Luận văn Thạc sĩ Tâm lý học: Thái độ của sinh viên Đại học Thể dục Thể thao Thành phố Hồ Chí Minh đối với giá trị sống

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ Nguyễn Thị Ánh THÁI ĐỘ CỦA SINH VIÊN ĐẠI H ỌC THỂ DỤC THỂ THAO THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ĐỐI VỚI GIÁ TRỊ SỐNG LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÝ HỌC Thành phố Hồ Chí Minh - 2013

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ Nguyễn Thị Ánh THÁI ĐỘ CỦA SINH VIÊN ĐẠI H ỌC THỂ DỤC THỂ THAO THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ĐỐI VỚI GIÁ TRỊ SỐNG Chuyên ngành: Tâm lý học Mã số : 60 31 04 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÝ HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN THỊ QUỐC MINH Thành phố Hồ Chí Minh - 2013

1 LỜI CAM ĐOAN Tôi là Nguyễn Thị Ánh, học viên lớp Cao học Tâm lý học K2 2, khoá 2011 - 2013. Tôi xin cam đoan luận văn Thạc sĩ: “Thái độ của sinh viên Đại học Thể dục thể thao Thành phố Hồ Chí Minh đối với giá trị sống” l à công trình nghiên cứu của r iê ng tôi. Các số liệu, kết quả được trình bày trong luận văn là trung thực, chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả luận văn Nguyễn Thị Ánh

2 LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Tiến sĩ Trần Thị Quốc Minh, người đã trực tiếp hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn. Với những lời chỉ dẫn, những tài liệu, sự tận tình hướng dẫn và những lời động viên của Cô đã giúp tôi vượt qua nhiều khó khăn trong quá trình thực hiện luận văn này. Xin cám ơn các Quý thầy, cô công tác tại Văn phòng khoa, thư viện, đặc biệt là Phòng sau đại học đã tạo điều ki ện thuận lợi trong suốt quá trình tôi tham gia và hoàn thành khóa học. Sau cùng tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến bạn bè, gia đình đã luôn cổ vũ, động viên và tạo điều kiện tốt nhất cho t ôi trong suốt quá trình học cũng như thực hiện luận văn. Do thời gian có hạn và kinh nghiệm nghiên cứu khoa học chưa nhiều nên luận văn còn nhiều thiếu, rất mong nhận được ý kiến góp ý của Thầy/Cô và các anh/ chị học viên. Tôi xin chân thành cảm ơn! Học viên Nguyễn Thị Ánh

3 MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................ 1 LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................. 2 MỤC LỤC .................................................................................................................... 3 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ......................................................................... 5 MỞ ĐẦU ....................................................................................................................... 6 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................................. 6 2. Mục đích nghiên cứu ...................................................................................................... 7 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .............................................................................. 7 4. Giả thuyết nghiên cứu .................................................................................................... 7 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................................... 8 6. Giới hạn nghiên cứu: ...................................................................................................... 8 7. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................................... 8 8. Cấu trúc luận văn ........................................................................................................... 9 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THÁI ĐỘ ĐỐI VỚI GIÁ TRỊ SỐNG CỦA SINH VIÊN ................................................................................................................ 11 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ........................................................................................ 11 1.1.1. Trên thế giới .......................................................................................................... 11 1.1.2. Ở Việt Nam ........................................................................................................... 12 1.2. Những vấn đề lý luận về thái độ đối với giá trị sống của sinh viên ....................... 13 1.2.1. Lý luận về thái độ .................................................................................................. 13 1.2.2. Giá trị và giá trị sống ............................................................................................. 20 1.2.3. Thái độ của sinh viên đối với giá trị sống ............................................................. 39 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THÁI ĐỘ CỦA SINH VIÊN ĐẠI HỌC THỂ DỤC THỂ THAO TP. HỒ CHÍ MINH ĐỐI VỚI GIÁ TRỊ SỐNG .................... 46 2.1. Thể thức nghiên cứu .................................................................................................. 46 2.1.1. Khách thể nghiên cứu ............................................................................................ 46 2.1.2. Mô tả công cụ nghiên cứu ..................................................................................... 48 2.2. Thực trạng thái độ của sinh viên Đại học Thể dục thể thao TP Hồ Chí minh đối với một số giá trị sống ....................................................................................................... 51 2.2.1. Nhận thức của sinh viên Đại học TDTT TP HCM đối với giá trị sống ................ 51 2.2.2. Thái độ của sinh viên đối với tầm quan trọng của giá trị sống ............................. 52 2.2.3. Thái độ của sinh viên đối với 4 giá trị sống .......................................................... 57 2.2.4. Thái độ ứng xử của sinh viên Đại học TDTT TP HCM đối với 4 giá trị sống ..... 62

