Luận văn: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực tại công ty TNHH Mừng Quý

3,147
710
83
11
thể hoạt động một cách nhịp nhàng, thông suốt qua đó làm cho hoạt động của doanh
nghiệp không gặp cản trở đồng thời tạo nên tình ổn định trong hoạt động của doanh
nghiệp.
Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực không những nâng cao hiệu quả hoạt
động của doanh nghiệp mà còn đáp ứng nhu cầu của người lao động đó là nhu cầu
được học tập và nâng cao trình độ bản thân. Đây là nhu cầu tất yếu của người lao
động nhằm nâng cao giá trị cũng như vị thế của họ trong doanh nghiệp cũng như
trong xã hội. Qua đó cải thiện được đời sống vật chất và tinh thần của người lao
động trong doanh nghiệp.
Việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực giúp cho doanh nghiệp:
Nâng cao năng suất lao động, hiệu quả thực hiện công việc.
Nâng cao chất lượng thực hiện công việc.
Giảm bớt sự giám sát vì người lao động được đào tạo là người có khả năng
tự giám sát.
Năng cao tính ổn định và năng động của tổ chức.
Duy trì và nâng cao chất lượng của nguồn nhân lực.
Tạo điều kiện cho áp dụng tiến bộ kỹ thuật và quản lý vào doanh nghiệp.
Tạo ra được lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp.
Đối với người lao động
Tạo ra sự gắn bó giữa doanh nghiệp và người lao động.
Tạo ra tính chuyên nghiệp của người lao động.
Tạo ra sự thích ứng giữa người lao động và công việc hiện tại cũng như
tương lai
Đáp ứng nhu cầu và nguyện vọng phát triển của người lao động.
Tạo cho người lao động có cách nhìn, cách tư duy mới trong công việc của
họ là cơ sở để phát huy tính sáng tạo của người lao động trong công việc.
11 thể hoạt động một cách nhịp nhàng, thông suốt qua đó làm cho hoạt động của doanh nghiệp không gặp cản trở đồng thời tạo nên tình ổn định trong hoạt động của doanh nghiệp. Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực không những nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp mà còn đáp ứng nhu cầu của người lao động đó là nhu cầu được học tập và nâng cao trình độ bản thân. Đây là nhu cầu tất yếu của người lao động nhằm nâng cao giá trị cũng như vị thế của họ trong doanh nghiệp cũng như trong xã hội. Qua đó cải thiện được đời sống vật chất và tinh thần của người lao động trong doanh nghiệp. Việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực giúp cho doanh nghiệp:  Nâng cao năng suất lao động, hiệu quả thực hiện công việc.  Nâng cao chất lượng thực hiện công việc.  Giảm bớt sự giám sát vì người lao động được đào tạo là người có khả năng tự giám sát.  Năng cao tính ổn định và năng động của tổ chức.  Duy trì và nâng cao chất lượng của nguồn nhân lực.  Tạo điều kiện cho áp dụng tiến bộ kỹ thuật và quản lý vào doanh nghiệp.  Tạo ra được lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp. Đối với người lao động  Tạo ra sự gắn bó giữa doanh nghiệp và người lao động.  Tạo ra tính chuyên nghiệp của người lao động.  Tạo ra sự thích ứng giữa người lao động và công việc hiện tại cũng như tương lai  Đáp ứng nhu cầu và nguyện vọng phát triển của người lao động.  Tạo cho người lao động có cách nhìn, cách tư duy mới trong công việc của họ là cơ sở để phát huy tính sáng tạo của người lao động trong công việc.
12
2.3. Các phương pháp đào tạo trong doanh nghiệp.
Có rất nhiều phương pháp đào tạo và phát triển nguồn nhân lực. Mỗi phương
pháp có cách thức thực hiện, ưu nhược điểm riêng mà các tổ chức cần cân nhắc dể
lựa chọncho phù hợp với điều kiện công việc, đặc điểm về lao động và về nguồn tài
chính của mình. Sau đây là một số phương pháp cơ bản trong đào tạo và phát triển
nguồn nhân lực:
2.3.1. Đào tạo trong công việc.
Đào tạo trong công việc là các phương pháp đào tạo trực tiếp tại nơi làm việc,
trong đó người học sẽ học được những kiến thức, kỹ năng cần thiết cho công việc
thông qua thực tế công việc và thường dưới sự hướng dẫn của những người lao
động lành nghề hơn. Nó bao gồm các phương pháp như sau:
2.3.1.1. Đào tạo theo kiểu chỉ dẫn công việc.
Đây là phương pháp đào tạo đơn giản và phù hợp với nhiều loại lao động khác
nhau, phương pháp này có thể áp dụng với lao động trực tiếp sản xuất và cả với một
số công việc quản lý. Với phương pháp này quá trình đào tạo được thực hiện bằng
cách người dạy hướng dẫn học viên về công việc bằng cách chỉ bảo, quan sát người
học việc sau đó cho làm thử công viêc cho tới khi thành thạo. Phương pháp này có
mặt mạnh là làm giản thời gian cho người học việc, gắn kết người lao động với
nhau đồng thời đưa lại cho người dạy thêm một khoản thu nhập. Tuy nhiên, phương
pháp này cũng có những hạn chế. Đó là người học việc không được học lý thuyết
có hệ thống, có thể học cả thao tác đúng và thao tác không cần thiết của người dạy
họ, người dạy không có kỹ năng sư phạm. Đồng thời phương pháp này không giảng
dạy được cho số lượng học sinh lớn.
2.3.1.2. Đào tạo theo kiểu học nghề.
