Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Một số giải pháp nâng cao lợi thế cạnh tranh của VNPT mảng viễn thông đến 2010

61 phaåm, thöông hieäu doanh nghieäp chöa « huùt » ñöôïc khaùch haøng hieän taïi vaø tieàm naêng. Beân caïnh ñoù VNPT chöa coù chieán löôïc truyeàn thoâng roõ raøng, thoâng tin chöa höôùng tôùi caùc phaân ñoaïn thò tröôøng moät caùch coù hieäu quaû. Keát quaû ñieàu tra xaõ hoäi hoïc cho thaáy: Bình quaân coù 8%-25% khaùch haøng (tuøy theo loaïi dòch vuï) chöa haøi loøng veà chaát löôïng dòch vuï hoaëc chaát löôïng phuïc vuï cuûa VNPT …; Chæ coù 58,4% khaùch haøng bieát logo VNPT; Khaûo saùt caùc caùch ñoïc teân thöông hieäu cuûa Taäp Ñoaøn Böu Chính Vieãn Thoâng :VI EN PI TI : 33,96% ; VEÂ EN PEÂ TEÂ : 27,3% ; KHOÂNG BIEÁT : 17,5% ; VÔØ NÔØ PÔØ TÔØ : 13,9% ; KHAÙC : 3,4% ; VEÂ NÔØ PEÂ TEÂ : 3% ; VÔØ NÔØ PEÂ TEÂ : 1% ; Khaûo saùt veà teân chính thöùc cuûa thöông hieäu VNPT : khoâng bieát : 53,3% ; Vieät Nam phaùt trieån : 8,7% ; Vieät Nam : 7,2% ; Böu Chính Vieãn Thoâng Vieät Nam : 3,6% ; Vinaphone : 3,5% ; Vieãn thoâng (VN) : 3,5% ; Böu chính (VN) : 3,1% ; Böu chính vieãn thoâng : 2,3% ; Viet Nam Post Tel : 1,1 ; Goïi sai : Vieät Nam phaùt tín, Vieät Nam phöông tieän : 4,3% ; khaùc nhöng gaàn gioáng : 5,8% ; Khaûo saùt veà chöùc naêng nhieäm vuï cuûa VNPT : cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc : 58,7% ; ñôn vò kinh doanh : 25,2% ; khoâng bieát töø choái : 13 % ; Böu ñieän : 0,1% ; dòch vuï ñieän thoaïi : 0,3% ; coâng ty lieân doanh : 0,4% ; toå chöùc xaõ hoäi ngheà nghieäp ; 2,8% 12 . Ngoaøi vieäc nhaän daïng thöông hieäu, thì chaát löôïng dòch vuï cuõng aûnh höôûng raát lôùn ñeán thöông hieäu VNPT nhö: phong caùch phuïc vuï chöa chuyeân nghieäp, thôøi gian khaéc phuïc söï coá chaäm, quy trình vaø thuû tuïc vôùi khaùch haøng coøn phöùc taïp, thôøi gian ñaùp öùng nhu caàu cuûa khaùch haøng khoâng nhanh. Vieäc quaûng baù hình aûnh thöông hieäu VNPT coøn gaëp nhieàu baát caäp, hình aûnh chöa ñöôïc thoáng nhaát ñoàng boävaø thieáu chuyeân nghieäp, chöa coù moät keá hoïach toång theå vaø daøi haïn cho caùc hoïat ñoäng truyeàn thoâng quaûng baù thöông hieäu. Vieäc trieån khai coâng taùc thoâng tin truyeàn thoâng coøn theo tính chaát söï vuï, caùc chöông trình quaûng baù coøn daøn traûi, chöa phong phuù vaø haáp daãn. Cô cheá taøi chính boù heïp cuõng gaây khoù khaên cho caùc hoïat ñoäng ñònh höôùng thoâng tin, quaûng baù thöông hieäu, ñaëc bieät laø caùc hoïat ñoäng taøi trôï, coâng taùc xaõ hoäi vì coäng ñoàng. Vì vaäy maø hieän nay xaây döïng VNPT moät caùch chuyeân nghieäp, aán töôïng, nhöng vaãn mang tính thoáng nhaát laø ñieàu quan troïng vaø caáp thieát cuûa VNPT hieän nay. Theâm vaøo ñoù vieäc khuyeách tröông thöông hòeâu cuûa caùc doanh nghieäp khaùc cuøng kinh doanh trong lónh vöïc böu chính vieãn thoâng vaø coâng ngheä thoâng 12 Nguoàn Tin Nhanh cuûa Taäp Ñoaøn Böu Chính Vieãn Thoâng Vieät Nam, soá 30 naêm 2006.

