Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hoàn thiện phương thức tín dụng chứng từ trong hoạt động thanh toán quốc tế tại chi nhánh 11 thành phố Hồ Chí Minh - Vietinbank

8,770
306
99
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

N
N
G
G
U
U
Y
Y
N
N
T
T
H
H
T
T
H
H
A
A
N
N
H
H
T
T
Â
Â
M
M
HOÀN THIỆN PHƯƠNG THỨC TÍN DỤNG
CHỨNG TỪ TRONG HOẠT ĐỘNG THANH
TOÁN QUỐC TẾ TẠI CHI NHÁNH 11 THÀNH
PHỐ HỒ CHÍ MINH - VIETINBANK
LUẬN VĂN THẠC KINH TẾ
CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
MÃ SỐ: 60.31.12
NGƯỜI HƯỚNG DẪN: PGS.TS LÝ HOÀNG ÁNH
TP.HỒ CHÍ MINH – NĂM 2012
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH  N N G G U U Y Y Ễ Ễ N N T T H H Ị Ị T T H H A A N N H H T T Â Â M M HOÀN THIỆN PHƯƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TRONG HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ TẠI CHI NHÁNH 11 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - VIETINBANK LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG MÃ SỐ: 60.31.12 NGƯỜI HƯỚNG DẪN: PGS.TS LÝ HOÀNG ÁNH TP.HỒ CHÍ MINH – NĂM 2012
LI CAM ĐOAN
Tôi Nguyn Th Thanh Tâm, xin cam đoan lun văn thc sĩ kinh tế này do
chính tôi nghiên cu thc hin. Các thông tin, s liu được s dng trong lun văn
là trung thc và chính xác.
Tp. HCM, ngày tháng năm
Nguyn Th Thanh Tâm
LỜI CAM ĐOAN Tôi là Nguyễn Thị Thanh Tâm, xin cam đoan luận văn thạc sĩ kinh tế này là do chính tôi nghiên cứu và thực hiện. Các thông tin, số liệu được sử dụng trong luận văn là trung thực và chính xác. Tp. HCM, ngày tháng năm Nguyễn Thị Thanh Tâm
MC LC
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu, ch viết tt
Danh mc các hình
Danh mc các bng s liu
Li m đầu
CHƯƠNG 1.CƠ SLUN V PHÁT TRIN PHƯƠNG THC TÍN DNG
CHNG T TI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MI............................................1
1.1. Nhng lý lun cơ bn v thanh toán quc tế phương thc tín dng
chng t (TDCT) .........................................................................................1
1.1.1. Lý lun chung v thanh toán quc tế: .....................................................1
1.1.1.1. Khái nim: ..........................................................................................1
1.1.1.2. Các phương thc thanh toán cơ bn đưc s dng trong thương mi
quc tế: ............................................................................................................1
1.1.2. Lý lun chung v phương thc TDCT....................................................3
1.1.2.1. Khái nim ...........................................................................................3
1.1.2.2. Đặc đim.............................................................................................4
1.1.3. Li ích ca các bên tham gia ..................................................................6
1.1.3.1. Các li ích đối vi nhà xut khu .......................................................6
1.1.3.2. Các li ích đối vi nhà nhp khu ......................................................6
1.1.3.3. Các li ích đối vi ngân hàng.............................................................7
MỤC LỤC Lời cam đoan Mục lục Danh mục các ký hiệu, chữ viết tắt Danh mục các hình Danh mục các bảng số liệu Lời mở đầu CHƯƠNG 1.CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN PHƯƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI............................................1 1.1. Những lý luận cơ bản về thanh toán quốc tế và phương thức tín dụng chứng từ (TDCT) .........................................................................................1 1.1.1. Lý luận chung về thanh toán quốc tế: .....................................................1 1.1.1.1. Khái niệm: ..........................................................................................1 1.1.1.2. Các phương thức thanh toán cơ bản được sử dụng trong thương mại quốc tế: ............................................................................................................1 1.1.2. Lý luận chung về phương thức TDCT....................................................3 1.1.2.1. Khái niệm ...........................................................................................3 1.1.2.2. Đặc điểm.............................................................................................4 1.1.3. Lợi ích của các bên tham gia ..................................................................6 1.1.3.1. Các lợi ích đối với nhà xuất khẩu .......................................................6 1.1.3.2. Các lợi ích đối với nhà nhập khẩu ......................................................6 1.1.3.3. Các lợi ích đối với ngân hàng.............................................................7