Với phương pháp này học viên đã được học lý thuyết trên lớp, sau đó người
học sẽ được đưa xuống cơ sở để làm việc trong một thời gian dưới sự hướng dẫn
của người lao động lành nghề hơn cho đến khi người lao động thành thạo công việc.
Thời gian để thực hiện phương pháp giảng dạy này thường là thời gian dài. Phương
pháp này có ưu điểm là cung cấp cho người học một nghề hoàn chỉnh cả lý thuyết
và thực hành, tuy nhiên phương pháp này đòi hỏi phải có một thời gian dài nên tốn
kinh phí để đào tạo.
12 2.3. Các phương pháp đào tạo trong doanh nghiệp. Có rất nhiều phương pháp đào tạo và phát triển nguồn nhân lực. Mỗi phương pháp có cách thức thực hiện, ưu nhược điểm riêng mà các tổ chức cần cân nhắc dể lựa chọncho phù hợp với điều kiện công việc, đặc điểm về lao động và về nguồn tài chính của mình. Sau đây là một số phương pháp cơ bản trong đào tạo và phát triển nguồn nhân lực: 2.3.1. Đào tạo trong công việc. Đào tạo trong công việc là các phương pháp đào tạo trực tiếp tại nơi làm việc, trong đó người học sẽ học được những kiến thức, kỹ năng cần thiết cho công việc thông qua thực tế công việc và thường dưới sự hướng dẫn của những người lao động lành nghề hơn. Nó bao gồm các phương pháp như sau: 2.3.1.1. Đào tạo theo kiểu chỉ dẫn công việc. Đây là phương pháp đào tạo đơn giản và phù hợp với nhiều loại lao động khác nhau, phương pháp này có thể áp dụng với lao động trực tiếp sản xuất và cả với một số công việc quản lý. Với phương pháp này quá trình đào tạo được thực hiện bằng cách người dạy hướng dẫn học viên về công việc bằng cách chỉ bảo, quan sát người học việc sau đó cho làm thử công viêc cho tới khi thành thạo. Phương pháp này có mặt mạnh là làm giản thời gian cho người học việc, gắn kết người lao động với nhau đồng thời đưa lại cho người dạy thêm một khoản thu nhập. Tuy nhiên, phương pháp này cũng có những hạn chế. Đó là người học việc không được học lý thuyết có hệ thống, có thể học cả thao tác đúng và thao tác không cần thiết của người dạy họ, người dạy không có kỹ năng sư phạm. Đồng thời phương pháp này không giảng dạy được cho số lượng học sinh lớn. 2.3.1.2. Đào tạo theo kiểu học nghề. Với phương pháp này học viên đã được học lý thuyết trên lớp, sau đó người học sẽ được đưa xuống cơ sở để làm việc trong một thời gian dưới sự hướng dẫn của người lao động lành nghề hơn cho đến khi người lao động thành thạo công việc. Thời gian để thực hiện phương pháp giảng dạy này thường là thời gian dài. Phương pháp này có ưu điểm là cung cấp cho người học một nghề hoàn chỉnh cả lý thuyết và thực hành, tuy nhiên phương pháp này đòi hỏi phải có một thời gian dài nên tốn kinh phí để đào tạo.
13
2.3.1.3. Kèm cặp và chỉ bảo.
Đây là phương pháp giúp cho người lao động học được những kiến thức kỹ
năng cần thiết cho công việc thông qua sự chỉ bảo của những người lao động giỏi
hơn. Phương pháp này thường được áp dụng để đào tạo cho cán bộ quản lý. Có ba
cách thường dùng để thực hiện:
Kèm cặp bởi người lãnh đạo trực tiếp
Kèm cặp bởi người cố vấn
Kèm cặp bởi người có kinh nghiệm hơn
Phương pháp kèm cặp được thực hiện rất nhanh ít tốn thời gian, tiết kiệm được
chi phí đào tạo. Thông qua đó có thể học tập được những kinh nghiệm của người
hướng dẫn. Đồng thời phương pháp này có nhược điểm là không chú trọng vào lý
thuyết mà tập trung vào kinh nghiệm làm việc, do đó có thể làm cho người được
đào tạo không được trang bị lý thuyết chắc chắn. Đồng thời người lao động dễ bị
ảnh hưởng bởi tư tưởng tiêu cực của người hướng dẫn.
2.3.1.4. Phương pháp luân chuyển và thuyên chuyển công việc.
Với phương pháp đào tạo này người được đào tạo sẽ chuyển lần lượt làm các
công việc khác nhau trong cùng một lĩnh vực hay các lĩnh vực khác nhau. Với
phương pháp này người được đào tạo sẽ có thể tích lũy những kiến thức và kinh
nghiệm khác nhau trong các lĩnh vực, do đó họ có thể thực hiện các công việc sau
quá trình đào tạo với khả năng cao hơn. Có ba cách đào tạo là:
Chuyển đổi người lao động sang một bộ phận khác trong tổ chức nhưng vẫn
giữ chức năng và quyền hạn cũ
Người lao động được chuyển đến làm công việc ở bộ phận, lĩnh vực mới
ngoài chuyên môn của họ
Người lao động được luân chuyển trong phạm vi nội bộ công việc chuyên
môn của mình
Phương pháp luân chuyển và thuyên chuyển công việc giúp cho người lao động
hiểu và biết được nhiều nghề khác nhau, đồng thời kinh nghiệm và khả năng của
người lao động được tăng lên đáng kể khi người lao động được tiếp xúc ngay với
công việc và họ chịu áp lực khá lớn nên phải cố gắng rât nhiều. Tuy nhiên phương
13 2.3.1.3. Kèm cặp và chỉ bảo. Đây là phương pháp giúp cho người lao động học được những kiến thức kỹ năng cần thiết cho công việc thông qua sự chỉ bảo của những người lao động giỏi hơn. Phương pháp này thường được áp dụng để đào tạo cho cán bộ quản lý. Có ba cách thường dùng để thực hiện:  Kèm cặp bởi người lãnh đạo trực tiếp  Kèm cặp bởi người cố vấn  Kèm cặp bởi người có kinh nghiệm hơn Phương pháp kèm cặp được thực hiện rất nhanh ít tốn thời gian, tiết kiệm được chi phí đào tạo. Thông qua đó có thể học tập được những kinh nghiệm của người hướng dẫn. Đồng thời phương pháp này có nhược điểm là không chú trọng vào lý thuyết mà tập trung vào kinh nghiệm làm việc, do đó có thể làm cho người được đào tạo không được trang bị lý thuyết chắc chắn. Đồng thời người lao động dễ bị ảnh hưởng bởi tư tưởng tiêu cực của người hướng dẫn. 2.3.1.4. Phương pháp luân chuyển và thuyên chuyển công việc. Với phương pháp đào tạo này người được đào tạo sẽ chuyển lần lượt làm các công việc khác nhau trong cùng một lĩnh vực hay các lĩnh vực khác nhau. Với phương pháp này người được đào tạo sẽ có thể tích lũy những kiến thức và kinh nghiệm khác nhau trong các lĩnh vực, do đó họ có thể thực hiện các công việc sau quá trình đào tạo với khả năng cao hơn. Có ba cách đào tạo là:  Chuyển đổi người lao động sang một bộ phận khác trong tổ chức nhưng vẫn giữ chức năng và quyền hạn cũ  Người lao động được chuyển đến làm công việc ở bộ phận, lĩnh vực mới ngoài chuyên môn của họ  Người lao động được luân chuyển trong phạm vi nội bộ công việc chuyên môn của mình Phương pháp luân chuyển và thuyên chuyển công việc giúp cho người lao động hiểu và biết được nhiều nghề khác nhau, đồng thời kinh nghiệm và khả năng của người lao động được tăng lên đáng kể khi người lao động được tiếp xúc ngay với công việc và họ chịu áp lực khá lớn nên phải cố gắng rât nhiều. Tuy nhiên phương
14
pháp này cũng có những hạn chế đó là người lao động nếu không có khả năng thì
rất khó thực hiện được phuơng pháp này vì áp lực và đòi hỏi là khá cao, đồng thời
người được đào tạo không được học tập một cách có hệ thống
2.3.2. Đào tạo ngoài công việc
Với nhóm phương pháp này thì người lao động được tách khỏi công việc thực tế
trong khi được đào tạo. Nhóm phương pháp này bao gồm:
2.3.2.1. Phương pháp lớp tổ chức cạnh tranh doanh nghiệp
Phương pháp này nhằm đào tạo cho những công việc và những nghề khá phức
tạp, mang tính chất đặc thù. Để thực hiện phương pháp này thì doanh nghiệp cần
phải trang bị đầy đủ cở sở vật chất phục vụ cho việc giảng dạy. Với phương pháp
giảng dạy này thì khóa học được chia làm hai phần, phần thứ nhất người học sẽ
được trang bị khung lý thuyết từ những giáo viên là người lao động ngay tại doanh
nghiệp hoặc giáo viên được thuê từ bên ngoài. Sau khi học xong lý thuyết thì người
lao động được thực hiện trực tiếp tại các xưởng thực tập.
Với phương pháp này rõ ràng người học được trang bị kiến thức một cách có
hệ thống hơn, người lao động có nhiều cơ hội để tham gia vào khóa học. Hạn chế
của phương pháp này là kinh phí ban đầu để mở các lớp học này là rất tốn kém,
việc xây dựng được chương trình học cho khóa học phức tạp.
2.3.2.2. Cử đi học tại các trường chính quy.
Doanh nghiệp cử những người được đào tạo đi học tại những trường chính quy
như các trường dạy nghề, trường cao đẳng, đại học… Như vậy, rõ ràng với phương
pháp này người lao động được đào tạo bài bản hơn, có sự kết hợp giữa lý thuyết và
cả thực hành. Tuy nhiên hạn chế của phương pháp này chính là kinh phí đào tạo
cao, có thể mất nhiều thời gian, ngoài ra phương pháp này đòi hỏi người được cử đi
học phải là người có đủ năng lực để có thể tiếp thu kiến thức trong quá trình học
tập. Do đó, phương pháp này thường đươc áp dụng để đào tạo những người lao
động trẻ, có trình độ.