62 tin, ñaõ thuùc ñaåy VNPT ñònh vò thöông hieäu vaø xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån thöông hieäu cho VNPT giai ñoaïn 2006-2010. Cuøng vôùi caâu khaåu hieäu « VNPT cuoäc soáng ñích thöïc », boä caåm nang thöông hieäu VNPT bao goàm 21 haïng muïc caên baûn, nhaèm muïc ñích noäi boä VNPT taän duïng heát moïi phöông tieän, moïi taøi saûn vaät chaát naøo coù theå ñeå quaûng caùo vaø khuyeách tröông thöông hieäu theo moät chuaån deã nhaän dieän hình aûnh VNPT, ñoàng thôøi tieát kieäm chi phí cho moãi ñôn vò töï thieát keá töøng haïng muïc. Veà chieán löôïc quaûng baù thöông hieäu VNPT khoâng nhöõng coù chieán löôïc trong noäi ñòa, maø vöôn ra caû thò tröôøng quoác teá ñeå coù ñieàu kieän cô sôû kinh doanh khi Vieät Nam tham gia toå chöùc thöông maïi quoác teá theá giôiù WTO thaùng 11/2006. Ngaøy 18/5/2005 VNPT chính thöùc nhaän baøn giao giaáy chöùng nhaän nhaõn hieäu « VNPT vaø hình » cuûa Hôïp Chuûng Quoác Hoa Kyø. Theo ñoù, VNPT seõ coù quyeàn baûo hoä ñoái vôùi caùc thieát bò vaø dòch vuï böu chính vieãn thoâng taïi Hoa Kyø. Tröôùc ñoù ngaøy 23/12/2002 Cuïc Sôû Höõu Coâng nghieäp thuoäc Boä Khoa Hoïc Coâng Ngheä Vieät Nam cuõng ñaõ caáp giaáy chöùng nhaän ñaêng kyù nhaõn hieäu haøng hoaù soá 44590 cho toång Coâng Ty Böu Chính Vieãn Thoâng Vieät Nam. Chieán löôïc khuyeách tröông thöông hieäu cuûa VNPT raát ñöôïc chuù troïng, baøi baûn vaø ñuùng luaät phaùp laø moät vieäc laøm töông xöùng vôùi taàm côõ cuûa moät taäp ñoaøn kinh teá nhaø nöôùc ñaàu tieân cuûa Vieät Nam, tuy nhieân ñieàu maø VNPT phaûi noã löïc nhieàu hôn nöõa trong vieäc naâng cao uy tín, chaát löôïng haøng hoaù, chaêm soùc khaùch haøng ñuùng vôùi chi phí maø hoï boû ra ñeå xaây döïng hình aûnh vaø thöông hieäu cuûa mình.

63 Hình 2-14 Logo cuûa Taäp Ñoaøn VNPT Veà maïng löôùi: Maïng vieãn thoâng vaø Internet ñaõ phaùt trieån nhanh caû veà quy moâ vaø khaû naêng cung caáp dòch vuï, goùp phaàn naâng cao daân trí vaø thuùc ñaåy quaù trình CNH- HÑH noâng nghieäp vaø noâng thoân do ñöa Internet tôùi vuøng saâu vuøng xa vaø noâng thoân. Maïng löôùi ñieän thoaïi coá ñònh coù maët 64/64 tænh thaønh, thoâng tin di ñoäng phuû soùng khaép 64 tænh thaønh trong caû nöôùc vaø ñang coù keá hoaïch môû roäng vuøng phuû soùng caû caùc vuøng saâu vuøng xa, haûi ñaûo bieân giôùi xa soâi. Töøng böôùc chuyeån ñoåi coâng ngheä theo maïng theá heä môùi NGN, ñoàng thôøi ñaõ vaø ñang phuïc vuï coù hieäu quaû söï ñieàu haønh chæ ñaïo cuûa Ñaûng, Nhaø nöôùc, ñaûm baûo an ninh quoác ninh quoác phoøng, phoøng choáng luït baõo, giaûm nheï thieân tai ñaùp öùng nhu caàu ngaøy caøng taêng cuûa ngöôøi söû duïng dòch vuï, phuïc vuï caùc söï kieän chính trò, theå thao vaên hoùa cuûa ñaát nöôùc. Cuï theå trong thaùng 11/2006, VNPT ñaõ ñöôïc chính phuû giao nhieäm vuï phuïc vuï thoâng tin cho hoäi nghò APEC laàn thöù 14 taïi Haø Noäi, vaø keát quaû hoaøn haûo khoâng deå xaûy ra moät söï coá thoâng tin naøo ñaõ chöùng minh trình ñoä khoa hoïc coâng ngheä cuûa VNPT ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cuûa thôøi ñaïi môùi. Nhieàu haõng thoâng taán baùo chí ñaùnh giaù ñaây laø cuoäc trình dieãn coâng ngheä thoâng tin coù quy moâ lôùn nhaát Vieät Nam töø tröôùc ñeán nay. Caùc dòch vuï baêng roäng, Internet toác ñoä cao, di ñoäng, caùc dòch vuï treân neàn maïng NGN… ñaõ taïo neân böôùc ñoät phaù