Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hoàn thiện phương thức tín dụng chứng từ trong hoạt động thanh toán quốc tế tại chi nhánh 11 thành phố Hồ Chí Minh - Vietinbank

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH  N N G G U U Y Y Ễ Ễ N N T T H H Ị Ị T T H H A A N N H H T T Â Â M M HOÀN THIỆN PHƯƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TRONG HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ TẠI CHI NHÁNH 11 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - VIETINBANK LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG MÃ SỐ: 60.31.12 NGƯỜI HƯỚNG DẪN: PGS.TS LÝ HOÀNG ÁNH TP.HỒ CHÍ MINH – NĂM 2012

LỜI CAM ĐOAN Tôi là Nguyễn Thị Thanh Tâm, xin cam đoan luận văn thạc sĩ kinh tế này là do chính tôi nghiên cứu và thực hiện. Các thông tin, số liệu được sử dụng trong luận văn là trung thực và chính xác. Tp. HCM, ngày tháng năm Nguyễn Thị Thanh Tâm

MỤC LỤC Lời cam đoan Mục lục Danh mục các ký hiệu, chữ viết tắt Danh mục các hình Danh mục các bảng số liệu Lời mở đầu CHƯƠNG 1.CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN PHƯƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI............................................1 1.1. Những lý luận cơ bản về thanh toán quốc tế và phương thức tín dụng chứng từ (TDCT) .........................................................................................1 1.1.1. Lý luận chung về thanh toán quốc tế: .....................................................1 1.1.1.1. Khái niệm: ..........................................................................................1 1.1.1.2. Các phương thức thanh toán cơ bản được sử dụng trong thương mại quốc tế: ............................................................................................................1 1.1.2. Lý luận chung về phương thức TDCT....................................................3 1.1.2.1. Khái niệm ...........................................................................................3 1.1.2.2. Đặc điểm.............................................................................................4 1.1.3. Lợi ích của các bên tham gia ..................................................................6 1.1.3.1. Các lợi ích đối với nhà xuất khẩu .......................................................6 1.1.3.2. Các lợi ích đối với nhà nhập khẩu ......................................................6 1.1.3.3. Các lợi ích đối với ngân hàng.............................................................7

1.2. Rủi ro khi phát triển phương thức tín dụng chứng từ.............................7 1.2.1. Các yếu tố để phát triển phương thức tín dụng chứng từ .......................9 1.2.2. Ý nghĩa của việc phát triển phương thức tín dụng chừng từ đối với ngân hàng thương mại ............................................................................9 1.2.3. Các yếu tố để phát triển phương thức TDCT: ......................................10 1.3. Các văn bản pháp lý quốc tế áp dụng trong phương thức TDCT ........11 1.4. Kinh nghiệm phát triển phương thức TDCT tại Viêt Nam và trên thế giới...............................................................................................................12 1.4.1. Kinh nghiệm phát triển phương thức tín dụng chứng từ tại Nhật Bản: 12 1.4.1.1. Tài trợ thương mại truyền thống: .....................................................12 1.4.1.2. Tài trợ thương mại đặc thù: ..............................................................13 1.4.2. Kinh nghiệm phát triển phương thức tín dụng chứng từ tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam............................................................15 1.4.3. Bài học kinh nghiệm cho Chi nhánh 11 TPHCM - NH TMCP Công Thương Việt Nam. ................................................................................17 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1.............................................................................................18 CHƯƠNG 2. THỰC TRANG HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN XNK BẰNG PHƯƠNG THỨC TDCT TẠI CHI NHÁNH 11 TPHCM – NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM ...................................................................................20 2.1. Giới thiệu về Chi nhánh 11 Tp.HCM - NH TMCP Công Thương Việt Nam.............................................................................................................20

2.1.1. Chi nhánh 11 TPHCM - NH TMCP Công thương Việt Nam ..............20 2.1.2. Kết quả hoạt động kinh doanh của Chi nhánh 11 TPHCM – NH TMCP Công thương Việt Nam.........................................................................21 2.1.3. Phương hướng, mục tiêu hoạt động và chiến lược thực hiện mục tiêu của Chi nhánh 11 TPHCM - NH TMCP Công thương Việt Nam. ......22 2.2. Tình hình hoạt động thanh toán XNK tại Chi nhánh 11 TPHCM - NH TMCP Công Thương Việt Nam. ..............................................................24 2.2.1. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật điều hành hoạt động thanh toán XNK tại Chi nhánh 11 TPHCM - NH TMCP Công thương Việt Nam. 24 2.2.2. Tình hình hoạt động thanh toán XNK tại Chi nhánh 11 TPHCM - NH TMCP Công thương Việt Nam.............................................................25 2.3. Thực trạng hoạt động thanh toán XNK bằng phương thức TDCT tại Chi nhánh 11 TPHCM – NH TMCP Công thương Việt Nam. .............27 2.3.1. Những quy định chung trong hoạt động thanh toán XNK bằng phương thức TDCT tại Chi nhánh 11 TPHCM - NH TMCP Công thương Việt Nam.......................................................................................................27 2.3.1.1. Cơ sở pháp lý điều hành hoạt động thanh toán XNK bằng phương thức TDCT. ..........................................................................................................27 2.3.1.2. Quy trình thanh toán XNK bằng phương thức TDCT tại Chi nhánh 11 TPHCM – NH TMCP Công thương Việt Nam. .............................................28 2.3.1.3. Những nội dung chính của TDCT. ...................................................35