1.2. Ri ro khi phát trin phương thc tín dng chng t.............................7
1.2.1. Các yếu t để phát trin phương thc tín dng chng t .......................9
1.2.2. Ý nghĩa ca vic phát trin phương thc tín dng chng t đối vi
ngân hàng thương mi ............................................................................9
1.2.3. Các yếu t để phát trin phương thc TDCT: ......................................10
1.3. Các văn bn pháp lý quc tế áp dng trong phương thc TDCT ........11
1.4. Kinh nghim phát trin phương thc TDCT ti Viêt Nam trên thế
gii...............................................................................................................12
1.4.1. Kinh nghim phát trin phương thc tín dng chng t ti Nht Bn: 12
1.4.1.1. Tài tr thương mi truyn thng: .....................................................12
1.4.1.2. Tài tr thương mi đặc thù: ..............................................................13
1.4.2. Kinh nghim phát trin phương thc tín dng chng t ti Ngân hàng
TMCP Ngoi thương Vit Nam............................................................15
1.4.3. Bài hc kinh nghim cho Chi nhánh 11 TPHCM - NH TMCP Công
Thương Vit Nam. ................................................................................17
KT LUN CHƯƠNG 1.............................................................................................18
CHƯƠNG 2. THC TRANG HOT ĐỘNG THANH TOÁN XNK BNG
PHƯƠNG THC TDCT TI CHI NHÁNH 11 TPHCM NGÂN HÀNG TMCP
CÔNG THƯƠNG VIT NAM ...................................................................................20
2.1. Gii thiu v Chi nhánh 11 Tp.HCM - NH TMCP Công Thương Vit
Nam.............................................................................................................20
1.2. Rủi ro khi phát triển phương thức tín dụng chứng từ.............................7 1.2.1. Các yếu tố để phát triển phương thức tín dụng chứng từ .......................9 1.2.2. Ý nghĩa của việc phát triển phương thức tín dụng chừng từ đối với ngân hàng thương mại ............................................................................9 1.2.3. Các yếu tố để phát triển phương thức TDCT: ......................................10 1.3. Các văn bản pháp lý quốc tế áp dụng trong phương thức TDCT ........11 1.4. Kinh nghiệm phát triển phương thức TDCT tại Viêt Nam và trên thế giới...............................................................................................................12 1.4.1. Kinh nghiệm phát triển phương thức tín dụng chứng từ tại Nhật Bản: 12 1.4.1.1. Tài trợ thương mại truyền thống: .....................................................12 1.4.1.2. Tài trợ thương mại đặc thù: ..............................................................13 1.4.2. Kinh nghiệm phát triển phương thức tín dụng chứng từ tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam............................................................15 1.4.3. Bài học kinh nghiệm cho Chi nhánh 11 TPHCM - NH TMCP Công Thương Việt Nam. ................................................................................17 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1.............................................................................................18 CHƯƠNG 2. THỰC TRANG HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN XNK BẰNG PHƯƠNG THỨC TDCT TẠI CHI NHÁNH 11 TPHCM – NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM ...................................................................................20 2.1. Giới thiệu về Chi nhánh 11 Tp.HCM - NH TMCP Công Thương Việt Nam.............................................................................................................20
2.1.1. Chi nhánh 11 TPHCM - NH TMCP Công thương Vit Nam ..............20
2.1.2. Kết qu hot đng kinh doanh ca Chi nhánh 11 TPHCM – NH TMCP
Công thương Vit Nam.........................................................................21
2.1.3. Phương hướng, mc tiêu hot động và chiến lược thc hin mc tiêu
ca Chi nhánh 11 TPHCM - NH TMCP Công thương Vit Nam. ......22
2.2. Tình hình hot động thanh toán XNK ti Chi nhánh 11 TPHCM - NH
TMCP Công Thương Vit Nam. ..............................................................24
2.2.1. H thng văn bn quy phm pháp lut điu hành hot động thanh toán
XNK ti Chi nhánh 11 TPHCM - NH TMCP Công thương Vit Nam.