thò tröôøng, taïo theâm nhieàu tieän ích veà truyeàn thoâng cho xaõ hoäi, nhieàu dòch vuï vieãn thoâng môùi ra ñôøi ñaõ ñaùp öùng kòp thôøi nhu caàu söû duïng cuûa khaùch haøng nhö: ñieän thoaïi internet, hoäi nghò truyeàn hình, truyeàn soá lieäu toác ñoä cao… Moät ñieåm noäi baät cuûa maïng löôùi vieãn thoâng cuûa VNPT coù khaû naêng ñaàu tö vaø phaùt trieån nhöõng coâng ngheä môùi, cao cuûa theá giôùi, xöùng ñaùng laø taäp ñoaøn kinh teá veà vieãn thoâng ñaàu ñaøn cuûa ñaát nöôùc. Nhöng maët khaùc do lòch söû phaùt trieån laâu ñôøi, nhaát laø maïng coá ñònh phaùt trieån theo daïng tieáp noái, khoâng ñoàng boä coù nhieàu chuûng loaïi do nhaäp thieát bò töø möôøi nöôùc khaùc nhau ñeå saûn xuaát, ngay ñeán caû caáp toång ñaøi cuõng khaùc nhau, phöùc taïp nhaát laø vaán ñeà keát noái töï ñoäng heä thoáng toång ñaøi töï ñoäng, heä thoáng toång ñaøi ñöôøng daøi trong nöôùc töø caáp huyeän, ñeán caáp tænh roài toaøn quoác vaø ra quoác teá. Ñaây cuõng chính laø ñieåm yeáu laøm giaûm lôïi theá caïnh tranh. Vì coâng ngheä cuõ xaûy ra söï coá nhieàu, möùc ñoä caûnh baùo töï ñoäng taïi ñaøi cuûa coâng ngheä cuõ chöa cao, daãn ñeán khaéc phuïc söï coá chaäm, gaây phieàn haø cho thueâ bao. Veà tình hình kinh doanh Hieän nay veà chính saùch kinh doanh VNPT coøn bò haïn cheá ôû choã, caùc doanh nghieäp môùi ñöôïc töï quyeát ñònh phöông thöùc tính cöôùc sao cho phuø hôïp vaø coù tính caïnh tranh nhaát, thì VNPT luoân phaûi chòu moät khung cöôùc nhaát ñònh, quy

64 ñònh bôûi quyeát ñònh 217/2003/QÑ-TTg cuûa thuû töôùng chính phuûû (quaûn lyù cöôùc böu chính – vieãn thoâng cuûa caùc doanh nghieäp chieám thò phaàn khoâng cheá). Theo ñoù baát cöù söï thay ñoåi phöông thöùc tính cöôùc naøo cuûa VNPT cuõng phaûi buoäc thöïc hieän theo moät loä trình giaûm cöôùc ñaõ ñöôïc quy ñònh chöù khoâng theå töï quyeát ñònh. Ñieàu naøy khieán cho doanh nghieäp khoù xoay sôû trong hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, trong khi caùc doanh nghieäp tö nhaân vaø nöôùc ngoaøi ñöôïc linh hoaït trong quyeát ñònh veà giaù, ñaàu tö, quaûng caùo, khuyeán maõi. Veà thò phaàn Nhö ñaõ phaân tích chung ôû phaàn 2.2.1.3 treân, taát caû caùc dòch vuï vieãn thoâng VNPT ñeàu chieám öu theá veà thò phaàn. Ñeán thôøi ñieåm thaùng 07/2006 VNPT coù 15 trieäu thueâ bao, trong ñoù 9 trieäu thueâ bao laø di ñoäng 13 . Theo soá lieäu ôû treân vaø khoaûng cuoái naêm 2006, thò phaàn veà coá ñònh cuûa VNPT laø 95%, thò phaàn veà di ñoäng cuûa VNPT laø 85%, thì phaàn veà Internet cuûa VNPT laø 42,8% vaø thò phaàn VoIP cuûa VNPT laø 36,72%. Tuy nhieân thò phaàn cuûa VNPT treân laø khoâng beàn vöõng, seõ coù raát nhieàu bieán ñoäng vaø caùc cuoäc phaân chia laïi thò tröôøng vieãn thoâng töø nay cho ñeán 2010 giöõa VNPT vaø caùc doanh nghieäp vieãn thoâng khaùc, vì caùc lyù do sau: • Höôùng phaùt trieån cuûa chính phuû laø caùc doanh nghieäp vieãn thoâng môùi phaûi ñöôïc thuùc ñaåy taêng tröôûng ñeå chieám thò phaàn 40-50%. Do ñoù seõ coù chính saùch ñeå kieåm soaùt doanh nghieäp cuõ taêng thò phaàn ñeán möùc ñoäc quyeàn. • Caùc doanh nghieäp môùi tham gia thò tröôøng, seõ coù nhieàu chieâu thöùc môùi linh hoaït vaø saùng taïo ñeå thu huùt khaùch haøng, trong khi cô cheá laøm cho VNPT phaûn öùng chaäm vôùi cô hoäi trong caïnh tranh kinh doanh. • Cô caáu toå chöùc seõ bieán ñoäng nhieàu, ít nhieàu aûnh höôûng ñeán kinh doanh saûn xuaát, nhaát laø tö töôûng cuûa caùn boä coâng nhaân vieân, ngöôøi tham gia tröïc tieáp saûn xuaát kinh doanh. Moät soá vaán ñeà khaùc: VNPT vaø caùc doanh nghieäp vieãn thoâng khaùc ñang laø naïn nhaân cuûa caùc naïn troäm cöôùc, ñeán nay VNPT ñaõ phaùt hieän hôn 50 vuï troäm cöôùc, khoâng nhöõng thieät haïi haøng chuïc trieäu USD maø coøn aûnh höôûng ñeán uy tín cuûa doanh nghieäp khoâng quaûn lyù ñöôïc maïng löôùi. Nhöng hieän nay vaán ñeà ngaên troäm cöôùc laø moät ñieàu khoâng ñôn giaûn, vì caùc ñoái töôïng troäm cöôùc thöôøng söû duïng fax, email ñeå chuyeån maõ soá theû naïp tieàn ra nöôùc ngoaøi, söû duïng caùc sim traû tröôùc khoù xaùc ñònh danh tính cuûa thueâ bao, vì vaäy maø cuõng khoâng xaùc ñònh ñöôïc ñòa ñieåm troäm cöôùc vieån thoâng ôû nöôùc ngoaøi, neân cô quan coâng an cuõng khoâng coù taøi lieäu chöùng cöù ñeå ñeà nghò nöôùc baïn hoã trôï, gaây neân haäu quaû caùc vuï aùn troäm cöôùc vieãn thoâng chæ 13 Nguoàn tin nhanh cuûa VNPT soá 28 naêm 2006 (29).

65 giaûi quyeát ñöôïc phaàn ngoïn maø khoâng caét ñöôïc phaàn goác. Do vaäy maø hieän nay troäm cöôùc vieãn thoâng vaãn hoaønh haønh. 2.2.3.2 Ñieàu kieän veà nhu caàu Nhöõng naêm vöøa qua thò tröôøng vieãn thoâng Vieät Nam ñaït toác ñoä taêng tröôûng raát cao, tuy vaäy Vieät Nam vaãn laø moät trong nhöõng quoác gia coù maät ñoä ñieän thoaïi thaáp nhaát khu vöïc Chaâu AÙ Thaùi Bình Döông. Do ñoù Vieät Nam coù theå coi nhö laø moät thò tröôøng ñaày tieàm naêng veà vieãn thoâng ñeå cho caùc doanh nghieäp trong nöôùc vaø caùc doanh nghieäp nöôùc ngoaøi tìm kieám cô hoäi laøm aên. Baûng 2-6 Chæ soá veà vieãn thoâng cuûa caùc nöôùc Asian [Nguoàn VNCI- Vietnam Competitiveness Initiative – trong Tình hình caïnh tranh ngaønh vieãn thoâng Vieät Nam thaùng 06/2005] 2.2.3.3 Tính chaát cuûa thò tröôøng ngaønh Thò tröôøng ngaønh vieãn thoâng Vieät Nam hieän nay coù nhöõng ñaëc thuø nhaát ñònh, vieäc chuyeån ñoåi töø cô cheá ñoäc quyeàn nhaø nöôùc sang cô cheá caïnh tranh laøm cho thò tröôøng ngaøy caøng soâi ñoäng. Vieäc xaâm nhaäp thò tröôøng môùi cuûa moät loaït coâng ty, coäng vôùi chính saùch chung cuûa nhaø nöôùc ñaõ taïo cho ngöôøi tieâu duøng coù nhieàu cô hoäi söû duïng dòch vuï vieãn thoâng nhieàu hôn. Tuy nhieân Toång Coâng ty Böu 584.7524.4 12.4111.992 , 296-- Asia 1,144.3733.03 21.4011.604,150-- ASEAN 184.6229.26 18.4110.85720 ( 2006 ) 82 Vnam-2006 775.61 36.54 26.04 10.51 1,874 61.89 Thailand 5,396 . 00 12 5 . 85 7 9 . 56 4 6 .2 9 2 0, 7 5 24.1 6 S in gapo r e 437.60 23.53 10.36 4.17 913 79.48 The 2.07 0.64 0.03 0.61 148 48.98 Myanmar 3,196.00 59.60 41.30 18.30 3,684 24.53 Malaysia 27.11 5.21 3.64 1.57 324 5.53 Lao PDR 377.16 9.17 5.52 3.65 1,002 212.11 Indonesia 21.76 2.82 2.54 0.28 254 13.79 Cambodia 1,023.0072.75 46.825.9512,4470.358 Brunei Darussalam Tyû leä sd internet/1000 Maät ñoä ÑT Maät ñoä di ño ä n g Maät ñoä coá ñ ò nh GDP BQ (US D-2 00 1 ) Daân soá (tr - 2002) Nöô ù c

66 Chính Vieãn Thoâng Vieät Nam vaãn giöõ thò phaàn öu theá, chöa giaûm ñöôïc ñeán tyû leä ñeå thöïc söï moâi tröôøng caïnh tranh cho taát caû caùc doanh nghieäp ñöôïc bình ñaúng. Caùc doanh nghieäp tham gia thò tröôøng vieãn thoâng laø caùc doanh nghieäp trong nöôùc, coøn caùc doanh nghieäp nöôùc ngoaøi ñang trong thôøi gian nghieân cöùu thaêm doø thò tröôøng vaø tham gia chuû yeáu döôùi hình thöùc lieân doanh hôïp taùc vôùi caùc ñôn vò ñöôïc caáp pheùp trong nöôùc. Hình thöùc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp vieãn thoâng hieän chöa moät doanh nghieäp naøo ñöa ra ñöôïc chieán löôïc laâu daøi vaø khaùc bieät. Lieân tieáp trong naêm 2005 vaø naêm 2006 caùc doanh nghieäp ñua nhau caïnh tranh veà giaù cöôùc vaø khuyeán maõi, khieán cho tình traïng thueâ bao aûo phaùt trieån cao laõng phí veà taøi nguyeân soá, vaø chaát löôïng maïng bò giaûm suùt nhö ngheõn maïch, söï coá, rôùt soùng.., ngay caû VNPT laø doanh nghieäp lôùn vaø laâu ñôøi cuõng khoâng thoaùt khoûi tình traïng bò khaùch phaøn naøn vaø khieáu naïi veà chaát löôïng vieãn thoâng. Xu höôùng caïnh tranh trong ngaønh vieãn thoâng hieän nay laø coâng ngheä môùi vaø chaát löôïng phuïc vuï, thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñeå phaùt huy ñöôïc söùc maïnh chaát löôïng quaûn lyù vaø caùc dòch vuï gia taêng treân neàn taûng maïng cuûa doanh nghieäp. Caïnh tranh ñang gia taêng, nhöng vaãn chæ phaùt trieån taïi moät soá khu vöïc vaø moät soá dòch vuï: Dòch vuï Ñaëc ñieåm VNPT Viette l SPT ETC HT Vish ipel Haïn cheá: -VNPT chieám ña soá thò phaàn Noäi haït -Chuû yeáu caïnh tranh taïi caùc thaønh phoá lôùn X X X X X Haïn cheá -VNPT chieám ña soá thò phaàn Ñöôøng daøi trong nöôùc -Chuû yeáu caïnh tranh taïi caùc thaønh phoá lôùn X X X X X Haïn cheá -VNPT chieám ña soá thò phaàn -Chuû yeáu caïnh tranh taïi caùc thaønh phoá lôùn Ñöôøng daøi quoác teá -Chuû yeáu caïnh tranh qua VoIP X X X X X X Caïnh tranh Di ñoäng -Lieân doanh ñaàu tö vôùi nöôùc ngoaøi X X X X X Haïn cheá -VNPT chieám ña soá thò phaàn Cho thueâ Keânh rieâng -Chuû yeáu caïnh tranh taïi caùc thaønh phoá lôùn X X X Caïnh tranh Internet -Haïn cheá veà baêng thoâng X X X X

67 Baûng 2-7 Ñaëc ñieåm toång quaùt cuûa caùc loaïi hình dòch vuï vieãn thoâng treân thò tröôøng hieän nay VNPT laø moät Taäp ñoaøn kinh teá lôùn cuûa nhaø nöôùc, nhöng trong giai ñoaïn ñaàu tieân thöû nghieäm moâ hình môùi, ñoàng thôøi coøn quaù nhieàu toàn taïi cuûa cô cheá cuõ ñeå laïi , neân maëc duø VNPT coù nhieàu tieàn ñeà ñeå phaùt trieån, nhöng beân caïnh ñoù vaãn coøn phaûi giaûi quyeát caùc maët toàn taïi: giao töï chuû cho caùc ñôn vò cô sôû, thaønh laäp quan heä giöõa coâng ty meï vaø coâng ty con treân quan heä sôû höõu voán, cheá ñoä chính saùch cho lao ñoäng doâi dö trong quaù trình cô caáu laïi toå chöùc, cheá ñoä ñaõi ngoä thu huùt nhaân taøi. Maët khaùc trong tình hình caïnh tranh ngaønh nhö treân thì hieän nay öu theá caïnh tranh chuû yeáu cuûa VNPT vaãn laø döïa vaøo theá cuûa doanh nghieäp laâu ñôøi vaø thò phaàn lôùn. Ñieàu ñaùng noùi ôû ñaây laø thò phaàn cuûa VNPT cao khoâng phaûi ñaït ñöôïc trong moâi tröôøng caïnh tranh, maø do lòch söû ñeå laïi gioáng nhö laø moät cuoäc chia gia taøi lôùn, do ñoù khoâng caàn phaùt trieån nhieàu thueâ bao môùi nhö muïc tieâu cuûa caùc doanh nghieäp môùi. Maø vaán ñeà laøm sao ñaûm baûo chaát löôïng vaø giöõ chaân khaùch haøng trung thaønh vôùi dòch vuï, môùi laø vaán ñeà chuû yeáu cuûa VNPT. 2.2.3.4 Söï phaùt trieån cuûa ngaønh hoã trôï Noùi ñeán söï phaùt trieån cuûa caùc ngaønh hoã trôï vieãn thoâng phaûi keå ñeán ngaønh ñieän löïc, giao thoâng vaän taûi, coâng nghieäp, thöông maïi vaø dòch vuï… haøng naêm chính söï phaùt trieån cuûa caùc ngaønh naøy khoâng nhöõng