2.3.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến mức ký quỹ TDCT.................................38 2.3.2. Tình hình hoạt động thanh toán XNK bằng phương thức TDCT tại Chi nhánh 11 TPHCM - NH TMCP Công thương Việt Nam.....................38 2.3.3. Những thuận lợi và hạn chế trong hoạt động thanh toán XNK bằng phương thức TDCT tại Chi nhánh 11 TPHCM - NH TMCP Công thương Việt Nam. .................................................................................42 2.3.3.1. Những thuận lợi................................................................................42 2.3.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế ........................44 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2..............................................................................................52 CHƯƠNG 3.GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHƯƠNG THỨC TDCT TRONG HOẠT ĐỘNG TTQT TẠI CHI NHÁNH 11 TPHCM – NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM ...................................................................................54 3.1. Định hướng giải phát triển phương thức TDCT tại Chi nhánh 11 TPHCM – NH TMCP Công Thương Việt Nam. ....................................54 3.2. Các giải pháp hoàn thiện phương thức TDCT tại Chi nhánh 11 TPHCM - NH TMCP Công thương Việt Nam. ......................................56 3.2.1. Nhóm giải pháp hoàn thiện phương thức TDCT tại Chi nhánh 11 TPHCM – NH TMCP Công thương Việt Nam....................................56 3.2.1.1. Nâng cao công tác quản trị điều hành ..............................................56 3.2.1.2. Tuân thủ quy trình, nghiệp vụ trong phương thức TDCT ................57 3.2.1.3. Phát triển dịch vụ tư vấn, hỗ trợ khách hàng....................................58 3.2.1.4. Tăng cường chính sách ưu đãi, tiếp thị khách hàng: ........................59

3.2.1.5. Đa dạng các hình thức áp dụng phương thức TDCT........................60 3.2.1.6. Nâng cao trình độ cán bộ phụ trách công tác TTQT:.......................61 3.2.1.7. Xây dựng mô hình quản lý rủi ro mới trong thanh toán quốc tế ......62 3.2.1.8. Thực hiện các chính sách khác .........................................................64 3.2.2. Nhóm giải pháp hoàn thiện phương thức TDCT tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam.........................................................................64 3.2.2.1. Tăng cường cơ sở hạ tầng, công nghệ hiện đại trong thanh toán TDCT ..........................................................................................................64 3.2.2.2. Hoàn thiện quy trình thanh toán phương thức TDCT ......................66 3.2.2.3. Phát triển toàn diện nguồn nhân lực .................................................67 3.2.2.4. Tăng cường công tác kiểm tra kiểm soát hạn chế rủi ro...................69 3.2.2.5. Các giải pháp chiến lược khách hàng, ngân hàng đại lý ..................71 3.2.3. Nhóm giải pháp đối với các doanh nghiệp. ..........................................73 3.2.3.1. Nâng cao trình độ chuyên môn về TTQT, năng lực quản lý điều hành ..........................................................................................................73 3.2.3.2. Nâng cao năng lực cạnh tranh, vị thế của doanh nghiệp ..................74 3.2.3.3. Tranh thủ khả năng tín nhiệm của ngân hàng và lựa chọn tổ chức tín dụng phù hợp........................................................................................................76 3.2.4. Các giải pháp hỗ trợ của cơ quan quản lý nhà nước.............................77 3.2.4.1. Hoàn thiện hành lang pháp luật cho phương thức TDCT. ...............77

3.2.4.2. Xây dựng và hoàn thiện chính sách hỗ trợ phương thức TDCT đối với doanh nghiệp..................................................................................................78 3.2.4.3. Tăng cường công tác kiểm tra kiểm soát các TCTD........................80 3.2.4.4. Các giải pháp hỗ trợ khác .................................................................81 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3.............................................................................................82 KẾT LUẬN....................................................................................................................83 Tài liệu tham khảo Phụ lục

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT STT TỪ VIẾT TẮT DIỄN GIẢI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 AWB B/L CN 11 D/A D/P L/C NHCK NHĐCĐ NHNN NHPH NHTB NHTM NHXN TDCT TMQT TPHCM TTQT NK Vận đơn đường hàng không (Airway Bill) Vận đơn đường biển (Bill of Lading) Chi nhánh 11 Nhờ thu trả chậm (Documents against Acceptant) Nhờ thu trả ngay (Documens against Payment) Tín dụng chứng từ (Letter of credit) Ngân hàng chiết khấu Ngân hàng được chỉ định Ngân hàng nhà nước Ngân hàng phát hành Ngân hàng thông báo Ngân hàng thương mại Ngân hàng xác nhận Tín dụng chứng từ Thương mại quốc tế Thành phố Hồ Chí Minh Thanh toán quốc tế Nhập khẩu

19 20 21 22 23 24 XK XNK SGD SWIFT Vietinbank Vietcombank Xuất khẩu Xuất nhập khẩu Sở giao dịch Hiệp hội tài chính viễn thông liên ngân hàng toàn cầu Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam