiu ging, khu, m ca bài phn ánh này c hiu rõ v

67 doanh nghip và doanh nhân qua các chi tit c thi to cm giác nhàm chán, thông tin dàn trm nhn. Bên cnh nhng bài thông tin phn,  nhiu bài tác gi t hp gia vic thông tin và các nh làm ni bng thành công ca doanh nghip. Ví d    (Báo Di  Doanh nghip, s 4 ngày 14/1/2015), tác gi va nh giá v nhng ho ng ca doanh nghip    i SAVICO c chính thnh hình và phát trin. Ngoài ti lý xe gn máy Vindo Motor c thành lu ni ting trên th gi   c kinh doanh xut nhp kh  chính là ti dn s hình thành mô hình kinh doanh dch v gn v mng chính ho   i vic thanh toán li tr giá c ngoài và mang li li nhu Thi báo Kinh t Vit Nam có bài phn ánh t tay chic gia T    (S        làm rõ nhng hiu qu ca s hp tác chic gia hai doanh nghip ln là Tôn Hoa Sen và VietinBank - mt t   phát trin và mnh ch tài chính hùng mnh: p ng cung cp tn dng gia Vietinbank và Hoa Sen Group không ch dng li  mt hng thun túy. Quan trng thái hp tác nhm thc hin ch a Chính ph v vi  n tín dng phc v sn xut  Tp chí Doanh nghip & Hi nhp  Doanh nhân Nguyn Th Thu m lòng ca mi m (S tháng 10/2014), tác gi va thông tin phn ánh va nh cao ch Tâm nên bà khôt li nhuc nht. Vu mt my ng không ly tin khám cht khám min phí cho nhi bnh có hoàn c  c din gia  th  ph.

68 Các bài phn ánh có s   , nhnh ca tác gi làm cho bài báo hp dcác thông tin trong bài vit tc  ng và  c u rõ v doanh nghi + Phng vn: ng vn báo chí là mt trong nhng th loi thuc nhóm các th loi báo chí thông tc nói chuyn gia nhà báo vi mt hoc mi v v xã h - xã hi nh    n thông  23, tr.57]. Ni dung ca bài phng v ng r    c rt nhiu thông tin v nhân v nhu nhân vt không chia s thì nhà báo không th bic và các th loi báo  . Trong các bài phng vn, chiu sâu tâm hn, nh cnh riêng m sng kinh doanh ca nhân vt s c th hin mt cách khách quan, trung thc, không b can thip bi ngòi bút  ca tác gi.  tin cy cao và chiu sâu nên to c sc hút vc. S ng bài phng vn trên 3  Thi báo Kinh t Vit Nam có 60 bài trên tng s 205 bài, chim 29%; báo Di  p có 105 bài trong tng s 298 bài, chim 35%; Tp chí Doanh nghip & Hi nhp có 65 bài trong tng s 288 bài, chim 23%. Thi báo Kinh t Vit Nam ng phng vo doanh nghip  làm ni bt hong sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Các bài phng vn i ngn gn, bài ít câu hi nht là 3 câu, bài nhiu câu hi là nht là 8 câu. Ví d, bài ng hành cùng phát trin ca T  u khí  212 ngày 4/9/2014), tác gi phng v nh -  du khí (PVEP). Bài phng vn ch có 3 câu hi: (1)  trin ca Tc nhng thành tích ni bt nào trên (2)  tiên phong trong hi nhp ca T Du khí. Theo ông, hi nh  ra nh i và thách thu khí  c ngoài? (3) PVEP s làm nh góp phn thc hin hóa mc tiêu tr thành t kinh t du khu vc ca T D

