Khóa luận tốt nghiệp: Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu rau quả tại Tổng công ty rau quả, nông sản (Vegetexco)

Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu rau quả tại Tổng công ty Rau quả, nông sản Nguyễn Thị Thu Hà Anh 5 - K42B - KTNT 61 ra đơn điệu, do đó hiệu quả của việc tuyên truyền chƣa cao, dẫn tới ảnh hƣởng gần đến kết quả kinh doanh, kế hoạch marketing của TCT. Việc mở rộng thị trƣờng còn nhiều hạn chế cũng do thiếu ngƣời, thiếu vốn, mặt khác TCT còn rất ít kinh nghiệm trên thị trƣờng quốc tế và còn phải cạnh tranh gay gắt với hàng của nhiều quốc gia khác. Nhìn chung thị trƣờng xuất khẩu rau quả của TCT thƣờng tập trung phần lớn ở Châu Á và rất bấp bênh, do tình hình kinh tế khu vực và thế giới không ổn định đã ảnh hƣởng không nhỏ đến công tác xuất khẩu của nƣớc ta nói chung và của TCT nói riêng; giá cả mặt hàng rau quả trên thế giới giảm, sức mua của các thị trƣờng đối với mặt hàng này cũng giảm. Thêm vào đó, thị trƣờng rau quả lớn nhất của TCT là Liên Xô cũ đã tan rã, thị trƣờng Nga nay chƣa thể khôi phục ngay đƣợc. Bên cạnh đó, vẫn còn nhiều thị trƣờng mới mẻ đối với TCT, thậm chí có những thị trƣờng còn trong giai đoạn khám phá, vừa nghiên cứu, vừa xuất khẩu. 2.4.2.3. Hạn chế về năng lực tài chính và trình độ đội ngũ cán bộ Sự hạn chế về tài chính, nghiệp vụ, tổ chức của đội ngũ cán bộ trong các đơn vị thành viên cũng là một vấn đề đáng lo ngại. Các doanh nghiệp thành viên đa số là doanh nghiệp vừa và nhỏ, năng lực tài chính nhỏ bé, thiếu vốn để thay đổi giống cây trồng, thiếu vốn để đầu tƣ mua mới trang thiết bị. Thông thƣờng vốn lƣu động của TCT chỉ đáp ứng khoảng 30% nhu cầu kinh doanh, phải vay ngân hàng với lãi suất cao, do đó đẩy chi phí tăng lên, ảnh hƣởng đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Việc cấp vốn và cho vay vốn của Nhà nƣớc còn hạn chế và chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu về thời gian của chu kỳ sản xuất, kinh doanh. Năng lực lao động trong lĩnh vực kinh doanh xuất khẩu rau quả còn hạn chế cả về trình độ quản lý, trình độ chuyên môn, kinh nghiệm kinh doanh trên thị trƣờng quốc tế và kiến thức hội nhập.

Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu rau quả tại Tổng công ty Rau quả, nông sản Nguyễn Thị Thu Hà Anh 5 - K42B - KTNT 62 Bên cạnh đó, năng lực tổ chức sản xuất và kinh doanh xuất khẩu rau quả còn yếu kém. Các doanh nghiệp thành viên của TCT phân tán khắp nơi trong cả nƣớc song vẫn chƣa có sự phối hợp chặt chẽ giữa các thành viên để phát huy sức mạnh chung. Hơn nữa, việc liên doanh liên kết với nƣớc ngoài cũng không thể giải quyết đƣợc hết các vấn đề vì đó không phải là nội lực của công ty. Điều này làm ảnh hƣởng đến năng suất cũng nhƣ chất lƣợng sản phẩm. Tóm lại, trong công tác kinh doanh xuất khẩu rau quả, Tổng công ty Rau quả, nông sản đã đạt đƣợc một số thành tựu đáng kể, song bên cạnh đó vẫn còn một số hạn chế . Để khắc phục những tồn tại, yếu kém đồng thời đẩy mạnh phát triển hoạt động kinh doanh xuất khẩu rau quả, TCT nhất thiết cần phải có những giải pháp cụ thể.

Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu rau quả tại Tổng công ty Rau quả, nông sản Nguyễn Thị Thu Hà Anh 5 - K42B - KTNT 63 CHƢƠNG 3 PHƢƠNG HƢỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH XUẤT KHẨU RAU QUẢ TẠI TỔNG CÔNG TY RAU QUẢ, NÔNG SẢN 3.1. MỘT SỐ QUAN ĐIỂM VỀ THÚC ĐẨY XUẤT KHẨU RAU QUẢ  Kinh doanh rau quả xuất khẩu cần xuất phát từ nhu cầu của thị trƣờng, lấy thị trƣờng làm một trong những căn cứ chủ yếu xây dựng chiến lƣợc, kế hoạch kinh doanh. Quán triệt quan điểm này, cần làm tốt công tác nghiên cứu nhu cầu, thị hiếu khách hàng, từ đó xác định đƣợc thị trƣờng trọng điểm, ổn định với những mặt hàng có khả năng cạnh tranh cao đem lại hiệu quả kinh tế lớn. Từ đó quay trở lại định hƣớng quy hoạch sản xuất, xây dựng các vùng rau quả chuyên canh XK, gắn với công nghệ sau thu hoạch.  Thúc đẩy xuất rau quả trên cơ sở phát huy lợi thế so sánh của từng sản phẩm nhằm nâng cao hiệu quả, góp phần tăng nhanh kim ngạch xuất khẩu, thực hiện chiến lƣợc hƣớng mạnh về xuất khẩu. Quán triệt quan điểm này cần phải phân tích và tìm ra những sản phẩm rau quả có lợi thế trong lĩnh vực xuất khẩu, trên cơ sở vận dụng lý thuyết về lợi thế so sánh tìm ra sản phẩm xuất khẩu có hiệu quả cao, có chi phí và giá thành thấp so với thế giới. Đồng thời, tập trung đầu tƣ cho các công đoạn của quá trình kinh doanh rau quả thực hiện công nghiệp hoá và hiện đại hoá sản xuất, mang lại hiệu quả kinh tế cao.  Phát triển xuất khẩu rau quả trên cơ sở ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật với công nghệ tiên tiến nhằm nâng cao giá trị sản phẩm. Quan điểm này đòi hỏi quá trình sản xuất - chế biến - tổ chức xuất khẩu rau quả cần chú ý ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học (ví dụ trong lĩnh vực tạo giống tốt), đồng thời đổi mới công nghệ và thiết bị công nghiệp chế biến,

Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu rau quả tại Tổng công ty Rau quả, nông sản Nguyễn Thị Thu Hà Anh 5 - K42B - KTNT 64 bảo quản rau quả theo hƣớng hiện đại, tăng khả năng cạnh tranh của các loại rau quả xuất khẩu của nƣớc ta trên thị trƣờng thế giới.  Thúc đẩy xuất khẩu rau quả cần có sự hỗ trợ của Nhà nƣớc, các cấp, các ngành có liên quan. Kinh doanh trong môi trƣờng kinh tế thị trƣờng, để thúc đẩy xuất khẩu rau quả đòi hỏi phải xuất phát từ động lực trực tiếp của ngƣời kinh doanh. Mặt kkác, nó cũng phụ thuộc vào sự tác động từ các cơ quan quản lý vĩ mô thông qua hệ thống cơ chế - chính sách khuyến khích cụ thể đối với lĩnh vực kinh doanh xuất khẩu rau quả, nhằm nâng cao lợi thế cạnh tranh của sản phẩm trên thị trƣờng thế giới. 3.2. ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN SẢN XUẤT VÀ XUẤT KHẨU RAU QUẢ ĐẾN 2010 CỦA TỔNG CÔNG TY RAU QUẢ, NÔNG SẢN 3.2.1. Định hƣớng xuất khẩu rau quả Quan điểm kinh doanh của Tổng công ty rau quả, nông sản là phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững, nhanh chóng đạt đƣợc mục tiêu đề ra cho năm 2007- 2010. TCT đã đƣa ra các định hƣớng: Đối với nông nghiệp và công nghiệp: Đẩy mạnh tốc độ phát triển vùng nguyên liệu, từng bƣớc khắc phục những mặt mất cân đối nhƣ vốn, trình độ quản lý… để nhanh chóng đạt đƣợc công suất tối đa của các dây chuyền công nghiệp. Đẩy mạnh đầu tƣ mới theo nguyên tắc đảm bảo cân đối đồng bộ các điều kiện tối thiểu (về nguyên liệu, vốn, cán bộ…) trên cơ sở xác định, định hƣớng lâu dài để tiến hành đầu tƣ đến đâu phát huy hiệu quả đến đấy, đầu tƣ bƣớc trƣớc phải làm nền và tạo đà cho đầu tƣ bƣớc sau thuận lợi và hiệu quả hơn. Từ nay đến năm 2010 lấy quy mô vừa và nhỏ là chính.

Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu rau quả tại Tổng công ty Rau quả, nông sản Nguyễn Thị Thu Hà Anh 5 - K42B - KTNT 65 Đi tắt đón đầu trƣớc hết trong công tác giống và đầu tƣ công nghiệp. Đầu tƣ những thiết bị công nghệ hiện đại nhất đối với những khâu có tính chất quyết định đến chất lƣợng sản phẩm, đảm bảo sản phẩm sản xuất ra cạnh tranh đƣợc trên thị trƣờng thế giới và khu vực. Những khâu khác tận dụng khả năng kỹ thuật, công nghệ trong nƣớc để giảm khó khăn về vốn. Đồng thời, đa dạng hoá sản phẩm rau quả nông sản; đẩy nhanh quá trình cổ phần hoá, phát huy nguồn lực về vốn và cơ chế quản lý để thúc đẩy đầu tƣ phát triển sản xuất kinh doanh. Tích cực tìm kiếm đối tác, điều kiện để thu hút đầu tƣ nƣớc ngoài và đầu tƣ ra ngoài nƣớc. Đối với kinh doanh thƣơng mại: tranh thủ nhu cầu đang tăng lên của thị trƣờng đối với một số mặt hàng: dứa, dƣa chuột, vải… của TCT để đẩy nhanh việc xuất khẩu đồng thời nhanh chóng thống nhất thƣơng hiệu những mặt hàng chủ yếu vào một số thị trƣờng lớn. Tìm mọi biện pháp hạ thấp giá thành sản xuất để tăng sức cạnh tranh với hàng hoá cùng loại trong khu vực và thế giới, tạo thế ổn định thị trƣờng, tăng nhanh kim ngạch xuất khẩu rau quả. Từ những quan điểm và định hƣớng trên, TCT Rau quả, nông sản đã đề ra một số mục tiêu cho thời kỳ tới nhƣ sau: 3.2.1.1. Kim ngạch xuất khẩu Trong kế hoạch phát triển của TCT đến năm 2010, TCT đã đề ra các chỉ tiêu cụ thể về kim ngạch xuất khẩu cho từng mặt hàng trong từng năm. Trong mục tiêu này, đối với mặt hàng rau quả TCT tập trung đầu tƣ nâng cao kim ngạch xuất khẩu của cả rau quả tƣơi và rau quả chế biến. Điểm đặc biệt là, trong nhóm sản phẩm rau quả chế biến thì nƣớc quả cô đặc đƣợc tách thành một chỉ tiêu riêng. Điều này cho thấy TCT muốn tập trung khai thác tối đa nhu cầu của thị trƣờng đối với loại mặt hàng này. Hiện nay đây là một trong những sản phẩm rất đƣợc ƣa chuộng tại các thị trƣờng thế giới, tuy nhiên TCT Rau quả, nông sản nói riêng và các doanh nghiệp xuất khẩu rau quả của Việt Nam nói chung vẫn chƣa đáp ứng đƣợc lƣợng cầu này. Nguyên

Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu rau quả tại Tổng công ty Rau quả, nông sản Nguyễn Thị Thu Hà Anh 5 - K42B - KTNT 66 nhân chính vẫn là do thiếu nguyên liệu. Nhƣ vậy trong mục tiêu của TCT đến năm 2010 đây sẽ là một trong những sản phẩm chính góp phần tăng kim ngạch xuất khẩu rau quả của TCT. Bảng 11. Mục tiêu phát triển của Tổng công ty đến năm 2010 Kế hoạch 2007 2008 2009 2010 KNXK (1000 USD) KNXK (1000 USD) % tăng KNXK (1000 USD) % tăng KNXK (1000 USD) % tăng RQ tƣơi 1.725 2.415 40 3.381 40 4.733 40 RQ hộp 26.325 47.385 80 90.031 90 180.062 100 RQ đông lạnh 6.240 42.120 80 22.464 100 49.241 120 RQ sấy muối 3.900 6.630 70 12.597 90 25.194 100 Nƣớc quả cô đặc 12.376 19.802 60 33.663 70 60.593 80 Nguồn:VEGETEXCO 3.2.1.2. Mặt hàng xuất khẩu - Rau quả tƣơi: Rau quả xuất khẩu dƣới dạng tƣơi ngoài việc cần có giống tốt bảo đảm chất lƣợng, màu sắc, hƣơng vị phù hợp nhu cầu của khách hàng, đòi hỏi phải có đầu tƣ vốn lớn: thiết bị làm lạnh tiên tiến bảo đảm rau, quả không bị mất nƣớc, kho chứa và phƣơng tiện vận chuyển lạnh... Do đó, trƣớc mắt chƣa có khả năng xuất khẩu với khối lƣợng lớn. Trong những năm tới với những chính sách, biện pháp thích hợp cần tăng dần tỷ trọng rau, quả tƣơi trong cơ cấu xuất khẩu nhóm hàng rau quả, vì cũng nhƣ thị trƣờng nội địa, thị trƣờng thế giới có nhu cầu lớn và ƣa thích các chủng loại rau, quả tƣơi hơn là qua chế biến. Nhƣng vì yêu cầu về chất lƣợng rất cao, việc bảo quản vận chuyển phải có phƣơng tiện chuyên dùng đòi hỏi đầu tƣ vốn lớn, và cần có thời gian nên trƣớc mắt TCT cố gắng tranh thủ mọi hình thức có thể đƣợc để xuất khẩu dƣới dạng tƣơi một khối lƣợng nhất định, xuất khẩu sang các thị trƣờng lân cận, xuất những lô hàng nhỏ nhƣng thƣờng xuyên theo đƣờng hàng không sang một số trung tâm nhƣ Pari (Pháp), Berlin (Đức), Matxcơva (Nga),

Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu rau quả tại Tổng công ty Rau quả, nông sản Nguyễn Thị Thu Hà Anh 5 - K42B - KTNT 67 Tokyo (Nhật Bản), Canbơrơ (Ôxtrâylia), Oasinhtơn (Hoa Kỳ), Ôttaoa (Canada)...; xuất làm nguyên liệu cho doanh nghiệp chế xuất để chế biến xuất khẩu cũng rất tốt và cần đƣợc khuyến khích tổ chức thực hiện tốt hơn; đồng thời cần lựa chọn một số chủng loại rau quả thị trƣờng có nhu cầu lớn và thƣờng xuyên mà TCT có khả năng mở rộng sản xuất có hiệu quả cao để áp dụng một số chính sách khuyến khích, ƣu đãi đặc biệt nhất là trong những năm đầu phát triển nhằm xuất khẩu với khối lƣợng lớn. - Rau quả chế biến: Do xuất khẩu rau, quả dƣới dạng tƣơi còn bị hạn chế về nhiều mặt, nên hƣớng chủ yếu của ta là xuất khẩu rau quả chế biến. Một số loại rau trƣớc mắt có thể chế biến dƣới dạng tƣơi đều có thể chế biến xuất khẩu với khối lƣợng lớn và có loại mang hiệu quả rất cao, trong đó đáng quan tâm phát triển sản xuất, chế biến để xuất khẩu là: nấm, dƣa bao tử… do đây đều là những loại rau mà thị trƣờng Mỹ có nhu cầu lớn. Theo đánh giá của FAO, thị trƣờng thế giới hàng năm có nhu cầu khoảng 800-900 ngàn tấn dứa hộp, trong đó riêng thị trƣờng Mỹ đã chiếm tới 200 ngàn tấn; tức là dứa xuất khẩu từ Việt Nam mới chỉ bằng 1% kim ngạch nhập khẩu dứa hộp của Hoa Kỳ. Vì vậy định hƣớng của TCT là áp dụng loại giống dứa mới (dứa Cayen) vào sản xuất, cho sản lƣợng cao gấp 5-6 lần giống dứa truyền thống của ta. Ngoài dứa hộp, còn có nhiều loại quả khác có thể chế biến dƣới dạng đóng hộp để xuất khẩu nhƣ: vải hộp, nhãn, chôm chôm; đặc biệt chú trọng định hƣớng phát triển các loại nƣớc quả và nƣớc cô đặc mà ngƣời tiêu dùng có nhu cầu do hƣơng vị lạ: đu đủ, chôm chôm, ổi, mãng cầu, thanh long, dƣa hấu… 3.2.1.3. Thị trường xuất khẩu Trong những năm tới, hàng rau quả Việt Nam sẽ xuất khẩu sang tất cả các thị trƣờng chủ yếu trên thế giới. Trong đó, thị trƣờng Châu Á - Thái Bình Dƣơng đƣợc quan tâm đầu tiên do có vị trí địa lý gần ta lại có thể tổ chức khai thác xuất khẩu một số loại rau quả dƣới dạng tƣơi hay ƣớp lạnh, nhất là trong

Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu rau quả tại Tổng công ty Rau quả, nông sản Nguyễn Thị Thu Hà Anh 5 - K42B - KTNT 68 những năm trƣớc mắt chƣa có điều kiện vƣơn xa. Trung Quốc đƣợc coi là một thị trƣờng lớn của Việt Nam và có thể đẩy mạnh xuất khẩu rau quả vào thị trƣờng này với mức hàng trăm triệu USD/năm. Các thị trƣờng quan trọng khác vẫn là Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Hồng Kông, ASEAN, Australia. Chú trọng hơn nữa vào thị trƣờng đầy tiềm năng và lý tƣởng nhƣ SNG, Tây Bắc Âu, Bắc Mỹ, Mỹ La Tinh… Bảng 12. Các thị trƣờng mục tiêu và các sản phẩm chủ lực Sản phẩm chủ lực Sản phẩm đa dạng khác Thị trƣờng chính Rau quả tƣơi - Bắp cải, khoai tây, cà rốt, hành tây, dƣa hấu. - Chuối tiêu, vải. - Su hào, súp lơ, tỏi tây, đậu quả, cà chua, dƣa chuột, nấm … - Thanh long, nhãn , bƣởi, cam, quýt, chanh, đu đủ, chôm chôm, xoài, măng cụt… Nga, một số nƣớc Châu á nhƣ: Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc… Đông Bắc á và một số nƣớc khác. Đồ hộp, nƣớc quả đông lạnh - Dứa, dƣa chuột, vải, chôm chôm, xoài, thanh long, đu đủ, mơ. - Nƣớc giải khát hoa quả tự nhiên. - Đông lạnh: dứa cô đặc và pure: dứa, xoài, cà chua - Chuối, ổi, na, ngô rau, đậu cove, đậu Hà Lan, măng tre, nấm và các loại khác… Nga, Tây bắc âu, Mỹ, Nhật, Hàn Quốc, một số nƣớc Châu á, Châu úc. Rau qu¶ sÊy muèi - Chuèi sÊy, nh©n h¹t ®iÒu. - D-a chuét, nÊm muèi. C¸c lo¹i rau qu¶ sÊy muèi kh¸c Nga, NhËt, Mü, mét sè n-íc B¾c Mü Gièng rau - H¹t rau muèng, c¶i c¸c lo¹i C¸c h¹t gièng rau, ®Ëu, gia vÞ nhiÖt ®íi kh¸c. Ch©u phi, Ch©u ¸, Mü La Tinh

Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu rau quả tại Tổng công ty Rau quả, nông sản Nguyễn Thị Thu Hà Anh 5 - K42B - KTNT 69 - Tái cñ Gia vÞ - H¹t tiªu, ít, tái NghÖ, quÕ, håi, giÒng Ch©u phi, Nga, Trung §«ng N«ng s¶n kh¸c Cao su, cµ phª, g¹o, l¹c, võng, n«ng s¶n kh¸c Trung Quèc, M«ng Cæ, In®«nesia Nguån: VEGETEXCO

Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu rau quả tại Tổng công ty Rau quả, nông sản Nguyễn Thị Thu Hà Anh 5 - K42B - KTNT 70 3.2.2. Định hƣớng khả năng cung ứng rau quả cho xuất khẩu Trong định hƣớng phát triển của Tổng công ty Rau quả, nông sản đến năm 2010, TCT tập trung đầu tƣ mạnh vào công tác giống, phát triển mạnh vùng nguyên liệu, đầu tƣ đồng bộ hệ thống máy móc thiết bị, nhà xƣởng…do đó, đến năm 2010 diện tích, năng suất cũng nhƣ sản lƣợng rau quả đều tăng. TCT đã đƣa ra định hƣớng cụ thể cho sản xuất rau quả, nhất là các loại rau quả cần xây dựng vùng chuyên canh và rau quả cho xuất khẩu. Bảng 13. Qui mô sản xuất các loại rau quả nguyên liệu cần xây dựng vùng chuyên canh Loại rau quả Đến năm 2010 Diện tích canh tác (ha) Năng suất (tấn/ha/vụ) Sản lƣợng (tấn) A. Rau các loại (*) 8.620 - 70.000 Dƣa chuột 520 - 15.000 Cà chua 600 31 37.000 Ngô rau 7.500 1,2 18.000 B. Quả các loại 21.700 - 380.000 Dứa (**) 12.000 40 248.000 Cam quýt 6.000 13,5 80.000 Vải 1.200 15 18.000 Mơ (Nhật) 1.000 10 10.000 Thanh long 600 20 12.000 Đu đủ 200 30 6.000 Na 700 8,6 6.000