Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Chiến lược tài chính hỗ trợ phát triển xuất nhập khẩu hàng hóa của doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Đồng Nai đến năm 2010
929
896
92
1
1
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ Tp. HCM
---------------------
NGUYỄN VĂN SĨ
CHIẾN LƯỢC TÀI CHÍNH HỖ TRỢ PHÁT
TRIỂN XUẤT NHẬP KHẨU HÀNG HÓA CỦA
DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐỒNG
NAI ĐẾN NĂM 2010
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
TP. Hồ Chí Minh - Năm 2006
2
2
MỤC LỤC
Lời cam đoan
Danh mục các từ viết tắt
Danh mục các bảng
Mục lục Trang
Mở đầu 1
CHƯƠNG I: LÝ LUẬN TỔNG QUAN
1.1 Chiến lược tài
chính:............................................................................................................
4
1.1.1 Đối tượng và mục đích của chiến lược tài chính
:............................................................. 4
1.1.2 Nội dung cơ bản của chiến lược tài
chính:........................................................................ 5
1.1.3 Quyết định phân
phối:.....................................................................................................
14
1.2 Vai trò của hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu đối với sự phát triển của nền
kinh tế: .. 15
1.2.1 Hoạt động nhập khẩu:
.....................................................................................................
15
1.2.1.1 Vai trò của hoạt động nhập
khẩu:.................................................................................
15
1.2.1.2 Những nguyên tắc và chính sách nhập khẩu:
.............................................................. 16
1.2.2 Hoạt động xuất khẩu:
.....................................................................................................
18
1.3 Kinh nghiệm của một số nước về chiến lược tài chính hỗ trợ xuất khẩu, nhập
khẩu:
.........................................................................................................................................
20
1.3.1 Kinh nghiệm của Nhật Bản:
...........................................................................................
20
1.3.2 Kinh nghiệm của các nền kinh tế công nghiệp mới (NIEs) Châu Á:
............................. 21
1.3.3 Kinh nghiệm của các nước ASEAN–4 : Thái Lan, Indonesia, Malaysia,
Philipines: ... 24
1.3.4 Những bài học kinh nghiệm:
..........................................................................................
25
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG XUẤT NHẬP KHẨU HÀNG HÓA VÀ
HỖ TRỢ TÀI CHÍNH ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG XUẤT NHẬPKHẨU HÀNG HÓA
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐỒNG NAI
2.1 Định hướng phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Đồng Nai đến năm
2010:................... 28
2.1.1 Sơ lược tình hình kinh tế Đồng Nai:
...............................................................................28
2.1.1.1 Công nghiệp:
.............................................................................................................
28
2.1.1.2 Nông - Lâm - Ngư nghi
ệp:
........................................................................................
28
2.1.1.3 Thương mại:
..............................................................................................................
29
2.1.1.4 Dịch vụ:
.....................................................................................................................
29
2.1.1.5 Du lịch:
......................................................................................................................
29
2.1.1.6 Hợp tác đầu tư nước ngoài:
.......................................................................................
30
2.1.2 Dự báo bối cảnh trong nước và quốc tế đến năm
2010:.................................................. 30
2.1.2.1 Bối cảnh thế giới và khu vực Đông Nam Á :
............................................................ 31
3
3
2.1.2.2 Bối cảnh kinh tế trong nước và trong tỉnh:
................................................................ 32
2.1.3 Định hướng phát triển xuất khẩu, nhập khẩu:
................................................................ 33
2.1.3.1 Xuất khẩu:
.................................................................................................................
33
2.1.3.2 Nhập khẩu:
.................................................................................................................
35
2.2 Thực trạng hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa của các doanh nghiệp trên địa
bàn tỉnh Đồng Nai:
..................................................................................................................
35
2.2.1 Kim ngạch xuất khẩu:
....................................................................................................
35
2.2.2 Kim ngạch nhập khẩu:
....................................................................................................
38
2.2.3 Cơ cấu hàng xuất khẩu của tỉnh Đồng Nai:
.................................................................... 39
2.2.4 Cơ cấu hàng nhập khẩu của tỉnh Đồng Nai:
................................................................... 40
2.2.5 Thị trường xuất khẩu của tỉnh Đồng Nai:
......................................................................41
2.2.6 Thị trường nhập khẩu của tỉnh Đồng Nai :
..................................................................... 43
2.3 Chiến lược tài chính hỗ trợ hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa của các doanh
nghiệp trên địa bàn tỉnh Đồng Nai trong thời gian qua:
..................................................... 44
2.3.1 Chiến lược huy động và sử dụng vốn đầu tư:
................................................................. 44
2.3.1.1 Chiến lược huy động vốn:
.........................................................................................
45
2.3.1.2 Sử dụng vốn đầu tư:
...................................................................................................
46
2.3.2 Chính sách tài chính trong thời gian qua:
....................................................................... 47
2.3.2.1 Chính sách thuế:
........................................................................................................
48
2.3.2.2 Chính sách tỷ giá hối đoái:
........................................................................................
50
2.3.2.3 Chính sách lãi suất:
...................................................................................................
51
2.4 Những thuận lợi và khó khăn đối với hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa của
các
doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Đồng Nai:
........................................................................... 52
2.4.1 Thuận lợi:
.......................................................................................................................
52
2.4.2 Khó khăn:
.......................................................................................................................
54
CHƯƠNG III: CHIẾN LƯỢC TÀI CHÍNH HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN XUẤT NHẬP
KHẨU HÀNG HÓA CỦA DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐỒNG NAI
ĐẾN NĂ
M 2010 VÀ CÁC KIẾN NGHỊ THỰC HIỆN
3.1 Mục tiêu - quan điểm đề xuất chiến lược tài chính hỗ trợ phát triển xuất
nhập
khẩu hàng hóa của doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Đồng Nai đến năm 2010:
..................56
3.1.1 Mục tiêu của chiến lược tài chính:
.................................................................................56
3.1.2 Quan điểm đề xuất chiến lược tài chính:
........................................................................ 57
3.2 Chiến lược tài chính hỗ trợ phát triển xuất nhập khẩu hàng hóa của doanh
nghiệp
trên địa bàn tỉ
nh Đồng Nai:
....................................................................................................
57
3.2.1 Chính sách khuyến khích về thuế:
..................................................................................
57
3.2.2 Chính sách ổn định tài chính, tiền tệ và kiểm soát lạm phát:
......................................... 59
4
4
3.2.3 Chiến lược huy động vốn:
..............................................................................................
61
3.2.3.1 Chiến lược huy động vốn thông qua hệ thống ngân hàng:
........................................ 63
3.2.3.2 Chiến lược huy động vốn thông qua thị trường chứng khoán:
.................................. 65
3.2.4 Chiến lược tài chính hỗ trợ xuất khẩu, nhập khẩu thông qua Quỹ hỗ trợ phát
triển,
Quỹ hỗ trợ xuất khẩu:
................................................................................................................
68
3.2.4.1 Quỹ hỗ trợ phát triển:
................................................................................................
68
3.2.4.2 Quỹ hỗ trợ xuất khẩu, nhập khẩu:
............................................................................. 71
3.2.5 Chi
ến lược tăng cường tiềm lực tài chính cho các doanh nghiệp, tiến tới thành lập
các tập đoàn kinh tế mạnh:
........................................................................................................
72
3.2.6 Bổ sung thêm hình thức bảo hiểm tín dụng xuất khẩu, nhập khẩu và hình thức
tự
bảo hiểm:
...................................................................................................................................
73
3.3 Kiến nghị khác:
..................................................................................................................
74
3.3.1 Tạo môi trường pháp lý thuận lợi để doanh nghiệp hoạt động xuất khẩu, nhập
khẩu: .. 74
3.3.2 Đổi mới, hoàn thiện chính sách xuất khẩu, nhập kh
ẩu hàng hoá: .................................. 76
3.3.2.1 Đổi mới, hoàn thiện chính sách xuất khẩu hàng hoá:
............................................... 76
3.3.2.2 Đổi mới, hoàn thiện chính sách nhập khẩu hàng hoá:
............................................... 78
3.3.2.3 Đổi mới, hoàn thiện cơ chế quản lý và điều hành hoạt động xuất, nhập
khẩu
hàng hoá:
...................................................................................................................................79
3.3.3 Đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, đẩy mạnh các hoạt động liên kết với các
tỉnh, thành
phố trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại và
chủ
động hội nhập kinh tế quốc tế:
..................................................................................................
81
3.3.4 Phát triển nhanh nguồn nhân lực có chất lượng cao:
.....................................................82
Kết luận
.....................................................................................................................................
84
Phụ lục
Tài liệu tham khảo
5
5
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT TỪ VIẾT TẮT NỘI DUNG CỦA TỪ VIẾT TẮT
01 AFTA Khu vực mậu dịch tự do ASEAN
02 APEC Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái
Bình Dương
03 FDI Đầu tư trực tiếp nước ngoài
04 GDP Tổng sản phẩm quốc nội
05 NHNN Ngân hàng Nhà nước
06 ODA Hỗ trợ phát triển chính thức
07 UBND Ủy ban nhân dân
08 WTO Tổ chức thương mại Thế giới
6
6
DANH MỤC CÁC BẢNG
STT BẢNG NỘI DUNG CỦA BẢNG TRANG
01 Bảng 2.1 Tổng kim ngạch xuất khẩu 36
02 Bảng 2.2 Tốc độ tăng của kim ngạch xuất khẩu 36
03 Bảng 2.3 Kim ngạch xuất khẩu bình quân đầu người 37
04 Bảng 2.4 Tổng kim ngạch nhập khẩu 38
05 Bảng 2.5 Kim ngạch nhập khẩu bình quân đầu người 38
06 Bảng 2.6 Cơ cấu hàng xuất khẩu chia theo loại hình 39
07 Bảng 2.7 Cơ cấu hàng xuất khẩu chia theo mặt hàng 39
08 Bảng 2.8 Tốc độ tăng của hàng xuất khẩu chia theo mặt hàng 40
09 Bảng 2.9 Cơ cấu hàng nhập khẩu chia theo loại hình 41
10 Bảng 2.10 Thị trường xuất khẩu hàng hóa của tỉnh Đồng Nai 42
11 Bảng 2.11 Thị trường nhập khẩu hàng hóa của các doanh
nghiệp trên địa bàn tỉnh Đồng Nai 43
7
7
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài:
Trong những năm qua, tình hình kinh tế Việt Nam không ngừng đổi mới, tốc
độ phát triển kinh tế ngày càng gia tăng. Hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa đóng
vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình hội nhập kinh tế đất nước vào quá
trình
hội nhập kinh tế toàn cầu. Xuất khẩu tạo điều kiện thuận lợi để phát triển kinh
tế,
nhập khẩu tạo điều ki
ện thúc đẩy nhanh quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo
hướng công nghiệp hóa đất nước, bổ sung kịp thời những mặt mất cân đối, đảm bảo
phát triển kinh tế ổn định.
Có thể nói hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa của các doanh nghiệp trên
địa bàn tỉnh Đồng Nai trong những năm qua đã góp phần không nhỏ vào quá trình
tăng trưởng phát triển kinh tế đất nước. Với việc Việ
t Nam gia nhập WTO sẽ tạo ra
những điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa của các doanh
nghiệp trên địa bàn tỉnh Đồng Nai. Tuy nhiên, các doanh nghiệp này cũng sẽ phải
đối mặt với rất nhiều thách thức trong quá trình hội nhập, đặc biệt sự cạnh
tranh sẽ
khốc liệt hơn. Do đó, yêu cầu đặt ra hiện nay đối với hoạt động xuất nhậ
p khẩu đó
là phải tận dụng những tác động tích cực mà quá trình Việt Nam gia nhập WTO
mang lại, cũng như hạn chế những tác động không thuận lợi của việc hội nhập này
để có chiến lược tài chính hỗ trợ cho sự phát triển xuất nhập khẩu hàng hóa của
các
doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Đồng Nai trong quá trình hội nhập WTO.
Như vậy, đi tìm lời giải cho bài toán “Chiến lược tài chính hỗ tr
ợ phát triển
xuất nhập khẩu hàng hóa của doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Đồng Nai đến năm
2010” là một việc làm có ý nghĩa và rất thiết thực trong thời điểm hiện nay.
2. Mục đích của đề tài:
Dựa trên hệ thống kiến thức lý luận cơ bản về tài chính làm cơ sở cho việc
phân tích, xây dựng chiến lược tài chính đối với doanh nghiệp, luận văn này chú
ý
một số
vấn đề sau:
8
8
- Xu hướng phát triển hội nhập kinh tế quốc tế và năng lực xuất nhập khẩu
của các doanh nghiệp Việt Nam.
- Tìm hiểu vai trò của hoạt động xuất nhập khẩu đối với quá trình phát triển
kinh tế.
- Phân tích thực trạng tình hình xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp trên địa
bàn tỉnh Đồng Nai.
- Đưa ra chiến lược tài chính hỗ trợ phát triển xuất nhập khẩu hàng hóa của
các doanh nghiệ
p trên địa bàn tỉnh Đồng Nai.
- Trọng tâm của đề tài là nghiên cứu, thu thập thông tin để đưa ra các giải
pháp thiết thực và hiệu quả của chiến lược tài chính hỗ trợ cho sự phát triển
xuất
nhập khẩu hàng hóa của các doanh nghiệp trên địa bàn Tỉnh Đồng Nai trong giai
đoạn từ nay đến năm 2010.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
- Đối tượng: đề tài chủ yếu hướng đến việc nghiên cứ
u chiến lược tài chính
hỗ trợ xuất nhập khẩu hàng hóa của doanh nghiệp.
- Phạm vi: các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Đồng Nai nói chung không
phân biệt khu vực kinh tế, hình thức sở hữu, thành phần kinh tế. Tuy nhiên trong
quá trình xây dựng chiến lược tài chính không thể không quan tâm đến tình hình
kinh tế Việt Nam.
4. Phương pháp nghiên cứu:
Đề tài sử dụng kết hợp nhiều phương pháp nghiên cứu như: phương pháp
nghiên cứu dữ liệu thứ cấp ( vớ
i nguồn dữ liệu, thông tin được tác giả sưu tầm, tập
hợp từ các sách báo, tạp chí chuyên ngành, tài liệu thư viện, các website...);
phương
pháp duy vật biện chứng, diễn dịch. Từ những kiến thức được học ở nhà trường, từ
những kinh nghiệm công tác thực tế thông qua các số liệu thu thập được để hình
thành nên chuyên đề này.
5. Kết cấu của luận văn:
Luận văn: "CHIẾN L
ƯỢC TÀI CHÍNH HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN XUẤT
NHẬP KHẨU HÀNG HÓA CỦA DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH
9
9
ĐỒNG NAI ĐẾN NĂM 2010" ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung của luận
văn gồm 3 chương:
CHƯƠNG I
: LÝ LUẬN TỔNG QUAN
CHƯƠNG II
: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG XUẤT NHẬP KHẨU HÀNG
HÓA VÀ HỖ TRỢ TÀI CHÍNH ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG XUẤT NHẬP KHẨU
HÀNG HÓA TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐỒNG NAI
CHƯƠNG III
: CHIẾN LƯỢC TÀI CHÍNH HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN XUẤT
NHẬP KHẨU HÀNG HÓA CỦA DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH
ĐỒNG NAI ĐẾN NĂM 2010 VÀ CÁC KIẾN NGHỊ THỰC HIỆN
10
10
Chương I: LÝ LUẬN TỔNG QUAN
1.1 CHIẾN LƯỢC TÀI CHÍNH
Trong nền kinh tế thị trường, quan hệ kinh tế rất phức tạp, khi những qua hệ
này vươn đến đâu thì lĩnh vực tác động, chi phối của tài chính vươn ra đến đó.
Trên
thực tiễn, có bao nhiêu quan hệ kinh tế thì cũng có bấy nhiêu hoạt động tài
chính.
Phạm vi tác động và quan hệ tài chính trong kinh tế thị trường không ngừng mở
rộng và được pháp luật bảo hộ. Nhà nước tạo điều kiện
ổn định tài chính tiền tệ,
chống lạm phát, kiềm chế và kiểm soát lạm phát, tạo môi trường cho hoạt động tài
chính doanh nghiệp lành mạnh.
Trong hoạt động kinh doanh. Mỗi doanh nghiệp phải xử lý hàng loạt các vấn
đề tài chính như: Vấn đề huy động vốn, quản lý, sử dụng vốn, bảo tồn và phát
triển
vốn, vay nợ và trả nợ, phân phối doanh thu và lợi nhuận… Vì vậy, doanh nghiệp
cần phải có m
ột chiến lược tài chính phù hợp nhằm giải quyết các vấn đề tài chính
để mang lại hiệu quả cao nhất cho doanh nghiệp.
1.1.1 ĐỐI TƯỢNG VÀ MỤC ĐÍCH CỦA CHIẾN LƯỢC TÀI CHÍNH
Các doanh nghiệp hoạt động trong môi trường luôn biến động - thậm chí hỗn
loạn, và từ đó xuất hiện những cơ hội có thể đem lại lợi nhuận cũng như rủi ro
cho
doanh nghiệp. Trong điều kiện đó, các nhà quản trị phải có khả năng đưa ra những
quyết định phù hợp với mục đích và mục tiêu của doanh nghiệp, đồng thời họ còn
ph
ải có khả năng tổ chức thực hiện chúng.
Đối tượng của chiến lược tài chính
Bao gồm hàng loạt các chức năng rộng lớn của đơn vị kinh doanh. Chiến
lược tài chính phải giúp doanh nghiệp trả lời các câu hỏi sau:
* Trong rất nhiều cơ hội đầu tư thì doanh nghiệp sẽ phải đưa ra quyết định
chọn cơ hội đầu tư nào?
* Doanh nghiệp nên dùng những nguồn tài tr
ợ nào để tài trợ cho nhu cầu vốn
đầu tư đã được hoạch định đó?
* Doanh nghiệp nên thực hiện chính sách cổ tức như thế nào?