ñoùng goùp cho söï taêng tröôûng GDP cuûa ñaát nöôùc, maø coøn taïo ñaø cho ngaønh vieãn thoâng phaùt trieån . Tuy nhieân ñieåm laïi vaãn coøn thieáu vaéng caùc ngaønh coâng nghieäp hoã trôï vaø lieân quan muõi nhoïn caàn thieát ñeå thuùc ñaåy ngaønh phaùt trieån, chöa coù caùc trung taâm nghieân cöuù trieån khai coâng ngheä kyõ thuaät ñaøi traïm, hoaëc caùc nhaø maùy saûn xuaát thieát bò ñieän thoaïi ñaàu cuoái phuïc vuï cho tieâu duøng. Toaøn boä caùc thieát bò cho toång ñaøi traïm vieãn thoâng hieän nay ñeàu nhaäp töø caùc nhaø cung caáp maïng nöôùc ngoaøi, ngay caû caùc thieát bò döï phoøng, hoaëc hö hoøng cuõng ñeàu phaûi göûi ra nöôùc ngoaøi söûa chöõa. Hoaëc thieát bò ñaàu cuoái hieän nay caû nöôùc Vieät Nam chæ coù Coâng ty coå phaàn Vina_Mobi (VMF), ñi vaøo hoaït ñoäng thaùng 12/2005, laø doanh nghieäp ñaàu tieân saûn xuaát thieát bò di ñoäng ñaàu cuoái, nhöng maãu maõ vaø caùch tieáp thò ñeå tieâu thuï saûn phaåm coøn quaù môø nhaït so vôùi caùc coâng ty nöôùc ngoaøi. Coù theå noùi cung caáp thieát bò ñaøi traïm vaø caùc thieát bò ñaàu cuoái cho thò tröôøng vieãn thoâng Vieät Nam hoaøn toaøn do nöôùc ngoaøi thao tuùng. Söï phaùt trieån cuûa caùc ngaønh hoã trôï chuû yeáu theo höôùng taêng tröôûng tieâu duøng vieãn thoâng, coøn caùc ngaønh hoã trôï vieãn thoâng phaùt trieån coâng ngheä theo chieàu saâu hoaøn toaøn boû ngoû.

68 2.2.3.5 Vai troø cuûa nhaø nöôùc Ñeå taïo ra moät moâi tröôøng caïnh tranh laønh maïnh, chính phuû Vieät Nam ñaõ xaùc ñònh raát roõ raøng : lôïi theá caïnh tranh quoác gia coù ñöôïc laø do toång hôïp lôïi theá caïnh tranh cuûa caùc ngaønh kinh teá muõi nhoïn chuû löïc cuûa ñaát nöôùc, cuûa moãi ngaønh haøng vaø moãi doanh nghieäp taïo neân, do ñoù nhaø nöôùc luoân hoã trôï cho caùc doanh nghieäp naâng cao lôïi theá caïnh tranh vaø nhaát laø trong lónh vöïc vieãn thoâng nhaø nöôùc baèng nhöõng chính saùch vó moâ hình thaønh neân thò tröôøng caïnh tranh, xoaù boû cô cheá ñoäc quyeàn. Trong nhöõng naêm qua nhaø nöôùc ñaõ taïo ra nhöõng ñieåm quyeát ñònh cho thò tröôøng vieãn thoâng nhö sau: Thöù nhaát, moät heä thoáng quy phaïm phaùp luaät vaø caùc vaên baûn döôùi luaät ñoàng boä vaø minh baïch, giuùp cho caïnh tranh vieãn thoâng coù moâi tröôøng an toaøn vaø laønh maïnh, nhö Phaùp leänh Böu Chính Vieãn Thoâng (soá 43/2002/PL-UBTVQH10, ngaøy 25/5/2002); luaät giao dòch ñieän töû ngaøy 19/11/2005, ñaây laø cô sôû neàn taûng thuùc ñaåy giao thöông hoäi nhaäp neàn kinh teá tri thöùc theá giôùi thoâng qua coâng ngheä thoâng tin; nhöõng quy ñònh veà chuaån möïc kyõ thuaät, quaûn lyù, giao dòch, ñeå caùc doanh nghieäp vieãn thoâng coù tieâu chuaån phaán ñaáu, nhö quyeát ñònh soá 176/2003/QÑ-BBCVT veà quaûn lyù chaát löôïng dòch vuï böu chính, maïng vaø dòch vuï vieãn thoâng, cuøng vôùi danh muïc dòch vuï baét buoäc quaûn lyù chaát löôïng; nghò ñònh soá 157/2004/NÑ-CP cuûa Chính phuû qui ñònh chi tieát thi haønh moät soá ñieàu cuûa phaùp leänh böu chính vieãn thoâng; nghò ñònh soá 179/2004/NÑ-CP cuûa Chính phuû quy ñònh quaûn lyù nhaø nöôùc veà chaát löôïng saûn phaåm haøng hoùa; nhöõng quy ñònh ban haønh ñeå baûo veä taøi nguyeân tieàm naêng vieãn thoâng, nhö quy ñònh veà quaûn lyù, söû duïng taøi nguyeân internet thaùng 08/2005; Luaät coâng ngheä thoâng tin thoâng qua 22/06/2006; « Quy ñònh keát noái caùc maïng vieãn thoâng coâng coäng » ban haønh cuoái naêm 2005, noäi dung chuû yeáu laø cung caáp keát noái moät caùch minh baïch ,….Taát caû caùc luaät vaø caùc vaên baûn döôùi luaät cuûa chính phuû ban haønh nhaèm taïo neân haønh lang phaùp lyù cho ngaønh vieãn thoâng Vieät Nam ngaøy caøng phaùt trieån hôn. Thöù hai, taùch baïch cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc veà vieãn thoâng vaø kinh doanh vieãn thoâng: Boä Böu Chính Vieãn Thoâng vaø caùc doanh nghieäp kinh doanh vieãn thoâng naêm 1995. Do tröôùc ñaây theo cô cheá ñoäc quyeàn, cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc vaø cô quan kinh doanh vieãn thoâng laø moät, trong thôøi kyø ñoåi môùi ñeå taïo ra moät thò tröôøng caïnh tranh soâi ñoäng, nhaø nöôùc khoâng naém kinh doanh, maø giao laïi cho caùc doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá, do ñoù Boä Böu Chính Vieãn Thoâng ra ñôøi coù muïc ñích nhieäm vuï laø cô quaûn quaûn lyù nhaø nöôùc veà caùc chính saùch ñònh höôùng phaùt trieån böu chính vieãn thoâng. Thöù ba, taïo moïi ñieàu kieän môû cöûa thò tröôøng vieãn thoâng, cho caùc doanh nghieäp trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi coù ñieàu kieän tham gia vaøo thò tröôøng ngaønh.

69 Môû roäng quan heä ngoaïi giao, tham gia toå chöùc thöông maïi theá giôiù WTO, hoaø nhaäp khu vöïc APEC, ASEAN, taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp trong nöôùc vöôn xa ra thò tröôøng theá giôùi vaø keâu goïi voán ñaàu tö. Môû ñaàu laø ñieän thoaïi ñöôøng daøi quoác teá tieán haønh hôïp ñoàng hôïp taùc kinh doanh vôùi caùc Taäp ñoaøn lôùn treân theá giôùi, tieáp theo laø caùc coâng trình hôïp taùc kinh doanh giöõa caùc doanh nghieäp vieãn thoâng trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi , khoâng chæ thu huùt töø nöôùc ngoaøi trình ñoä coâng ngheä cao, hieän ñaïi trong quaûn lyù maø coøn thu huùt moät löôïng voán doài daøo. Thöù tö, phaùt huy tieàm naêng lôùn nhaát laø tieàm naêng con ngöôøi, naâng cao chaát löôïng giaùo duïc ñaøo taïo, aùp duïng caùc moâ hình gaén keát ñaøo taïo- nghieân cöùu – saûn xuaát, ñaøo taïo ñoäi nguõ trí thöùc chaát löôïng cao coù thöïc tieãn cho ñaát nöôùc, nhaát laø ngaønh vieãn thoâng vaø coâng ngheä thoâng tin laø ngaønh kinh teá muõi nhoïn cuûa ñaát nöôùc. Thöù naêm, töøng böôùc taùch baïch caùc dòch vuï coâng ích xaõ hoäi ra khoûi coâng taùc kinh doanh, taïo ñieàu kieän cho doanh nghieäp haïch toaùn ñuùng ñuû chi phí, khoâng laõng phí caùc nguoàn löïc xaõ hoäi. Thöù saùu, ñaåy maïnh saép xeáp, ñoåi môùi, phaùt trieån naâng cao hieäu quaû doanh nghieäp nhaø nöôùc baèng saùt nhaäp, chia taùch, giaûi taùn caùc doanh nghieäp thua loã, baùn khoaùn, cho thueâ vaø coå phaàn hoaù, goùp phaàn naâng cao lôïi theá caïnh tranh cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá, nhaát laø caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc laâu nay quen vôùi cô cheá bao caáp quaù uø lyø trong saûn xuaát vaø kinh doanh. Thöù baûy, caûi caùch thuû tuïc haønh chính coâng, moät cöûa moät daáu, ñaåy maïnh chính phuû ñieän töû, taïo moïi ñieàu kieän cho doanh nghieäp tham gia kinh doanh khoâng bò caùc thuû tuïc haønh chính quaûn lyù röôøm raø gaây trôû ngaïi. Toùm laïi nhaø nöôùc ñaõ caûi caùch theo höôùng laø boä phaän höôùng daãn, taïo tieàn ñeà giuùp ñôõ caùc doanh nghieäp kinh doanh theo ñuùng phaùp luaät taïo cuûa caûi vaät chaát cho xaõ hoäi, nhaát laø trong ngaønh vieãn thoâng, coâng ngheä thoâng tin, moät ngaønh kinh teá chuû ñaïo cuûa ñaát nöôùc. 2.3 Toùm taét chöông II Lónh vöïc vieãn thoâng vaø coâng ngheä thoâng tin töø moät cô cheá taäp trung quan lieâu bao caáp ñaõ chuyeån qua cô cheá thò tröôøng coù caïnh tranh. Cam keát gia nhaäp WTO cuûa Vieät Nam, thì ngaønh vieãn thoâng Vieät Nam coù moät thuaän lôïi noåi baät laø khoâng bò caùc doanh nghieäp nöôùc ngoaøi caïnh tranh trong caùc dòch vuï vieãn thoâng chuû löïc vaø moät khoù khaên lôùn laø caùc thieát bò coâng ngheä vieãn thoâng ñaøi traïm hieän nay phuï thuoäc haàu heát vaøo caùc nhaø cung caáp ôû nöôùc ngoaøi. Hieän nay thò tröôøng vieãn thoâng Vieät Nam ñaõ coù saùu doanh nghieäp caïnh tranh khai thaùc, taïo cho khaùch haøng coù nhieàu choïn löïa phong phuù hôn trong lónh vöïc vieãn thoâng vaø coâng

70 ngheä thoâng tin. Tuy nhieân möùc ñoä caïnh tranh trong caùc dòch vuï laø khoâng ñoàng ñeàu, dòch vuï coù tính caïnh tranh cao nhaát laø ñieän thoaïi Voip, tieáp ñeán laø Internet, thoâng tin di ñoäng vaø cuoái cuøng laø ñieän thoaïi coá ñònh. Sôû dó coù tình traïng treân laø do caùc doanh nghieäp vieãn thoâng môùi ra ñôøi böôùc ñaàu taäp trung vaøo caùc dòch vuï coù khaû naêng thu hoài voán nhanh , ñaàu tö ít daøn traûi. Maëc duø coù caùc doanh nghieäp vieãn thoâng môùi, thò phaàn ñaõ ñöôïc chia seû nhöng doanh nghieäp VNPT vaãn chieám thò phaàn öu theá treân taát caû caùc dòch vuï vieãn thoâng, hai dòch vuï maø VNPT chieám thò phaàn cao gaàn nhö laø ôû vò trí ñoäc quyeàn trong thò tröôøng caïnh tranh, ñoù laø thoâng tin di ñoäng 75% thò phaàn vaø ñieän thoaïi coá ñònh 95% thò phaàn. Tröôùc tình hình thò tröôøng caïnh tranh coù söï khaùc bieät quaù lôùn veà thò phaàn giöõa caùc doanh nghieäp vieãn thoâng cuõ vaø doanh nghieäp vieãn thoâng môùi, trong chieán löôïc phaùt trieån böu chính vieãn thoâng ñeán naên 2010 Boä Böu Chính Vieãn thoâng coù chæ tieâu naâng thò phaàn caùc doanh nghieäp vieãn thoâng môùi leân 40-50% treân taát caû caùc dòch vuï, do ñoù hieän nay trong chính saùch kinh doanh cuûa VNPT coøn moät soá haïn cheá vì moät soá raøng buoäc veà chính saùch giaù cuûa chính phuû. Moät ñaëc ñieåm noåi baät nöõa trong tình hình caïnh tranh vöøa qua laø caùc doanh nghieäp ñua nhau caïnh tranh veà giaù vaø khuyeán maõi ñeå thu huùt soá löôïng thueâ bao, chöa taäp trung vaøo chieán löôïc naâng cao lôïi theá caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp trong keá hoaïch laâu daøi, vì vaäy daãn ñeán haäu quaû laø haàu heát caùc doanh nghieäp ñeàu coù tình traïng chaát löôïng dòch vuï keùm ngheõn maïch trong moãi ñôït khuyeán maõi vaø thueâ bao aûo treân maïng cao gaây tình traïng laõng phí veà taøi nguyeân soá vaø chi phí baûo trì baûo döôõng maïng. VNPT maëc duø laø doanh nghieäp vieãn thoâng haøng ñaàu cuûa Vieät Nam, nhöng ñi saâu vaøo phaân tích caùc nhaân toá taùc ñoäng ñeán vieäc hình thaønh lôïi theá caïnh tranh vaãn coøn raát nhieàu ñieåm yeáu, ñieàu naøy cho thaáy naêng löïc cuûa caùc doanh nghieäp Vieät Nam trong ngaønh vieãn thoâng so vôùi caùc nöôùc treân theá giôùi coøn ôû möùc ñoä thaáp. Ñeå phaùt trieån thò tröôøng trong nöôùc vaø vöôn xa treân thò tröôøng quoác teá doanh nghieäp vieãn thoâng Vieät Nam phaûi coù chieán löôïc laâu daøi trong vieäc naâng cao naêng löïc caïnh tranh.