4 2.2.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến thái độ của sinh viên đối với giá trị sống ................... 66 2.3. Một số biện pháp xây dựng thái độ tích cực đối với giá trị sống cho sinh viên ... 73 2.3.1. Cơ sở đề xuất biện pháp ........................................................................................ 73 2.3.2. Đề xuất một số biện pháp ...................................................................................... 74 2.3.3. Khảo sát mức độ hiệu quả của một số biện pháp xây dựng thái độ tích cực đối với giá trị sống cho sinh viên ................................................................................................. 76 KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ ........................................................................................ 82 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................ 86 PHỤ LỤC ................................................................................................................... 90

5 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT • ĐH TDTT : Đại học Thể dục thể thao • GDTC : Giáo dục thể chất • HLTT : Huấn luyện thể thao • QLTT : Quản lý thể thao • SV : Sinh viên • TLH : Tâm lý học • TPHCM : Thành Phố Hồ Chí Minh • NXB : Nhà xuất bản • ĐTB : Điểm trung bình • ĐLC : Độ lệch chuẩn • GTS : Giá trị sống

6 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Nước ta đang trong giai đoạn tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, cùng với sự thay đổi về kinh tế, chính trị, xã hội thì hệ thống giá trị cũng thay đổi. Nhiều giá trị mới được tạo dựng, một số giá trị được mở rộng về nội dung…Điều này ảnh hưởng đến sự lựa chọn các giá trị sống của mỗi cá nhân, nhất là lứa tuổi thanh niên. Các giá trị nói chung được coi là cốt lõi của nhân cách. Nó được hiểu là tổ hợp các thuộc tính tâm lý của nhân cách, qui định chiều hướng và tính chất của hành vi. Giá trị được thể hiện ở vai trò, vị trí, lối sống của cá nhân. Giá trị sống là cơ sở để cá nhân tự đánh giá và điều chỉnh hoạt động, hành vi ứng xử trong cuộc sống. Nó thôi thúc con người làm những điều tốt đẹp có ích cho bản thân và cộng đồng. Ngoài ra, giá trị sống còn là động lực thúc đẩy hành vi của con người, khơi gợi con người làm những điều tốt đẹp. Nếu thiếu các giá trị sống nền tảng con người sẽ thiếu động cơ, mục đích sống, khôn g bi ết cách xây dựng và duy trì mối quan hệ, không biết tôn trọng bản thân và người khác… Sinh viên là nguồn nhân lực tương lai của đất nước, đại di ện cho lực lượng lao động có trình độ cao đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, hội nhập khu vực và quốc tế. Việt Nam luôn chú trọng đào tạo nguồn nhân lực tương lai có đầy đủ năng lực chuyên môn và những giá trị sống cần thiết để chung sống trong thời đại ngày nay. Tuy nhiên hiện nay giá trị sống của không ít người trẻ tuổi, trong đó có sinh viên, đang thay đổi theo hướng coi trọng các giá trị vật chất, quyền lực và sự giàu sang mà ít coi trọng các giá trị tinh thần. Việc nghiên cứu nhận thức của sinh viên về giá trị sống sẽ giúp người nghiên cứu phác họa bức tranh về thực trạng giá trị sống của sinh viên, từ đó đưa ra những biện pháp nh ằm nâng cao nhận thức của sinh viên về giá trị sống là một điều thực sự cần thiết trong giai đoạn hiện nay . Sinh viên thể thao, là thế hệ được đào tạo để phát triển một lực lượng huấn luyện viên, giáo viên tương lai nhằm th ực hiện một trong những nhiệm vụ cơ bản, quan trọng của giáo dục là giáo dục đức - trí - thể - mỹ, đặc biệt là giáo dục thể chất. Ngoài

7 sự phát triển về thể lực thì việc giáo dục các gia trị sống có vai trò vô cùng quan trọng. Sự phát triển này tác động chi phối các hoạt động tâm lý, hành vi và thái độ trong học tập, thi đấu và trong cuộc sống của các em. Vì thế, nếu nhận thức đúng đắn và có thái độ phù hợp với những giá trị sống trong giai đoạn này sẽ có ảnh hưởng tích cực đến cuộc sống, công việc của các em. Nghiên cứu về giá trị và giá trị sống đã được một số tác giả trong và ngoài nước đề cập đến trên bình diện định hướng giá trị và định hướng giá trị đạo đức ở thanh niên. Tuy nhiên, chúng tôi nhận thấy chưa có đề tài nào nghiên cứu cụ thể thái độ của sinh viên nói chung và sinh viên thể thao v ề giá trị sống. Vì lẽ đó, tìm hiểu cụ thể thái độ của sinh viên thể thao đối với giá trị sống là cần thiết. Từ những lý do trên, người nghiên cứu chọn đề tài “Thái độ của sinh viên Đại học Thể dục thể thao TP. Hồ Chí Minh đối với giá trị sống”. 2. Mục đích nghiên cứu Khảo sát thái độ đối với giá trị sống của SV trường Đại học Thể dục thể thao TP. HCM, qua đó đề xuất một số biện pháp nhằm xây dựng thái độ tích cực đối với giá trị sống cho sinh viên. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Sinh viên Đại học Thể dục thể thao TP. HCM 3.2. Đối tượng nghiên cứu Thái độ của sinh viên Đại học Thể dục thể thao TP. HCM đối với giá trị sống 4. Giả thuyết nghiên cứu Hiện nay, sinh viên trường Đại học Thể dục thể thao TP. HCM có thái độ khá tích cực đối với các giá trị sống. Có sự khác biệt ý nghĩa thống kê về thái độ giữa các tham số: giới tính, năm học, ngành học,…

8 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1 Nghiên cứu các vấn đề lý luận có liên quan đến đề tài 5.2 Khảo sát thực trạng thái độ của sinh viên trường Đại học Thể dục thể thao TP. HCM về một số giá trị: tôn trọng, trung thực, hợp tác và yêu thương 5.3 Đề xuất một số biện pháp nhằm xây dựng thái độ tích cực đối với các giá trị sống cho sinh viên trường Đại học Thể dục thể thao TP. HCM. 6. Giới hạn nghiên cứu: 6.1. Giới hạn về nội dung Trong đề tài này người nghiên cứu chỉ tìm hiểu các nội dung liên quan đến thái độ của sinh viên đối với giá trị sống 6.2. Khách thể nghiên cứu Đề tài nghiên cứu sinh viên ba khoa: Khoa Giáo dục thể chất , Khoa Huấn luyện thể thao và Khoa Quản lý thể thao trường Đại học TDTT TP.HCM. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Thu thập, phân tích, tổng hợp và khái quát các tài liệu khoa học có liên quan đến đề tài làm cơ sở lý luận định hướng cho việc tìm hiểu thực tiễn. 7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1.Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Mục đích: Đây là phương pháp chính của đề tài. Dựa trên cơ sở lý luận, các đề tài tham khảo có liên quan, người nghiên cứu xây dựng bảng hỏi để tìm hiểu thái độ của sinh viên đối với một số giá trị sống, cụ thể là các vấn đề sau: - Thái độ của sinh viên đối với giá trị sống - Thái độ của sinh viên đối với bốn giá trị: tôn trọng, trung th ực, tự do và yêu thương - Các yếu tố ảnh hưởng đến thái độ đối với giá trị sống - Các biện pháp xây dựng thái độ của sinh viên đối với giá trị sống