24
2.2.2. Tình hình hot động thanh toán XNK ti Chi nhánh 11 TPHCM - NH
TMCP Công thương Vit Nam.............................................................25
2.3. Thc trng hot động thanh toán XNK bng phương thc TDCT ti
Chi nhánh 11 TPHCM – NH TMCP Công thương Vit Nam. .............27
2.3.1. Nhng quy định chung trong hot động thanh toán XNK bng phương
thc TDCT ti Chi nhánh 11 TPHCM - NH TMCP Công thương Vit
Nam.......................................................................................................27
2.3.1.1. Cơ s pháp điu hành hot động thanh toán XNK bng phương
thc TDCT. ..........................................................................................................27
2.3.1.2. Quy trình thanh toán XNK bng phương thc TDCT ti Chi nhánh
11 TPHCM – NH TMCP Công thương Vit Nam. .............................................28
2.3.1.3. Nhng ni dung chính ca TDCT. ...................................................35
2.1.1. Chi nhánh 11 TPHCM - NH TMCP Công thương Việt Nam ..............20 2.1.2. Kết quả hoạt động kinh doanh của Chi nhánh 11 TPHCM – NH TMCP Công thương Việt Nam.........................................................................21 2.1.3. Phương hướng, mục tiêu hoạt động và chiến lược thực hiện mục tiêu của Chi nhánh 11 TPHCM - NH TMCP Công thương Việt Nam. ......22 2.2. Tình hình hoạt động thanh toán XNK tại Chi nhánh 11 TPHCM - NH TMCP Công Thương Việt Nam. ..............................................................24 2.2.1. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật điều hành hoạt động thanh toán XNK tại Chi nhánh 11 TPHCM - NH TMCP Công thương Việt Nam. 24 2.2.2. Tình hình hoạt động thanh toán XNK tại Chi nhánh 11 TPHCM - NH TMCP Công thương Việt Nam.............................................................25 2.3. Thực trạng hoạt động thanh toán XNK bằng phương thức TDCT tại Chi nhánh 11 TPHCM – NH TMCP Công thương Việt Nam. .............27 2.3.1. Những quy định chung trong hoạt động thanh toán XNK bằng phương thức TDCT tại Chi nhánh 11 TPHCM - NH TMCP Công thương Việt Nam.......................................................................................................27 2.3.1.1. Cơ sở pháp lý điều hành hoạt động thanh toán XNK bằng phương thức TDCT. ..........................................................................................................27 2.3.1.2. Quy trình thanh toán XNK bằng phương thức TDCT tại Chi nhánh 11 TPHCM – NH TMCP Công thương Việt Nam. .............................................28 2.3.1.3. Những nội dung chính của TDCT. ...................................................35
2.3.1.4. Các yếu t nh hưởng đến mc ký qu TDCT.................................38
2.3.2. Tình hình hot động thanh toán XNK bng phương thc TDCT ti Chi
nhánh 11 TPHCM - NH TMCP Công thương Vit Nam.....................38
2.3.3. Nhng thun li hn chế trong hot động thanh toán XNK bng
phương thc TDCT ti Chi nhánh 11 TPHCM - NH TMCP Công
thương Vit Nam. .................................................................................42
2.3.3.1. Nhng thun li................................................................................42
2.3.3.2. Nhng hn chế và nguyên nhân ca nhng hn chế ........................44
KT LUN CHƯƠNG 2..............................................................................................52
CHƯƠNG 3.GII PHÁP HOÀN THIN PHƯƠNG THC TDCT TRONG
HOT ĐỘNG TTQT TI CHI NHÁNH 11 TPHCM NGÂN HÀNG TMCP
CÔNG THƯƠNG VIT NAM ...................................................................................54
3.1. Định hướng gii phát trin phương thc TDCT ti Chi nhánh 11
TPHCM – NH TMCP Công Thương Vit Nam. ....................................54
3.2. Các gii pháp hoàn thin phương thc TDCT ti Chi nhánh 11
TPHCM - NH TMCP Công thương Vit Nam. ......................................56
3.2.1. Nhóm gii pháp hoàn thin phương thc TDCT ti Chi nhánh 11
TPHCM – NH TMCP Công thương Vit Nam....................................56
3.2.1.1. Nâng cao công tác qun tr điu hành ..............................................56
3.2.1.2. Tuân th quy trình, nghip v trong phương thc TDCT ................57
3.2.1.3. Phát trin dch v tư vn, h tr khách hàng....................................58
