Luận văn đề tài: Hoàn thiện hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp tại công ty Tây Hồ - Bộ quốc phòng

Sơ đồ 1.3. Sơ đồ hạch toán chi phí sử dụng máy thi công trường hợp đội máy thi công có tổ chức kế toán riêng - Trường hợp doanh nghiệp không tổ chức đội máy thi công riêng hoặc có tổ chức đội máy thi công riêng nhưng đội máy không tổ chức kế toán, thực hiện phương thức thi công hỗn hợp vừa thủ công vừa kết hợp máy thì các chi phí phát sinh liên quan đến hoạt động của đội máy được hạch toán vào khoản mục chi phí sử dụng máy thi công. Trình tự hạch toán được khái quát theo sơ đồ sau: TK 621 TK 154 TK 623 TK 622 Kết chuyển chi phí NVL tr ực tiếp đội máy Kết chuyển chi phí máy thi công (không xác định kết quả) Kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp đội máy TK 627 Kết chuyển chi phí sản xuất chung đội máy TK 632 Giá vốn (Có xác định kết quả) TK 512 TK 3331 TK 133 (1331) Thuế GTGT đầu ra Tính vào CP sử dụng máy Thuế GTGT đầu vào

Sơ đồ 1.4. Sơ đồ hạch toán chi phí sử dụng máy thi công trường hợp đội máy thi công không tổ chức kế toán riêng - Trường hợp máy thi công thuê ngoài: Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ sau: Sơ đồ 1.5: Sơ đồ hạch toán chi phí sử dụng máy thi công trường hợp thuê ngoài máy thi công TK 111, 112, 331 TK 623 (6237) Giá thuê chưa thuế TK 133 VAT khấu trừ TK 154 (1541) Kết chuyển chi phí sử dụng máy thi công TK 334 TK 152, 153, 142, 242 TK 214 TK 111, 112, 331 TK 623 TK 154 (1541) Chi phí nhân công điều khiển máy Chi phí NVL, CCDC dùng máy Chi phí KH máy thi công Chi phí DV mua ngoài và chi phí khác bằng tiền TK 133 VAT được khấu trừ Kết chuyển chi phí sử dụng máy TK 632 Khoản chi phí sử dụng MTC không phân bổ vào giá thành sản xuất, được ghi nh ận v ào GVHB

3.4. Hạch toán chi phí sản xuất chung  Nội dung chi phí: Chi phí sản xuất chung là các chi phí sản xuất của đội, công trường xây dựng gồm: chi phí nhân viên phân xưởng ( lương chính, lương phụ, phụ cấp lương, phụ cấp lưu động phải trả cho nhân viên quản lý đội, tiền ăn ca của nhân viên quản lý đội và công nhân xây lắp, công nhân điều khiển máy thi công, khoản trích KPCĐ, BHXH, BHYT theo tỷ lệ quy định tính trên tiền lương của công nhân trực tiếp xây lắp, công nhân sử dụng máy thi công và nhân viên quản lý đội thuộc biên chế của doanh nghiệp), chi phí vật liệu (vật liệu dùng để sửa chữa, bảo dưỡng TSCĐ, chi phí lán trại tạm thời...), chi phí dụng cụ sản xuất xây lắp (cuốc, xẻng, xe đẩy, ván khuôn...), chi phí khấu hao TSCĐ dùng chung cho hoạt động của đội xây dựng.  Tài khoản sử dụng TK 627 “Chi phí sản xuất chung”: TK này phản ánh các chi phí sản xuất của đội, công trường xây dựng như trên và được mở chi tiết theo đội, công trường xây dựng... TK 627 có 6 TK cấp 2: TK 6271 – Chi phí nhân viên quản lý đội xây dựng TK 6272 – Chi phí vật liệu TK 6273 – Chi phí dụng cụ sản xuất TK 6274 – Chi phí khấu hao TSCĐ TK 6277 – Chi phí dịch vụ mua ngoài TK 6278 – Chi phí khác bằng tiền  Phương pháp hạch toán: Trình tự hạch toán chi phí sản xuất chung được khái quát qua sơ đồ sau:

Sơ đồ 1.6. Sơ đồ hạch toán chi phí sản xuất chung TK 334 TK 152, 153, 142, 242 TK 214 TK 111, 112, 331 TK 352 TK 338 TK 627 TK 154 (1541) Kết chuyển chi phí sản xuất chung ckỳ Chi phí lương nhân viên QL đội xây dựng và tiền ăn ca ph ải trả của CNV đội XD Chi phí NVL, CCDC dùng cho đội Chi phí KH TSCĐ dùng chung cho đội XD Chi phí khác bằng tiền TK 133 VAT được khấu trừ Trích lập dự phòng phải trả về bảo hành công trình Khoản trích theo lương của công nhân trực tiếp xây lắp, công nhân điều khiển máy thi công và nhân viên quản lý đội (thuộc biên chế doanh nghiệp) TK 335 Trích trước chi phí sửa chữa lớn TSCĐ theo kế hoạch đội XD TK 632 Khỏan CPSXC cố định không phân bổ vào giá thành sản xuất, được ghi nhận vào GVHB

3.5. Hạch toán các khoản thiệt hại trong sản xuất xây lắp 3.5.1. Thiệt hại do phá đi làm lại Trong quá trình thi công xây lắp thì có thể có những khối lượng công trình hoặc phần việc phải phá đi làm lại để đảm bảo chất lượng công trình, nguyên nhân có thể do thiên tai, hoả hoạn, lỗi của bên giao thầu như sửa đổi thiết kế...hoặc có thể do bên thi công gây ra do tổ chức sản xuất không hợp lý, sai phạm kỹ thuật của công nhân... Giá trị thiệt hại về phá đi làm lại là số chênh lệch giữa các giá trị khối lượng phải phá đi làm lại với giá trị vật tư thu hồi được. Giá trị thiệt hại này có thể được xử lý như sau: + Nếu do thiên tai gây ra được coi như khoản thiệt hại bất thường + Nếu bên giao thầu gây ra thì bên giao thầu phải bồi thường thiệt hại, bên thi công coi như đã thực hiện xong khối lượng công trình và bàn giao tiêu thụ. + Nếu do bên thi công gây ra có thể tính vào giá thành, hoặc khoản thiệt hại bất thường sau khi trừ đi phần giá trị người phạm lỗi bồi thường và giá trị phế liệu thu hồi.

Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ sau: Sơ đồ 1.7. Hạch toán thiệt hại sản xuất xây lắp do phá đi làm lại 3.5.2. Thiệt hại do ngừng sản xuất Thiệt hại ngừng sản xuất là thiệt hại xảy ra do việc định chỉ sản xuất trong một thời gian nhất định vì những nguyên nhân khách quan hay chủ quan nào đó. Việc ngừng sản xuất có thể do thời tiết, thời vụ hoặc tình hình cung cấp nguyên vật liệu, máy thi công và các nguyên nhân khác. Các khoản thiệt hại phát sinh do ngừng sản xuất gồm: tiền lương phải trả trong thời gian ngừng sản xuất, giá trị nguyên nhiên vật liệu, động lực phát sinh trong thời gian ngừng sản xuất. TK 154 TK 131(chủ đầu tư) TK 152, 111 Giá trị thiệt hại do A gây ra Giá trị phế liệu thu hồi gi ảm thiệt hại TK 138 (1388), 334 TK 811, 415 Giá trị thiệt hại bắt bồi thường TK 1381 Bắt bồi thường Lỗ bất thường Giá trị thiệt hại tính vào khoản lỗ bất thường Thiệt hại đang chờ xử lý Xử lý giá trị thiệt hại

Trình tự hạch toán các khoản thiệt hại do ngừng sản xuất được khái quát qua sơ đồ sau: Sơ đồ 1.8. hạch toán thiệt hại ngừng sản xuất III. Tổng hợp chi phí sản xuất và xác định giá trị sản phẩm dở dang trong doanh nghiệp xây lắp 1. Tổng hợp chi phí sản xuất 1.1. Tài khoản sử dụng TK 154 – Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang: TK này dùng để tổng hợp chi phí sản xuất kinh doanh phục vụ cho việc tính giá thành sản phẩm xây lắp và áp dụng phương pháp hạch toán hàng tồn kho là kê khai thường xuyên và được mở chi tiết theo đối tượng hạch toán chi phí. TK 623, 627 TK 111, 112, 152, 153, 331, 334 TK 133 (1331) Thuế GTGT nếu được khấu trừ Chi phí ngừng SX thực tế phát sinh Trường hợp không có trích trước TK 335 Trích trước chi phí ngừng SX theo kế hoạch, theo thời vụ Chênh lệch chi phí thực tế lớn hơn chi phí đã trích trước Chi phí thực tế TK 623, 627 Số chênh lệch chi phí đã trích trước lớn hơn chi phí thực tế phát sinh

1.2. Phương pháp hạch toán Căn cứ vào đối tượng hạch toán chi phí và phương pháp hạch toán chi phí đã xác định tương ứng, cuối kỳ kế toán thực hiện kết chuyển chi phí NVLTT, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sử dụng MTC, chi phí sản xuất chung cho công trình, hạng mục công trình... Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ sau: Sơ đồ 1.9. Sơ đồ tổng hợp chi phí sản xuất 2. Xác định giá trị sản phẩm dở dang Sản phẩm dở dang trong sản xuất xây lắp được xác định bằng phương pháp kiểm kê hàng tháng và việc tính giá sản phẩm dở dang trong sản xuất xây lắp phụ thuộc vào phương thức thanh toán khối lượng xây lắp hoàn thành giữa bên nhận thầu và chủ đầu tư. Giá trị khối lượng do nhà thầu phụ bàn giao TK 111, 112, 331 TK 152, 111, 112…. TK 621 TK 622 TK 623 TK 627 TK 154 (1541) Kết chuyển chi phí NVL tr ực tiếp ckỳ Kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp Kết chuyển chi phí sử dụng MTC ckỳ Kết chuyển chi phí sản xuất chung ckỳ TK 133 Thuế GTGT Giá chưa thuế Giá trị khối lượng do nhà thầu phụ bàn giao đư ợc xác định ti êu th ụ ngay TK 155 TK 632 Khoản giảm chi phí SP xây lắp hoàn thành Chờ bàn giao (tiêu thụ) Giá thành sản phẩm xây lắp hoàn thành bàn giao cho chủ đầu tư

- Trường hợp bàn giao thanh toán khi công trình hoàn thành toàn bộ thì chi phí sản xuất dở dang thực tế là tổng cộng chi phí sản xuất từ khi khởi công đến thời điểm xác định. - Trường hợp bàn giao thanh toán theo điểm dừng kỹ thuật hợp lý (xác định được giá dự toán) thì sản phẩm dở dang là các khối lượng xây lắp chưa tới đạt điểm dừng kỹ thuật hợp lý đã quy định và được tính theo chi phí thực tế trên cơ sở phân bổ chi phí của hạng mục công trình đó cho các giai đoạn, tổ hợp công việc đã hoàn thành và giai đoạn còn dở dang theo giá trị dự toán của chúng. Giá trị thực tế của khối lượng xây lắp dở dang cuối kỳ = Chi phí SX thực tế dở dang đầu kỳ + Chi phí SX thực tế phát sinh trong kỳ x Giá trị của khối lượng xây lắp dở dang cuối kỳ theo dự toán Giá trị của khối lượng xây lắp hoàn thành trong kỳ theo dự toán + Giá trị của khối lượng xây lắp dở dang cuối kỳ theo dự toán IV. Tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp xây lắp 1. Khái niệm và phân loại giá thành sản phẩm xây lắp - Khái niệm: giá thành sản phẩm xây lắp là biểu hiện bằng tiền toàn bộ hao phí về lao động sống và lao động vật hoá phát sinh trong quá trình sản xuất có liên quan đến khối lượng xây lắp đã hoàn thành. - Phân loại: Theo thời điểm và nguồn số liệu tính giá thành, các loại giá thành bao gồm: + Giá thành dự toán: Là tổng chi phí dự toán để hoàn thành khối lượng xây lắp công trình và được xác định theo định mức và khung giá quy định áp dụng cho từng vùng lãnh thổ. Giá thành dự toán = Khối lượng công tác xây lắp theo định mức kinh tế kỹ thuật do Nhà nước quy định x Đơn giá xây lắp do Nhà nước ban hành theo từng khu vực thi công và các chi phí khác theo định mức.

+ Giá thành kế hoạch: xác định xuất phát từ những điều kiện cụ thể ở mỗi đơn vị xây lắp trên cơ sở biện pháp thi công, các định mức, đơn giá áp dụng trong đơn vị. Mối liên hệ giữa giá thành kế hoạch và giá thành dự toán như sau: Giá thành kế hoạch = Giá thành dự toán _ Mức hạ giá thành dự toán + Giá thành thực tế: là toàn bộ chi phí thực tế phát sinh để hoàn thành bàn giao khối lượng xây, lắp mà đơn vị đã nhận thầu, giá thành thực tế được xác định theo số liệu kế toán. 2. Đối tượng và kỳ tính giá thành sản phẩm xây lắp - Đối tượng tính giá thành: Đối tượng tính giá thành là các loại sản phẩm, công việc, lao vụ do doanh nghiệp sản xuất ra và cần phải tính được giá thành và giá thành đơn vị. Xác định đối tượng tính giá thành là công việc đầu tiên trong toàn bộ công tác tính giá thành sản phẩm. Trong sản xuất xây lắp thì do có đặc điểm là sản phẩm có tính đơn chiếc nên đối tượng tính giá thành là các công trình, hạng mục công trình đã hoàn thành, các giai đoạn công việc đã hoàn thành, khối lượng xây lắp có tính dự toán riêng đã hoàn thành... từ đó xác định phương pháp tính giá thành thích hợp. - Kỳ tính giá thành sản phẩm xây lắp: Sản phẩm xây lắp được sản xuất theo từng đơn đặt hàng, chu kỳ sản xuất dài, công trình, hạng mục công trình chỉ hoàn thành khi kết thúc một chu kỳ sản xuất sản phẩm, do đó kỳ tính giá thành là thời điểm mà công trình, hạng mục công trình hoàn thành bàn giao đưa vào sử dụng. Kỳ tính giá thành có thể sẽ không phù hợp với chu kỳ sản xuất sản phẩm.