2.3.2.3. Các bài giảng, các hội nghị hoặc các hội thảo.
Doanh nghiệp tổ chức các buổi hội thảo để người học có thể thảo luận về
những chủ đề mà doanh nghiệp mong muốn dưới sự hướng dẫn của người có kinh
nghiêm và có chuyên môn. Những buổi hội thảo này có thể được tổ chức tại doanh
14 pháp này cũng có những hạn chế đó là người lao động nếu không có khả năng thì rất khó thực hiện được phuơng pháp này vì áp lực và đòi hỏi là khá cao, đồng thời người được đào tạo không được học tập một cách có hệ thống 2.3.2. Đào tạo ngoài công việc Với nhóm phương pháp này thì người lao động được tách khỏi công việc thực tế trong khi được đào tạo. Nhóm phương pháp này bao gồm: 2.3.2.1. Phương pháp lớp tổ chức cạnh tranh doanh nghiệp Phương pháp này nhằm đào tạo cho những công việc và những nghề khá phức tạp, mang tính chất đặc thù. Để thực hiện phương pháp này thì doanh nghiệp cần phải trang bị đầy đủ cở sở vật chất phục vụ cho việc giảng dạy. Với phương pháp giảng dạy này thì khóa học được chia làm hai phần, phần thứ nhất người học sẽ được trang bị khung lý thuyết từ những giáo viên là người lao động ngay tại doanh nghiệp hoặc giáo viên được thuê từ bên ngoài. Sau khi học xong lý thuyết thì người lao động được thực hiện trực tiếp tại các xưởng thực tập. Với phương pháp này rõ ràng người học được trang bị kiến thức một cách có hệ thống hơn, người lao động có nhiều cơ hội để tham gia vào khóa học. Hạn chế của phương pháp này là kinh phí ban đầu để mở các lớp học này là rất tốn kém, việc xây dựng được chương trình học cho khóa học phức tạp. 2.3.2.2. Cử đi học tại các trường chính quy. Doanh nghiệp cử những người được đào tạo đi học tại những trường chính quy như các trường dạy nghề, trường cao đẳng, đại học… Như vậy, rõ ràng với phương pháp này người lao động được đào tạo bài bản hơn, có sự kết hợp giữa lý thuyết và cả thực hành. Tuy nhiên hạn chế của phương pháp này chính là kinh phí đào tạo cao, có thể mất nhiều thời gian, ngoài ra phương pháp này đòi hỏi người được cử đi học phải là người có đủ năng lực để có thể tiếp thu kiến thức trong quá trình học tập. Do đó, phương pháp này thường đươc áp dụng để đào tạo những người lao động trẻ, có trình độ. 2.3.2.3. Các bài giảng, các hội nghị hoặc các hội thảo. Doanh nghiệp tổ chức các buổi hội thảo để người học có thể thảo luận về những chủ đề mà doanh nghiệp mong muốn dưới sự hướng dẫn của người có kinh nghiêm và có chuyên môn. Những buổi hội thảo này có thể được tổ chức tại doanh
15
nghiệp hoặc ở ngoài doanh nghiệp, do đó có tính cơ động và tức thời. Đồng thời các
buổi hội thảo này có thể được ghép với các chương trình khác, do đó có thể cung
cấp cho người học những kiến thức và kinh nghiệm cần thiết để thực hiện công
việc. Có thể thấy là với phương pháp đào tạo này thì kiến thức và kỹ năng của
người lao động được cập nhật một cách nhanh chóng và thức thời, tuy nhiên
phương pháp này tồn tại nhược điểm là khó có thể xắp xếp những buổi thảo luận
đầy đủ các thành phần tham gia cũng như phương pháp này là tốn kém chi phí.
2.3.2.4. Đào tạo theo kiểu chương trình hóa, với sự trợ giúp của máy tính.
Với sự phát triển của máy tính hiện này thì người lao động có thể học tập, trang
bị thêm kiến thức cho mình thông qua hệ thống bài giảng được chương trình hóa
trên máy tính. Người học cần thực hiện theo những bài giảng đã được viết sẵn trên
máy tính. Phương pháp này có thể đào tạo được nhiều người, đồng thời có thể giúp
doanh nghiệp giảm bớt chi phí đào tạo. Tuy nhiên, với việc đào tạo qua sự trợ giúp
của máy tình thì người được đào tạo phải có trình độ hiểu biết nhất định về máy
tính. Ngoài ra người được đào tạo cũng có thể không hiểu sâu được vấn đề do
không có giáo viên hướng dẫn.
2.3.2.5. Phương pháp đào tại từ xa.
Đây là phương pháp đào tạo dưới sự trợ giúp của các phương tiện trung gian
như các tài liệu học tập, các loại băng hình, đĩa CD, VCD, và đặc biệt là sự trợ giúp
của internet. Thông qua sự trợ giúp này mà người được đào tạo có thể tiếp xúc với
người giảng dạy từ khoảng cách xa mà không cần gặp nhau trực tiếp. Phương pháp
đào tạo này giúp người học chủ động trong việc lựa chọn địa điểm và thời gian học,
không cần tập trung nhiều người mới có thể thực hiện được công việc giảng dạy.
Rõ ràng cùng với sự phát triển ngày nay của công nghệ thông tin, đặc biệt là sự phát
triển của mạng internet thì phương pháp này nên được áp dụng phổ biến vì tính
thuận tiện của nó. Tuy nhiên để có thể thực hiện phương pháp này thì cần có
phương tiện học tập, cần có sự chuẩn bị mang tính chuyên nghiệp cao. Đồng thời
phương pháp này đòi hỏi người học phải có tính tự giác cao.
2.3.2.6. Đào tạo theo kiểu phòng thí nghiệm.
Để người học có khả năng xử lí các tình huống trên thực tế thì doanh nghiệp có
thể sử dụng những buổi hội thảo có sử dụng những trò chơi, vở kịch, bài tập mô
15 nghiệp hoặc ở ngoài doanh nghiệp, do đó có tính cơ động và tức thời. Đồng thời các buổi hội thảo này có thể được ghép với các chương trình khác, do đó có thể cung cấp cho người học những kiến thức và kinh nghiệm cần thiết để thực hiện công việc. Có thể thấy là với phương pháp đào tạo này thì kiến thức và kỹ năng của người lao động được cập nhật một cách nhanh chóng và thức thời, tuy nhiên phương pháp này tồn tại nhược điểm là khó có thể xắp xếp những buổi thảo luận đầy đủ các thành phần tham gia cũng như phương pháp này là tốn kém chi phí. 2.3.2.4. Đào tạo theo kiểu chương trình hóa, với sự trợ giúp của máy tính. Với sự phát triển của máy tính hiện này thì người lao động có thể học tập, trang bị thêm kiến thức cho mình thông qua hệ thống bài giảng được chương trình hóa trên máy tính. Người học cần thực hiện theo những bài giảng đã được viết sẵn trên máy tính. Phương pháp này có thể đào tạo được nhiều người, đồng thời có thể giúp doanh nghiệp giảm bớt chi phí đào tạo. Tuy nhiên, với việc đào tạo qua sự trợ giúp của máy tình thì người được đào tạo phải có trình độ hiểu biết nhất định về máy tính. Ngoài ra người được đào tạo cũng có thể không hiểu sâu được vấn đề do không có giáo viên hướng dẫn. 2.3.2.5. Phương pháp đào tại từ xa. Đây là phương pháp đào tạo dưới sự trợ giúp của các phương tiện trung gian như các tài liệu học tập, các loại băng hình, đĩa CD, VCD, và đặc biệt là sự trợ giúp của internet. Thông qua sự trợ giúp này mà người được đào tạo có thể tiếp xúc với người giảng dạy từ khoảng cách xa mà không cần gặp nhau trực tiếp. Phương pháp đào tạo này giúp người học chủ động trong việc lựa chọn địa điểm và thời gian học, không cần tập trung nhiều người mới có thể thực hiện được công việc giảng dạy. Rõ ràng cùng với sự phát triển ngày nay của công nghệ thông tin, đặc biệt là sự phát triển của mạng internet thì phương pháp này nên được áp dụng phổ biến vì tính thuận tiện của nó. Tuy nhiên để có thể thực hiện phương pháp này thì cần có phương tiện học tập, cần có sự chuẩn bị mang tính chuyên nghiệp cao. Đồng thời phương pháp này đòi hỏi người học phải có tính tự giác cao. 2.3.2.6. Đào tạo theo kiểu phòng thí nghiệm. Để người học có khả năng xử lí các tình huống trên thực tế thì doanh nghiệp có thể sử dụng những buổi hội thảo có sử dụng những trò chơi, vở kịch, bài tập mô
16
phỏng để giải quyết vấn đề. Qua đây người học có thể thực hành những tình huống
giả định nhằm có thể xử lý những tình huống tương tự xảy ra trong khi làm việc.
2.3.2.7. Mô hình hóa hành vi.
Phương pháp này cũng dùng các vở kịch nhằm giả định các tình huống thực tế,
tuy nhiên những vở kịch này đã được dàn dựng sẵn để mô hình lại các tình huống
đó.
2.2.2.8. Đào tạo kỹ năng xử lí công văn giấy tờ.
Người học sẽ được giao các loại giấy tờ và ghi nhớ những báo cáo, lời dặn dò
của người lãnh đạo cùng các thông tin khác nhau để từ đó rèn luyện khả năng ra
những quyết định đúng đắn và nhanh chóng.
2.4. Các phương pháp đào tạo và phát triển nguồn nhân lực.
2.4.1. Xây dựng chương trình đào tạo và phát triển nguồn nhân lực trong doanh
nghiệp.
Có rất nhiều cách để đào tạo và phát triển nguồn nhân lực. Mỗi một phương
pháp có cách thức thực hiện, ưu nhược điểm riêng mà các tổ chức cần cân nhắc để
lựa chọn cho phù hợp với điều kiện công việc, đặc điểm về lao động và nguồn tài
chính của mình. Để có thể thực hiện tốt công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân
lực trong tổ chức thì các doanh nghiệp không thể tiến hành một cách thiếu khoa học
và thiếu những trình tự hợp lý. Nếu thực hiện không theo những trình tự hợp lý và
có khoa học thì công tác đào tạo nguồn nhân lức không những không đạt hiệu quả
mong muốn mà còn gây ra những lãng phí do quá trình đào tạo đó, từ đó làm giảm
hiệu quả hoạt động chung của doanh nghiệp. Vì vậy, để thực hiện tốt công tác đào
tạo và phát triển nguồn nhân lực thì doanh nghiệp nên thực hiện theo 7 bước sau
đây:
16 phỏng để giải quyết vấn đề. Qua đây người học có thể thực hành những tình huống giả định nhằm có thể xử lý những tình huống tương tự xảy ra trong khi làm việc. 2.3.2.7. Mô hình hóa hành vi. Phương pháp này cũng dùng các vở kịch nhằm giả định các tình huống thực tế, tuy nhiên những vở kịch này đã được dàn dựng sẵn để mô hình lại các tình huống đó. 2.2.2.8. Đào tạo kỹ năng xử lí công văn giấy tờ. Người học sẽ được giao các loại giấy tờ và ghi nhớ những báo cáo, lời dặn dò của người lãnh đạo cùng các thông tin khác nhau để từ đó rèn luyện khả năng ra những quyết định đúng đắn và nhanh chóng. 2.4. Các phương pháp đào tạo và phát triển nguồn nhân lực. 2.4.1. Xây dựng chương trình đào tạo và phát triển nguồn nhân lực trong doanh nghiệp. Có rất nhiều cách để đào tạo và phát triển nguồn nhân lực. Mỗi một phương pháp có cách thức thực hiện, ưu nhược điểm riêng mà các tổ chức cần cân nhắc để lựa chọn cho phù hợp với điều kiện công việc, đặc điểm về lao động và nguồn tài chính của mình. Để có thể thực hiện tốt công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực trong tổ chức thì các doanh nghiệp không thể tiến hành một cách thiếu khoa học và thiếu những trình tự hợp lý. Nếu thực hiện không theo những trình tự hợp lý và có khoa học thì công tác đào tạo nguồn nhân lức không những không đạt hiệu quả mong muốn mà còn gây ra những lãng phí do quá trình đào tạo đó, từ đó làm giảm hiệu quả hoạt động chung của doanh nghiệp. Vì vậy, để thực hiện tốt công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực thì doanh nghiệp nên thực hiện theo 7 bước sau đây:
17
Hình 1: Sơ đồ cơ cấu tổ chức của công ty TNHH Mừng Quý
2.4.1.1. Xác định nhu cầu đào tạo.
Để thực hiện công tác đào tạo nguồn nhân lực trong doanh nghiệp một cách
hiệu quả thì việc xác định nhu cầu đào tạo là việc đầu tiên mà người làm công tác
đào tạo trong doanh nghiệp cần phải quan tâm . Đây là khâu trọng yếu trong toàn
bộ quá trình đào tạo, xác định nhu cầu đào tạo đúng thì mới có thể tạo hiệu quả cao
trong việc thực hiện các bước tiếp theo của quá trình đào tạo. Doanh nghiệp cần
phải biết nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực của tổ chức mình là ở đâu, ở bộ phận nào,
tại thời điểm nào trong năm. Những kỹ năng và loại lao động nào được đào tạo. Do
vậy, doanh nghiệp cần phải thực hiện các công việc phân tích cụ thể để xác định
đúng nhu cầu đào tạo của mình. Các công việc bao gồm: phân tích nhu cầu tổ chức,
Xác định nhu cầu đào tạo
Xác định mục tiêu đào tạo
Lựa chọn đối tượng đào tạo
Xác định chương trình đào tạo và lựa
chọn phương pháp đào tạo
Lựa chọn và đào tạo giáo viên
Dự tính chi phí đào tạo
Thiết lập quy trình đánh giá
17 Hình 1: Sơ đồ cơ cấu tổ chức của công ty TNHH Mừng Quý 2.4.1.1. Xác định nhu cầu đào tạo. Để thực hiện công tác đào tạo nguồn nhân lực trong doanh nghiệp một cách hiệu quả thì việc xác định nhu cầu đào tạo là việc đầu tiên mà người làm công tác đào tạo trong doanh nghiệp cần phải quan tâm . Đây là khâu trọng yếu trong toàn bộ quá trình đào tạo, xác định nhu cầu đào tạo đúng thì mới có thể tạo hiệu quả cao trong việc thực hiện các bước tiếp theo của quá trình đào tạo. Doanh nghiệp cần phải biết nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực của tổ chức mình là ở đâu, ở bộ phận nào, tại thời điểm nào trong năm. Những kỹ năng và loại lao động nào được đào tạo. Do vậy, doanh nghiệp cần phải thực hiện các công việc phân tích cụ thể để xác định đúng nhu cầu đào tạo của mình. Các công việc bao gồm: phân tích nhu cầu tổ chức, Xác định nhu cầu đào tạo Xác định mục tiêu đào tạo Lựa chọn đối tượng đào tạo Xác định chương trình đào tạo và lựa chọn phương pháp đào tạo Lựa chọn và đào tạo giáo viên Dự tính chi phí đào tạo Thiết lập quy trình đánh giá
18
kiến thức, kỹ năng của công việc đòi hỏi và phân tích nhu cầu tổ chức, kiến thức,
kỹ năng hiện có của người lao động.
Việc xác định nhu cầu đào tạo phụ thuộc vào nhiều yếu tố như hiệu quả sản
xuất kinh doanh, các vấn đề liện quan đến ý thức lao động, năng suất lao động…
Do đó, để xác định được nhu cầu đào tạo thì người làm công tác đào tạo phải dựa
trên các cơ sở sau:
Phân tích mục tiêu tổ chức: Bao gồm các vấn đề như phân tích các mục tiêu
như doanh thu, lợi nhuận, chi phí, quy mô lao động… Để từ đó đưa ra các mục tiêu
cho nguồn nhân lực nhằm thực hiện mục tiêu chung đã đề ra của doanh nghiệp.
Ngoài ra việc phân tích này còn để phân tích nội bộ cơ cấu tổ chức của toàn doanh
nghiệp qua đó thấy được điểm mạnh và yếu và từ đây xác định được kế hoạch cho
đội ngũ lao động gồm có các công việc sau đây:
Phân tích công việc: là sự phân tích những yêu cầu để thực hiện công việc
trong tổ chức, phân tích công việc phải chú trọng đến những công việc có tính chất
quan trọng và trọng tâm. Công việc được phân tích phải chỉ ra được những kỹ năng
và kiến thức gì mà người lao động chưa làm được từ đó xác định được những gì cần
phải đào tạo.
Phân tích người lao động: đây là quá trình gắn liền với việc phân tích công
việc, sau khi phân tích công việc thì phải phân tích người lao động đang làm hoặc
sẽ có thể làm công việc đó trong tương lai đang có trình độ như thế nào. Từ đây
mới có thể xác định được cần phải đào tạo gì, và cần chú trọng đào tạo chọ người
lao động hơn vào những kỹ năng và kiến thức nào trong quá trình thực hiện công
việc.
Để xác định nhu cầu đào tạo và phát triển có thể sử dụng nhiều phương pháp
khác nhau như:
Phương pháp tính toán căn cứ vào tổng hao phí thời gian lao động kỹ thuật
cần thiết cho từng loại sản phẩm và quỹ thời gian lao động của loại cán bộ
công nhân viên tương ứng.
18 kiến thức, kỹ năng của công việc đòi hỏi và phân tích nhu cầu tổ chức, kiến thức, kỹ năng hiện có của người lao động. Việc xác định nhu cầu đào tạo phụ thuộc vào nhiều yếu tố như hiệu quả sản xuất kinh doanh, các vấn đề liện quan đến ý thức lao động, năng suất lao động… Do đó, để xác định được nhu cầu đào tạo thì người làm công tác đào tạo phải dựa trên các cơ sở sau: Phân tích mục tiêu tổ chức: Bao gồm các vấn đề như phân tích các mục tiêu như doanh thu, lợi nhuận, chi phí, quy mô lao động… Để từ đó đưa ra các mục tiêu cho nguồn nhân lực nhằm thực hiện mục tiêu chung đã đề ra của doanh nghiệp. Ngoài ra việc phân tích này còn để phân tích nội bộ cơ cấu tổ chức của toàn doanh nghiệp qua đó thấy được điểm mạnh và yếu và từ đây xác định được kế hoạch cho đội ngũ lao động gồm có các công việc sau đây: Phân tích công việc: là sự phân tích những yêu cầu để thực hiện công việc trong tổ chức, phân tích công việc phải chú trọng đến những công việc có tính chất quan trọng và trọng tâm. Công việc được phân tích phải chỉ ra được những kỹ năng và kiến thức gì mà người lao động chưa làm được từ đó xác định được những gì cần phải đào tạo. Phân tích người lao động: đây là quá trình gắn liền với việc phân tích công việc, sau khi phân tích công việc thì phải phân tích người lao động đang làm hoặc sẽ có thể làm công việc đó trong tương lai đang có trình độ như thế nào. Từ đây mới có thể xác định được cần phải đào tạo gì, và cần chú trọng đào tạo chọ người lao động hơn vào những kỹ năng và kiến thức nào trong quá trình thực hiện công việc. Để xác định nhu cầu đào tạo và phát triển có thể sử dụng nhiều phương pháp khác nhau như:  Phương pháp tính toán căn cứ vào tổng hao phí thời gian lao động kỹ thuật cần thiết cho từng loại sản phẩm và quỹ thời gian lao động của loại cán bộ công nhân viên tương ứng.
19
KT
i
=
H
Q
T
i
i
i
.
Trong ®ã:
KT
i
.Nhu cầu nhân viên thuộc nghề i.
T
i
: Tổng hao phí thời gian lao động kỹ thuật thuộc nghề i cần thiết để sản
xuất.
Q
i
: Quỹ thời gian lao động của một nhân viên thuộc nghề i.
H
i
: Khả năng hoàn thành vượt mức kỳ vọng của nhân viên kỹ thuật thuộc
nghề i.
Phương pháp tính toán căn cứ vào số máy móc, thiết bị kỹ thuật cần thiết cho
quá trình sản xuất, mức đảm nhiệm của một cán bộ công nhân viên kỹ thuật
và hệ số ca làm việc của máy móc thiết bị.
KT=
N
HSM
ca
.
Trong đó:
SM: Số lượng máy móc thiết bị kỹ thuật cần thiết ở kỳ triển vọng .
H
ca
: Hệ số ca làm việc của máy móc trang thiết bị.
N: Số lượng máy móc trang thiết bij do công nhân viên kỹ thuật phải tính.
Phương pháp chỉ số: dựa vào số tăng sản phẩm, số tăng công nhân viên, chỉ
số tăng năng suất của kỳ kế hoạch.
2.4.1.2. Xác định mục tiêu đào tạo.
Mục tiêu đào tạo là kết quả cần đạt được của chương trình đào tạo. Mục tiêu
đào tạo được xác định thông qua nhu cầu đào tạo, trước khi đào tạo một loại lao
động nào đó thì cần biết được quá trình đào tạo sẽ trang bị được những gì cho người
lao động và doanh nghiệp thu được gì qua quá trình đào tạo đó như: kỹ năng cần
đạt được là gì, số lượng đào tạo là bao nhiêu, thời gian đào tạo trong bao lâu…
19 KT i = H Q T i i i . Trong ®ã: KT i .Nhu cầu nhân viên thuộc nghề i. T i : Tổng hao phí thời gian lao động kỹ thuật thuộc nghề i cần thiết để sản xuất. Q i : Quỹ thời gian lao động của một nhân viên thuộc nghề i. H i : Khả năng hoàn thành vượt mức kỳ vọng của nhân viên kỹ thuật thuộc nghề i.  Phương pháp tính toán căn cứ vào số máy móc, thiết bị kỹ thuật cần thiết cho quá trình sản xuất, mức đảm nhiệm của một cán bộ công nhân viên kỹ thuật và hệ số ca làm việc của máy móc thiết bị. KT= N HSM ca . Trong đó: SM: Số lượng máy móc thiết bị kỹ thuật cần thiết ở kỳ triển vọng . H ca : Hệ số ca làm việc của máy móc trang thiết bị. N: Số lượng máy móc trang thiết bij do công nhân viên kỹ thuật phải tính.  Phương pháp chỉ số: dựa vào số tăng sản phẩm, số tăng công nhân viên, chỉ số tăng năng suất của kỳ kế hoạch. 2.4.1.2. Xác định mục tiêu đào tạo. Mục tiêu đào tạo là kết quả cần đạt được của chương trình đào tạo. Mục tiêu đào tạo được xác định thông qua nhu cầu đào tạo, trước khi đào tạo một loại lao động nào đó thì cần biết được quá trình đào tạo sẽ trang bị được những gì cho người lao động và doanh nghiệp thu được gì qua quá trình đào tạo đó như: kỹ năng cần đạt được là gì, số lượng đào tạo là bao nhiêu, thời gian đào tạo trong bao lâu…
20
2.4.1.3. Lựa chọn đối tượng đào tạo.
Lựa chọn đối tượng đào tạo cũng là một bước rất quan trọng. Bước này có sự
liên quan chặt chẽ đến việc xác định nhu cầu đào tạo. Thông qua nghiên cứu động
cơ và nhu cầu, khả năng của người được đào tạo mà doanh nghiệp có thể biết được
quá trình đào tạo có thể có tác dụng như thế nào đối với người lao động. Qua đó
doanh nghiệp có thể lựa chọn những lao động phù hợp với mục tiêu của doanh
nghiệp và bản thân người lao động.
2.4.1.4. Xây dựng chương trình đào tạo và phương pháp đào tạo.
Đây là khâu mang tính trọng yếu của quá trình đào tạo, nó có vai trò rất lớn
trong việc quyết định tới sự hiệu quả của quá trình đào tạo. Chương trình đào tạo
bao gồm một hệ thống các môn học, bài học và trình tự giảng dạy cũng như thời
lượng giảng dạy cho người được đào tạo. Chương trình đào tạo sẽ thể hiện những
mục tiêu đào tạo của tổ chức như kỹ năng, kiến thức nào cần được dạy trong quá
trình đào tạo người lao động. Sau khi xây dựng được chương trình đào tạo thì cần
phải xác định được phương pháp đào tạo nào được áp dụng vào giảng dạy nhằm thu
được hiệu quả. Các phương pháp đào tạo lao động trong doanh nghiệp có rất nhiều
phương pháp khác nhau, mỗi phương pháp có những đặc điểm riêng đòi hỏi doanh
nghiệp phải áp dụng linh hoạt vào trong công tác đào tạo của tổ chức mình nhằm
thu được hiệu quả đào tạo cao nhất. Tùy theo yêu cầu doanh nghiêp có thể lựa chọn
hai nhóm phương pháp đào tạo để thực hiện việc đào tạo trong doanh nghiệp của
mình. Đó là nhóm phương pháp đào tạo trong doanh nghiệp và nhóm phương pháp
đào tạo ngoài doanh nghiệp.
2.4.1.5. Dự tính chi phí đào tạo.
Từ việc xác định nhu cầu đào tạo đến việc xây dựng chương trình đào tạo và
phương pháp để đào tạo thì doanh nghiệp phải dựa vào yếu tố quan trọng là chi phí
mà doanh nghiệp dành cho công tác đào tạo và phát triển. Kinh phí dành cho đào
tạo của doanh nghiệp được dự trù từ việc lập kế hoạch đào tạo năm. Những chi phí
đào tạo dành cho quá trình đào tạo bao gồm các loại chi phí sau:
Chí phí dành cho những người tham gia đào tạo.
Chi phí tiền lương cho những người tham gia giảng dạy.
Chi phí cho trang thiết bị giảng dạy .
20 2.4.1.3. Lựa chọn đối tượng đào tạo. Lựa chọn đối tượng đào tạo cũng là một bước rất quan trọng. Bước này có sự liên quan chặt chẽ đến việc xác định nhu cầu đào tạo. Thông qua nghiên cứu động cơ và nhu cầu, khả năng của người được đào tạo mà doanh nghiệp có thể biết được quá trình đào tạo có thể có tác dụng như thế nào đối với người lao động. Qua đó doanh nghiệp có thể lựa chọn những lao động phù hợp với mục tiêu của doanh nghiệp và bản thân người lao động. 2.4.1.4. Xây dựng chương trình đào tạo và phương pháp đào tạo. Đây là khâu mang tính trọng yếu của quá trình đào tạo, nó có vai trò rất lớn trong việc quyết định tới sự hiệu quả của quá trình đào tạo. Chương trình đào tạo bao gồm một hệ thống các môn học, bài học và trình tự giảng dạy cũng như thời lượng giảng dạy cho người được đào tạo. Chương trình đào tạo sẽ thể hiện những mục tiêu đào tạo của tổ chức như kỹ năng, kiến thức nào cần được dạy trong quá trình đào tạo người lao động. Sau khi xây dựng được chương trình đào tạo thì cần phải xác định được phương pháp đào tạo nào được áp dụng vào giảng dạy nhằm thu được hiệu quả. Các phương pháp đào tạo lao động trong doanh nghiệp có rất nhiều phương pháp khác nhau, mỗi phương pháp có những đặc điểm riêng đòi hỏi doanh nghiệp phải áp dụng linh hoạt vào trong công tác đào tạo của tổ chức mình nhằm thu được hiệu quả đào tạo cao nhất. Tùy theo yêu cầu doanh nghiêp có thể lựa chọn hai nhóm phương pháp đào tạo để thực hiện việc đào tạo trong doanh nghiệp của mình. Đó là nhóm phương pháp đào tạo trong doanh nghiệp và nhóm phương pháp đào tạo ngoài doanh nghiệp. 2.4.1.5. Dự tính chi phí đào tạo. Từ việc xác định nhu cầu đào tạo đến việc xây dựng chương trình đào tạo và phương pháp để đào tạo thì doanh nghiệp phải dựa vào yếu tố quan trọng là chi phí mà doanh nghiệp dành cho công tác đào tạo và phát triển. Kinh phí dành cho đào tạo của doanh nghiệp được dự trù từ việc lập kế hoạch đào tạo năm. Những chi phí đào tạo dành cho quá trình đào tạo bao gồm các loại chi phí sau:  Chí phí dành cho những người tham gia đào tạo.  Chi phí tiền lương cho những người tham gia giảng dạy.  Chi phí cho trang thiết bị giảng dạy .