3.2.1.4. Tăng cường chính sách ưu đãi, tiếp th khách hàng: ........................59
2.3.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến mức ký quỹ TDCT.................................38 2.3.2. Tình hình hoạt động thanh toán XNK bằng phương thức TDCT tại Chi nhánh 11 TPHCM - NH TMCP Công thương Việt Nam.....................38 2.3.3. Những thuận lợi và hạn chế trong hoạt động thanh toán XNK bằng phương thức TDCT tại Chi nhánh 11 TPHCM - NH TMCP Công thương Việt Nam. .................................................................................42 2.3.3.1. Những thuận lợi................................................................................42 2.3.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế ........................44 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2..............................................................................................52 CHƯƠNG 3.GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHƯƠNG THỨC TDCT TRONG HOẠT ĐỘNG TTQT TẠI CHI NHÁNH 11 TPHCM – NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM ...................................................................................54 3.1. Định hướng giải phát triển phương thức TDCT tại Chi nhánh 11 TPHCM – NH TMCP Công Thương Việt Nam. ....................................54 3.2. Các giải pháp hoàn thiện phương thức TDCT tại Chi nhánh 11 TPHCM - NH TMCP Công thương Việt Nam. ......................................56 3.2.1. Nhóm giải pháp hoàn thiện phương thức TDCT tại Chi nhánh 11 TPHCM – NH TMCP Công thương Việt Nam....................................56 3.2.1.1. Nâng cao công tác quản trị điều hành ..............................................56 3.2.1.2. Tuân thủ quy trình, nghiệp vụ trong phương thức TDCT ................57 3.2.1.3. Phát triển dịch vụ tư vấn, hỗ trợ khách hàng....................................58 3.2.1.4. Tăng cường chính sách ưu đãi, tiếp thị khách hàng: ........................59
3.2.1.5. Đa dng các hình thc áp dng phương thc TDCT........................60
3.2.1.6. Nâng cao trình độ cán b ph trách công tác TTQT:.......................61
3.2.1.7. Xây dng mô hình qun lý ri ro mi trong thanh toán quc tế ......62
3.2.1.8. Thc hin các chính sách khác .........................................................64
3.2.2. Nhóm gii pháp hoàn thin phương thc TDCT ti Ngân hàng TMCP
Công thương Vit Nam.........................................................................64
3.2.2.1. Tăng cường cơ s h tng, công ngh hin đại trong thanh toán
TDCT ..........................................................................................................64
3.2.2.2. Hoàn thin quy trình thanh toán phương thc TDCT ......................66
3.2.2.3. Phát trin toàn din ngun nhân lc .................................................67
3.2.2.4. Tăng cường công tác kim tra kim soát hn chế ri ro...................69
3.2.2.5. Các gii pháp chiến lược khách hàng, ngân hàng đại lý ..................71
3.2.3. Nhóm gii pháp đối vi các doanh nghip. ..........................................73
3.2.3.1. Nâng cao trình độ chuyên môn v TTQT, năng lc qun điu
hành ..........................................................................................................73
3.2.3.2. Nâng cao năng lc cnh tranh, v thế ca doanh nghip ..................74
3.2.3.3. Tranh th kh năng tín nhim ca ngân hàng và la chn t chc tín
dng phù hp........................................................................................................76
3.2.4. Các gii pháp h tr ca cơ quan qun lý nhà nước.............................77
3.2.4.1. Hoàn thin hành lang pháp lut cho phương thc TDCT. ...............77