69 Ba câu hi này tuy ngn g  l làm sáng t ch  ca bài vit là: Khnh PVEP là m  rt giàu thành tích trong kinh doanh khai thác du khí  c ngoài   n vào s phát trin ca ngành Du khí. Nhân vt phng vi cung c làm sáng t v mà nhà báo nêu rang vn chính ca Thi báo Kinh t Vit Nam. Các bài phng vn trên báo Dip ng khc ha chân dung nhng doanh nhân tiêu biu và khnh vai trò ca doanh nhân trong công tác quu hành, xây dng doanh nghip phát trin bn vng. Các bài phng vt v, câu hi c sc, to ng mnh mi c. Trong các bài phng vn, ngoài khía cnh công vic, hong kinh doanh khô cng thì còn có nhng câu hi v s thích, v   quan nim sng, v gia a nhân vt nên bài phng vn tr nên mm mi, g hp dn. Nhng câu tr li hay, ng ca nhân vc trích li thành mt hp thông tin riêng, in ch m và cho trong du u này giúp tm nh  li ng vc v nhân vt. Trong bài phng vn      (S 52 ngày 28/6/2013), phng vn bà Mai Kiu Liên, Ch tgm 8 câu hi. Vi mt doanh nhân ni tiu Liên, nhng thành tu kinh doanh ca c nhii bin nên trng tâm ca bài phng vng v viu hành doanh nghi  nào khi là mt ph n:  o, chc chn ch gp không ít áp lc, có khonh kh cm thy chán nn, mun buông xuôi?   t câu h  khai thác thông tin v khía ci sa mi ph n t: u tôi có th hi, còn vi vai trò là mi ph n trong c ca ch . Bài phng vc nhng thông tin rt thú v, hp dn v s nghip m sng ca nhân v nh mt n doanh nhân quyn lc, doanh nhân xut sc nht châu Á tr nên tht gi ph n Vii vim vi Tp chí Doanh nghip & Hi nhp không s dng nhiu th loi phng vn. Các bài phng vn ca Tp chí m chung là phng vo, ch

70 doanh nghi khai thác các thông tin v hong kinh doanh ca doanh nghip. Câu hi ca phóng viên có tính cht gi m  nhân vt tr li, cung cp thông tin. Trong bài   i (Quân khu 3): Kh nh v th, (S 12/2013), tác gi ng vi tá Nguyn Th Phng - p  khai thác thông tin v ho ng sn xut kinh doanh. Toàn b cuc trò chuyn ch xoay quanh ch  ho ng ca doanh nghip. Bên cTmt s bài phng vn có xen k các câu hi v i sng cá nhân, nhng khía ca nhân v Nguy có ng mi to ra kt qu(S tháng 1/2014),  :  Vng ca mt nhà doanh nghip? hay làm th  gii quyt nhng mâu thun trong cuc sng gia  làm tròn trách nhim ca mi chng. Trong bài n  ng ca n   (S tháng 11/2014), ngoài nhng câu hi v công vic kinh doanh, có câu hi: i ph n, trong khi rt nhiu ch em chn cho mình mt công vic nh u gì khin ch chn c bi. Nhng câu hi ngoài l y t bc bc nhm riêng ca hc hc chân dung mt doanh nhân toàn din,  c hi công vic và cuc sng ca h. + Phóng s: Phóng s là th loi có th kt hp nhng tính chc mt cách hiu qu trong quá trình phn ánh mt hin thc thi s và xác thc, thông qua vai trò quan trng ca nhân vt trn thut, ca các nhân chng và bút pháp, ngôn ng, ging, giàu hình nh và cm xúc. V ni dung, phóng s phn ánh hin thi dng mt bc tranh sng, va có tính khái quát, va rt c th, chi tit, sng. Phóng s là mt th loi khó vii vit phi có kinh nghit nên nhng bài phóng s vit v nhn hình kinh doanh không nhiu so vi các th loi khác. Qua thng kê, s ng bài thuc th loi phóng s trên 3 báo i báo Kinh t Vit Nam có 30 bài trong tng s 205 bài, chim 15%; báo Di  Doanh nghip có 48 bài trong tng s 298 bài, chim 16%; Tp chí Doanh nghip & Hi nhp có 50 bài trong tng s 288 bài, chim 17%.

71 Mt s bài phóng s v doanh nhân trên Thi báo Kinh t Vit Nam là  Lâm Môn hay câu chuyn làm th (S 196+187 ngày 16-17/8/2013), vit v n       o H Lâm Môn, m hiu bánh ko ni ting. Trong bài tác gi t khéo léo th hin cm xúc, thái  c làm bài vit tr ng và gn  nhiên: u chúng tôi thích thú nht là qua các cuc trò chuyn, t i th   lên s  ng trc sng bii quá nhanh nên hình thc ca mi sn phn có s ci ting. Bài  i, chuyn ngh Hoa khôi Lê Th   (S 62+63 ngày 13-14/3/2015), li là mu, sâu sy hóm hnh ca tác gi v s nghip kinh doanh sáng lng và cuc s  a mt n doanh nhân p trong ngành cao su Vit: n, dù nói v kt qu hôm    n xut và xut khu cao su ln nht Vit u n vt v ca c u hành kinh doanh hàng ngày, hàng gi vn còn trong ging nói ca cô Hoa khôi doanh     chuyn vi Lê Th Bích Trân tôi khi mt tròn mt d y hào hng li chính là câu chuyn v  ng và con, b m ch. Nhng bài phóng s này có s kt hp gia yu t thông tin và cm xúc ca nhân vt, ca tác gi,  t t  c hic nhng ni vt v a nhng n doanh nhân và s cng hi ln ca h cho nn kinh t c. Trên báo Dip có các bài phóng s v doanh nhân hoc kt hp gia doanh nghip vi doanh nhân. Trong  va có li dn ca tác gi va có ý kin ca nhân vt, có s kt hp gia ngôn ng   c giúp bài vit hp dn, mm mc. Ví d, trong bài o TH 92 ngày 15/11/2013), vit v Tnh ca Công ty D2D, tác gi vit: n g  c mách nh  ln nht khi gp ông chính là php và cm nhn v phm cht ca mt i mà s hoàn ho là tng hòa ca nhu mc mc và nng hu, gin d, nh  . Trong bài vit, nhng cng câu chuyn k: Nim vui và s

72 t khi ông k v nhng li i din hiu ri là hnh phúc ln nht vi mi lính - doanh nhân mang tinh tha doanh nghi. Các bài phóng s có s  a cm xúc nhân v i vit, ca nhng câu ch m chn bài báo vy nhng thông tin kinh t khô cng tr nên mm mi và d n h có cm xúc vi nhân vt, vi doanh nghi  Bài i giành gian kh v  (S Xuân Giáp Ng 2014), vit v bà Trn Th Ng  t bài phóng s  th: i h trong cu tôi cht nh n bn nhc cùng nghe trong câu chuyn v  n vic nh nhàng, gian kh s dành phn aim thi ph n y không bao gi ngi giành phn gian kh v    m chung ca các phóng s trên báo Dip. Tp chí Doanh nghip & Hi nhp tuy không có nhiu bài phóng s song nhng bài vit theo th loi này ng hay, hp dc bit là nhng bài phóng s chân dung nhân vt. Vic không b gii hn v s ng ch  i vit thoi mái   mi nhân vt, mi doanh nghip tr nên sng ng. Ví d  t nhà giáo - mt doanh  t: Tâm sáng, chí b, vit v ng là mt nhà giáo, mt nhà khoa hc nay li thành t trong vai trò ca mt doanh nhân vi ngh nuôi chim yn - sn phm yn sào Phong Lan. Bài báo dài 5 trang, ch ng kh ng thông tin ln xuyên sut cui và s nghip ca nhân vtn t  c cm giác thoi c:  c th i, cây lc v hoa, nhng chùm hoa chy dài xung mt rc lên m, cùng nhng cánh sen hng  n u mt mùa xuân mn g nghe không bng mt th   c, khu phc. Mt nhà giáo tn ty vi ngh, Mt nhà khoa hc, Mng li bây gi là mt doanh nhân ng . Trong bài i bc nhp cu Kiu cho nh   (S tháng 11/2014), vit v GS.TS Trn Hu Ngh - ng y, Hi Dân lp Hcó s kt hp gim mi vi

73 thông tin báo chí, tc ng vc: t lc ngi nghe thy truyt kin thc trên gip xúc vi thy tôi cm nhc ni m mê vi công vic và sinh viên, khin cho mc qua tuy càng tr nên minh mn và mnh khe l  Nhng nhn xét, cm xúc c i vi   c tình cm yêu mn, khâm phi vi nhân vt trong bài vit. Mc dù vic s dng th loi trên các báo có s    m chung là th loi phc s dng nhiu nht trên c 3 báo và ít nht nht là th loi phóng s. u th loi trên ba t báo kho sát c th hin qua các bi sau: Bi 2.5: u th loi ca Thi báo Kinh t Vit Nam 56 29 15 Thời báo Kinh tế Việt Nam Phản ánh Phỏng vấn Phóng sự Bi 2.6: u th loi ca Báo Dip 49 35 16 Báo Diễn đàn Doanh nghiệp Phản ánh Phỏng vấn Phóng sự

74 60 23 17 Tạp chí Doanh nghiệp & Hội nhập Phản ánh Phỏng vấn Phóng sự Bi 2.7: u th loi ca Tp chí Danh nghip & Hi nhp 2.2.3.2. Tít bài                           .   -          t lõi . Ví d, trên Thi báo Kinh t Vit Nam:     lên (S 36 ngày 11/2/2014); FPT Software vào top 100 nhà cung cp outsourcing toàn cu (S 45+46 ngày 21-22/2/2014); VietinBank ln th t gi  u qu  (S 312 ngày 31/12/2014);... Trên báo Di  Doanh nghip:ch p lát VIGLACERA: Tái u h th (S 1+2 ngày 01/4/2014);  nnh m