Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Đánh giá tác động của các biến kinh tế vĩ mô đến thị trường chứng khoán Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH ---------------------- LÊ NGUYỄN TƯỜNG UYÊN ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA CÁC BIẾN KINH TẾ VĨ MÔ ĐẾN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH, NĂM 2012

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH --------------------- LÊ NGUYỄN TƯỜNG UYÊN ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA CÁC BIẾN KINH TẾ VĨ MÔ ĐẾN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM Chuyên ngành: Tài Chính – Ngân hàng Mã số: 60340201 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: T.S NGUYỄN TẤN HOÀNG TP.HỒ CHÍ MINH, NĂM 2012

LỜI CAM ĐOAN  Tôi xin cam đoan rằng đây là công trình nghiên cứu của tôi, có sự hỗ trợ từ Thầy hướng dẫn là TS. Nguyễn Tấn Hoàng. Các nội dung nghiên cứu và kết quả trong đề tài này là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất cứ công trình nào. Những số liệu trong bảng biểu phục vụ cho việc phân tích, nhận xét, đánh giá được chính tác giả thu nhập từ các nguồn khác nhau có ghi trong phần tài liệu tham khảo. Ngoài ra, trong luận văn còn sử dụng một số nhận xét, đánh giá cũng như số liệu của các tác giả khác, cơ quan tổ chức khác, và đều có chú thích nguồn gốc sau mỗi trích dẫn để dễ tra cứu, kiểm chứng. Nếu phát hiện có bất kỳ sự gian lận nào tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm trước Hội đồng, cũng như kết quả luận văn của mình. Tp.HCM, ngày tháng năm 2012 Tác giả Lê Nguyễn Tường Uyên

LỜI CẢM ƠN  Trước tiên tôi xin chân thành cảm ơn Thầy Nguyễn Tấn Hoàng đã tận tình hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn tốt nghiệp này, cũng như gửi lời cảm ơn đến các Quý Thầy, Cô những người đã truyền đạt kiến thức cho tôi trong cả khóa học. Nhân đây, tôi cũng xin gởi lời tri ân đến các anh chị đồng nghiệp, những người đã tận tình giúp đỡ, khuyến khích động viên tôi trong suốt quá trình làm luận văn cũng như thời gian học cao học vừa qua. Những lời cảm ơn sau cùng, tôi xin dành cho Mẹ, anh em, bạn bè đã hết lòng quan tâm và tạo điều kiện tốt nhất để tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp này Lê Nguyễn Tường Uyên

MỤC LỤC Tóm tắt ...................................................................................................................... 1 Mở đầu ....................................................................................................................... 2 Lý do chọn đề tài ........................................................................................................ 2 Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................................... 2 Đối tượng nghiên cứu ................................................................................................. 2 Câu hỏi nghiên cứu ..................................................................................................... 3 Phạm vi nghiên cứu .................................................................................................... 3 Phương pháp nghiên cứu ............................................................................................ 3 Cấu trúc của luận văn ................................................................................................. 4 Những đóng góp của luận văn .................................................................................... 4 1. GIỚI THIỆU ......................................................................................................... 5 2. CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC ........................................................................... 8 2.1 Các nghiên cứu ở các nước phát triển .................................................................. 9 2.2 Các nghiên cứu ở các quốc gia đang phát triển .................................................10 2.3 Các nghiên cứu ở nhóm các quốc gia ................................................................. 14 2.4 Các nghiên cứu ở Việt Nam ............................................................................... 17 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................................................................... 19 3.1 Dữ liệu ................................................................................................................ 19 3.2 Phương pháp ....................................................................................................... 24 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................................................ 25 4.1 Kiểm định tín dừng ............................................................................................. 25 4.2 Xác định biến trễ thích hợp ................................................................................ 28

4.3 Kiểm định đồng liên kết Johansen ..................................................................... 29 4.4 Kiểm định nhân quả Granger ............................................................................. 34 4.5 Kết quả mô hình VAR ........................................................................................ 37 4.6 Phân rã phương sai ............................................................................................. 45 4.7 Phản ứng đẩy ..................................................................................................... 46 5. KẾT LUẬN ......................................................................................................... 48 6. KIẾN NGHỊ ........................................................................................................ 49 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................. 52 PHỤ LỤC Phụ lục 1 : Kiểm định tính dừng .............................................................................. 56 Phụ lục 2 : Xác định độ trễ tối ưu............................................................................. 68 Phụ lục 3 : Kiểm định đồng liên kết Johansen ......................................................... 69 Phụ lục 4 : Mô hình VAR ......................................................................................... 71 Phụ lục 5 : Kiểm định Granger ................................................................................. 74 Phụ lục 6 : Phân rã phương sai ................................................................................. 76 Phụ lục 7 : Tổng hợp số liệu sử dụng trong nghiên cứu .......................................... 77

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT  ADB: Ngân hàng phát triển châu Á  ADF: Augmented Dickey-Fuller  CPI: Chỉ số giá tiêu dùng  GOS: Tổng cục Thống kê Việt Nam  GDP: Thu nhập quốc dân  IFS: Thống kê tài chính  IMF: Quỹ tiền tệ quốc tế  IRF: Hàm phản ứng đẩy (Impulse Response Function)  IP: Sản lượng công nghiệp  M2: Cung tiền mở rộng (broad money supply)  USD: đôla Mỹ  TTCK: Thị trường chứng khoán  VAR: Vector auto regression model  VN: Việt Nam  VND: Việt Nam đồng

DANH MỤC BẢNG  Bảng 2.1: Tổng hợp các biến sử dụng trong nghiên cứu trước  Bảng 3.1: Số liệu TTCK Việt Nam giai đoạn 2000 - 2005  Bảng 3.2: Tổng hợp các biến sử dụng trong mô hình  Bảng 3.3: Thống kê mô tả các biến được sử dụng trong nghiên cứu  Bảng 4.1: Kết quả kiểm định tính dừng bằng ADF  Bảng 4.2: Xác định độ trễ tối ưu  Bảng 4.3: Kiểm định Portmanteau  Bảng 4.4: Kết quả kiểm định Johansen đa biến  Bảng 4.5: Kết quả kiểm định Johansen hai biến  Bảng 4.6 : Kết quả kiểm định nhân quả Granger  Bảng 4.7: Kết quả kiểm định mô hình VAR  Bảng 4.8 : Tóm tắt phương trình hồi quy theo VAR giữa các biến vĩ mô và VN-index (mức ý nghĩa 5%)  Bảng 4.9: Phân rã phương sai thay đổi VN-index

DANH MỤC HÌNH VẼ  Hình 4.1: Phân tích phản ứng đẩy

1 TÓM TẮT Theo nhiều nghiên cứu thực nghiệm trên thế giới, thị trường chứng khoán chịu tác động của nhiều yếu tố trong đó có các biến số vĩ mô. Sự tác động này khác nhau tùy từng thị trường và giai đoạn nghiên cứu. Việt Nam được xem như một nền kinh tế mới nổi, thị trường chứng khoán còn non trẻ. Bên cạnh đó, trên khía cạnh thực nghiệm, qua 13 năm hình thành và phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam cho thấy tác động của các nhân tố vĩ mô đến thị trường ngày càng rõ nét. Sự thăng trầm của thị trường trong thời gian qua do tác động bởi nhiều nhân tố khác nhau trong đó không thể loại trừ tác động của các nhân tố kinh tế vĩ mô. Tuy nhiên, ở Việt Nam các nghiên cứu về chủ đề này vẫn còn khá hạn chế. Trong bài nghiên cứu này, tác giả thực hiện phân tích định lượng để đo lường mức độ ảnh hưởng của các biến số vĩ mô là cung tiền, lãi suất, tỷ giá, lạm phát và sản lượng công nghiệp đến VN-Index giai đoạn từ tháng 01/2006 đến tháng 07/2012. Trên cơ sở kết quả phân tích, bài nghiên cứu đề xuất các ý kiến cho việc xây dựng các chính sách điều hành và quản lý kinh tế vĩ mô với mục tiêu hướng tới phát triển một TTCK chuyên nghiệp. Từ khóa: Nhân tố kinh tế vĩ mô, thị trường chứng khoán VN