3.2.1.5. Đa dạng các hình thức áp dụng phương thức TDCT........................60 3.2.1.6. Nâng cao trình độ cán bộ phụ trách công tác TTQT:.......................61 3.2.1.7. Xây dựng mô hình quản lý rủi ro mới trong thanh toán quốc tế ......62 3.2.1.8. Thực hiện các chính sách khác .........................................................64 3.2.2. Nhóm giải pháp hoàn thiện phương thức TDCT tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam.........................................................................64 3.2.2.1. Tăng cường cơ sở hạ tầng, công nghệ hiện đại trong thanh toán TDCT ..........................................................................................................64 3.2.2.2. Hoàn thiện quy trình thanh toán phương thức TDCT ......................66 3.2.2.3. Phát triển toàn diện nguồn nhân lực .................................................67 3.2.2.4. Tăng cường công tác kiểm tra kiểm soát hạn chế rủi ro...................69 3.2.2.5. Các giải pháp chiến lược khách hàng, ngân hàng đại lý ..................71 3.2.3. Nhóm giải pháp đối với các doanh nghiệp. ..........................................73 3.2.3.1. Nâng cao trình độ chuyên môn về TTQT, năng lực quản lý điều hành ..........................................................................................................73 3.2.3.2. Nâng cao năng lực cạnh tranh, vị thế của doanh nghiệp ..................74 3.2.3.3. Tranh thủ khả năng tín nhiệm của ngân hàng và lựa chọn tổ chức tín dụng phù hợp........................................................................................................76 3.2.4. Các giải pháp hỗ trợ của cơ quan quản lý nhà nước.............................77 3.2.4.1. Hoàn thiện hành lang pháp luật cho phương thức TDCT. ...............77
3.2.4.2. Xây dng hoàn thin chính sách h tr phương thc TDCT đi
vi doanh nghip..................................................................................................78
3.2.4.3. Tăng cường công tác kim tra kim soát các TCTD........................80
3.2.4.4. Các gii pháp h tr khác .................................................................81
KT LUN CHƯƠNG 3.............................................................................................82
KT LUN....................................................................................................................83
Tài liu tham kho
Ph lc
3.2.4.2. Xây dựng và hoàn thiện chính sách hỗ trợ phương thức TDCT đối với doanh nghiệp..................................................................................................78 3.2.4.3. Tăng cường công tác kiểm tra kiểm soát các TCTD........................80 3.2.4.4. Các giải pháp hỗ trợ khác .................................................................81 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3.............................................................................................82 KẾT LUẬN....................................................................................................................83 Tài liệu tham khảo Phụ lục
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
STT T VIT TT DIN GII
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
AWB
B/L
CN 11
D/A
D/P
L/C
NHCK
NHĐCĐ
NHNN
NHPH
NHTB
NHTM
NHXN
TDCT
TMQT
TPHCM
TTQT
NK
Vn đơn đường hàng không (Airway Bill)
Vn đơn đường bin (Bill of Lading)
Chi nhánh 11
Nh thu tr chm (Documents against Acceptant)
Nh thu tr ngay (Documens against Payment)
Tín dng chng t (Letter of credit)
Ngân hàng chiết khu
Ngân hàng được ch định
Ngân hàng nhà nước
Ngân hàng phát hành
Ngân hàng thông báo
Ngân hàng thương mi
Ngân hàng xác nhn
Tín dng chng t
Thương mi quc tế
Thành ph H Chí Minh
Thanh toán quc tế
Nhp khu
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT STT TỪ VIẾT TẮT DIỄN GIẢI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 AWB B/L CN 11 D/A D/P L/C NHCK NHĐCĐ NHNN NHPH NHTB NHTM NHXN TDCT TMQT TPHCM TTQT NK Vận đơn đường hàng không (Airway Bill) Vận đơn đường biển (Bill of Lading) Chi nhánh 11 Nhờ thu trả chậm (Documents against Acceptant) Nhờ thu trả ngay (Documens against Payment) Tín dụng chứng từ (Letter of credit) Ngân hàng chiết khấu Ngân hàng được chỉ định Ngân hàng nhà nước Ngân hàng phát hành Ngân hàng thông báo Ngân hàng thương mại Ngân hàng xác nhận Tín dụng chứng từ Thương mại quốc tế Thành phố Hồ Chí Minh Thanh toán quốc tế Nhập khẩu
19
20
21
22
23
24
XK
XNK
SGD
SWIFT
Vietinbank
Vietcombank
Xut khu
Xut nhp khu
S giao dch
Hip hi tài chính vin thông liên ngân hàng toàn cu
Ngân hàng thương mi c phn Công thương Vit Nam
Ngân hàng thương mi c phn Ngoi thương Vit Nam
19 20 21 22 23 24 XK XNK SGD SWIFT Vietinbank Vietcombank Xuất khẩu Xuất nhập khẩu Sở giao dịch Hiệp hội tài chính viễn thông liên ngân hàng toàn cầu Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam