Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn Toán cho giáo viên các trường trung học phổ thông huyện Ba Bể, Tỉnh Bắc Kạn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN THANH SƠN QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN TOÁN CHO GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌCPHỔ THÔNG HUYỆN BA BỂ TỈNH BẮC KẠN LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2018

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN THANH SƠN QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN TOÁN CHO GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN BA BỂ TỈNH BẮC KẠN Ngành: Quản lý giáo dục Mã ngành: 8.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: 1. TS. Đinh Đức Hợi 2. PGS.TS. Trần Việt Cường THÁI NGUYÊN - 2018

i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu là trung thực và chưa được công bố trong bất kì công trình nào khác. Thái Nguyên, tháng 7 năm 2018 Tác giả luận văn Nguyễn Thanh Sơn

ii LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành tác giả xin được bày tỏ lòng biết ơn tới Hội đồng Khoa học chuyên ngành Quản lý giáo dục Đại học sư phạm Thái Nguyên, cùng phòng Đào tạo, phòng Đào tạo sau Đại học, các thầy cô giáo đã giúp đỡ tận tình trong công tác giảng dạy, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tác giả trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Đặc biệt, tác giả xin được bày tỏ lòng kính trọng và sự biết ơn sâu sắc tới TS. Đinh Đức Hợi, PGS.TS. Trần Việt Cường, các thầyđã tận tâm, nhiệt tình hướng dẫn, giúp đỡ, chỉ bảo cho tác giả trong quá trình nghiên cứu, hoàn thành luận văn. Xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo Sở GD&ĐT Bắc Kạn, cán bộ quản lý, chuyên viên các phòng, ban trực thuộc Sở GD&ĐT Bắc Kạn, cán bộ quản lý, các thầy cô giáo, nhân viên và học sinh hai trường THPT trên địa bàn Huyện Ba Bể, Tỉnh Bắc Kạn đã tạo điều kiện giúp đỡ tác giả trong quá trình điều tra, khảo sát, thu thập dữ liệu liên quan đến đề tài nghiên cứu. Xin cảm ơn gia đình và bạn bè đã động viên, giúp đỡ tác giảtrong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong nghiên cứu nhưng do hạn chế về thời gian và năng lực cho nên luận văn khó tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Tác giả kính mong nhận được những ý kiến đóng góp, chỉ bảo của các thầy giáo, cô giáo trong Hội đồng khoa học, bạn bè đồng nghiệp và bạn đọc quan tâm để tác giả hoàn thiện luận văn và có giá trị thực tiễn. Xin trân trọng cảm ơn! Bắc Kạn, tháng 7 năm 2018 Tác giả Nguyễn Thanh Sơn

iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC .......................................................................................................... iii DANH MỤC VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN ............................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 3 4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3 6. Phạm vi nghiên cứu của đề tài ......................................................................... 3 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4 8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 5 Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN TOÁN CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG .............................................................................................................. 6 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu....................................................................... 6 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài .............................................................. 8 1.2.1. Hoạt động bồi dưỡng giáo viên ................................................................. 8 1.2.2. Quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn toán cho GV THPT ...... 13 1.3. Năng lực đối với giáo viên dạy môn Toán ở trường THPT đáp ứng chương trình phổ thông mới .............................................................................. 13 1.3.1. Những đặc trưng cơ bản của bộ môn Toánở trường THPT đáp ứng chương trình phổ thông mới .............................................................................. 13 1.3.2. Đặc thù của hoạt động dạy học môn Toán học ở trường THPT ............. 15

iv 1.3.3. Quan điểm chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo về bồi dưỡng GV ....... 16 1.3.4. Yêu cầu về năng lực dạy học môn Toán theo chương trình phổ thông mới ..................................................................................................................... 17 1.4. Quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn toán cho giáo viên trung học phổ thông .................................................................................................... 18 1.4.1. Quản lý thực hiện mục tiêu và nội dung bồi dưỡng phương pháp dạy học cho giáo viên toán ....................................................................................... 18 1.4.2. Quản lý hình thức bồi dưỡng phương pháp dạy học cho GV toán ......... 18 1.4.3. Quản lý phương pháp bồi dưỡng phương pháp dạy học cho giáo viên toán..................................................................................................................... 19 1.4.4. Quản lý việc kiểm tra và đánh giá kết quả bồi dưỡng phương pháp dạy học cho giáo viên toán ................................................................................ 19 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý bồi dưỡng PPDH môn toán cho giáo viên các trường THPT ......................................................................... 21 1.5.1. Các yếu tố về điều kiện kinh tế - xã hội .................................................. 21 1.5.2. Các yêu cầu của đổi mới giáo dục phổ thông .......................................... 21 1.5.3. Các yếu tố về phát triển quy mô trường lớp ............................................ 22 1.5.4. Các yếu tố về các điều kiện đảm bảo chất lượng .................................... 22 1.5.5. Các yếu tố về chính sách và quản lý........................................................ 22 TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 .................................................................................... 24 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN TOÁN Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN BA BỂ TỈNH BẮC KẠN .................................................. 25 2.1. Khái quát tình hình tự nhiên, kinh tế - xã hội và giáo dục của huyện Ba Bể, Tỉnh Bắc Kạn .............................................................................................. 25 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế- xã hộiHuyện Ba Bể ..................................... 25 2.1.2. Khái quát về giáo dục huyện Ba Bể Tỉnh Bắc Kạn ................................. 25 2.2. Thực trạng phát triển của các trường THPT huyện Ba Bể tỉnh Bắc Kạn .................................................................................................................... 26

v 2.2.1. Quy mô phát triển trường lớp .................................................................. 26 2.2.2. Chất lượng giáo dục THPT Huyện Ba Bể ............................................... 27 2.2.3. Đội ngũ cán bộ quản lý ............................................................................ 29 2.2.4. Đội ngũ giáo viên .................................................................................... 29 2.2.5. Đội ngũ giáo viên Toán ........................................................................... 30 2.2.6. Cơ sở vật chất .......................................................................................... 34 2.3. Thực trạng quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn Toán ở các trường trung học phổ thông huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn .................................. 34 2.3.1. Quản lý thực hiện mục tiêu và nội dung bồi dưỡng pháp dạy học môn Toán ở các trường trung học phổ thông huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn ............... 34 2.3.2. Quản lý hình thức bồi dưỡng phương pháp dạy học môn Toán ở các trường trung học phổ thông huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn .................................. 36 2.3.3. Quản lý phương pháp bồi dưỡng giáo viên ............................................. 38 2.3.4. Quản lý việc kiểm tra và đánh giá kết quả bồi dưỡng giáo viên ............. 39 2.3.5. Quản lý việc thực hiện các chính sách đãi ngộ độingũ giáo viên toán ... 41 2.4. Đánh giá chung về quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn toán cho GV của các trường trung học phổ thông huyện Ba Bể tỉnh Bắc Kạn ......... 43 2.4.1. Những mặt mạnh ..................................................................................... 43 2.4.2. Những hạn chế ......................................................................................... 43 2.4.3. Thuận lợi .................................................................................................. 45 2.4.4. Khó khăn .................................................................................................. 46 2.4.5. Nguyên nhân của những hạn chế ............................................................. 46 2.5. Kết quả của các yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến công tác quản lý bồi dưỡng PPDH môn Toán THPT Huyện Ba Bể ................................................... 48 2.5.1. Kinh tế xã hội .......................................................................................... 48 2.5.2. Các yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông ................................................ 49 2.5.3. Các yếu tố về phát triển quy mô trường lớp ............................................ 49 2.5.4. Điều kiện đảm bảo chất lượng ................................................................. 49

vi 2.5.5. Các yếu tố về chính sách quản lý ............................................................ 50 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 .................................................................................... 51 Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN TOÁN CHO GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN BA BỂ, TỈNH BẮC KẠN ............................ 52 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................... 52 3.1.1. Nguyên tắc về mặt pháp lý ...................................................................... 52 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học ......................................................... 52 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .......................................................... 52 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ............................................................ 53 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính phát triển ......................................................... 53 3.2. Đề xuất biện pháp quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn toán cho giáo viên các trường trung học phổ thông huyện Ba Bể ............................ 53 3.2.1. Biện pháp 1: Tuyên truyền giáo dục, nâng cao nhận thức của GV toán về yêu cầu và tính cần thiết của việc đổi mới phương pháp dạy học ................ 53 3.2.2. Biện pháp 2: Tập huấn, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên toán về việc đổi mới phương pháp giảng dạy .............................................................................. 57 3.2.3. Biện pháp 3: Tự bồi dưỡng nhằm nâng cao hiệu quả của các phương pháp dạy học môn toán ...................................................................................... 59 3.2.4. Biện pháp 4: Quản lý việc sử dụng đội ngũ giáo viên cốt cán để hỗ trợ các giáo viên còn ít kinh nghiệm, mới ra trường ......................................... 63 3.2.5. Biện pháp 5: Tạo môi trường thuận lợi và tạo động lực thúc đẩy giáo viên bồi dưỡng và phát huy năng lực sư phạm của mình .................................. 66 3.3. Mối liên quan giữa các biện pháp ............................................................... 68 3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn toán cho giáo viên các trường THPT huyện Ba Bể, Tỉnh Bắc Kạn .............................................................................. 69 3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ............................................................................ 69

vii 3.4.2. Các bước tiến hành khảo nghiệm ............................................................ 69 3.4.3. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................... 71 TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 .................................................................................... 76 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 77 1. Kết luận .......................................................................................................... 77 2. Khuyến nghị................................................................................................... 78 2.1. Với Ủy ban nhân dân Tỉnh Bắc Kạn .......................................................... 78 2.2. Với Sở Giáo dục và Đào tạo Bắc Kạn ........................................................ 79 2.3. Đối với Ủy ban nhân dân huyện Ba Bể, Tỉnh Bắc Kạn ............................. 79 2.4. Đối với các trường trung học phổ thông huyện Ba Bể ............................... 80 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 81 PHỤ LỤC

iv DANH MỤC VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN Kí hiệu viết tắt Viết đầy đủ BD Bồi dưỡng BDGV Bồi dưỡng giáo viên BGH Ban giám hiệu CBQL Cán bộ quản lý ĐNGV Đội ngũ giáo viên GD Giáo dục GD&ĐT Giáo dục và đào tạo GV Giáo viên HS Học sinh QL Quản lý QLGD Quản lý giáo dục THPT Trung học phổ thông UBND Uỷ ban nhân dân